Ofhitnun hagkerfisins mesti skaðvaldurinn Ingvar Haraldsson skrifar 1. apríl 2015 07:00 Þórarinn G. Pétursson segir brýnt að hagkerfið sé vel undirbúið þegar áföll ríði yfir. fréttablaðið/pjetur Ofhitnun hagkerfisins er algengasti fyrirboði fjármálakreppa hér á landi. Þetta er meðal niðurstaðna greiningar Seðlabankans á fjármálakreppum frá 1875-2013. „Það birtist helst í því að efnahagsleg umsvif eru of mikil. Of hraður hagvöxtur, of mikill viðskiptahalli og of mikil aukning eftirspurnar sem þá er orðin ósjálfbær og leiðréttist með snörpum hætti,“ segir Þórarinn G. Pétursson, aðalhagfræðingur Seðlabankans og einn rannsakenda. „Einn af lærdómunum er að leyfa þessu ekki að gerast eins og hefur því miður allt of oft gerst,“ bætir hann við. Skýrt dæmi um ástandið þá var fram að bankahruninu 2008, sem Þórarinn sagði að væri „móðir allra fjármálakreppa“. Öll viðvörunarljós hafi verið byrjuð að blikka nokkrum árum fyrir hrunið. Fimm af sex „fjölþættum“ fjármálakreppum sem urðu á tímabilinu á Íslandi gerðust samhliða kreppum í alþjóðlega fjármálakerfinu. Þórarinn segir að Íslendingar geti gert ýmislegt til að vera undirbúnir þegar slík áföll verði erlendis. „Það er ekkert náttúrulögmál þótt það verði fjármálakreppa í útlöndum að það verði hér. Því þurfum við að búa til kerfi sem getur staðið af sér áföll. Við þurfum að draga úr áhættutöku og styrkja eiginfjárgrunn fjármálakerfisins,“ segir Þórarinn. Þá þurfi einnig að koma í veg fyrir að bankakerfið sé fjármagnað í of miklum mæli erlendis. Þórarinn býst ekki við að hægt verði að koma alfarið í veg fyrir fjármálakreppur. „Ég held að þetta sé eitthvað að við verðum að búa við,“ segir Þórarinn. Eina leiðin að hans mati til að koma í veg fyrir fjármálakreppur sé að vera ekki með fjármálakerfi. Mest lesið Hafa rúmir opnunartímar áhrif á verðlag? Neytendur „Við eigum margar rómantískar stundir í vinnunni“ Atvinnulíf Sunna veitir Livio samkeppni í frjósemi Viðskipti innlent Langaði svakalega mikið í sleik við George Clooney Atvinnulíf Gervigreind og tíska: Hafa nú þegar fengið 100 milljónir í styrki Atvinnulíf Stöðva þurfi rányrkju bílastæðaeigenda Neytendur Andri aðstoðarframkvæmdastjóri Júní Viðskipti innlent Svekktur en ekki hissa á færri íbúðum í byggingu Viðskipti innlent Enn eitt félag Quangs gjaldþrota Viðskipti innlent Spá 7,5 prósent stýrivöxtum í lok 2025 Viðskipti innlent Fleiri fréttir Andri aðstoðarframkvæmdastjóri Júní Sunna veitir Livio samkeppni í frjósemi Enn eitt félag Quangs gjaldþrota Svekktur en ekki hissa á færri íbúðum í byggingu Færri íbúðir í byggingu en fyrir ári Gengi Icelandair flaug upp á við Vill laða að lágverðsverslun á Krókinn Spá 7,5 prósent stýrivöxtum í lok 2025 Fura Ösp nýr formaður stjórnar hjá Brandenburg Tekur við stöðu forstöðumanns þjónustu hjá Reitum Ráðin markaðsstjóri Sensa Milljarður í arðgreiðslur hjá Toyota Verðtryggð jafngreiðslulán aðeins í boði fyrir fyrstu kaupendur 4,4 milljarðar til borgarinnar vegna framkvæmda á Hólmsheiði Fegurð er glæpur kom út í mínus Skuldar félagi Einars 44 milljónir og gæti misst 295 milljóna hús „Alls konar fólk heyrt í mér um alls konar hluti“ Bein útsending: Ársfundur atvinnulífsins Hjalti Már tekur við af Hreiðari Þór hjá Datera Stórfyrirtæki hyggja á uppbyggingu á Hólmsheiði Bæta við níunda áfangastað sínum á Spáni Heildareignir einstaklinga jukust um rúm fimm prósent á síðasta ári Fleiri leigi nú af vinum og ættingjum Sjúkratryggingar grunaðar um ríkisaðstoð Sparar kylfingum tíma með rástímaleitarsíðu Sótti 410 milljónir og margfaldaði starfsmannafjöldann Aðgerðir stjórnvalda eigi líka að taka mið af æviskeiði Steinar fjárfestir í Snjallgögnum Bjørn Richard til liðs við Athygli Fljúga til Gautaborgar næsta sumar Sjá meira
Ofhitnun hagkerfisins er algengasti fyrirboði fjármálakreppa hér á landi. Þetta er meðal niðurstaðna greiningar Seðlabankans á fjármálakreppum frá 1875-2013. „Það birtist helst í því að efnahagsleg umsvif eru of mikil. Of hraður hagvöxtur, of mikill viðskiptahalli og of mikil aukning eftirspurnar sem þá er orðin ósjálfbær og leiðréttist með snörpum hætti,“ segir Þórarinn G. Pétursson, aðalhagfræðingur Seðlabankans og einn rannsakenda. „Einn af lærdómunum er að leyfa þessu ekki að gerast eins og hefur því miður allt of oft gerst,“ bætir hann við. Skýrt dæmi um ástandið þá var fram að bankahruninu 2008, sem Þórarinn sagði að væri „móðir allra fjármálakreppa“. Öll viðvörunarljós hafi verið byrjuð að blikka nokkrum árum fyrir hrunið. Fimm af sex „fjölþættum“ fjármálakreppum sem urðu á tímabilinu á Íslandi gerðust samhliða kreppum í alþjóðlega fjármálakerfinu. Þórarinn segir að Íslendingar geti gert ýmislegt til að vera undirbúnir þegar slík áföll verði erlendis. „Það er ekkert náttúrulögmál þótt það verði fjármálakreppa í útlöndum að það verði hér. Því þurfum við að búa til kerfi sem getur staðið af sér áföll. Við þurfum að draga úr áhættutöku og styrkja eiginfjárgrunn fjármálakerfisins,“ segir Þórarinn. Þá þurfi einnig að koma í veg fyrir að bankakerfið sé fjármagnað í of miklum mæli erlendis. Þórarinn býst ekki við að hægt verði að koma alfarið í veg fyrir fjármálakreppur. „Ég held að þetta sé eitthvað að við verðum að búa við,“ segir Þórarinn. Eina leiðin að hans mati til að koma í veg fyrir fjármálakreppur sé að vera ekki með fjármálakerfi.
Mest lesið Hafa rúmir opnunartímar áhrif á verðlag? Neytendur „Við eigum margar rómantískar stundir í vinnunni“ Atvinnulíf Sunna veitir Livio samkeppni í frjósemi Viðskipti innlent Langaði svakalega mikið í sleik við George Clooney Atvinnulíf Gervigreind og tíska: Hafa nú þegar fengið 100 milljónir í styrki Atvinnulíf Stöðva þurfi rányrkju bílastæðaeigenda Neytendur Andri aðstoðarframkvæmdastjóri Júní Viðskipti innlent Svekktur en ekki hissa á færri íbúðum í byggingu Viðskipti innlent Enn eitt félag Quangs gjaldþrota Viðskipti innlent Spá 7,5 prósent stýrivöxtum í lok 2025 Viðskipti innlent Fleiri fréttir Andri aðstoðarframkvæmdastjóri Júní Sunna veitir Livio samkeppni í frjósemi Enn eitt félag Quangs gjaldþrota Svekktur en ekki hissa á færri íbúðum í byggingu Færri íbúðir í byggingu en fyrir ári Gengi Icelandair flaug upp á við Vill laða að lágverðsverslun á Krókinn Spá 7,5 prósent stýrivöxtum í lok 2025 Fura Ösp nýr formaður stjórnar hjá Brandenburg Tekur við stöðu forstöðumanns þjónustu hjá Reitum Ráðin markaðsstjóri Sensa Milljarður í arðgreiðslur hjá Toyota Verðtryggð jafngreiðslulán aðeins í boði fyrir fyrstu kaupendur 4,4 milljarðar til borgarinnar vegna framkvæmda á Hólmsheiði Fegurð er glæpur kom út í mínus Skuldar félagi Einars 44 milljónir og gæti misst 295 milljóna hús „Alls konar fólk heyrt í mér um alls konar hluti“ Bein útsending: Ársfundur atvinnulífsins Hjalti Már tekur við af Hreiðari Þór hjá Datera Stórfyrirtæki hyggja á uppbyggingu á Hólmsheiði Bæta við níunda áfangastað sínum á Spáni Heildareignir einstaklinga jukust um rúm fimm prósent á síðasta ári Fleiri leigi nú af vinum og ættingjum Sjúkratryggingar grunaðar um ríkisaðstoð Sparar kylfingum tíma með rástímaleitarsíðu Sótti 410 milljónir og margfaldaði starfsmannafjöldann Aðgerðir stjórnvalda eigi líka að taka mið af æviskeiði Steinar fjárfestir í Snjallgögnum Bjørn Richard til liðs við Athygli Fljúga til Gautaborgar næsta sumar Sjá meira