Sögur gæða landið lífi Gunnþóra Gunnarsdóttir skrifar 24. júlí 2015 10:30 "Hugmyndin spratt fram þegar ég var spurð hvernig hægt væri að nota þjóðfræði í ferðaþjónustu,“ segir Sóley Björk, sem vann forritið upp úr MA-verkefni sínu í Hagnýtri menningarmiðlun við H.Í. Mynd/Úr einkasafni „Það er hellingur í boði bæði fyrir heimamenn og gesti í Skagafirði, það eru bara ekki allir sem vita af því. Mig langaði að bæta úr því,“ segir Sóley Björk Guðmundsdóttir þjóðfræðingur og heilinn bak við forritið Lifandi landslag. „Hugmyndin spratt fram í atvinnuviðtali þegar ég var spurð hvernig hægt væri að nota þjóðfræði í ferðaþjónustu,“ segir hún og telur Skagafjörð fyrsta héraðið á landinu sem komi fram með slíkt alhliða þjónustu- og afþreyingarforrit. Sóley er fædd og uppalin á Sauðárkróki en ættuð utan af Skaga. Nú býr hún á höfuðborgarsvæðinu en er greinilega holl gömlu heimabyggðinni í huga. „Skagafjörður er söguríkt svæði. Þar gerist Grettissaga að stóru leyti og Sturlunga líka og þegar Jón Árnason safnaði saman þjóðsögunum varð honum vel ágengt í Skagafirði, þannig að úr mörgu var að velja fyrir mig.“Hún segir fólk sjá nákvæmlega á korti hvar sögurnar gerast. „Fólk stendur í Varmahlíð og lítur til Glóðafeykis meðan það fræðist um atburði tengda honum eða á hlaðinu á Reynistað og hlustar á sögur af útilegumönnum sem bjuggu í helli í fjallinu fyrir ofan. Þannig varð titillinn til, sögurnar gæða landið lífi.“ Sögurnar eru bæði til lestrar og hlustunar. Þær sem hægt er að hlýða á eru á nútímatalmáli að sögn Sóleyjar. En er hún með einhverjar úr samtímanum? „Já, aðeins. Ein þeirra er til dæmis frá 1978 um vegagerð í Hegranesi þar sem allt gekk á afturfótunum og öll tæki biluðu þegar átti að sprengja veginn í gegnum klöpp en samningar náðust við huldufólkið.“ Sóley kveðst ætla að búa til sérstakt forrit fyrir skólana í Skagafirði, því bæði Íslendingasögurnar og þjóðsögurnar tengist námskránni. „Ég held að sögurnar veki meiri áhuga þegar krakkarnir geta tengt þær beint við umhverfið í kringum sig. Það gerir landið verðmætara í augum þeirra og ef fólk er ánægt með heimabyggðina þá hefur það áhrif á sjálfsmynd þess.“ Hún tekur fram að forritið kosti ekkert og því sé tilvalið fyrir sem flesta að sækja það. „Fólk þarf ekki að vera í Skagafirði til að setja það inn, ef það er með slökkt á staðsetningunni. Ég var með tvær ungar frænkur frá Danmörku í heimsókn nýlega og þær voru bara með forritið í gangi hér í Reykjavík að hlusta á skagfirskar draugasögur.“ Skagafjörður Mest lesið Nýtt myndband af Katrínu vekur athygli Lífið Byggja draumavillu með sundlaug sem kostar sextán milljónir Lífið Tröllaukinn kór valtaði yfir pínulítinn píanóleikara Gagnrýni Pizza King til sölu á þrettán milljónir Lífið Frumsýnir nýtt myndband og kallar sig nú líka Luthersson: „Ég elska bæði þessi lönd mín“ Tónlist Sá Dune tvö hundruð sinnum og er búinn að fara nítján sinnum á Dune 2 í bíó Bíó og sjónvarp Ingó veðurguð og Alexandra eiga von á stelpu Lífið Tíu milljónir safnast fyrir grindvísk ungmenni Lífið Hamingjusöm og þakklát Katrín Tanja á splunkunýjum jeppa Lífið Sturla Atlas og Kolfinna slá sér upp Lífið Fleiri fréttir Myndaveisla: Sex listrænum áratugum fagnað með glæsilegri sýningu Amanda og Brák meðal handhafa Íslensku myndlistarverðlaunanna Kaflaskil í íslenskri menningarsögu Hjartnæm stund Guðna með Herði og Kára Grindavíkurbær heiðursgestur Menningarnætur 2024 Kristín Ómarsdóttir meðal þeirra sem hlaut Fjöruverðlaunin Síðasta verk Nóbelsverðlaunahafans gefið út gegn hans eigin óskum Listræn og lífleg starfsemi í gömlu Áburðarverksmiðjunni Myndaveisla: Yfir þúsund manns í listrænu fjöri í Hveragerði Myndaveisla: Þotulið hönnunarbransans fagnaði með stæl Myndaveisla: Fullt út úr dyrum og næstum uppselt fyrir opnun „Óþekka barnið“ í íslenskri myndlist fer nýjar leiðir Íslensk strandmenning í brennidepli á Akranesi Þrífst vel í brjálaðri vinnumenningu í New York Samtal við mömmu sem olli straumhvörfum Deilt um hinn dísæta hnakka: Forheimskandi efnishyggja eða vítamínsprauta? Lofar breyttu lífi með fyrirvara „Tækifæri til að pæla í fallegri veruleika eftir dauðann“ Troðfullt í Marshall-húsinu á opnun listrænna systra Tóku saman höndum fyrir Hendi næst Settist í öll sæti Eldborgar og tók 5000 sjálfsmyndir Emils- og Línu-tónskáldið Georg Riedel látið Kristín og Anna tilnefndar til bókmenntaverðlauna Norðurlandaráðs Hildur Hermóðsdóttir er látin Taka stutt hlé frá leikhúsinu fyrir ferðalög til Perú og Keníu Lék á sviði fyrir dóttur Bill Gates Sjá meira
„Það er hellingur í boði bæði fyrir heimamenn og gesti í Skagafirði, það eru bara ekki allir sem vita af því. Mig langaði að bæta úr því,“ segir Sóley Björk Guðmundsdóttir þjóðfræðingur og heilinn bak við forritið Lifandi landslag. „Hugmyndin spratt fram í atvinnuviðtali þegar ég var spurð hvernig hægt væri að nota þjóðfræði í ferðaþjónustu,“ segir hún og telur Skagafjörð fyrsta héraðið á landinu sem komi fram með slíkt alhliða þjónustu- og afþreyingarforrit. Sóley er fædd og uppalin á Sauðárkróki en ættuð utan af Skaga. Nú býr hún á höfuðborgarsvæðinu en er greinilega holl gömlu heimabyggðinni í huga. „Skagafjörður er söguríkt svæði. Þar gerist Grettissaga að stóru leyti og Sturlunga líka og þegar Jón Árnason safnaði saman þjóðsögunum varð honum vel ágengt í Skagafirði, þannig að úr mörgu var að velja fyrir mig.“Hún segir fólk sjá nákvæmlega á korti hvar sögurnar gerast. „Fólk stendur í Varmahlíð og lítur til Glóðafeykis meðan það fræðist um atburði tengda honum eða á hlaðinu á Reynistað og hlustar á sögur af útilegumönnum sem bjuggu í helli í fjallinu fyrir ofan. Þannig varð titillinn til, sögurnar gæða landið lífi.“ Sögurnar eru bæði til lestrar og hlustunar. Þær sem hægt er að hlýða á eru á nútímatalmáli að sögn Sóleyjar. En er hún með einhverjar úr samtímanum? „Já, aðeins. Ein þeirra er til dæmis frá 1978 um vegagerð í Hegranesi þar sem allt gekk á afturfótunum og öll tæki biluðu þegar átti að sprengja veginn í gegnum klöpp en samningar náðust við huldufólkið.“ Sóley kveðst ætla að búa til sérstakt forrit fyrir skólana í Skagafirði, því bæði Íslendingasögurnar og þjóðsögurnar tengist námskránni. „Ég held að sögurnar veki meiri áhuga þegar krakkarnir geta tengt þær beint við umhverfið í kringum sig. Það gerir landið verðmætara í augum þeirra og ef fólk er ánægt með heimabyggðina þá hefur það áhrif á sjálfsmynd þess.“ Hún tekur fram að forritið kosti ekkert og því sé tilvalið fyrir sem flesta að sækja það. „Fólk þarf ekki að vera í Skagafirði til að setja það inn, ef það er með slökkt á staðsetningunni. Ég var með tvær ungar frænkur frá Danmörku í heimsókn nýlega og þær voru bara með forritið í gangi hér í Reykjavík að hlusta á skagfirskar draugasögur.“
Skagafjörður Mest lesið Nýtt myndband af Katrínu vekur athygli Lífið Byggja draumavillu með sundlaug sem kostar sextán milljónir Lífið Tröllaukinn kór valtaði yfir pínulítinn píanóleikara Gagnrýni Pizza King til sölu á þrettán milljónir Lífið Frumsýnir nýtt myndband og kallar sig nú líka Luthersson: „Ég elska bæði þessi lönd mín“ Tónlist Sá Dune tvö hundruð sinnum og er búinn að fara nítján sinnum á Dune 2 í bíó Bíó og sjónvarp Ingó veðurguð og Alexandra eiga von á stelpu Lífið Tíu milljónir safnast fyrir grindvísk ungmenni Lífið Hamingjusöm og þakklát Katrín Tanja á splunkunýjum jeppa Lífið Sturla Atlas og Kolfinna slá sér upp Lífið Fleiri fréttir Myndaveisla: Sex listrænum áratugum fagnað með glæsilegri sýningu Amanda og Brák meðal handhafa Íslensku myndlistarverðlaunanna Kaflaskil í íslenskri menningarsögu Hjartnæm stund Guðna með Herði og Kára Grindavíkurbær heiðursgestur Menningarnætur 2024 Kristín Ómarsdóttir meðal þeirra sem hlaut Fjöruverðlaunin Síðasta verk Nóbelsverðlaunahafans gefið út gegn hans eigin óskum Listræn og lífleg starfsemi í gömlu Áburðarverksmiðjunni Myndaveisla: Yfir þúsund manns í listrænu fjöri í Hveragerði Myndaveisla: Þotulið hönnunarbransans fagnaði með stæl Myndaveisla: Fullt út úr dyrum og næstum uppselt fyrir opnun „Óþekka barnið“ í íslenskri myndlist fer nýjar leiðir Íslensk strandmenning í brennidepli á Akranesi Þrífst vel í brjálaðri vinnumenningu í New York Samtal við mömmu sem olli straumhvörfum Deilt um hinn dísæta hnakka: Forheimskandi efnishyggja eða vítamínsprauta? Lofar breyttu lífi með fyrirvara „Tækifæri til að pæla í fallegri veruleika eftir dauðann“ Troðfullt í Marshall-húsinu á opnun listrænna systra Tóku saman höndum fyrir Hendi næst Settist í öll sæti Eldborgar og tók 5000 sjálfsmyndir Emils- og Línu-tónskáldið Georg Riedel látið Kristín og Anna tilnefndar til bókmenntaverðlauna Norðurlandaráðs Hildur Hermóðsdóttir er látin Taka stutt hlé frá leikhúsinu fyrir ferðalög til Perú og Keníu Lék á sviði fyrir dóttur Bill Gates Sjá meira