Týnd í plasti og vondum hugmyndum Sigríður Jónsdóttir skrifar 29. desember 2016 12:00 Úr sýningu Þjóðleikhússins á Óþelló Williams Shakespeare. Leikhús Óþelló eftir William Shakespeare Þjóðleikhúsið og Vesturport Leikstjóri og leikgerð: Gísli Örn Garðarsson Leikarar: Ingvar E. Sigurðsson, Nína Dögg Filippusdóttir, Aldís Amah Hamilton, Arnmundur Ernst Backman, Björn Hlynur Haraldsson, Guðjón Davíð Karlsson, Ólafur Egill Egilsson, Katrín Halldóra Sigurðardóttir og Jóhannes Níels Sigurðsson Leikmynd: Börkur Jónsson Búningar: Sunneva Ása Weisshappel Lýsing: Halldór Örn Óskarsson Tónlist: Björn Kristjánsson (Borko) Hljóðhönnun: Björn Kristjánsson (Borko) og Kristján Sigmundur Einarsson Þýðing: Hallgrímur Helgason Þann 22. desember síðastliðinn var Óþelló eftir William Shakespeare, jólasýning Þjóðleikhússins, frumsýndur á stóra sviðinu. Gísli Örn Garðarsson leikstýrir þessu stórvirki leikhúsbókmenntanna. Óþelló hefst með nánast tómu sviði en stórt tré trónir fyrir því miðju undir tónum Björns Kristjánssonar, sem er betur þekktur sem tónlistarmaðurinn Borko. Óþelló, leikinn af Ingvari E. Sigurðssyni, kemur inn á nærklæðunum einum saman og tekur sér góðan tíma til að höggva tréð niður. Þessi fyrsta sena verksins er jafnframt sú besta, hrá og afgerandi. Gísli Örn leikstýrir sýningunni og skrifar leikgerðina en hann hikar ekki við að hrista hressilega upp í verkinu sem er vel og áhugavert á blaði. Aftur á móti hefur ansi mörgum persónum verið hent út úr handriti og verkið stytt gríðarlega. Innra gangverk verksins riðlast við slíkar breytingar, keðjuverkandi atburðir ganga ekki upp og ásetningur persóna verður óljós. Utangarðsmannsstaða Óþellós er aldrei nægilega vel útskýrð nema með húðflúri hans á bringunni sem minnir óþægilega á skreytingar hinna nýsjálensku Maóría frekar en Mára hins upprunalega texta. Af þessum sökum hefur verkið ekkert samfélagslegt akkeri, heimurinn sem hópurinn skapar er óljós, leikarar verksins eru sjaldan samstilltir og sýningin verður af þeim sökum mjög brotakennd. Þýðingin er í höndum Hallgríms Helgasonar og hittir hann stundum beint í mark en fellur of oft í þá gryfju að einfalda málið um of og styðjast við klúryrði og klofbrandara til að brjóta upp spennu. Shakespeare notast oft við afsíðis einræður þar sem persónur tala beint til áhorfenda, en í þessari sýningu er fjórði veggurinn mölbrotinn þegar kvenpersónur verksins hópast saman og kveða saman í kór um pólitíska ástandið á Íslandi. Þrátt fyrir gamansemina þá gefur atriðið sýningunni lítið. Ákvörðunin um að Ingvar leiki Óþelló er í vægasta falli undarleg og erfið í meðförum, þá sérstaklega þegar leikgerðin er ekki sterkari. Hann reiðir sig um of á reiði og heift Óþellós og erfitt er að finna samúð með örlögum hans. Að Ingvar sverti andlit sitt á einum tímapunkti sýningarinnar er daður við einstaklega ógeðfellda leikhúshefð. Smekkleysið er undirstrikað með bókstaflegum klósetthúmor þegar titilpersóna verksins hoppar á bólakaf ofan í kamar og klifrar síðan þaðan alsaurugur og svartur. Hvítþvottur Óþellós er vond hugmynd en þessi ákvörðun er enn þá verri. Óþelló fjallar nefnilega ekki eingöngu um afbrýðisemi heldur líka kynþáttahatur, stofnanaofbeldi og karlpungahátt. Jagó er hér leikinn af konu, þó alls ekki í fyrsta skipti í sögunni, en Nína Dögg Filippusdóttir tekst hér á við eitt af flóknustu hlutverkum Shakespeares. Jagó er óræð persóna sem gerir hana bæði hættulega og spennandi. Aftur á móti leikur Nína Jagó eins og hún sé með öll tromp á hendi frá byrjun, sem gerir lævísi hennar þreytandi frekar en lokkandi. Nýliðinn Aldís Amah Hamilton fær það gríðarstóra verkefni að leika Desdemónu í sínu fyrsta stóra hlutverki eftir útskrift. Í heildina stendur hún sig með ágætum þrátt fyrir sýnilegt óöryggi á köflum en hlutverkið hefur verið minnkað töluvert. Annar tiltölulega nýútskrifaður leikari, Arnmundur Ernst Backman, leikur hinn unga Kassíó og gefur honum viðkvæmar víddir. Áhorfendur geta bundið framtíðarvonir við þau bæði. Ólafur Egill Egilsson, Guðjón Davíð Karlsson og Björn Hlynur Haraldsson líða allir fyrir styttingar á handritinu og kómíska nálgun á karakterum á kostnað dramatískrar dýptar. Á endanum verður þátttaka þeirra í framvindunni frekar þýðingarlítil en Björn Hlynur á sterkustu senuna af þeim þremur þegar Barbantínó, faðir Desdemónu, þrumar yfir hópnum. Börkur Jónsson hannar leikmyndina en hans vinna hefur oft verið töluvert betri. Plasttjöld umlykja sviðið allt og salinn sjálfan en stálkassar á hjólum, líka umluktir plasti, eiga að skapa fókus á fjölunum. Sunneva Ása Weisshapel sér um búningana en líkt og sviðshönnunin þá taka þeir kraft úr verkinu frekar en undirstrika áherslur. Lífsneisti sviðsetningarinnar er ljósahönnun Halldórs Arnar Óskarssonar sem færir allavega einhvern lit og sjónræna spennu inn í þennan grámyglulega plastgeim. Einnig er tónlist Borko og hljóðmynd sem hann gerir í samvinnu við Kristján Sigmund Einarsson góð. Afbygging og nýjar nálganir á verkum Williams Shakespeare eru nauðsynlegar til að rannsaka áður ókannaða fleti á sögum þessa mikla meistara. Tilraunir eru nauðsynlegar íslenskum sviðslistum. En þær verða að vera meira en hugaðar og nýstárlegar, þær verða líka að vera vel ígrundaðar og úthugsaðar.Niðurstaða: Óþelló á algjörum villigötum. Leikhús Menning Tengdar fréttir Frumsýna Óþelló tvisvar Breytt er út af hefðinni í Þjóðleikhúsinu þessi jólin, en þar hefur jólasýningin í mörg ár verið frumsýnd á annan í jólum. 21. desember 2016 16:16 Ég á þessari ljóðatík mikið að þakka Hallgrímur Helgason lauk nýverið við að þýða Óþelló og sendi líka frá sér ljóðabókina Lukka eftir samnefndri hundstík. 15. desember 2016 10:00 Mest lesið Hvernig bíla eiga frambjóðendur? Bílablinda, lögregluleyfi og draumur um Volvo Lífið Sonurinn skírður Lífið Gylfi og Alexandra eiga von á barni Lífið „Ég dreg mig í hlé og fer bara og stofna kaffihús“ Lífið Bernard Hill er látinn Lífið Mörg hundruð manns á opnun kosningamiðstöðvar Katrínar Lífið Vinskapurinn og gleðin staðið upp úr Lífið Krakkatían: Kolbeinn kafteinn, langspil og hvolpar Lífið Sígó eftir hvern hring og undir lokin þurfti að lyfta Mari upp úr stólnum en hún hljóp af stað Lífið Fataherbergið seldi henni íbúðina strax Tíska og hönnun Fleiri fréttir Mislukkuð sýning í Borgarleikhúsinu með góðum sprettum Knox Goes Away: Gamlir en ekki sigraðir Ripley: Listaverk Tom Ripleys fullkomnað Blue Lights: Fljúgandi start Sjá meira
Leikhús Óþelló eftir William Shakespeare Þjóðleikhúsið og Vesturport Leikstjóri og leikgerð: Gísli Örn Garðarsson Leikarar: Ingvar E. Sigurðsson, Nína Dögg Filippusdóttir, Aldís Amah Hamilton, Arnmundur Ernst Backman, Björn Hlynur Haraldsson, Guðjón Davíð Karlsson, Ólafur Egill Egilsson, Katrín Halldóra Sigurðardóttir og Jóhannes Níels Sigurðsson Leikmynd: Börkur Jónsson Búningar: Sunneva Ása Weisshappel Lýsing: Halldór Örn Óskarsson Tónlist: Björn Kristjánsson (Borko) Hljóðhönnun: Björn Kristjánsson (Borko) og Kristján Sigmundur Einarsson Þýðing: Hallgrímur Helgason Þann 22. desember síðastliðinn var Óþelló eftir William Shakespeare, jólasýning Þjóðleikhússins, frumsýndur á stóra sviðinu. Gísli Örn Garðarsson leikstýrir þessu stórvirki leikhúsbókmenntanna. Óþelló hefst með nánast tómu sviði en stórt tré trónir fyrir því miðju undir tónum Björns Kristjánssonar, sem er betur þekktur sem tónlistarmaðurinn Borko. Óþelló, leikinn af Ingvari E. Sigurðssyni, kemur inn á nærklæðunum einum saman og tekur sér góðan tíma til að höggva tréð niður. Þessi fyrsta sena verksins er jafnframt sú besta, hrá og afgerandi. Gísli Örn leikstýrir sýningunni og skrifar leikgerðina en hann hikar ekki við að hrista hressilega upp í verkinu sem er vel og áhugavert á blaði. Aftur á móti hefur ansi mörgum persónum verið hent út úr handriti og verkið stytt gríðarlega. Innra gangverk verksins riðlast við slíkar breytingar, keðjuverkandi atburðir ganga ekki upp og ásetningur persóna verður óljós. Utangarðsmannsstaða Óþellós er aldrei nægilega vel útskýrð nema með húðflúri hans á bringunni sem minnir óþægilega á skreytingar hinna nýsjálensku Maóría frekar en Mára hins upprunalega texta. Af þessum sökum hefur verkið ekkert samfélagslegt akkeri, heimurinn sem hópurinn skapar er óljós, leikarar verksins eru sjaldan samstilltir og sýningin verður af þeim sökum mjög brotakennd. Þýðingin er í höndum Hallgríms Helgasonar og hittir hann stundum beint í mark en fellur of oft í þá gryfju að einfalda málið um of og styðjast við klúryrði og klofbrandara til að brjóta upp spennu. Shakespeare notast oft við afsíðis einræður þar sem persónur tala beint til áhorfenda, en í þessari sýningu er fjórði veggurinn mölbrotinn þegar kvenpersónur verksins hópast saman og kveða saman í kór um pólitíska ástandið á Íslandi. Þrátt fyrir gamansemina þá gefur atriðið sýningunni lítið. Ákvörðunin um að Ingvar leiki Óþelló er í vægasta falli undarleg og erfið í meðförum, þá sérstaklega þegar leikgerðin er ekki sterkari. Hann reiðir sig um of á reiði og heift Óþellós og erfitt er að finna samúð með örlögum hans. Að Ingvar sverti andlit sitt á einum tímapunkti sýningarinnar er daður við einstaklega ógeðfellda leikhúshefð. Smekkleysið er undirstrikað með bókstaflegum klósetthúmor þegar titilpersóna verksins hoppar á bólakaf ofan í kamar og klifrar síðan þaðan alsaurugur og svartur. Hvítþvottur Óþellós er vond hugmynd en þessi ákvörðun er enn þá verri. Óþelló fjallar nefnilega ekki eingöngu um afbrýðisemi heldur líka kynþáttahatur, stofnanaofbeldi og karlpungahátt. Jagó er hér leikinn af konu, þó alls ekki í fyrsta skipti í sögunni, en Nína Dögg Filippusdóttir tekst hér á við eitt af flóknustu hlutverkum Shakespeares. Jagó er óræð persóna sem gerir hana bæði hættulega og spennandi. Aftur á móti leikur Nína Jagó eins og hún sé með öll tromp á hendi frá byrjun, sem gerir lævísi hennar þreytandi frekar en lokkandi. Nýliðinn Aldís Amah Hamilton fær það gríðarstóra verkefni að leika Desdemónu í sínu fyrsta stóra hlutverki eftir útskrift. Í heildina stendur hún sig með ágætum þrátt fyrir sýnilegt óöryggi á köflum en hlutverkið hefur verið minnkað töluvert. Annar tiltölulega nýútskrifaður leikari, Arnmundur Ernst Backman, leikur hinn unga Kassíó og gefur honum viðkvæmar víddir. Áhorfendur geta bundið framtíðarvonir við þau bæði. Ólafur Egill Egilsson, Guðjón Davíð Karlsson og Björn Hlynur Haraldsson líða allir fyrir styttingar á handritinu og kómíska nálgun á karakterum á kostnað dramatískrar dýptar. Á endanum verður þátttaka þeirra í framvindunni frekar þýðingarlítil en Björn Hlynur á sterkustu senuna af þeim þremur þegar Barbantínó, faðir Desdemónu, þrumar yfir hópnum. Börkur Jónsson hannar leikmyndina en hans vinna hefur oft verið töluvert betri. Plasttjöld umlykja sviðið allt og salinn sjálfan en stálkassar á hjólum, líka umluktir plasti, eiga að skapa fókus á fjölunum. Sunneva Ása Weisshapel sér um búningana en líkt og sviðshönnunin þá taka þeir kraft úr verkinu frekar en undirstrika áherslur. Lífsneisti sviðsetningarinnar er ljósahönnun Halldórs Arnar Óskarssonar sem færir allavega einhvern lit og sjónræna spennu inn í þennan grámyglulega plastgeim. Einnig er tónlist Borko og hljóðmynd sem hann gerir í samvinnu við Kristján Sigmund Einarsson góð. Afbygging og nýjar nálganir á verkum Williams Shakespeare eru nauðsynlegar til að rannsaka áður ókannaða fleti á sögum þessa mikla meistara. Tilraunir eru nauðsynlegar íslenskum sviðslistum. En þær verða að vera meira en hugaðar og nýstárlegar, þær verða líka að vera vel ígrundaðar og úthugsaðar.Niðurstaða: Óþelló á algjörum villigötum.
Leikhús Menning Tengdar fréttir Frumsýna Óþelló tvisvar Breytt er út af hefðinni í Þjóðleikhúsinu þessi jólin, en þar hefur jólasýningin í mörg ár verið frumsýnd á annan í jólum. 21. desember 2016 16:16 Ég á þessari ljóðatík mikið að þakka Hallgrímur Helgason lauk nýverið við að þýða Óþelló og sendi líka frá sér ljóðabókina Lukka eftir samnefndri hundstík. 15. desember 2016 10:00 Mest lesið Hvernig bíla eiga frambjóðendur? Bílablinda, lögregluleyfi og draumur um Volvo Lífið Sonurinn skírður Lífið Gylfi og Alexandra eiga von á barni Lífið „Ég dreg mig í hlé og fer bara og stofna kaffihús“ Lífið Bernard Hill er látinn Lífið Mörg hundruð manns á opnun kosningamiðstöðvar Katrínar Lífið Vinskapurinn og gleðin staðið upp úr Lífið Krakkatían: Kolbeinn kafteinn, langspil og hvolpar Lífið Sígó eftir hvern hring og undir lokin þurfti að lyfta Mari upp úr stólnum en hún hljóp af stað Lífið Fataherbergið seldi henni íbúðina strax Tíska og hönnun Fleiri fréttir Mislukkuð sýning í Borgarleikhúsinu með góðum sprettum Knox Goes Away: Gamlir en ekki sigraðir Ripley: Listaverk Tom Ripleys fullkomnað Blue Lights: Fljúgandi start Sjá meira
Frumsýna Óþelló tvisvar Breytt er út af hefðinni í Þjóðleikhúsinu þessi jólin, en þar hefur jólasýningin í mörg ár verið frumsýnd á annan í jólum. 21. desember 2016 16:16
Ég á þessari ljóðatík mikið að þakka Hallgrímur Helgason lauk nýverið við að þýða Óþelló og sendi líka frá sér ljóðabókina Lukka eftir samnefndri hundstík. 15. desember 2016 10:00