Stórkostlegar gjaldskrárhækkanir óhjákvæmilegar hjá OR 15. júlí 2010 08:00 Reykjavíkurborg á 93% í Orkuveitunni og er í ábyrgðum fyrir öllum skuldum fyrirtækisins. Þær eru um 240 milljarðar króna og mestallar í erlendum gjaldmiðlum. Tekjurnar eru hins vegar nánast allar í krónum. Á seinni hluta síðasta kjörtímabils virðist hafa ríkt þögult þverpólitískt samkomulag í borgarstjórn Reykjavíkur um að ýta vandamálum Orkuveitu Reykjavíkur fram yfir kosningar. Nú er nýr meirihluti í borginni að láta gera úttekt á gríðarlega erfiðri stöðu fyrirtækisins. Orkuveita Reykjavíkur skuldar um 240 milljarða króna, og eru skuldirnar í erlendum gjaldmiðlum að nær öllu leyti. 80 prósent af tekjum fyrirtækisins eru hins vegar í krónum. Eigið fé fyrirtækisins hefur brunnið upp frá hruni. Þremur mánuðum fyrir hrunið virðist sem Orkuveitan hafi ekki átt sér neins ills von. Þá gerði hún samning um að kaupa fimm túrbínur í nýjar virkjanir. Kostnaðurinn var þá metinn á 13 milljarða króna. Í september 2008, korteri fyrir hrun, samdi Orkuveitan um gríðarlega umfangsmikið jarðboranaverkefni. Í því fólst skuldbinding upp á 14 milljarða króna. Þessi tvö verkefni fela ein og sér í sér álíka mikla skuldbindingu fyrir Orkuveituna og nemur öllum tekjum hennar í eitt ár. Þau voru liður í að undirbúa fjárfestingar í nýjum virkjunum á Hellisheiði sem vonir stóðu til að gætu fært fyrirtækinu miklar tekjur í erlendum gjaldeyri um ókomin ár. Gríðarlegar afborganirÓvíst er í dag hvort þau verða nokkurn tímann að veruleika. Bitruvirkjun hefur verið frestað um óákveðinn tíma en stefnt er að nýrri virkjun í Hverahlíð. Orku hennar á að selja annaðhvort til kísilmálmverksmiðju í Þorlákshöfn eða þá til álvers í Helguvík. Hrunið hefur sett öll þessi áform í uppnám. Það kemur sér illa því að næstu ár þarf Orkuveitan að greiða gríðarlegar fjárhæðir í afborganir af erlendum lánum. Fjárhæðir sjást í töflu hér til hliðar. Þar sést m.a. að afborganir ársins 2013 eru 30 milljarðar, sem er hærri fjárhæð en allar tekjur fyrirtækisins síðasta ár. Inni í þessu eru afborganir af umdeildum skuldbindingum sem tengjast stofnun fyrirtækisins REI, uppbyggingu Gagnaveitunnar og kaupum OR á eignarhlut í Hitaveitu Suðurnesja, sem síðar var seldur þvingaðri sölu að kröfu samkeppnisyfirvalda. Endurfjármögnun ekki í boðiFyrsti kostur fyrirtækisins hefði verið að endurfjármagna lán sín og dreifa hluta af þungri greiðslubyrði næstu ára yfir lengri tíma. Í kjölfar hrunsins er þröngt um möguleika á slíkri lausn. Almennt efnahagsástand gerir að verkum að framboð á lánsfé er takmarkað og alls ekki á eins lágum vöxtum og orkuveitunni hafa boðist undanfarin ár. Hvert prósentustig í auknum vaxtakostnaði kostar Orkuveituna 2 milljarða króna á ári. Eins þykir ljóst að markaðurinn hefur takmarkaða trú á Orkuveitu Reykjavíkur um þessar mundir. Það á bæði við um erlenda banka og matsfyrirtæki og innlenda lífeyrissjóði. Ákvarðanir borgarstjórnar hafa stuðlað að þessu. Einn stærsti lífeyrissjóður landsins, Gildi, neitaði í vetur að taka þátt í skuldabréfaútboði sem Orkuveitan gekkst fyrir til þess að afla sér 10 milljarða króna. Lífeyrissjóðurinn tiltók þá ástæðu að fyrirtækið hefði tregðast við að grípa til nauðsynlegra aðgerða eins og gjaldskrárhækkana. Einnig var gagnrýnt að borgin léti Orkuveituna greiða 800 milljóna króna arð til borgarsjóðs. Gríðarlegt tap á fyrirtækinu breytti því ekki að borgarstjórn ákvað að krefja það um þennan arð. Svipað sjónarmið kom fram hjá matsfyrirtækinu Moody's þegar það lækkaði lánshæfismat orkuveitunnar og vísaði til að fyrirtækið hefði ekki hækkað gjaldskrá sína þótt tekjur hefðu rýrnað vegna verðbólgu. Engin lán án hækkunar gjaldskrár„Það var pólitísk ákvörðun að hækka ekki gjaldskrár," sagði heimildarmaður Fréttablaðsins en síðasta borgarstjórn samþykkti einum rómi að frysta allar gjaldskrár, þar á meðal gjaldskrá OR, í tvö ár. „Þetta hefur haft mikil áhrif á fyrirtækið. Orkuveitan mun ekki fá lánsfé nema það komi skýrar vísbendingar um að tekið verði mið af þessum ábendingum og gjaldskrár verði hækkaðar." Stórfelldar hækkanir á gjaldskrám Orkuveitu Reykjavíkur eru sagðar óhjákvæmilegar næstu ár. Líklega muni þær hækkanir skipta tugum prósenta í nokkrum áföngum. Í minnisblaði sem fjármálastjóri borgarinnar kynnti nýlega kemur fram að 20% hækkun gjaldskrár mundi aðeins duga til þess að mæta afborgunum þessa árs. Án gjaldskrárhækkana muni rekstrarafkoman aðeins nægja fyrir greiðslu um 90% af afborgunum og vöxtum þessa árs, 64% af greiðslubyrði næsta árs, 65% af greiðslubyrði ársins 2012 en að Orkuveitan muni aðeins rísa undir 44% af afborgunum og vaxtagreiðslum árið 2013 að óbreyttu. Eins og sést á töflunni til hliðar eru afborganir lána OR á árinu 2013 30 milljarðar króna. Það er hærri fjárhæð en allar tekjur fyrirtækisins á síðasta ári. Eitt af því sem fram kemur í yfirlýsingu stjórnar Orkuveitunnar um rekstrarúttekt er að taka eigi saman upplýsingar um allar skuldbindingar fyrirtækisins og afrakstur fjárfestingar síðustu ára. Haraldur Flosi Tryggvason, nýr stjórnarformaður, segir aðspurður að í þessu felist að raunveruleg arðsemi einstakra ákvarðana verði könnuð. „Við höfum áhuga á að vita hver raunveruleg arðsemi af fjárfestingum fyrirtækisins er," segir Haraldur Flosi. „Þar eru allar fjárfestingar undir." Úttektinni á að ljúka innan mánaðar. Engin ný stóriðjaÍ tengslum við aðalfund fyrirtækisins þar sem ný stjórn var kjörin kom fram að borgarstjórn ætlaðist til að virkri stóriðjustefnu Orkuveitunnar yrði hætt. Um það hvað þetta feli í sér segir Haraldur Flosi, fulltrúi Besta flokksins: „Það er opinber stefna þeirra sem ég þigg umboð mitt frá að það eigi að hverfa frá áhættusækinni fjárfestingu og snúa sér að öruggri fjárfestingu í þágu almennings." Staðið verði við skuldbindingar sem þegar hefur verið stofnað til en ekki efnt til nýrra fjárfestinga. Um fjórir til sex milljarðar króna hafa farið í að undirbúa nýjar virkjanir á Hellisheiði, þar af um milljarður í Bitruvirkjun, sem blásin var af á síðasta kjörtímabili. Mun meira fé liggur í undirbúningi Hverahlíðarvirkjunar. Orkuveitan hefur átt í viðræðum um að selja orku frá Hverahlíð til kísilmálmsverksmiðju í Þorlákshöfn og til álvers í Helguvík. Þau verkefni, og þar með sala á orku Hverahlíðarvirkjunar, eru í óvissu enn sem komið er. Haraldur Flosi leggur áherslu á að staðið verði við gerðar skuldbindingar gagnvart þessum aðilum en segir að engin önnur áform séu um að Orkuveita Reykjavíkur ráðist í áhættusamar stóriðjufjárfestingar undir stjórn hins nýja meirihluta í borgarstjórn Reykjavíkur. Mest lesið Fundaði með borginni: „Hef upplifað ýmislegt en aldrei svona grimmd“ Innlent Turnarnir svínvirka en fegrunaraðgerðir í farvatninu Innlent „Beðið um leyfi fyrir átta þúsund manns“ Innlent Skipulagði árásina í Colorado í heilt ár Erlent „Norðan óveður á landinu í dag“ Innlent Með sömu óásættanlegu kröfurnar Erlent Vilja ný og öruggari bílastæði á samningslausu landi gróðrarstöðvar Innlent Bendir ríkisstjórn á „byrjendanámskeið í verkefnastjórnun“ Innlent Wilders slítur ríkisstjórnarsamstarfinu Erlent Minnsta fylgi Framsóknar í 33 ára sögu þjóðarpúlsins Innlent Fleiri fréttir Rafbyssu beitt þrisvar sinnum á fyrsta ársfjórðungi Nóttin róleg hjá björgunarsveitum Turnarnir svínvirka en fegrunaraðgerðir í farvatninu „Norðan óveður á landinu í dag“ Fundaði með borginni: „Hef upplifað ýmislegt en aldrei svona grimmd“ „Beðið um leyfi fyrir átta þúsund manns“ Bendir ríkisstjórn á „byrjendanámskeið í verkefnastjórnun“ Fundað vegna örtraðarinnar í höllinni Minnsta fylgi Framsóknar í 33 ára sögu þjóðarpúlsins Kalla út snjóruðningstæki og bændur koma búfé í skjól Vilja ný og öruggari bílastæði á samningslausu landi gróðrarstöðvar Óveður, yfirlið á tónleikum og málahali Ákváðu að stöðva ekki tónleikana: „Þá fyrst hefði skrattinn hitt ömmu sína“ Hvergi af baki dottinn og fer með áminninguna fyrir Landsrétt Flutt á sjúkrahús eftir bílslys á Háaleitisbraut „Yfirgnæfandi líkur“ á að Oscar fái íslenskan ríkisborgararétt Útskrifaður samdægurs eftir hnífaárás á Húsavík Gæti komið til lokana á vegum Selfosskirkjugarður að fyllast Í haldi grunaður um að hafa valdið alvarlegum áverkum Ungmenni réðust á varnarlaust fórnarlamb í skógræktinni á Akranesi Brottvísun Oscars frestað Segir vegið að rétti fatlaðra við uppbyggingu á Fannborgar- og Traðarreit Veitingamaður með langan brotaferil hlaut þunga sekt Faðir bræðranna sem létust segir úrræði gegn fíkn rjúkandi rúst Áminning Höskuldar stendur Þarf ekki að víkja úr dómsal: „Þegar þú drepst þá mun ég brosa“ Frá Goðafossi að Gróttuvita með hundrað kíló í eftirdragi Slæmt að fá hret á varptíma Verða boðaðir á fund lögreglu Sjá meira
Á seinni hluta síðasta kjörtímabils virðist hafa ríkt þögult þverpólitískt samkomulag í borgarstjórn Reykjavíkur um að ýta vandamálum Orkuveitu Reykjavíkur fram yfir kosningar. Nú er nýr meirihluti í borginni að láta gera úttekt á gríðarlega erfiðri stöðu fyrirtækisins. Orkuveita Reykjavíkur skuldar um 240 milljarða króna, og eru skuldirnar í erlendum gjaldmiðlum að nær öllu leyti. 80 prósent af tekjum fyrirtækisins eru hins vegar í krónum. Eigið fé fyrirtækisins hefur brunnið upp frá hruni. Þremur mánuðum fyrir hrunið virðist sem Orkuveitan hafi ekki átt sér neins ills von. Þá gerði hún samning um að kaupa fimm túrbínur í nýjar virkjanir. Kostnaðurinn var þá metinn á 13 milljarða króna. Í september 2008, korteri fyrir hrun, samdi Orkuveitan um gríðarlega umfangsmikið jarðboranaverkefni. Í því fólst skuldbinding upp á 14 milljarða króna. Þessi tvö verkefni fela ein og sér í sér álíka mikla skuldbindingu fyrir Orkuveituna og nemur öllum tekjum hennar í eitt ár. Þau voru liður í að undirbúa fjárfestingar í nýjum virkjunum á Hellisheiði sem vonir stóðu til að gætu fært fyrirtækinu miklar tekjur í erlendum gjaldeyri um ókomin ár. Gríðarlegar afborganirÓvíst er í dag hvort þau verða nokkurn tímann að veruleika. Bitruvirkjun hefur verið frestað um óákveðinn tíma en stefnt er að nýrri virkjun í Hverahlíð. Orku hennar á að selja annaðhvort til kísilmálmverksmiðju í Þorlákshöfn eða þá til álvers í Helguvík. Hrunið hefur sett öll þessi áform í uppnám. Það kemur sér illa því að næstu ár þarf Orkuveitan að greiða gríðarlegar fjárhæðir í afborganir af erlendum lánum. Fjárhæðir sjást í töflu hér til hliðar. Þar sést m.a. að afborganir ársins 2013 eru 30 milljarðar, sem er hærri fjárhæð en allar tekjur fyrirtækisins síðasta ár. Inni í þessu eru afborganir af umdeildum skuldbindingum sem tengjast stofnun fyrirtækisins REI, uppbyggingu Gagnaveitunnar og kaupum OR á eignarhlut í Hitaveitu Suðurnesja, sem síðar var seldur þvingaðri sölu að kröfu samkeppnisyfirvalda. Endurfjármögnun ekki í boðiFyrsti kostur fyrirtækisins hefði verið að endurfjármagna lán sín og dreifa hluta af þungri greiðslubyrði næstu ára yfir lengri tíma. Í kjölfar hrunsins er þröngt um möguleika á slíkri lausn. Almennt efnahagsástand gerir að verkum að framboð á lánsfé er takmarkað og alls ekki á eins lágum vöxtum og orkuveitunni hafa boðist undanfarin ár. Hvert prósentustig í auknum vaxtakostnaði kostar Orkuveituna 2 milljarða króna á ári. Eins þykir ljóst að markaðurinn hefur takmarkaða trú á Orkuveitu Reykjavíkur um þessar mundir. Það á bæði við um erlenda banka og matsfyrirtæki og innlenda lífeyrissjóði. Ákvarðanir borgarstjórnar hafa stuðlað að þessu. Einn stærsti lífeyrissjóður landsins, Gildi, neitaði í vetur að taka þátt í skuldabréfaútboði sem Orkuveitan gekkst fyrir til þess að afla sér 10 milljarða króna. Lífeyrissjóðurinn tiltók þá ástæðu að fyrirtækið hefði tregðast við að grípa til nauðsynlegra aðgerða eins og gjaldskrárhækkana. Einnig var gagnrýnt að borgin léti Orkuveituna greiða 800 milljóna króna arð til borgarsjóðs. Gríðarlegt tap á fyrirtækinu breytti því ekki að borgarstjórn ákvað að krefja það um þennan arð. Svipað sjónarmið kom fram hjá matsfyrirtækinu Moody's þegar það lækkaði lánshæfismat orkuveitunnar og vísaði til að fyrirtækið hefði ekki hækkað gjaldskrá sína þótt tekjur hefðu rýrnað vegna verðbólgu. Engin lán án hækkunar gjaldskrár„Það var pólitísk ákvörðun að hækka ekki gjaldskrár," sagði heimildarmaður Fréttablaðsins en síðasta borgarstjórn samþykkti einum rómi að frysta allar gjaldskrár, þar á meðal gjaldskrá OR, í tvö ár. „Þetta hefur haft mikil áhrif á fyrirtækið. Orkuveitan mun ekki fá lánsfé nema það komi skýrar vísbendingar um að tekið verði mið af þessum ábendingum og gjaldskrár verði hækkaðar." Stórfelldar hækkanir á gjaldskrám Orkuveitu Reykjavíkur eru sagðar óhjákvæmilegar næstu ár. Líklega muni þær hækkanir skipta tugum prósenta í nokkrum áföngum. Í minnisblaði sem fjármálastjóri borgarinnar kynnti nýlega kemur fram að 20% hækkun gjaldskrár mundi aðeins duga til þess að mæta afborgunum þessa árs. Án gjaldskrárhækkana muni rekstrarafkoman aðeins nægja fyrir greiðslu um 90% af afborgunum og vöxtum þessa árs, 64% af greiðslubyrði næsta árs, 65% af greiðslubyrði ársins 2012 en að Orkuveitan muni aðeins rísa undir 44% af afborgunum og vaxtagreiðslum árið 2013 að óbreyttu. Eins og sést á töflunni til hliðar eru afborganir lána OR á árinu 2013 30 milljarðar króna. Það er hærri fjárhæð en allar tekjur fyrirtækisins á síðasta ári. Eitt af því sem fram kemur í yfirlýsingu stjórnar Orkuveitunnar um rekstrarúttekt er að taka eigi saman upplýsingar um allar skuldbindingar fyrirtækisins og afrakstur fjárfestingar síðustu ára. Haraldur Flosi Tryggvason, nýr stjórnarformaður, segir aðspurður að í þessu felist að raunveruleg arðsemi einstakra ákvarðana verði könnuð. „Við höfum áhuga á að vita hver raunveruleg arðsemi af fjárfestingum fyrirtækisins er," segir Haraldur Flosi. „Þar eru allar fjárfestingar undir." Úttektinni á að ljúka innan mánaðar. Engin ný stóriðjaÍ tengslum við aðalfund fyrirtækisins þar sem ný stjórn var kjörin kom fram að borgarstjórn ætlaðist til að virkri stóriðjustefnu Orkuveitunnar yrði hætt. Um það hvað þetta feli í sér segir Haraldur Flosi, fulltrúi Besta flokksins: „Það er opinber stefna þeirra sem ég þigg umboð mitt frá að það eigi að hverfa frá áhættusækinni fjárfestingu og snúa sér að öruggri fjárfestingu í þágu almennings." Staðið verði við skuldbindingar sem þegar hefur verið stofnað til en ekki efnt til nýrra fjárfestinga. Um fjórir til sex milljarðar króna hafa farið í að undirbúa nýjar virkjanir á Hellisheiði, þar af um milljarður í Bitruvirkjun, sem blásin var af á síðasta kjörtímabili. Mun meira fé liggur í undirbúningi Hverahlíðarvirkjunar. Orkuveitan hefur átt í viðræðum um að selja orku frá Hverahlíð til kísilmálmsverksmiðju í Þorlákshöfn og til álvers í Helguvík. Þau verkefni, og þar með sala á orku Hverahlíðarvirkjunar, eru í óvissu enn sem komið er. Haraldur Flosi leggur áherslu á að staðið verði við gerðar skuldbindingar gagnvart þessum aðilum en segir að engin önnur áform séu um að Orkuveita Reykjavíkur ráðist í áhættusamar stóriðjufjárfestingar undir stjórn hins nýja meirihluta í borgarstjórn Reykjavíkur.
Mest lesið Fundaði með borginni: „Hef upplifað ýmislegt en aldrei svona grimmd“ Innlent Turnarnir svínvirka en fegrunaraðgerðir í farvatninu Innlent „Beðið um leyfi fyrir átta þúsund manns“ Innlent Skipulagði árásina í Colorado í heilt ár Erlent „Norðan óveður á landinu í dag“ Innlent Með sömu óásættanlegu kröfurnar Erlent Vilja ný og öruggari bílastæði á samningslausu landi gróðrarstöðvar Innlent Bendir ríkisstjórn á „byrjendanámskeið í verkefnastjórnun“ Innlent Wilders slítur ríkisstjórnarsamstarfinu Erlent Minnsta fylgi Framsóknar í 33 ára sögu þjóðarpúlsins Innlent Fleiri fréttir Rafbyssu beitt þrisvar sinnum á fyrsta ársfjórðungi Nóttin róleg hjá björgunarsveitum Turnarnir svínvirka en fegrunaraðgerðir í farvatninu „Norðan óveður á landinu í dag“ Fundaði með borginni: „Hef upplifað ýmislegt en aldrei svona grimmd“ „Beðið um leyfi fyrir átta þúsund manns“ Bendir ríkisstjórn á „byrjendanámskeið í verkefnastjórnun“ Fundað vegna örtraðarinnar í höllinni Minnsta fylgi Framsóknar í 33 ára sögu þjóðarpúlsins Kalla út snjóruðningstæki og bændur koma búfé í skjól Vilja ný og öruggari bílastæði á samningslausu landi gróðrarstöðvar Óveður, yfirlið á tónleikum og málahali Ákváðu að stöðva ekki tónleikana: „Þá fyrst hefði skrattinn hitt ömmu sína“ Hvergi af baki dottinn og fer með áminninguna fyrir Landsrétt Flutt á sjúkrahús eftir bílslys á Háaleitisbraut „Yfirgnæfandi líkur“ á að Oscar fái íslenskan ríkisborgararétt Útskrifaður samdægurs eftir hnífaárás á Húsavík Gæti komið til lokana á vegum Selfosskirkjugarður að fyllast Í haldi grunaður um að hafa valdið alvarlegum áverkum Ungmenni réðust á varnarlaust fórnarlamb í skógræktinni á Akranesi Brottvísun Oscars frestað Segir vegið að rétti fatlaðra við uppbyggingu á Fannborgar- og Traðarreit Veitingamaður með langan brotaferil hlaut þunga sekt Faðir bræðranna sem létust segir úrræði gegn fíkn rjúkandi rúst Áminning Höskuldar stendur Þarf ekki að víkja úr dómsal: „Þegar þú drepst þá mun ég brosa“ Frá Goðafossi að Gróttuvita með hundrað kíló í eftirdragi Slæmt að fá hret á varptíma Verða boðaðir á fund lögreglu Sjá meira