Þrjú stærstu réttlætismál heimsins og hvernig við leysum þau Þórarinn Snorri Sigurgeirsson skrifar 31. ágúst 2016 07:00 Við lifum því miður ekki í réttlátum heimi og þrátt fyrir slæmt orðspor pólitíkur, þá er það nú samt sem áður hlutverk stjórnmálanna að reyna þoka þjóðfélaginu í átt til réttlætis og hagsældar. Af nægum verkefnum er að taka:Kúgun og fordómar Hvort sem um ræðir etníska minnihlutahópa í Bandaríkjunum, kristna í Súdan, hinsegin fólk í Rússlandi eða Litháa á Íslandi, allstaðar í heiminum þarf fólk sem brýtur í bága við hið viðtekna norm að takast á við ýmiss konar erfiðleika, allt frá duldum fordómum yfir í kerfisbundna mismun og ofbeldi. Mannréttindasáttmáli Sameinuðu þjóðanna, saminn og samþykktur í kjölfar hörmunga seinni-heimstyrjaldarinnar, kveður á um jafnan rétt fólks til mannhelgi óháð kynþætti, litarhætti, kynferði, tungu, trú, skoðunum, þjóðerni, uppruna, eignum, ætterni og öðrum aðstæðum. Raunveruleikinn er því miður fjarri þeirri yfirlýsingu.Feðraveldið Ísland hefur nú um nokkurra ára skeið birst efst á listum yfir þau lönd þar sem jafnrétti kynjanna er best statt. Þrátt fyrir það má kornabarn sem verður fyrir því „óláni“ að fæðast kvenkyns reikna með að þéna allt að 30% minna en bróðir þess, vera margfalt líklegra til að verða fyrir kynferðis- og heimilisofbeldi og mun ólíklegra til að gegna stjórnunarstöðum eða birtast á vettvangi fjölmiðlanna. Staðan annars staðar í heiminum er síðan verri. Sumstaðar skelfilega miklu mun verri. En feðraveldið er ekki bara slæmt fyrir konur, það þröngvar líka einhæfum og skaðlegum staðalmyndum upp á karlkynið, og útilokar fjölbreytileikann með þröngsýnni tvíhyggju um kynin.Misskipting auðs UNICEF hefur greint frá því að allt að helmingur barna í heiminum búi við fátækt. Einn af hverjum átta jarðarbúum býr við hungur. Á sama tíma berast fréttir um að nú eigi ríkasta eitt prósentið af íbúum jarðar meiri auð en hin 99% samanlagt. Enn er að aukast bilið á milli hinna ríku og fátæku í heiminum, hvort heldur sem er horft til innan hvers lands fyrir sig eða ríkja á milli. Þau lönd í heiminum þar sem mesta misskiptingin er glíma jafnframt við mestu fátæktina og versta hungrið.Lausnin á þrautinni Hér hafa verið tilgreind þrjú risavaxin réttlætismál sem hefta lífskjör mikils meginþorra jarðarbúa. Hvað er til ráða við jafn risavöxnum vanda? Góðu fréttirnar eru þær að við þessum þremur vandamálum eru þrjár einfaldar lausnir: Umburðarlyndi, femínismi og jafnaðarstefnan.Umburðarlyndið Þúsundir mannslífa hafa bókstaflega bjargast við aukið umburðarlyndi gagnvart hinsegin fólki á Vesturlöndum undanfarin ár og áratugi. Þeldökkir Bandaríkjamenn geta nú ekki aðeins setið hvar sem þeir vilja í strætó, heldur orðið forsetar. Stórar framfarir í samfélögum okkar verða ekki þegar minnihlutahópar eru tortryggðir og þeim útskúfað, heldur einmitt þegar þeir eru boðnir velkomnir sem eðlileg fjölbreytni mannlífsins og leyft að leita lífshamingjunnar og gefa af sér til samfélagsins eins og allir aðrir.Femínisminn Hin femíníska baráttátta hefur nú þegar frelsað meginþorra vestrænna kvenna undan formlegu oki feðra, frænda og eiginmanna sinna, en innan við ein mannsævi er síðan íslenskum eiginkonum var veitt fullt fjárhagslegt jafnræði innan hjónabands. Femínískar samfélagsbyltingar síðustu misseri hafa lyft grettistaki í að skila skömminni fyrir kynferðisofbeldi þangað sem hún á heima; til gerenda ofbeldisins. Aðrar samfélagsvakningar hafa opnað fyrir umræðu um ýmis mein sem er hægt að brjóta á bak aftur nú þegar þau eru komin upp á yfirborðið, svo sem glerþakið, þöggun vegna ofbeldis, neikvæð viðhorf til kvenna og klámvæðing kvenlíkamans.Jafnaðarstefnan Sem betur fer hefur hinn vaxandi ójöfnuður heimsins og síðasta efnahagskreppa opnað augu margra fyrir því að brauðmolakenning nýfrjálshyggjunnar virðist ekki vera að virka sem skyldi. Þess í stað er í auknum mæli horft til Norðurlandanna sem módel fyrir farsæla þjóðfélagsskipun, þar sem skattar eru ríkulega nýttir til tekjujöfnunar og öflug almannaþjónusta tryggir eftir fremsta megni raunverulega jöfn tækifæri allra, óháð efnahag. Á Norðurlöndunum hafa jafnaðarmannaflokkar verið álíka mikið og lengi við völd og Sjálfstæðisflokkurinn hér á Íslandi. Það má alveg gera heiminn að betri stað. Til þess þarf bara hugmyndafræði sem þokar okkur í rétta átt og hugrekkið til að framfylgja henni. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Þegar móðir mín kvaddi okkur fyrir einu ári síðan í dag Gísli Hvanndal Jakobsson Skoðun Ef Trump tapar kosningunum… Jun Þór Morikawa Skoðun Davíð Oddsson stendur ekki við eigin ritsjórnarstefnu - Þolir og birtir ekki gagnrýni á eigin skrif Ole Anton Bieltvedt Skoðun Ómarktæk skoðanakönnun Marinó G. Njálsson Skoðun Framlengjum séreignarleiðina til að vernda heimilin Vilhjálmur Hilmarsson Skoðun Bóf-ar(ion)? Gunnar Hólmsteinn Ársælsson Skoðun Þegar ómennskan vitnar í lög Bubbi Morthens Skoðun Álit Einhverfupaunksins um ABA meðferð og kennslu á Íslandi Sigrún Ósk Stefánsdóttir Skoðun Áherslur ráðherra skipta máli Heimir Örn Árnason Skoðun Líf án ótta og gjöfin í andlegri vakningu Birna Guðný Björnsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Er krónan að valda átökum á milli kynslóða? Guðmundur Ragnarsson skrifar Skoðun Varhugaverð þróun í leikskólamálum Finnbjörn A. Hermannsson,Guðrún Margrét Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Bóf-ar(ion)? Gunnar Hólmsteinn Ársælsson skrifar Skoðun Þetta er ekki allt að koma með fjárlagafrumvarpinu Eyjólfur Ármannsson skrifar Skoðun Ómarktæk skoðanakönnun Marinó G. Njálsson skrifar Skoðun Ef Trump tapar kosningunum… Jun Þór Morikawa skrifar Skoðun Viðskiptaþvinganir gegn Ísrael Steinunn Þóra Árnadóttir skrifar Skoðun Áherslur ráðherra skipta máli Heimir Örn Árnason skrifar Skoðun Snúum hjólunum áfram Andrés Ingi Jónsson skrifar Skoðun Búðu til pláss – fyrir öll börn Birna Þórarinsdóttir skrifar Skoðun Davíð Oddsson stendur ekki við eigin ritsjórnarstefnu - Þolir og birtir ekki gagnrýni á eigin skrif Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Framlengjum séreignarleiðina til að vernda heimilin Vilhjálmur Hilmarsson skrifar Skoðun Líf án ótta og gjöfin í andlegri vakningu Birna Guðný Björnsdóttir skrifar Skoðun Kenningar úr gildi svo að kirkjan þarf að komast á annað stig Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Dansaðu vindur Berglind Ósk Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Þessi stórskrítnu norm í óbarnvænu samfélagi Sólveig María Svavarsdóttir skrifar Skoðun Um vaxtahækkanir og verð á hveiti Haukur Skúlason skrifar Skoðun Öryggi byggir á mönnun og launum Jórunn Frímannsdóttir skrifar Skoðun Álit Einhverfupaunksins um ABA meðferð og kennslu á Íslandi Sigrún Ósk Stefánsdóttir skrifar Skoðun Mammon hefur náð lífeyrissjóðum á sitt band Halla Signý Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Forgangsorkan verður ekki skert Tinna Traustadóttir skrifar Skoðun Umhyggja - hvað er það? Árný Ingvarsdóttir skrifar Skoðun „Við höfðum öll rangt fyrir okkur“ Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Akureyrarbær greiðir götu kvennaathvarfs á Akureyri eins og kostur er Ásthildur Sturludóttir skrifar Skoðun Þegar móðir mín kvaddi okkur fyrir einu ári síðan í dag Gísli Hvanndal Jakobsson skrifar Skoðun Íþróttahreyfingin og gerviverktaka Ástþór Jón Ragnheiðarson skrifar Skoðun Tölum um tilfinningar Amanda Ásdís Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Óttinn við íslensku rafkrónuna Birna Guðný Björnsdóttir skrifar Skoðun Áskorun til Sjúkratrygginga Íslands – hugsum í lausnum Björn Bjarki Þorsteinsson skrifar Skoðun Afnemum launamisrétti Guðmundur Ingi Guðbrandsson skrifar Sjá meira
Við lifum því miður ekki í réttlátum heimi og þrátt fyrir slæmt orðspor pólitíkur, þá er það nú samt sem áður hlutverk stjórnmálanna að reyna þoka þjóðfélaginu í átt til réttlætis og hagsældar. Af nægum verkefnum er að taka:Kúgun og fordómar Hvort sem um ræðir etníska minnihlutahópa í Bandaríkjunum, kristna í Súdan, hinsegin fólk í Rússlandi eða Litháa á Íslandi, allstaðar í heiminum þarf fólk sem brýtur í bága við hið viðtekna norm að takast á við ýmiss konar erfiðleika, allt frá duldum fordómum yfir í kerfisbundna mismun og ofbeldi. Mannréttindasáttmáli Sameinuðu þjóðanna, saminn og samþykktur í kjölfar hörmunga seinni-heimstyrjaldarinnar, kveður á um jafnan rétt fólks til mannhelgi óháð kynþætti, litarhætti, kynferði, tungu, trú, skoðunum, þjóðerni, uppruna, eignum, ætterni og öðrum aðstæðum. Raunveruleikinn er því miður fjarri þeirri yfirlýsingu.Feðraveldið Ísland hefur nú um nokkurra ára skeið birst efst á listum yfir þau lönd þar sem jafnrétti kynjanna er best statt. Þrátt fyrir það má kornabarn sem verður fyrir því „óláni“ að fæðast kvenkyns reikna með að þéna allt að 30% minna en bróðir þess, vera margfalt líklegra til að verða fyrir kynferðis- og heimilisofbeldi og mun ólíklegra til að gegna stjórnunarstöðum eða birtast á vettvangi fjölmiðlanna. Staðan annars staðar í heiminum er síðan verri. Sumstaðar skelfilega miklu mun verri. En feðraveldið er ekki bara slæmt fyrir konur, það þröngvar líka einhæfum og skaðlegum staðalmyndum upp á karlkynið, og útilokar fjölbreytileikann með þröngsýnni tvíhyggju um kynin.Misskipting auðs UNICEF hefur greint frá því að allt að helmingur barna í heiminum búi við fátækt. Einn af hverjum átta jarðarbúum býr við hungur. Á sama tíma berast fréttir um að nú eigi ríkasta eitt prósentið af íbúum jarðar meiri auð en hin 99% samanlagt. Enn er að aukast bilið á milli hinna ríku og fátæku í heiminum, hvort heldur sem er horft til innan hvers lands fyrir sig eða ríkja á milli. Þau lönd í heiminum þar sem mesta misskiptingin er glíma jafnframt við mestu fátæktina og versta hungrið.Lausnin á þrautinni Hér hafa verið tilgreind þrjú risavaxin réttlætismál sem hefta lífskjör mikils meginþorra jarðarbúa. Hvað er til ráða við jafn risavöxnum vanda? Góðu fréttirnar eru þær að við þessum þremur vandamálum eru þrjár einfaldar lausnir: Umburðarlyndi, femínismi og jafnaðarstefnan.Umburðarlyndið Þúsundir mannslífa hafa bókstaflega bjargast við aukið umburðarlyndi gagnvart hinsegin fólki á Vesturlöndum undanfarin ár og áratugi. Þeldökkir Bandaríkjamenn geta nú ekki aðeins setið hvar sem þeir vilja í strætó, heldur orðið forsetar. Stórar framfarir í samfélögum okkar verða ekki þegar minnihlutahópar eru tortryggðir og þeim útskúfað, heldur einmitt þegar þeir eru boðnir velkomnir sem eðlileg fjölbreytni mannlífsins og leyft að leita lífshamingjunnar og gefa af sér til samfélagsins eins og allir aðrir.Femínisminn Hin femíníska baráttátta hefur nú þegar frelsað meginþorra vestrænna kvenna undan formlegu oki feðra, frænda og eiginmanna sinna, en innan við ein mannsævi er síðan íslenskum eiginkonum var veitt fullt fjárhagslegt jafnræði innan hjónabands. Femínískar samfélagsbyltingar síðustu misseri hafa lyft grettistaki í að skila skömminni fyrir kynferðisofbeldi þangað sem hún á heima; til gerenda ofbeldisins. Aðrar samfélagsvakningar hafa opnað fyrir umræðu um ýmis mein sem er hægt að brjóta á bak aftur nú þegar þau eru komin upp á yfirborðið, svo sem glerþakið, þöggun vegna ofbeldis, neikvæð viðhorf til kvenna og klámvæðing kvenlíkamans.Jafnaðarstefnan Sem betur fer hefur hinn vaxandi ójöfnuður heimsins og síðasta efnahagskreppa opnað augu margra fyrir því að brauðmolakenning nýfrjálshyggjunnar virðist ekki vera að virka sem skyldi. Þess í stað er í auknum mæli horft til Norðurlandanna sem módel fyrir farsæla þjóðfélagsskipun, þar sem skattar eru ríkulega nýttir til tekjujöfnunar og öflug almannaþjónusta tryggir eftir fremsta megni raunverulega jöfn tækifæri allra, óháð efnahag. Á Norðurlöndunum hafa jafnaðarmannaflokkar verið álíka mikið og lengi við völd og Sjálfstæðisflokkurinn hér á Íslandi. Það má alveg gera heiminn að betri stað. Til þess þarf bara hugmyndafræði sem þokar okkur í rétta átt og hugrekkið til að framfylgja henni.
Davíð Oddsson stendur ekki við eigin ritsjórnarstefnu - Þolir og birtir ekki gagnrýni á eigin skrif Ole Anton Bieltvedt Skoðun
Skoðun Varhugaverð þróun í leikskólamálum Finnbjörn A. Hermannsson,Guðrún Margrét Guðmundsdóttir skrifar
Skoðun Davíð Oddsson stendur ekki við eigin ritsjórnarstefnu - Þolir og birtir ekki gagnrýni á eigin skrif Ole Anton Bieltvedt skrifar
Skoðun Álit Einhverfupaunksins um ABA meðferð og kennslu á Íslandi Sigrún Ósk Stefánsdóttir skrifar
Skoðun Akureyrarbær greiðir götu kvennaathvarfs á Akureyri eins og kostur er Ásthildur Sturludóttir skrifar
Davíð Oddsson stendur ekki við eigin ritsjórnarstefnu - Þolir og birtir ekki gagnrýni á eigin skrif Ole Anton Bieltvedt Skoðun