Segir ekki breska hernum um að kenna hvernig Rauðhólar fóru Kristján Már Unnarsson skrifar 14. nóvember 2022 22:40 Friðþór Eydal er höfundur bóka um hernaðarumsvif á stríðsárunum á Íslandi. Arnar Halldórsson Það var ekki breski herinn sem eyðilagði Rauðhólana við gerð Reykjavíkurflugvallar heldur borgarbúar sjálfir vegna gatnagerðar. Loftmynd sem tekin var skömmu eftir stríð virðist staðfesta þetta. Fjallað var um Rauðhóla í fréttum Stöðvar 2 og í þættinum Um land allt en örlög gervigíganna hafa löngum verið tekin sem dæmi um eitt fyrsta stóra umhverfisslysið á Íslandi. Það hefur verið viðtekin skoðun að breski herinn hafi eyðilagt Rauðhólana þegar hann fór að leggja Reykjavíkurflugvöll. Þessi saga er ekki allskostar rétt, miðað við athugun Friðþórs Eydals, sem ritað hefur bækur um umsvif hersins á stríðsárunum. Hermenn við malarnám í Rauðhólum. Herinn tók 95 þúsund rúmmetra úr hólunum. „Það var þegar hafin efnistaka hérna áður en herinn byrjaði á sínum framkvæmdum við Reykjavíkurflugvöll,“ segir Friðþór. Borgin hafi áður verið byrjuð að nýta efni úr hólunum í gatnagerð. „En efnið í Reykjavíkurflugvöll kom úr Öskjuhlíðinni, þar sem sprengt var út grjót, og úr sandgryfjunum í Fífuhvammi í Kópavogi. Og svo fylliefni héðan úr Rauðhólunum.“ Reykjavíkurflugvöllur á árum síðari heimsstyrjaldar. Friðþór segir að herinn hafi skráð það sem kom úr Rauðhólum. „Herinn tók 95 þúsund rúmmetra. Þeir skráðu það niður allt saman. Það er ekki meira en svo að ef við stöfluðum því upp í svona fimm metra hæð þá væri það ekki nema hundrað sinnum tvöhundruð metrar á kant.“ Loftmynd bandaríska hersins frá árinu 1946. Rauðhólar sjást neðarlega til vinstri, Rauðavatn efst í vinstra horninu.U.S. Air Force Þetta segir hann sjást vel á loftmynd sem bandaríski herinn tók skömmu eftir stríð, árið 1946. „Þar sér eiginlega bara ekki högg á vatni.“ -Þannig að megnið af Rauðhólunum er tekið eftir stríð? „Já.“ Svona lítur eystri hluti Rauðhólanna út í dag.Arnar Halldórsson -Þannig að þetta er bara bæjarbúum sjálfum og borginni um að kenna hvernig Rauðhólarnir fóru? „Já, já, væntanlega kannski að stærstum hluta. Því að hér var óheft efnistaka meira og minna fram á sjöunda áratug,“ segir Friðþór. Hér má sjá frétt Stöðvar 2: Um land allt Seinni heimsstyrjöldin Umhverfismál Reykjavíkurflugvöllur Bretland Tengdar fréttir Njóta sveitalífs við niðinn í ánni en búa samt í jaðri borgarinnar Elliðavatn og vatnasvið þess upp með ánum Bugðu og Hólmsá geymir leyndar perlur og áhugavert mannlíf. Því kynnumst við í þættinum Um land allt á Stöð 2 í kvöld. 14. nóvember 2022 15:54 Athugið. Vísir hvetur lesendur til að skiptast á skoðunum. Allar athugasemdir eru á ábyrgð þeirra er þær rita. Lesendur skulu halda sig við málefnalega og hófstillta umræðu og áskilur Vísir sér rétt til að fjarlægja ummæli og/eða umræðu sem fer út fyrir þau mörk. Vísir mun loka á aðgang þeirra sem tjá sig ekki undir eigin nafni eða gerast ítrekað brotlegir við ofangreindar umgengnisreglur. Mest lesið Vaktin: Eldgos er hafið Innlent Sóttu mann sem slasaðist í mótorhjólaslysi Innlent „Þetta hefur ekkert að gera með mína pólitísku hugsjón“ Innlent Hraun flæðir yfir Nesveg Innlent „Varnargarðarnir stóðu sig mjög vel“ Innlent Forsetavaktin 2024: Hver verður sjöundi forseti lýðveldisins? Innlent „Þetta er mjög erfiður dagur hjá okkur“ Innlent Allar gosmyndavélarnar á einum stað Innlent Sindri Freyr er látinn Innlent Ríkisútvarpið í klemmu vegna kröfugerðar Innlent Fleiri fréttir Sóttu mann sem slasaðist í mótorhjólaslysi „Varnargarðarnir stóðu sig mjög vel“ „Þetta hefur ekkert að gera með mína pólitísku hugsjón“ Hraun flæðir yfir Nesveg Fyrstu atkvæðakassarnir opnaðir í Ráðhúsinu Eina leiðin inn í Grindavík um Suðurstrandarveg og innviðir í hættu „Þetta er mjög erfiður dagur hjá okkur“ Stærri atburður en við höfum séð áður Allt um enn eitt eldgosið og sjóðandi hiti á Hlíðarenda Strætó kveður Hlemm í bili Ríkisútvarpið í klemmu vegna kröfugerðar Níu krefjast þess að vera öll saman í sjónvarpsþætti „Það mesta sem við höfum séð í þessum gosum hingað til“ Lífsskráin geti auðveldað aðstandendum að taka erfiðar ákvarðanir Óvissa um hvalveiðar í sumar en ráðgjöf Hafró óbreytt Menningarelítan klofin og tekst á um ... elítur Dómur í máli Kolbeins á mánudag Mótmæla harðlega fyrirætlun Isavia um gjaldtöku við flugvöllinn Fyrstu atkvæðin komin til flokkunar í Ráðhúsinu Mikilvægt að Grindvíkingar láti vita af sér Átta hundruð manns í Bláa lóninu Gos líklegt innan stundar og Grindavík rýmd Halla les fólk eins og opna bók Allar gosmyndavélarnar á einum stað Vaktin: Eldgos er hafið Nú er hægt að fara í kynsjúkdómapróf án þess að tala við neinn Um 200 bíða þess að vera flutt af landi í þvinguðum brottflutningi Líkir Katrínu við „stalínista“ og skýtur á Vilhjálm Birgisson Öllu tjaldað til við opnun nýrra undirganga Segir samstarfsfólk Katrínar hafa hvatt sig til að draga sig úr leik Sjá meira
Fjallað var um Rauðhóla í fréttum Stöðvar 2 og í þættinum Um land allt en örlög gervigíganna hafa löngum verið tekin sem dæmi um eitt fyrsta stóra umhverfisslysið á Íslandi. Það hefur verið viðtekin skoðun að breski herinn hafi eyðilagt Rauðhólana þegar hann fór að leggja Reykjavíkurflugvöll. Þessi saga er ekki allskostar rétt, miðað við athugun Friðþórs Eydals, sem ritað hefur bækur um umsvif hersins á stríðsárunum. Hermenn við malarnám í Rauðhólum. Herinn tók 95 þúsund rúmmetra úr hólunum. „Það var þegar hafin efnistaka hérna áður en herinn byrjaði á sínum framkvæmdum við Reykjavíkurflugvöll,“ segir Friðþór. Borgin hafi áður verið byrjuð að nýta efni úr hólunum í gatnagerð. „En efnið í Reykjavíkurflugvöll kom úr Öskjuhlíðinni, þar sem sprengt var út grjót, og úr sandgryfjunum í Fífuhvammi í Kópavogi. Og svo fylliefni héðan úr Rauðhólunum.“ Reykjavíkurflugvöllur á árum síðari heimsstyrjaldar. Friðþór segir að herinn hafi skráð það sem kom úr Rauðhólum. „Herinn tók 95 þúsund rúmmetra. Þeir skráðu það niður allt saman. Það er ekki meira en svo að ef við stöfluðum því upp í svona fimm metra hæð þá væri það ekki nema hundrað sinnum tvöhundruð metrar á kant.“ Loftmynd bandaríska hersins frá árinu 1946. Rauðhólar sjást neðarlega til vinstri, Rauðavatn efst í vinstra horninu.U.S. Air Force Þetta segir hann sjást vel á loftmynd sem bandaríski herinn tók skömmu eftir stríð, árið 1946. „Þar sér eiginlega bara ekki högg á vatni.“ -Þannig að megnið af Rauðhólunum er tekið eftir stríð? „Já.“ Svona lítur eystri hluti Rauðhólanna út í dag.Arnar Halldórsson -Þannig að þetta er bara bæjarbúum sjálfum og borginni um að kenna hvernig Rauðhólarnir fóru? „Já, já, væntanlega kannski að stærstum hluta. Því að hér var óheft efnistaka meira og minna fram á sjöunda áratug,“ segir Friðþór. Hér má sjá frétt Stöðvar 2:
Um land allt Seinni heimsstyrjöldin Umhverfismál Reykjavíkurflugvöllur Bretland Tengdar fréttir Njóta sveitalífs við niðinn í ánni en búa samt í jaðri borgarinnar Elliðavatn og vatnasvið þess upp með ánum Bugðu og Hólmsá geymir leyndar perlur og áhugavert mannlíf. Því kynnumst við í þættinum Um land allt á Stöð 2 í kvöld. 14. nóvember 2022 15:54 Athugið. Vísir hvetur lesendur til að skiptast á skoðunum. Allar athugasemdir eru á ábyrgð þeirra er þær rita. Lesendur skulu halda sig við málefnalega og hófstillta umræðu og áskilur Vísir sér rétt til að fjarlægja ummæli og/eða umræðu sem fer út fyrir þau mörk. Vísir mun loka á aðgang þeirra sem tjá sig ekki undir eigin nafni eða gerast ítrekað brotlegir við ofangreindar umgengnisreglur. Mest lesið Vaktin: Eldgos er hafið Innlent Sóttu mann sem slasaðist í mótorhjólaslysi Innlent „Þetta hefur ekkert að gera með mína pólitísku hugsjón“ Innlent Hraun flæðir yfir Nesveg Innlent „Varnargarðarnir stóðu sig mjög vel“ Innlent Forsetavaktin 2024: Hver verður sjöundi forseti lýðveldisins? Innlent „Þetta er mjög erfiður dagur hjá okkur“ Innlent Allar gosmyndavélarnar á einum stað Innlent Sindri Freyr er látinn Innlent Ríkisútvarpið í klemmu vegna kröfugerðar Innlent Fleiri fréttir Sóttu mann sem slasaðist í mótorhjólaslysi „Varnargarðarnir stóðu sig mjög vel“ „Þetta hefur ekkert að gera með mína pólitísku hugsjón“ Hraun flæðir yfir Nesveg Fyrstu atkvæðakassarnir opnaðir í Ráðhúsinu Eina leiðin inn í Grindavík um Suðurstrandarveg og innviðir í hættu „Þetta er mjög erfiður dagur hjá okkur“ Stærri atburður en við höfum séð áður Allt um enn eitt eldgosið og sjóðandi hiti á Hlíðarenda Strætó kveður Hlemm í bili Ríkisútvarpið í klemmu vegna kröfugerðar Níu krefjast þess að vera öll saman í sjónvarpsþætti „Það mesta sem við höfum séð í þessum gosum hingað til“ Lífsskráin geti auðveldað aðstandendum að taka erfiðar ákvarðanir Óvissa um hvalveiðar í sumar en ráðgjöf Hafró óbreytt Menningarelítan klofin og tekst á um ... elítur Dómur í máli Kolbeins á mánudag Mótmæla harðlega fyrirætlun Isavia um gjaldtöku við flugvöllinn Fyrstu atkvæðin komin til flokkunar í Ráðhúsinu Mikilvægt að Grindvíkingar láti vita af sér Átta hundruð manns í Bláa lóninu Gos líklegt innan stundar og Grindavík rýmd Halla les fólk eins og opna bók Allar gosmyndavélarnar á einum stað Vaktin: Eldgos er hafið Nú er hægt að fara í kynsjúkdómapróf án þess að tala við neinn Um 200 bíða þess að vera flutt af landi í þvinguðum brottflutningi Líkir Katrínu við „stalínista“ og skýtur á Vilhjálm Birgisson Öllu tjaldað til við opnun nýrra undirganga Segir samstarfsfólk Katrínar hafa hvatt sig til að draga sig úr leik Sjá meira
Njóta sveitalífs við niðinn í ánni en búa samt í jaðri borgarinnar Elliðavatn og vatnasvið þess upp með ánum Bugðu og Hólmsá geymir leyndar perlur og áhugavert mannlíf. Því kynnumst við í þættinum Um land allt á Stöð 2 í kvöld. 14. nóvember 2022 15:54