„Vitum ekkert hvað við erum að gera“ Hjörtur J. Guðmundsson skrifar 23. apríl 2024 08:32 „Mér finnst ég gera lítið annað á þinginu en að innleiða einhverjar reglur frá Evrópusambandinu,“ sagði Brynjar Níelsson, hæstaréttarlögmaður og þáverandi þingmaður Sjálfstæðisflokksins, í Bítinu á Bylgjunni 3. febrúar 2014. Þingmenn væru jafnvel að innleiða meira en þyrfti að gera vegna þess að stjórnsýslan réði engan veginn nógu vel við það verkefni að fylgjast með regluverksframleiðslu sambandsins. Spurður hvort þingmenn kynntu sér regluverkið frá Evrópusambandinu sem tekið væri upp í gegnum aðild Íslands að EES-samningnum og næðu alveg utan um það allt sagði Brynjar: „Nei, nei nei. Auðvitað vitum við ekkert hvað við erum að gera, fæst okkar held ég.“ Skilaboðin væru einfaldlega þau að þetta væri regluverkið sem þingmenn ættu að innleiða. Á þeim forsendum færi það í gegnum þingið. „Það eru alls konar hlutir í þessum samningi [EES] sem ég hef aldrei skilið af hverju við þurfum að fara eftir regluverki þeirra [ESB] með. Mér finnst það ekki einu sinni tengjast þessum innri markaði í raun,“ sagði Brynjar enn fremur með vísan til íþyngjandi regluverks í gegnum EES-samninginn fyrir bæði atvinnulífið og almenning. „Það er svo dýrt, aðgöngumiðinn að þessum innri markaði er rándýr fyrir okkur.“ „Það er alltaf gengið lengra og lengra“ Málið var einnig til umræðu í þættinum Þingvöllum á K100 11. nóvember 2018 þar sem Brynjar sagði: „Þetta er vandinn við þennan samning [EES]. Það sem gerist alltaf er að það er alltaf gengið lengra og lengra. Framsalið á valdinu verður alltaf meira og meira. Þá er spurningin: Eigum við alltaf að teygja okkur lengra í þessa átt eða eigum við að spyrna niður fæti og segja: „Þetta er orðið eitthvað of mikið“?“ Frá því að þessi orð voru látin falla er ljóst að staðan hefur gert lítið annað en að versna. Vaxandi umræða hefur fyrir vikið átt sér stað hér á landi á undanförnum árum bæði um auknar kröfur um framsal valds yfir íslenzkum málum til stofnana Evrópusambandsins í gegnum EES-samninginn, bæði beint og óbeint, sem og upptöku á sífellt meira íþyngjandi regluverki frá sambandinu. Þá ekki sízt innan atvinnulífsins. Hafa verður í huga að regluverk Evrópusambandsins er eðli málsins samkvæmt hugsað fyrir milljóna- og tugmilljónaþjóðir og stjórnsýslur í samræmi við það. Engu að síður þykir ófáum í margfalt fjölmennari Evrópuríkjum en Íslandi nóg um þróunina, bæði fulltrúum atvinnulífsins og hins opinbera, en íþyngjandi regluverk frá sambandinu á stóran þátt í því að draga úr samkeppnishæfni þeirra. Getum ekki einfaldað regluverk frá ESB „Það sem er að gerast er að Evrópa er að dragast aftur úr öðrum efnahagssvæðum í verðmætasköpun eða í landframsleiðslu á mann og þar með lífskjörum. Þetta er áhyggjuefni sem er mikið í umræðunni núna innan ESB og Ísland er þar ekki undanskilið, sagði Sigríður Mogensen, formaður ráðgjafarnefndar EFTA, fyrr á þessu ári í samtali við Viðskiptablaðið og skírskotaði þar einkum til íþyngjandi regluverks. Fram kemur í skýrslu ráðgjafanefndar um opinberar eftirlitsreglur frá árinu 2016 að mikill meirihluti íþyngjandi löggjafar fyrir hérlent atvinnulíf kæmi frá Evrópusambandinu í gegnum EES-samninginn og að dræman árangur í einföldun íþyngjandi regluverks hér á landi mætti einkum rekja til þess að slíkt regluverk kæmi aðallega þaðan. Þá hefði gullhúðun á regluverki frá sambandinu átt sér stað í minnihluta tilvika. Fyrir vikið hafa aðgerðir stjórnvalda á liðnum árum til þess að einfalda regluverk aðeins snúið að regluverki sem heyrir ekki undir EES-samninginn. „Það er ekki um það að ræða að við getum einfaldað regluverkið upp á okkar eindæmi nema að litlu leyti meðan við erum aðili að EES-samningnum,“ hafði ViðskiptaMogginn eftir Guðrúnu Þorleifsdóttur, skrifstofustjóra í fjármála- og efnahagsráðuneytinu, 1. nóvember. Ógerningur að ímynda sér flækjustigið „Ég held að það sé ógerningur fyrir fólk sem vinnur ekki við þetta að gera sér í hugarlund hversu umfangsmikið og flókið regluverkið er orðið,“ sagði Unnur Gunnarsdóttir, þáverandi varaseðlabankastjóri Fjármálaeftirlits Seðlabankans, við Innherja í lok árs 2021 um regluverk frá Evrópusambandinu um fjármálamarkaðinn. Tók hún þar undir orð kollega sinna frá Danmörku og Noregi um að það væri of flókið. Hliðstæð gagnrýni kom fram hjá Lilju Björk Einarsdóttur, bankastjóra Landsbankans, í Dagmálum í ágúst 2022 þar sem hún sagði að eftirlitskröfur, sem rekja mætti til regluverks frá Evrópusambandinu í gegnum EES-samninginn, þýddu að sífellt meiri vinna færi í skriffinsku. Virkt eftirlit væri mikilvægt en að það mætti hins vegar ekki verða svo íþyngjandi að starfsfólk væri aðallega að horfa í baksýnisspegilinn. Full ástæða er til þess að leggja við hlustir þegar ekki einungis fulltrúar atvinnulífsins kvarta í vaxandi mæli undan sífellt meira íþyngjandi regluverki í gegnum EES-samninginn heldur einnig fulltrúar hins opinbera. Hins vegar er leið út úr þessum aðstæðum, víðtækur fríverzlunarsamningur sem ólíkt EES-samningnum felur ekki í sér vaxandi upptöku íþyngjandi regluverks og framsal valds yfir eigin málum. Höfundur er sagnfræðingur og alþjóðastjórnmálafræðingur (MA í alþjóðasamskiptum með áherslu á Evrópufræði og öryggis- og varnarmál). Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Hjörtur J. Guðmundsson Mest lesið Til hamingju með daginn! Árni Guðmundsson Skoðun Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun Svar við bréfi Ingós: 3.233.700.000 krónur Runólfur Ágústsson Skoðun Núll prósent skynsemi Lára G. Sigurðardóttir Skoðun Að fórna hamingju fyrir verslunarfrelsi Gunnar Hersveinn Skoðun Birgir Þórarinsson er enn að Hjálmtýr Heiðdal Skoðun Ljúgandi málpípa Sjálfstæðisflokksins Tómas Kristjánsson Skoðun Hvers eiga Vestfirðingar að gjalda? Ingólfur Ásgeirsson Skoðun Þegar kvíðinn tekur völdin Sóley Dröfn Davíðsdóttir Skoðun Skömm stjórnvalda - íslensk börn með erlendan bakgrunn Birna Gunnlaugsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Til hamingju með daginn! Árni Guðmundsson skrifar Skoðun Vetur að vori - stuðningur eftir óveður Bjarkey Olsen Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Skömm stjórnvalda - íslensk börn með erlendan bakgrunn Birna Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Að fórna hamingju fyrir verslunarfrelsi Gunnar Hersveinn skrifar Skoðun Er þensla vegna íbúðauppbyggingar? Jónas Atli Gunnarsson skrifar Skoðun Birgir Þórarinsson er enn að Hjálmtýr Heiðdal skrifar Skoðun Viðurkennum þjóðarmorð á Armenum Eiríkur Rögnvaldsson skrifar Skoðun Þegar kvíðinn tekur völdin Sóley Dröfn Davíðsdóttir skrifar Skoðun Atvinnulífið og fíkniefnasalan Ólafur Kjartansson skrifar Skoðun Drasl Hafþór Reynisson skrifar Skoðun Er lýðræðinu viðbjargandi? Reynir Böðvarsson skrifar Skoðun Þegar forréttindafólk í valdastöðu skerðir mannréttindi jaðarsettra hópa Sema Erla Serdaroglu skrifar Skoðun Forsetapróf Auður Guðna Sigurðardóttir skrifar Skoðun Aukin sala áfengis ógnar grundvallarmarkmiðum lýðheilsu Aðalsteinn Gunnarsson skrifar Skoðun Svik VG í jafnréttismálum Jana Salóme Ingibjargar Jósepsdóttir skrifar Skoðun Spennandi tímar fyrir ungt fólk í Hafnarfirði Kristín Thoroddsen,Margrét Vala Marteinsdóttir skrifar Skoðun Ingólfur krítar liðugt Kristinn H. Gunnarsson skrifar Skoðun Fáu spáð en vel fylgst með Ari Trausti Guðmundsson skrifar Skoðun Armæða um íslenska tungu Hermann Stefánsson skrifar Skoðun Það eru lög í landinu Líneik Anna Sævarsdóttir skrifar Skoðun Svar við bréfi Ingós: 3.233.700.000 krónur Runólfur Ágústsson skrifar Skoðun Úr buffi í klút Gunnhildur Birna Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Rétturinn til heilnæms umhverfis vs bæjaryfirvöld Hafnarfjarðar Björg Sveinsdóttir skrifar Skoðun Málsvari minksins Lárus Karl Arnbjarnarson skrifar Skoðun Skuldum við 17 þúsund íbúðir á höfuðborgarsvæðinu? Sigurður Stefánsson skrifar Skoðun Förum vel með byggingarvörur Eyþór Bjarki Sigurbjörnsson skrifar Skoðun Gerum betur Kristín B. Jónsdóttir skrifar Skoðun Á tæpustu tungu Eiríkur Örn Norðdahl skrifar Skoðun Aðför að ungmennum (Í minningu Hamarsins) Óskar Steinn Jónínuson Ómarsson skrifar Skoðun „Betur borgandi ferðamenn“ Bjarnheiður Hallsdóttir skrifar Sjá meira
„Mér finnst ég gera lítið annað á þinginu en að innleiða einhverjar reglur frá Evrópusambandinu,“ sagði Brynjar Níelsson, hæstaréttarlögmaður og þáverandi þingmaður Sjálfstæðisflokksins, í Bítinu á Bylgjunni 3. febrúar 2014. Þingmenn væru jafnvel að innleiða meira en þyrfti að gera vegna þess að stjórnsýslan réði engan veginn nógu vel við það verkefni að fylgjast með regluverksframleiðslu sambandsins. Spurður hvort þingmenn kynntu sér regluverkið frá Evrópusambandinu sem tekið væri upp í gegnum aðild Íslands að EES-samningnum og næðu alveg utan um það allt sagði Brynjar: „Nei, nei nei. Auðvitað vitum við ekkert hvað við erum að gera, fæst okkar held ég.“ Skilaboðin væru einfaldlega þau að þetta væri regluverkið sem þingmenn ættu að innleiða. Á þeim forsendum færi það í gegnum þingið. „Það eru alls konar hlutir í þessum samningi [EES] sem ég hef aldrei skilið af hverju við þurfum að fara eftir regluverki þeirra [ESB] með. Mér finnst það ekki einu sinni tengjast þessum innri markaði í raun,“ sagði Brynjar enn fremur með vísan til íþyngjandi regluverks í gegnum EES-samninginn fyrir bæði atvinnulífið og almenning. „Það er svo dýrt, aðgöngumiðinn að þessum innri markaði er rándýr fyrir okkur.“ „Það er alltaf gengið lengra og lengra“ Málið var einnig til umræðu í þættinum Þingvöllum á K100 11. nóvember 2018 þar sem Brynjar sagði: „Þetta er vandinn við þennan samning [EES]. Það sem gerist alltaf er að það er alltaf gengið lengra og lengra. Framsalið á valdinu verður alltaf meira og meira. Þá er spurningin: Eigum við alltaf að teygja okkur lengra í þessa átt eða eigum við að spyrna niður fæti og segja: „Þetta er orðið eitthvað of mikið“?“ Frá því að þessi orð voru látin falla er ljóst að staðan hefur gert lítið annað en að versna. Vaxandi umræða hefur fyrir vikið átt sér stað hér á landi á undanförnum árum bæði um auknar kröfur um framsal valds yfir íslenzkum málum til stofnana Evrópusambandsins í gegnum EES-samninginn, bæði beint og óbeint, sem og upptöku á sífellt meira íþyngjandi regluverki frá sambandinu. Þá ekki sízt innan atvinnulífsins. Hafa verður í huga að regluverk Evrópusambandsins er eðli málsins samkvæmt hugsað fyrir milljóna- og tugmilljónaþjóðir og stjórnsýslur í samræmi við það. Engu að síður þykir ófáum í margfalt fjölmennari Evrópuríkjum en Íslandi nóg um þróunina, bæði fulltrúum atvinnulífsins og hins opinbera, en íþyngjandi regluverk frá sambandinu á stóran þátt í því að draga úr samkeppnishæfni þeirra. Getum ekki einfaldað regluverk frá ESB „Það sem er að gerast er að Evrópa er að dragast aftur úr öðrum efnahagssvæðum í verðmætasköpun eða í landframsleiðslu á mann og þar með lífskjörum. Þetta er áhyggjuefni sem er mikið í umræðunni núna innan ESB og Ísland er þar ekki undanskilið, sagði Sigríður Mogensen, formaður ráðgjafarnefndar EFTA, fyrr á þessu ári í samtali við Viðskiptablaðið og skírskotaði þar einkum til íþyngjandi regluverks. Fram kemur í skýrslu ráðgjafanefndar um opinberar eftirlitsreglur frá árinu 2016 að mikill meirihluti íþyngjandi löggjafar fyrir hérlent atvinnulíf kæmi frá Evrópusambandinu í gegnum EES-samninginn og að dræman árangur í einföldun íþyngjandi regluverks hér á landi mætti einkum rekja til þess að slíkt regluverk kæmi aðallega þaðan. Þá hefði gullhúðun á regluverki frá sambandinu átt sér stað í minnihluta tilvika. Fyrir vikið hafa aðgerðir stjórnvalda á liðnum árum til þess að einfalda regluverk aðeins snúið að regluverki sem heyrir ekki undir EES-samninginn. „Það er ekki um það að ræða að við getum einfaldað regluverkið upp á okkar eindæmi nema að litlu leyti meðan við erum aðili að EES-samningnum,“ hafði ViðskiptaMogginn eftir Guðrúnu Þorleifsdóttur, skrifstofustjóra í fjármála- og efnahagsráðuneytinu, 1. nóvember. Ógerningur að ímynda sér flækjustigið „Ég held að það sé ógerningur fyrir fólk sem vinnur ekki við þetta að gera sér í hugarlund hversu umfangsmikið og flókið regluverkið er orðið,“ sagði Unnur Gunnarsdóttir, þáverandi varaseðlabankastjóri Fjármálaeftirlits Seðlabankans, við Innherja í lok árs 2021 um regluverk frá Evrópusambandinu um fjármálamarkaðinn. Tók hún þar undir orð kollega sinna frá Danmörku og Noregi um að það væri of flókið. Hliðstæð gagnrýni kom fram hjá Lilju Björk Einarsdóttur, bankastjóra Landsbankans, í Dagmálum í ágúst 2022 þar sem hún sagði að eftirlitskröfur, sem rekja mætti til regluverks frá Evrópusambandinu í gegnum EES-samninginn, þýddu að sífellt meiri vinna færi í skriffinsku. Virkt eftirlit væri mikilvægt en að það mætti hins vegar ekki verða svo íþyngjandi að starfsfólk væri aðallega að horfa í baksýnisspegilinn. Full ástæða er til þess að leggja við hlustir þegar ekki einungis fulltrúar atvinnulífsins kvarta í vaxandi mæli undan sífellt meira íþyngjandi regluverki í gegnum EES-samninginn heldur einnig fulltrúar hins opinbera. Hins vegar er leið út úr þessum aðstæðum, víðtækur fríverzlunarsamningur sem ólíkt EES-samningnum felur ekki í sér vaxandi upptöku íþyngjandi regluverks og framsal valds yfir eigin málum. Höfundur er sagnfræðingur og alþjóðastjórnmálafræðingur (MA í alþjóðasamskiptum með áherslu á Evrópufræði og öryggis- og varnarmál).
Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun
Skoðun Þegar forréttindafólk í valdastöðu skerðir mannréttindi jaðarsettra hópa Sema Erla Serdaroglu skrifar
Skoðun Spennandi tímar fyrir ungt fólk í Hafnarfirði Kristín Thoroddsen,Margrét Vala Marteinsdóttir skrifar
Skoðun Rétturinn til heilnæms umhverfis vs bæjaryfirvöld Hafnarfjarðar Björg Sveinsdóttir skrifar
Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun