Mikilvægast að skilja hvar mesta áhættan er Hulda Hólmkelsdóttir skrifar 13. júní 2017 12:12 Benedikt Jóhannesson fjármálaráðherra Vísir/Eyþór Þegar meta á hvort aðskilja eigi viðskiptabanka- og fjárfestingarbankastarfsemi verður að taka tillit til þeirra úrbóta sem hafa verið gerðir á starfsumhverfi fjármálafyrirtækja í kjölfar fjármálahrunsins árið 2008. Þetta er niðurstaða starfshóps sem fékk það hlutverk að skoða kosti og galla þess að aðskilja þessa starfsemi innan íslenskra fjármálafyrirtækja. Starfshópurinn hefur skilað skýrslu sinni til fjármála- og efnahagsráðherra og var hún kynnt í fjármálaráðuneytinu í dag. Fjármálaráðherra hefur ákveðið að skipa hóp sérfræðinga til að vinna úr niðurstöðum nefndarinnar. Á íslandi er bæði fjárfestinga- og viðskiptabankastarfsemi innan allra stærstu bankanna. „Það var ekki meiningin með þessum hópi að skera úr um það með hvaða hætti þetta eigi að vera. Á endanum verður það alltaf pólitísk spurning en ég hef fundið það á störfum mínum á Alþingi að það sé samhljómur um ýmsa þætti málsins. Samhljómurinn er aðallega að allir vilji draga úr áhættu. Það sem skiptir máli er að við skiljum hvar mesta áhættan er,” segir Benedikt Jóhannesson fjármálaráðherra. „Ég held að þetta sé mjög mikilvægt starf, það er búið að deila mjög lengi um þetta og stundum hefur verið deilt af þekkingu og stundum af vissum fordómum. Mér finnst stundum sem það sé verið að setja fram tillögur til að breyta ástandinu eins og það var árið 2008. Nú eru níu ár liðin síðan og það er mjög margt sem hefur verið gert til að auka öryggi í bankastarfsemi.” Engin ein skilgreining er til um hvað fellur undir viðskiptabankastarfsemi eða fjárfestingarbankastarfsemi fjármálafyrirtækja og hvar mörkin þar á milli liggja. Undir viðskiptabankastarfsemi er þó hægt að setja útlánastarfsemi til einstaklinga, greiðsluþjónustu og viðtöku og geymslu innlána. Undir fjárfestingarbankastarfsemi mætti þá setja eigin viðskipti fjármálafyrirtækja og tengsl við ýmsar tegundir sérhæfðra sjóða. Í skýrslunni er fjallað um hvort þörf sé á frekari kerfisbreytingum hér á landi umfram þær sem hafa verið gerðar frá fjármálahruninu árið 2008. Þrjár meginleiðir voru skoðaðar sem gætu komið til greina. Sú fyrsta er að starfsumhverfi fjármálafyrirtækja hér á landi byggi á þeim kerfisumbótum sem nú þegar hafa átt sér stað eftir fjármálahrunið árið 2008 eða eru nú í þróun. Miklar breytingar hafi þegar átt sér stað og fleiri breytingar séu væntanlegar. Önnur leiðin er svokölluð bannregla sem feli í sér að viðskiptabanka- og fjárfestingarbankastarfsemi verði aðskilin í samræmi við erlendar fyrirmyndir. Eigin viðskipti fjármálafyrirtækja yrðu bönnuð ásamt fjárfestingum og lánveitingum til tiltekinna sérhæfðraa sjóða. Þriðja leiðin er að fjárfestingarbankastarfsemi innan alhliða banka verði áfram heimiluð með því skilyrði að hún sé innan skilgreindra hlutfalla og að áhættu sem af henni stafar verði mætt með fullnægjandi hætti. Þegar hlutfalli milli viðskiptabankastarfsemi og fjárfestingarbankastarfsemi væri náð þyrftu fjármálafyrirtæki að skila áætlun um úrbætur, hætta starfsemi, minnka hana, hækka eiginfjárgrunn eða færa starfsemi í sérstakt félag. Þessi leið er nefnd sem ákveðin málamiðlun á milli hinna tveggja tillaganna.Leifur Arnkell Skarphéðinsson, formaður starfshópsins.Vísir/EyþórGallarnir vega þyngra Í skýrslunni er einnig farið yfir kosti og galla hinar svokölluðu bannreglu. Meðal kostanna sem taldir eru upp eru að áhættusamasta fjárfestingarbankastarfsemin yrði aðskilin frá innlánsstarfsemi og þar með yrði dregið úr freistnivanda vegna innstæðutrygginga. Þá myndi flækjustig starfseminnar minnka og starfsemi beggja eininga yrði gagnsærri og áhættustýring auðveldari, sem myndi svo einfalda viðbrögð við rekstrarerfiðleikum eða falli fjármálafyrirtækis. Smitáhætta milli fjárfestingarbankastarfsemi og innlánsstarfsemi minnkar og ef vel tækist til við gerð slíkra reglna minnkar kerfisáhætta og fjármálastöðugleiki eykst. Þá er einnig nefnt að slík regla myndi minnka líkur á að rekstrarerfiðleikar leiði til útgjalda fyrir ríkissjóð þar sem einungis kæmi til álita að veita kjarnastarfsemi viðskiptabanka aðstoð en ekki fjárfestingarbankastarfsemi. Ókostirnir við slíka reglu eru þó einnig taldir vera nokkrir. Hún gæti dregið úr kostum alhliða viðskiptabankamódelsins og líklegt er að kostnaður viðskiptavina hækki í formi vaxta og þjónustugjalda. Þá er talið líklegt að að minnsta kosti hluti fjárfestingarbankastarfsemi myndi færast yfir í skuggabankakerfið og að stjórnvöld hefðu takmarkaða yfirsýn yfir áhættu og heimildir til að takast á við áhættu. Þá er það sagt erfitt að skilgreina þá fjárfestingarbankastarfsemi sem ætti að banna og að ef illa sé staðið að slíkri afmörkun nái slík regla ekki markmiðum sínum og hefði óþarfa kostnað í för með sér. Kostirnir sem nefndir eru vega þyngra ef fjárfestingarbankastarfsemi er umfangsmikil. Ókostirnir eru í flestum tilfellum tengdir kostnaði eða óhagræðis sem falli til óháða umfangi fjárfestingarbankastarfsemi. Það er því líklegt að ókostirnir vegi þyngra en kostirnir miðað við núverandi aðstæður, að sögn nefndar. Fjármálaráðherra hefur ákveðið að skipa hóp sérfræðinga sem muni vinna úr niðurstöðum starfshópsins og eiga niðurstöður þess hóps að liggja fyrir 1. nóvember næstkomandi. Fjármálaráðherra mun skipa þrjá fulltrúa og mun stjórnarandstaðan tilnefna tvo sérfræðinga. Mest lesið Matvöruverslun og íbúðir steinsnar frá Keflavíkurflugvelli Viðskipti innlent Krökkunum finnst hálf hallærislegt að mamman kunni Friends þættina utan að Atvinnulíf Mun bjóða upp á sömu flugáætlun og Bláfugl áður Viðskipti innlent Dýrmætustu og sjaldgæfustu Mustang bílar landsins á afmælissýningu Mustang Samstarf Þarf að greiða kortareikninginn og meira til í málskostnað Neytendur Viljinn tekinn til gjaldþrotaskipta Viðskipti innlent Krónísk óstundvísi: Skýringar og góð ráð Atvinnulíf Tekjur Apple drógust saman enn eina ferðina Viðskipti erlent Röntgen Domus og Orkuhúsið fá ekki að sameinast Viðskipti innlent Stofnandi Binance dæmdur fyrir peningaþvætti Viðskipti erlent Fleiri fréttir Matvöruverslun og íbúðir steinsnar frá Keflavíkurflugvelli Röntgen Domus og Orkuhúsið fá ekki að sameinast Viljinn tekinn til gjaldþrotaskipta Spá því að stýrivextir haldist óbreyttir Bein útsending: Ársfundur SFS – Best í heimi? Mun bjóða upp á sömu flugáætlun og Bláfugl áður Grindvíkingar borgi allt að þriðjungi hærri leigu en aðrir Guðný og Sigurður Helgi til SI Tekur við stöðu sviðsstjóra Netöryggismiðstöðvar Íslands Hagnaður Íslandsbanka 5,4 milljarðar á fyrsta fjórðungi Arnar Már nýr aðstoðarforstjóri Vinnunetföng algeng leið fyrir hakkara til að brjótast inn í íslensk fyrirtæki Sjö vilja taka við af Gunnari Hagnaður Landsbankans nam 7,2 milljörðum á fyrstu þremur mánuðum ársins Frumkvöðlar koma saman í Kolaportinu Hefja sölu á íbúðum á Orkureitnum Bein útsending: Stærri styrktækifæri í mannvirkjaiðnaði Lokar Önnu Jónu og segir það mikinn létti Hagnaður Arion dróst saman um tvo milljarða Hefja úthlutun lóða í Vatnsendahvarfi Ráðherra bað um tíu milljarða króna í viðbót í arð Bein útsending: Eftirfylgni við Stöðugleikasamninginn Landa stórum sölusamningi Reginn afturkallar samrunatilkynningu við Eik Vextir verði ekki lækkaðir fyrr en í haust Hafa tryggt útgáfu íslenska tölvuleiksins Island of Winds Verðbólgan úr sex prósentum í ár í 3,5 prósent árið 2026 Vilja gera tilraunir með orkuframleiðslu í geimnum á Íslandi Reksturinn þungur í kjölfar „yfirgangs og afskipta lögreglu“ Fjármálastjóri Play segir upp Sjá meira
Þegar meta á hvort aðskilja eigi viðskiptabanka- og fjárfestingarbankastarfsemi verður að taka tillit til þeirra úrbóta sem hafa verið gerðir á starfsumhverfi fjármálafyrirtækja í kjölfar fjármálahrunsins árið 2008. Þetta er niðurstaða starfshóps sem fékk það hlutverk að skoða kosti og galla þess að aðskilja þessa starfsemi innan íslenskra fjármálafyrirtækja. Starfshópurinn hefur skilað skýrslu sinni til fjármála- og efnahagsráðherra og var hún kynnt í fjármálaráðuneytinu í dag. Fjármálaráðherra hefur ákveðið að skipa hóp sérfræðinga til að vinna úr niðurstöðum nefndarinnar. Á íslandi er bæði fjárfestinga- og viðskiptabankastarfsemi innan allra stærstu bankanna. „Það var ekki meiningin með þessum hópi að skera úr um það með hvaða hætti þetta eigi að vera. Á endanum verður það alltaf pólitísk spurning en ég hef fundið það á störfum mínum á Alþingi að það sé samhljómur um ýmsa þætti málsins. Samhljómurinn er aðallega að allir vilji draga úr áhættu. Það sem skiptir máli er að við skiljum hvar mesta áhættan er,” segir Benedikt Jóhannesson fjármálaráðherra. „Ég held að þetta sé mjög mikilvægt starf, það er búið að deila mjög lengi um þetta og stundum hefur verið deilt af þekkingu og stundum af vissum fordómum. Mér finnst stundum sem það sé verið að setja fram tillögur til að breyta ástandinu eins og það var árið 2008. Nú eru níu ár liðin síðan og það er mjög margt sem hefur verið gert til að auka öryggi í bankastarfsemi.” Engin ein skilgreining er til um hvað fellur undir viðskiptabankastarfsemi eða fjárfestingarbankastarfsemi fjármálafyrirtækja og hvar mörkin þar á milli liggja. Undir viðskiptabankastarfsemi er þó hægt að setja útlánastarfsemi til einstaklinga, greiðsluþjónustu og viðtöku og geymslu innlána. Undir fjárfestingarbankastarfsemi mætti þá setja eigin viðskipti fjármálafyrirtækja og tengsl við ýmsar tegundir sérhæfðra sjóða. Í skýrslunni er fjallað um hvort þörf sé á frekari kerfisbreytingum hér á landi umfram þær sem hafa verið gerðar frá fjármálahruninu árið 2008. Þrjár meginleiðir voru skoðaðar sem gætu komið til greina. Sú fyrsta er að starfsumhverfi fjármálafyrirtækja hér á landi byggi á þeim kerfisumbótum sem nú þegar hafa átt sér stað eftir fjármálahrunið árið 2008 eða eru nú í þróun. Miklar breytingar hafi þegar átt sér stað og fleiri breytingar séu væntanlegar. Önnur leiðin er svokölluð bannregla sem feli í sér að viðskiptabanka- og fjárfestingarbankastarfsemi verði aðskilin í samræmi við erlendar fyrirmyndir. Eigin viðskipti fjármálafyrirtækja yrðu bönnuð ásamt fjárfestingum og lánveitingum til tiltekinna sérhæfðraa sjóða. Þriðja leiðin er að fjárfestingarbankastarfsemi innan alhliða banka verði áfram heimiluð með því skilyrði að hún sé innan skilgreindra hlutfalla og að áhættu sem af henni stafar verði mætt með fullnægjandi hætti. Þegar hlutfalli milli viðskiptabankastarfsemi og fjárfestingarbankastarfsemi væri náð þyrftu fjármálafyrirtæki að skila áætlun um úrbætur, hætta starfsemi, minnka hana, hækka eiginfjárgrunn eða færa starfsemi í sérstakt félag. Þessi leið er nefnd sem ákveðin málamiðlun á milli hinna tveggja tillaganna.Leifur Arnkell Skarphéðinsson, formaður starfshópsins.Vísir/EyþórGallarnir vega þyngra Í skýrslunni er einnig farið yfir kosti og galla hinar svokölluðu bannreglu. Meðal kostanna sem taldir eru upp eru að áhættusamasta fjárfestingarbankastarfsemin yrði aðskilin frá innlánsstarfsemi og þar með yrði dregið úr freistnivanda vegna innstæðutrygginga. Þá myndi flækjustig starfseminnar minnka og starfsemi beggja eininga yrði gagnsærri og áhættustýring auðveldari, sem myndi svo einfalda viðbrögð við rekstrarerfiðleikum eða falli fjármálafyrirtækis. Smitáhætta milli fjárfestingarbankastarfsemi og innlánsstarfsemi minnkar og ef vel tækist til við gerð slíkra reglna minnkar kerfisáhætta og fjármálastöðugleiki eykst. Þá er einnig nefnt að slík regla myndi minnka líkur á að rekstrarerfiðleikar leiði til útgjalda fyrir ríkissjóð þar sem einungis kæmi til álita að veita kjarnastarfsemi viðskiptabanka aðstoð en ekki fjárfestingarbankastarfsemi. Ókostirnir við slíka reglu eru þó einnig taldir vera nokkrir. Hún gæti dregið úr kostum alhliða viðskiptabankamódelsins og líklegt er að kostnaður viðskiptavina hækki í formi vaxta og þjónustugjalda. Þá er talið líklegt að að minnsta kosti hluti fjárfestingarbankastarfsemi myndi færast yfir í skuggabankakerfið og að stjórnvöld hefðu takmarkaða yfirsýn yfir áhættu og heimildir til að takast á við áhættu. Þá er það sagt erfitt að skilgreina þá fjárfestingarbankastarfsemi sem ætti að banna og að ef illa sé staðið að slíkri afmörkun nái slík regla ekki markmiðum sínum og hefði óþarfa kostnað í för með sér. Kostirnir sem nefndir eru vega þyngra ef fjárfestingarbankastarfsemi er umfangsmikil. Ókostirnir eru í flestum tilfellum tengdir kostnaði eða óhagræðis sem falli til óháða umfangi fjárfestingarbankastarfsemi. Það er því líklegt að ókostirnir vegi þyngra en kostirnir miðað við núverandi aðstæður, að sögn nefndar. Fjármálaráðherra hefur ákveðið að skipa hóp sérfræðinga sem muni vinna úr niðurstöðum starfshópsins og eiga niðurstöður þess hóps að liggja fyrir 1. nóvember næstkomandi. Fjármálaráðherra mun skipa þrjá fulltrúa og mun stjórnarandstaðan tilnefna tvo sérfræðinga.
Mest lesið Matvöruverslun og íbúðir steinsnar frá Keflavíkurflugvelli Viðskipti innlent Krökkunum finnst hálf hallærislegt að mamman kunni Friends þættina utan að Atvinnulíf Mun bjóða upp á sömu flugáætlun og Bláfugl áður Viðskipti innlent Dýrmætustu og sjaldgæfustu Mustang bílar landsins á afmælissýningu Mustang Samstarf Þarf að greiða kortareikninginn og meira til í málskostnað Neytendur Viljinn tekinn til gjaldþrotaskipta Viðskipti innlent Krónísk óstundvísi: Skýringar og góð ráð Atvinnulíf Tekjur Apple drógust saman enn eina ferðina Viðskipti erlent Röntgen Domus og Orkuhúsið fá ekki að sameinast Viðskipti innlent Stofnandi Binance dæmdur fyrir peningaþvætti Viðskipti erlent Fleiri fréttir Matvöruverslun og íbúðir steinsnar frá Keflavíkurflugvelli Röntgen Domus og Orkuhúsið fá ekki að sameinast Viljinn tekinn til gjaldþrotaskipta Spá því að stýrivextir haldist óbreyttir Bein útsending: Ársfundur SFS – Best í heimi? Mun bjóða upp á sömu flugáætlun og Bláfugl áður Grindvíkingar borgi allt að þriðjungi hærri leigu en aðrir Guðný og Sigurður Helgi til SI Tekur við stöðu sviðsstjóra Netöryggismiðstöðvar Íslands Hagnaður Íslandsbanka 5,4 milljarðar á fyrsta fjórðungi Arnar Már nýr aðstoðarforstjóri Vinnunetföng algeng leið fyrir hakkara til að brjótast inn í íslensk fyrirtæki Sjö vilja taka við af Gunnari Hagnaður Landsbankans nam 7,2 milljörðum á fyrstu þremur mánuðum ársins Frumkvöðlar koma saman í Kolaportinu Hefja sölu á íbúðum á Orkureitnum Bein útsending: Stærri styrktækifæri í mannvirkjaiðnaði Lokar Önnu Jónu og segir það mikinn létti Hagnaður Arion dróst saman um tvo milljarða Hefja úthlutun lóða í Vatnsendahvarfi Ráðherra bað um tíu milljarða króna í viðbót í arð Bein útsending: Eftirfylgni við Stöðugleikasamninginn Landa stórum sölusamningi Reginn afturkallar samrunatilkynningu við Eik Vextir verði ekki lækkaðir fyrr en í haust Hafa tryggt útgáfu íslenska tölvuleiksins Island of Winds Verðbólgan úr sex prósentum í ár í 3,5 prósent árið 2026 Vilja gera tilraunir með orkuframleiðslu í geimnum á Íslandi Reksturinn þungur í kjölfar „yfirgangs og afskipta lögreglu“ Fjármálastjóri Play segir upp Sjá meira