Já-málið Andri Árnason skrifar 9. desember 2011 06:00 Á Íslandi er bara eitt fyrirtæki sem veitir upplýsingar um símanúmer einstaklinga. Það selur þjónustu sína fyrir meira en þúsund milljónir á ári og enginn getur veitt því samkeppni á þessu sviði. Árið 2009 var hagnaður þess fyrir skatta 281 milljón – 28% af veltu eða 48% arðsemi eigin fjár, samkvæmt upplýsingum frá Frjálsri verslun. Það ár voru fá fyrirtæki á Íslandi sem græddu meira. Þjónustan er dýr enda er það þekkt stef hjá fyrirtækjum með einokunarstöðu á markaði. Þessi aðili er Já Upplýsingaveitur og hér á eftir er sagan af baráttu Miðlunar fyrir að fá að veita ódýrari þjónustu í samkeppni við Já. Sagan byrjar fyrir mörgum árum, þegar Símaskráin og 118 voru í höndum Pósts og síma. Árið 2005 var Síminn einkavæddur – kaupendurnir voru bræðurnir Ágúst og Lýður Guðmundssynir (Exista), Kaupþing og aðrir fjármálamenn. Exista fór í þrot og haustið 2010 keyptu stjórnendur Já og óþekktur fjárfestingarsjóður fyrirtækið – þessir aðilar eiga það í dag. Þegar Póstur og sími átti fyrirtækið var viðskiptalífið einfalt. Í þá daga var einfaldlega bannað með lögum og reglugerðum að keppa við 118. Þegar Síminn átti fyrirtækið var komið í veg fyrir samkeppni með tæknilegum aðgangshindrunum. Þegar fyrirtækið var selt stjórnendum haustið 2010 töldum við starfsmenn Miðlunar að nú gæfist tækifæri til að hefja samkeppni og bjóða ódýrari þjónustu. Já Upplýsingaveitum var skylt samkvæmt reglum að selja þriðja aðila gögn með nöfnum og símanúmerum einstaklinga sem þær fengu frá símafyrirtækjunum. Þetta ákvæði var sett í reglur fyrir nokkrum árum til að reyna að skapa samkeppni. Starfsmenn Miðlunar voru tilbúnir í samkeppni haustið 2010. Reglurnar voru til staðar og Já Upplýsingaveitur voru ekki lengur hluti af Símanum. Það hlaut því að vera hægt að hefja samkeppni með því að opna nýja símaþjónustu sem veitti ódýrari upplýsingar um símanúmer einstaklinga en gert er í 118. Við sendum fyrirspurn til Já Upplýsingaveitna um verð á upplýsingum í samræmi við þær reglur sem þá voru í gildi. Svarið barst fljótt – 42 krónur áttum við að greiða fyrir uppflettingu ef við nýttum upplýsingarnar til að veita þjónustu í síma í samkeppni við 118 en 125 krónur ef við ætluðum að keppa við Já með því að bjóða sams konar þjónustu á netinu. Þessi verð eru galin og útiloka algerlega samkeppni. Við báðum Póst og fjarskiptastofnun að athuga málið – þetta gat ekki verið eðlilegt. Póst og fjarskiptastofnun vann fljótt og vel og skilaði bráðabirgðaniðurstöðum síðastliðið sumar. Niðurstaðan var að verðið ætti að vera 1,14 – ein króna og fjórtán aurar – fyrir hverja uppflettingu óháð notkun á upplýsingunum. Munurinn er mörg þúsund prósent. Það er augljóst að verðskrá Já var sett fram til að koma í veg fyrir eðlilega samkeppni. Miðlun hafði unnið sigur; með þessum úrskurði Póst og fjarskiptastofnunar var ljóst að samkeppni gæti hafist. Neytendur hefðu fengið fleiri valkosti og ódýrari þjónustu. Hagnaðurinn hjá Já Upplýsingaveitum hf. hefði mögulega minnkað eitthvað aðeins en staða þeirra hefði áfram orðið sterk. En þessu gátu Já Upplýsingaveitur ekki unað – örfáum dögum eftir að úrskurður Póst og fjarskiptastofnunar lá fyrir kærði fyrirtækið reglurnar sem gerðu því skylt að veita þriðja aðila aðgang að upplýsingum. Af einhverjum ástæðum vann fyrirtækið það mál og tryggði sér einokun á þessum markaði enn um sinn. Þar með er ekki öll sagan sögð. Ef einokun Já Upplýsingaveitna verður aflétt fær fyrirtækið að veita sína þjónustu í þriggja stafa númeri eins og 118 á meðan mögulegir keppinautar þurfa að nota fjögurra stafa númer – í okkar tilfelli númerið 1800. Þetta er eins og Bónus væri leyft að vera með verslanir í Reykjavík en Krónan fengi bara að vera úti á landi. Þetta er samt ekki það versta varðandi númerið 118. Þannig er að Póst- og fjarskiptastofnun hefur forræði yfir símanúmerinu 118. Í þetta símanúmer er líklega hringt fimm milljón sinnum á ári til að spyrjast fyrir um símanúmer. Símtalið er dýrt, þannig að tekjur sem fylgja þessum hringingum eru líklega 500-700 milljónir á ári. Hinn 10. febrúar 2011 fengu Já Upplýsingaveitur þessu númeri úthlutað til ársins 2016. Það þýðir að þær fá tekjurnar af innhringingum í fimm ár, það eru samtals 2.500–3.000 milljónir án þess að rætt væri við aðra eða þjónustan boðin út! Þetta hljómar ótrúlega en haustið 2010 keyptu stjórnendur Já og óþekktir fjárfestar starfsemi fyrirtækisins, fjórum mánuðum síðar voru þeim tryggðar tekjur af símtölum í númerið 118 til fimm ára, líklega að upphæð 2.500–3.000 milljónir! Það er skylda stjórnvalda að eyða svona einokun og tryggja samkeppni. Víða hefur verið gengið langt til að tryggja möguleika nýrra aðila til að hasla sér völl á einokunarmörkuðum. Á fjarskiptamarkaði er nýjum fyrirtækjum jafnvel tryggð betri staða en gömlum grónum fyrirtækjum – þetta er kallað jákvæð mismunun. Við erum ekki að biðja um slíkt, við förum bara fram á að fá að keppa við Já Upplýsingaveitur á jafnræðisgrundvelli og veita neytendum ódýrari þjónustu. Við ætlum ekki að gefast upp. Miðlun hefur fengið úthlutað númerinu 1800 til að veita þjónustu í samkeppni við 118. Við vitum að það er hægt að bjóða ódýrari þjónustu en nú stendur til boða í 118. Það munum við gera um leið og einokun á þessum markaði verður afnumin. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Athugið. Vísir hvetur lesendur til að skiptast á skoðunum. Allar athugasemdir eru á ábyrgð þeirra er þær rita. Lesendur skulu halda sig við málefnalega og hófstillta umræðu og áskilur Vísir sér rétt til að fjarlægja ummæli og/eða umræðu sem fer út fyrir þau mörk. Vísir mun loka á aðgang þeirra sem tjá sig ekki undir eigin nafni eða gerast ítrekað brotlegir við ofangreindar umgengnisreglur. Mest lesið Er soja að eyðileggja íslenska karlmennsku? Dögg Guðmundsdóttir,Guðrún Nanna Egilsdóttir Skoðun Katrín og Gunnar? Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Ótímabundin leyfi, ótímabundið náttúruníð Elvar Örn Friðriksson Skoðun Breiðholt brennur Eðvarð Hilmarsson Skoðun Er þetta í alvöru verðlaunaefni? Snorri Másson Skoðun Biskup í tengslum Guðrún Karls Helgudóttir Skoðun Er stóraukin lýðræðisþátttaka ekki verðlaunaefni? Einar Freyr Elínarson Skoðun Dýravelferðarmartröð af áður óþekktri stærð Benedikta Guðrún Svavarsdóttir Skoðun Það vantar vanan og áreiðanlegan mann í verkið Haraldur Ólafsson Skoðun Saman gegn ríkisofbeldi Vilhjálmur Yngvi Hjálmarsson,Örlygur Steinar Arnaldsson,Sigurhjörtur Pálmason,Simon Valentin Hirt,Kristbjörg Arna E. Þorvaldsdóttir,Ari Logn,Margrét Rut Eddudóttir Skoðun Skoðun Skoðun Katrín og Gunnar? Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Ótímabundin leyfi, ótímabundið náttúruníð Elvar Örn Friðriksson skrifar Skoðun Er soja að eyðileggja íslenska karlmennsku? Dögg Guðmundsdóttir,Guðrún Nanna Egilsdóttir skrifar Skoðun Er stóraukin lýðræðisþátttaka ekki verðlaunaefni? Einar Freyr Elínarson skrifar Skoðun Árangur gegn verðbólgu Þórdís Kolbrún R. Gylfadóttir skrifar Skoðun Saman gegn ríkisofbeldi Vilhjálmur Yngvi Hjálmarsson,Örlygur Steinar Arnaldsson,Sigurhjörtur Pálmason,Simon Valentin Hirt,Kristbjörg Arna E. Þorvaldsdóttir,Ari Logn,Margrét Rut Eddudóttir skrifar Skoðun Hvar er híbýlaauður? Anna María Bogadóttir skrifar Skoðun Áhugaverðir tímar kalla á áhugaverðan forseta Cody Alexander Skahan skrifar Skoðun Biskup í tengslum Guðrún Karls Helgudóttir skrifar Skoðun Guðrún biskup – til heilla fyrir okkur öll! Arndís Steinþórsdóttir,Glóey Helgudótir Finnsdóttir skrifar Skoðun Dýravelferðarmartröð af áður óþekktri stærð Benedikta Guðrún Svavarsdóttir skrifar Skoðun Uppskera að vori Lilja Dögg Alfreðsdóttir skrifar Skoðun Er menning stórmál? Ingibjörg Ösp Stefánsdóttir skrifar Skoðun Það vantar vanan og áreiðanlegan mann í verkið Haraldur Ólafsson skrifar Skoðun Leikskólamál eru forgangsmál Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir,Álfhildur Leifsdóttir skrifar Skoðun Himinhátt innanlandsflug Ingibjörg Isaksen skrifar Skoðun Hefur allt sem þarf Vilborg Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Af hverju að gera rekstraráætlun? Karl Sólnes Jónsson skrifar Skoðun Norskur skammtímagróði Gunnlaugur Stefánsson skrifar Skoðun Æpandi vanþekking Hjálmar Jónsson skrifar Skoðun Mannréttindi sama hvað Arndís Anna Kristínardóttir Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Helga Þórisdóttir og fjöregg íslenskrar þjóðar Páll Torfi Önundarson skrifar Skoðun Er þetta í alvöru verðlaunaefni? Snorri Másson skrifar Skoðun Ótímabundin ráðgjöf til ríkisstjórnar Snæbjörn Brynjarsson skrifar Skoðun Lykillinn að orkuskiptunum er úr áli Guðríður Eldey Arnardóttir skrifar Skoðun Valdarán í Kirkju sjöunda dags aðventista og tengslin við fyrirhugaðar framkvæmdir í Ölfusi Jón Hjörleifur Stefánsson,Ómar Torfason skrifar Skoðun „Vitum ekkert hvað við erum að gera“ Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Nýtt örorkukerfi – verra þeirra réttlæti Marinó G. Njálsson skrifar Skoðun Dánaraðstoð: Rangfærslur varðandi skrif Læknafélags Íslands Ingrid Kuhlman,Bjarni Jónsson,Sylviane Lecoulte,Steinar Harðarson,Veturliði Þór Stefánsson,Íris Davíðsdóttir skrifar Skoðun Þurfum við að koma Íslandi aftur á rétta braut? Diljá Mist Einarsdóttir skrifar Sjá meira
Á Íslandi er bara eitt fyrirtæki sem veitir upplýsingar um símanúmer einstaklinga. Það selur þjónustu sína fyrir meira en þúsund milljónir á ári og enginn getur veitt því samkeppni á þessu sviði. Árið 2009 var hagnaður þess fyrir skatta 281 milljón – 28% af veltu eða 48% arðsemi eigin fjár, samkvæmt upplýsingum frá Frjálsri verslun. Það ár voru fá fyrirtæki á Íslandi sem græddu meira. Þjónustan er dýr enda er það þekkt stef hjá fyrirtækjum með einokunarstöðu á markaði. Þessi aðili er Já Upplýsingaveitur og hér á eftir er sagan af baráttu Miðlunar fyrir að fá að veita ódýrari þjónustu í samkeppni við Já. Sagan byrjar fyrir mörgum árum, þegar Símaskráin og 118 voru í höndum Pósts og síma. Árið 2005 var Síminn einkavæddur – kaupendurnir voru bræðurnir Ágúst og Lýður Guðmundssynir (Exista), Kaupþing og aðrir fjármálamenn. Exista fór í þrot og haustið 2010 keyptu stjórnendur Já og óþekktur fjárfestingarsjóður fyrirtækið – þessir aðilar eiga það í dag. Þegar Póstur og sími átti fyrirtækið var viðskiptalífið einfalt. Í þá daga var einfaldlega bannað með lögum og reglugerðum að keppa við 118. Þegar Síminn átti fyrirtækið var komið í veg fyrir samkeppni með tæknilegum aðgangshindrunum. Þegar fyrirtækið var selt stjórnendum haustið 2010 töldum við starfsmenn Miðlunar að nú gæfist tækifæri til að hefja samkeppni og bjóða ódýrari þjónustu. Já Upplýsingaveitum var skylt samkvæmt reglum að selja þriðja aðila gögn með nöfnum og símanúmerum einstaklinga sem þær fengu frá símafyrirtækjunum. Þetta ákvæði var sett í reglur fyrir nokkrum árum til að reyna að skapa samkeppni. Starfsmenn Miðlunar voru tilbúnir í samkeppni haustið 2010. Reglurnar voru til staðar og Já Upplýsingaveitur voru ekki lengur hluti af Símanum. Það hlaut því að vera hægt að hefja samkeppni með því að opna nýja símaþjónustu sem veitti ódýrari upplýsingar um símanúmer einstaklinga en gert er í 118. Við sendum fyrirspurn til Já Upplýsingaveitna um verð á upplýsingum í samræmi við þær reglur sem þá voru í gildi. Svarið barst fljótt – 42 krónur áttum við að greiða fyrir uppflettingu ef við nýttum upplýsingarnar til að veita þjónustu í síma í samkeppni við 118 en 125 krónur ef við ætluðum að keppa við Já með því að bjóða sams konar þjónustu á netinu. Þessi verð eru galin og útiloka algerlega samkeppni. Við báðum Póst og fjarskiptastofnun að athuga málið – þetta gat ekki verið eðlilegt. Póst og fjarskiptastofnun vann fljótt og vel og skilaði bráðabirgðaniðurstöðum síðastliðið sumar. Niðurstaðan var að verðið ætti að vera 1,14 – ein króna og fjórtán aurar – fyrir hverja uppflettingu óháð notkun á upplýsingunum. Munurinn er mörg þúsund prósent. Það er augljóst að verðskrá Já var sett fram til að koma í veg fyrir eðlilega samkeppni. Miðlun hafði unnið sigur; með þessum úrskurði Póst og fjarskiptastofnunar var ljóst að samkeppni gæti hafist. Neytendur hefðu fengið fleiri valkosti og ódýrari þjónustu. Hagnaðurinn hjá Já Upplýsingaveitum hf. hefði mögulega minnkað eitthvað aðeins en staða þeirra hefði áfram orðið sterk. En þessu gátu Já Upplýsingaveitur ekki unað – örfáum dögum eftir að úrskurður Póst og fjarskiptastofnunar lá fyrir kærði fyrirtækið reglurnar sem gerðu því skylt að veita þriðja aðila aðgang að upplýsingum. Af einhverjum ástæðum vann fyrirtækið það mál og tryggði sér einokun á þessum markaði enn um sinn. Þar með er ekki öll sagan sögð. Ef einokun Já Upplýsingaveitna verður aflétt fær fyrirtækið að veita sína þjónustu í þriggja stafa númeri eins og 118 á meðan mögulegir keppinautar þurfa að nota fjögurra stafa númer – í okkar tilfelli númerið 1800. Þetta er eins og Bónus væri leyft að vera með verslanir í Reykjavík en Krónan fengi bara að vera úti á landi. Þetta er samt ekki það versta varðandi númerið 118. Þannig er að Póst- og fjarskiptastofnun hefur forræði yfir símanúmerinu 118. Í þetta símanúmer er líklega hringt fimm milljón sinnum á ári til að spyrjast fyrir um símanúmer. Símtalið er dýrt, þannig að tekjur sem fylgja þessum hringingum eru líklega 500-700 milljónir á ári. Hinn 10. febrúar 2011 fengu Já Upplýsingaveitur þessu númeri úthlutað til ársins 2016. Það þýðir að þær fá tekjurnar af innhringingum í fimm ár, það eru samtals 2.500–3.000 milljónir án þess að rætt væri við aðra eða þjónustan boðin út! Þetta hljómar ótrúlega en haustið 2010 keyptu stjórnendur Já og óþekktir fjárfestar starfsemi fyrirtækisins, fjórum mánuðum síðar voru þeim tryggðar tekjur af símtölum í númerið 118 til fimm ára, líklega að upphæð 2.500–3.000 milljónir! Það er skylda stjórnvalda að eyða svona einokun og tryggja samkeppni. Víða hefur verið gengið langt til að tryggja möguleika nýrra aðila til að hasla sér völl á einokunarmörkuðum. Á fjarskiptamarkaði er nýjum fyrirtækjum jafnvel tryggð betri staða en gömlum grónum fyrirtækjum – þetta er kallað jákvæð mismunun. Við erum ekki að biðja um slíkt, við förum bara fram á að fá að keppa við Já Upplýsingaveitur á jafnræðisgrundvelli og veita neytendum ódýrari þjónustu. Við ætlum ekki að gefast upp. Miðlun hefur fengið úthlutað númerinu 1800 til að veita þjónustu í samkeppni við 118. Við vitum að það er hægt að bjóða ódýrari þjónustu en nú stendur til boða í 118. Það munum við gera um leið og einokun á þessum markaði verður afnumin.
Saman gegn ríkisofbeldi Vilhjálmur Yngvi Hjálmarsson,Örlygur Steinar Arnaldsson,Sigurhjörtur Pálmason,Simon Valentin Hirt,Kristbjörg Arna E. Þorvaldsdóttir,Ari Logn,Margrét Rut Eddudóttir Skoðun
Skoðun Er soja að eyðileggja íslenska karlmennsku? Dögg Guðmundsdóttir,Guðrún Nanna Egilsdóttir skrifar
Skoðun Saman gegn ríkisofbeldi Vilhjálmur Yngvi Hjálmarsson,Örlygur Steinar Arnaldsson,Sigurhjörtur Pálmason,Simon Valentin Hirt,Kristbjörg Arna E. Þorvaldsdóttir,Ari Logn,Margrét Rut Eddudóttir skrifar
Skoðun Guðrún biskup – til heilla fyrir okkur öll! Arndís Steinþórsdóttir,Glóey Helgudótir Finnsdóttir skrifar
Skoðun Valdarán í Kirkju sjöunda dags aðventista og tengslin við fyrirhugaðar framkvæmdir í Ölfusi Jón Hjörleifur Stefánsson,Ómar Torfason skrifar
Skoðun Dánaraðstoð: Rangfærslur varðandi skrif Læknafélags Íslands Ingrid Kuhlman,Bjarni Jónsson,Sylviane Lecoulte,Steinar Harðarson,Veturliði Þór Stefánsson,Íris Davíðsdóttir skrifar
Saman gegn ríkisofbeldi Vilhjálmur Yngvi Hjálmarsson,Örlygur Steinar Arnaldsson,Sigurhjörtur Pálmason,Simon Valentin Hirt,Kristbjörg Arna E. Þorvaldsdóttir,Ari Logn,Margrét Rut Eddudóttir Skoðun