Bæði útgerðarmenn og neytendur sagðir tapa á Brexit Gunnar Hrafn Jónsson skrifar 24. apríl 2018 13:06 Breskir sjómenn voru margir ákafir stuðningsmenn Brexit Vísir/EPA Úrsögn Breta úr Evrópusambandinu gæti aukið heildarafla breska fiskveiðiflotans en um leið dregið úr arðsemi veiðanna og komið niður á neytendum og fiskvinnslufyrirtækjum. Allir myndu tapa ef Bretar lokuðu miðum sínum fyrir evrópskum fiskveiðiskipum. Þetta er niðurstaða rannsókna á vegum eins virtasta landbúnaðarháskóla heims. Hagfræðingar við háskólann í Wageningen í Hollandi hafa á síðustu misserum unnið að nákvæmri greiningu á breskum sjávarútvegi og hver áhrif úrsagnar Breta úr Evrópusambandinu gætu orðið. Þeir notuðust við hagfræðimódel sem kallast MAGNET og reiknuðu nokkrar mismunandi útkomur eftir því hversu harkaleg lendingin verður þegar Bretland segir loks skilið við Evrópusambandið. Í öllum útgáfum, óháð forsendum, var útkoman verri en núverandi ástand. Evrópskar útgerðir veiða tíu sinnum meira í breskri lögsögu en breskar útgerðir gera í lögsögu annarra Evrópuríkja. Andstæðingar ESB héldu því fram í aðdraganda þjóðaratkvæðagreiðslunnar í Bretlandi að með því að loka breskum miðum fyrir evrópskum útgerðum mætti stórauka arðsemi og tryggja að hagnaður af auðlindinni héldist í landi. Það stenst engan veginn samkvæmt fyrrnefndri greiningu. Vissulega myndu fiskveiðar breska flotans aukast um 10-15% innan lögsögunnar, sem þýðir aukinn gróða upp á 35 milljarða á fimm ára tímabili frá 2020 til 2025. Það myndi hins vegar óhjákvæmilega lækka fiskverð á innlendum mörkuðum og breskar útgerðir kæmu út í mínus þar sem þær hefðu ekki lengur óheftan aðgang að evrópskum mörkuðum. Aukningin myndi heldur ekki duga til að bjarga breskum fiskvinnslufyrirtækjum sem reiða sig að stórum hluta á erlendar útgerðir fyrir hráefni og eru því mjög háðar evrópska markaðnum. Þrátt fyrir að lægra verð fáist fyrir fiskinn á innlendum mörkuðum verða breskir neytendur sömuleiðis verr settir ef svo fer að miðunum verði lokað. Útgerðir í Hollandi, Írlandi og víðar stunda tæpan helming sinna veiða innan breskrar lögsögu og almennt myndi fiskverð því hækka á evrópskum mörkuðum. Það er slæmt fyrir breska neytendur því Bretar flytja inn tvöfalt meiri fisk en þeir flytja út og án fríverslunarsamnings verður sú vara dýrari. Niðurstaðan yrði því minni arðsemi fyrir útgerðina og hærra verð fyrir neytendur, ekki beint draumaniðurstaða. Ekki batnar útlitið þegar litið er til þess hvaða fisktegundir er verið að veiða við Bretlandsstrendur og hvar hann selst. Fyrrnefnd aukning aflans, um tíu til fimmtán prósent, væri fyrst og fremst í formi tegunda sem breskir neytendur hafa aldrei viljað sjá: síld, álar og lýsa. Eina ástæðan fyrir að það borgaði sig fyrir breska sjómenn að veiða þessar tegundir var að þær seldust vel á evrópumarkaði, án aðgangs að þeim markaði er lítill tilgangur með veiðunum. Bryce Beukers-Stewart, prófessor við háskólann í York og sérfræðingur í breskum fiskveiðum, segir greiningu hollensku fræðimannanna koma heim og saman við niðurstöður annarra rannsókna á þessu sviði. Í samtali við Guardian segir hann þetta sýna og sanna að afleiðingar einangrunarstefnu séu mun flóknari en margir hafi viljað af láta í umræðunni um Brexit. Hann efast nú um að bresk stjórnvöld reyni að loka miðunum fyrir erlendum veiðum eftir allt saman, þrátt fyrir loforð um annað í aðdraganda þjóðaratkvæðagreiðslunnar. Guardian ræðir þó einnig við talsmann sjómanna sem börðust fyrir úrsögn úr Evrópusambandinu og hann gefur lítið fyrir dómsdagsspár fræðimanna. Hann segir mikilvægustu staðreyndina vera að með því að loka miðunum fyrir evrópskum útgerðum eigi Bretar möguleika á að veiða meira en sex hundruð þúsund tonn af fiski sem annars yrði landað af erlendum skipum. Í því samhengi skipti litlu þó að verð afurðanna lækki tímabundið. Mest lesið María Sigrún látin fara úr Kveik Innlent Svona var stemmningin á lokaspretti forsetaefnanna í Hörpu Innlent Ætlar í aðra undirskriftasöfnun Innlent Svona var Pallborðið með Arnari Þór, Ásdísi Rán og Ástþóri Innlent Dregur framboðið til baka Innlent „Ef ég get flogið þremur gerðum af þyrlum þá get ég tekið ákvörðun fyrir þjóðina“ Innlent „Ísdrottningin myndi bráðna ef hér kæmi kjarnorkusprengja“ Innlent „Þessi ákvörðun var ekki tekin í Valhöll“ Innlent Viktor stal senunni: Hefði ekki haft tíma til að safna ef hann væri í vinnu Innlent Ákvörðun áfrýjunardómstólsins áfall og stórt skref aftur á bak Erlent Fleiri fréttir Rýma dómshús vegna sprengjuhótunar Dómstóll fyrirskipar handtöku landbúnaðarráðherra Selenskís Ákvörðun áfrýjunardómstólsins áfall og stórt skref aftur á bak Trump líklegur til að græða á úrskurði Hæstaréttar Dómi Harvey Weinstein snúið við Tekur fyrir að hafa verið „hermaður Hitlers“ Maður á sextugsaldri sagður hafa stungið grunnskóladreng Sánchez íhugar að segja af sér vegna meintrar spillingar Spaðar Rauðu myllunnar hrundu til jarðar í nótt Skipulögðu árásir í Þýskalandi og víðar í nafni ISKP Fyrstu hergögnin eiga að berast til Úkraínu á næstu klukkustundum Segir ekki af sér þrátt fyrir njósnir aðstoðarmannsins Aðstoðarvarnarmálaráðherra ákærður fyrir mútuþægni Upptök eldsins í gömlu kauphöllinni enn ókunn Settur út af sakramentinu fyrir að stýra minningarstund um Navalní Handtóku barnunga öfgamenn eftir stunguárás í Sydney Ekki ólöglegt fyrir konur að brjóta gegn körlum Grunuð um að hafa banað tveimur börnum Vitni greinir frá ráðabruggi og lögmaður Trump fær viðvörun Öldungadeildin samþykkti 95 milljarða dala aðstoð við Úkraínu, Ísrael og Taívan Reyna að sigla um geiminn á geislum sólarinnar Lýsa yfir áhyggjum af fregnum af fjöldagröfum á Gasa Fá aftur gögn frá tæplega hálfrar aldar gömlu geimfari Umdeildur flutningur á hælisleitendum til Rúanda samþykktur Starfsmaður hægrijaðarflokks handtekinn fyrir njósnir fyrir Kína Gera alvarlegar athugasemdir við verðlaunakerfi Tik Tok Tugir handteknir á mótmælum háskólanema gegn aðgerðum Ísraels Undirbúa stærðarinnar sendingar til Úkraínu Engin sönnunargögn bendla UNRWA við árásina Hættu við umfangsmiklar árásir á Íran Sjá meira
Úrsögn Breta úr Evrópusambandinu gæti aukið heildarafla breska fiskveiðiflotans en um leið dregið úr arðsemi veiðanna og komið niður á neytendum og fiskvinnslufyrirtækjum. Allir myndu tapa ef Bretar lokuðu miðum sínum fyrir evrópskum fiskveiðiskipum. Þetta er niðurstaða rannsókna á vegum eins virtasta landbúnaðarháskóla heims. Hagfræðingar við háskólann í Wageningen í Hollandi hafa á síðustu misserum unnið að nákvæmri greiningu á breskum sjávarútvegi og hver áhrif úrsagnar Breta úr Evrópusambandinu gætu orðið. Þeir notuðust við hagfræðimódel sem kallast MAGNET og reiknuðu nokkrar mismunandi útkomur eftir því hversu harkaleg lendingin verður þegar Bretland segir loks skilið við Evrópusambandið. Í öllum útgáfum, óháð forsendum, var útkoman verri en núverandi ástand. Evrópskar útgerðir veiða tíu sinnum meira í breskri lögsögu en breskar útgerðir gera í lögsögu annarra Evrópuríkja. Andstæðingar ESB héldu því fram í aðdraganda þjóðaratkvæðagreiðslunnar í Bretlandi að með því að loka breskum miðum fyrir evrópskum útgerðum mætti stórauka arðsemi og tryggja að hagnaður af auðlindinni héldist í landi. Það stenst engan veginn samkvæmt fyrrnefndri greiningu. Vissulega myndu fiskveiðar breska flotans aukast um 10-15% innan lögsögunnar, sem þýðir aukinn gróða upp á 35 milljarða á fimm ára tímabili frá 2020 til 2025. Það myndi hins vegar óhjákvæmilega lækka fiskverð á innlendum mörkuðum og breskar útgerðir kæmu út í mínus þar sem þær hefðu ekki lengur óheftan aðgang að evrópskum mörkuðum. Aukningin myndi heldur ekki duga til að bjarga breskum fiskvinnslufyrirtækjum sem reiða sig að stórum hluta á erlendar útgerðir fyrir hráefni og eru því mjög háðar evrópska markaðnum. Þrátt fyrir að lægra verð fáist fyrir fiskinn á innlendum mörkuðum verða breskir neytendur sömuleiðis verr settir ef svo fer að miðunum verði lokað. Útgerðir í Hollandi, Írlandi og víðar stunda tæpan helming sinna veiða innan breskrar lögsögu og almennt myndi fiskverð því hækka á evrópskum mörkuðum. Það er slæmt fyrir breska neytendur því Bretar flytja inn tvöfalt meiri fisk en þeir flytja út og án fríverslunarsamnings verður sú vara dýrari. Niðurstaðan yrði því minni arðsemi fyrir útgerðina og hærra verð fyrir neytendur, ekki beint draumaniðurstaða. Ekki batnar útlitið þegar litið er til þess hvaða fisktegundir er verið að veiða við Bretlandsstrendur og hvar hann selst. Fyrrnefnd aukning aflans, um tíu til fimmtán prósent, væri fyrst og fremst í formi tegunda sem breskir neytendur hafa aldrei viljað sjá: síld, álar og lýsa. Eina ástæðan fyrir að það borgaði sig fyrir breska sjómenn að veiða þessar tegundir var að þær seldust vel á evrópumarkaði, án aðgangs að þeim markaði er lítill tilgangur með veiðunum. Bryce Beukers-Stewart, prófessor við háskólann í York og sérfræðingur í breskum fiskveiðum, segir greiningu hollensku fræðimannanna koma heim og saman við niðurstöður annarra rannsókna á þessu sviði. Í samtali við Guardian segir hann þetta sýna og sanna að afleiðingar einangrunarstefnu séu mun flóknari en margir hafi viljað af láta í umræðunni um Brexit. Hann efast nú um að bresk stjórnvöld reyni að loka miðunum fyrir erlendum veiðum eftir allt saman, þrátt fyrir loforð um annað í aðdraganda þjóðaratkvæðagreiðslunnar. Guardian ræðir þó einnig við talsmann sjómanna sem börðust fyrir úrsögn úr Evrópusambandinu og hann gefur lítið fyrir dómsdagsspár fræðimanna. Hann segir mikilvægustu staðreyndina vera að með því að loka miðunum fyrir evrópskum útgerðum eigi Bretar möguleika á að veiða meira en sex hundruð þúsund tonn af fiski sem annars yrði landað af erlendum skipum. Í því samhengi skipti litlu þó að verð afurðanna lækki tímabundið.
Mest lesið María Sigrún látin fara úr Kveik Innlent Svona var stemmningin á lokaspretti forsetaefnanna í Hörpu Innlent Ætlar í aðra undirskriftasöfnun Innlent Svona var Pallborðið með Arnari Þór, Ásdísi Rán og Ástþóri Innlent Dregur framboðið til baka Innlent „Ef ég get flogið þremur gerðum af þyrlum þá get ég tekið ákvörðun fyrir þjóðina“ Innlent „Ísdrottningin myndi bráðna ef hér kæmi kjarnorkusprengja“ Innlent „Þessi ákvörðun var ekki tekin í Valhöll“ Innlent Viktor stal senunni: Hefði ekki haft tíma til að safna ef hann væri í vinnu Innlent Ákvörðun áfrýjunardómstólsins áfall og stórt skref aftur á bak Erlent Fleiri fréttir Rýma dómshús vegna sprengjuhótunar Dómstóll fyrirskipar handtöku landbúnaðarráðherra Selenskís Ákvörðun áfrýjunardómstólsins áfall og stórt skref aftur á bak Trump líklegur til að græða á úrskurði Hæstaréttar Dómi Harvey Weinstein snúið við Tekur fyrir að hafa verið „hermaður Hitlers“ Maður á sextugsaldri sagður hafa stungið grunnskóladreng Sánchez íhugar að segja af sér vegna meintrar spillingar Spaðar Rauðu myllunnar hrundu til jarðar í nótt Skipulögðu árásir í Þýskalandi og víðar í nafni ISKP Fyrstu hergögnin eiga að berast til Úkraínu á næstu klukkustundum Segir ekki af sér þrátt fyrir njósnir aðstoðarmannsins Aðstoðarvarnarmálaráðherra ákærður fyrir mútuþægni Upptök eldsins í gömlu kauphöllinni enn ókunn Settur út af sakramentinu fyrir að stýra minningarstund um Navalní Handtóku barnunga öfgamenn eftir stunguárás í Sydney Ekki ólöglegt fyrir konur að brjóta gegn körlum Grunuð um að hafa banað tveimur börnum Vitni greinir frá ráðabruggi og lögmaður Trump fær viðvörun Öldungadeildin samþykkti 95 milljarða dala aðstoð við Úkraínu, Ísrael og Taívan Reyna að sigla um geiminn á geislum sólarinnar Lýsa yfir áhyggjum af fregnum af fjöldagröfum á Gasa Fá aftur gögn frá tæplega hálfrar aldar gömlu geimfari Umdeildur flutningur á hælisleitendum til Rúanda samþykktur Starfsmaður hægrijaðarflokks handtekinn fyrir njósnir fyrir Kína Gera alvarlegar athugasemdir við verðlaunakerfi Tik Tok Tugir handteknir á mótmælum háskólanema gegn aðgerðum Ísraels Undirbúa stærðarinnar sendingar til Úkraínu Engin sönnunargögn bendla UNRWA við árásina Hættu við umfangsmiklar árásir á Íran Sjá meira