„Svakalegt mál ef satt reynist að aðstoðarfólkið sé sekt“ Ingvi Þór Sæmundsson skrifar 18. febrúar 2022 11:01 Kamila Valieva var í öngum sínum eftir frjálsu æfingarnar í gær. getty/Jean Catuffe Framkvæmdastjóri Lyfjaeftirlits Íslands segir mál rússnesku skautakonunnar Kamilu Valievu fyrst og síðast sorglegt. Það sé hins vegar afar flókið vegna ungs aldurs hennar og finna þurfi út hversu mikla, ef einhverja, ábyrgð hún ber í málinu. Líklega er hin fimmtán ára Valieva umtalaðasti keppandinn á Vetrarólympíuleikunum í Peking. Rússneska skautakonan féll á lyfjaprófi sem var tekið um jólin. Niðurstöðurnar bárust hins vegar ekki fyrr en í síðustu viku, eftir að hún keppti í liðakeppninni á Vetrarólympíuleikunum en áður en hún átti að keppa í einstaklingskeppninni. Þrátt fyrir að hafa fallið á lyfjaprófinu fékk Valieva leyfi frá Alþjóða íþróttadómstólnum, CAS, til að keppa í einstaklingskeppninni. Var ungur aldur hennar meðal annars tekinn með í reikninginn. Valieva var efst eftir skylduæfingarnar en var langt frá sínu besta í frjálsu æfingunum og varð að gera sér 4. sætið að góðu. Verðlaunaafhendingin gat því farið fram en svo hefði ekki verið ef Valieva hefði komist á pall. Það sást bersýnilega í frjálsu æfingunum að atburðir og umræða síðustu daga hafa haft mikil áhrif á Valievu sem hefði líklega undir öllum eðlilegum kringumstæðum unnið einstaklingskeppnina. Margir hafa samúð með þessari kornungu skautakonu og spurningar hafa vaknað um ábyrgð hennar í málinu, hvort hún hafi yfirhöfuð eitthvað um það að segja hvaða lyf hún notar eða notar ekki. Valieva telst vera svokallaður verndaður einstaklingur sem er nýtt hugtak. „Hún fellur undir þá skilgreiningu því hún er fimmtán ára. Eitt skilyrðið er að vera sextán ára og yngri. Einnig er hægt að falla undir þessa skilgreiningu ef keppandi er átján ára og yngri og hefur ekki keppt í alþjóðlegri keppni eða úrskurðað hefur verið að hann skorti lögræði samkvæmt viðkomandi landslögum öðrum en aldri,“ sagði Birgir Sverrisson, framkvæmdastjóri Lyfjaeftirlits ÍSÍ, í samtali við Vísi. Þarf að finna sektarstigið Rannsóknin á máli Valievu beinist að miklu leyti að því hvar ábyrgðin liggur og finna svokallað sektarstig. „Hún gæti borið takmarkaða ábyrgð en það fer eftir hennar sektarstigi og sektarstigi aðstoðarfólks hennar ef um er að ræða brot af hálfu þess. Ef við stillum þessu þannig upp að hún hafi ekki verið eina manneskjan sem vissi af þessu þarf að meta sektarstig viðkomandi aðstoðarfólks, hvort það hafi vitað af þessu. Og ef svo er ber viðkomandi gríðarlega ábyrgð, séstaklega þar sem hún er verndaður einstaklingur. Aðstoðarfólk íþróttamanna ber líka ábyrgð og getur sætt refsingum, óháð því hvort viðkomandi íþróttamaður sé verndaður einstaklingur eða ekki,“ sagði Birgir. Birgir Sverrisson er framkvæmdastjóri Lyfjaeftirlits Íslands. „Spurningin er alltaf hversu mikil áhrif skipanir frá öðrum hafa á svona ungan einstakling því hún getur ekki varið sig jafn vel og fullorðinn einstaklingur.“ Staðfest hefur verið að hjartalyfið trimetazidine fannst í sýni Valievu. Það getur hjálpað til við að auka úthald. Einnig hefur verið talað um að leyfar af tveimur öðrum hjartalyfjum, hypoxen og L-Carnatine, hafi fundist í sýni hennar. Öfugt við trimetazidine eru þau ekki á bannlista Alþjóðlega lyfjaeftirlitsins, Wada. Birgir man ekki eftir öðru svipuðu tilfelli þar sem trimetazidine kom við sögu. Eitt þekktasta dæmið um íþróttamann sem var dæmdur í bann vegna notkun hjartalyfs er rússneska tenniskonan Maria Sharapova sem notaði efnið meldonium sem var sett á bannlista fyrir nokkrum árum. Ekkert í alltof góðum málum Þrátt fyrir ungan aldur Valievu segir Birgir varhugavert ef aðstoðarfólk hennar eitt og sér verður gert að blórabögglum. „Ef hún er fundin sek eða staðfest að lyfjareglur hafi verið brotnar er hún ekkert í alltof góðum málum, óháð aldri. Fordæmið væri ekki gott, að íþróttamaðurinn sleppi en aðstoðarfólkið tæki á sig sökina,“ sagði Birgir og benti á mál norsku skíðagöngukonunnar Theresu Johaug. „Hún missti af síðustu Ólympíuleikum en læknirinn hennar tók á sig sökina. Hún var dæmd ábyrg að miklu leyti þótt hún hafi ekki fengið hámarksrefsingu. En hérna erum við með fimmtán ára barn þar sem sektarstig einstaklingsins er lítið ef eitthvað. Það þarf að rannsaka það og finna hvert sektarstig hennar er. Ef hún er látin taka lyfið og hefur ekkert um það að segja er það svakaleg misnotkun og ábyrgðin liggur að langstærstum hluta hjá aðstoðarfólkinu,“ sagði Birgir og bætti við að hann muni ekki eftir máli sem þessu á Ólympíuleikum, þar sem grunur leikur á að jafn ungur keppandi hafi brotið lyfjareglur. Valieva var langt frá sínu besta í einstaklingskeppninni.getty/Xavier Laine „Því miður erum við að tala um lyfjamál á Ólympíuleikunum 2022. En þetta sýnir að einhverju leyti að lyfjaeftirlit virkar þótt þetta séu leiðinlegar aðstæður. Við verðum að ná fram réttum úrslitum,“ sagði Birgir. Ferilinn eyðilagður? Hann segir að Valieva sé í afar erfiðri stöðu og málið hafi þegar sett stórt strik í reikning hennar. „Ég get ímyndað mér að þetta sé ekki auðvelt fyrir barn að glíma við. Og ef hún er ekki höfuðpaurinn í þessu máli er þetta sanngjarnt gagnvart henni sem íþróttamanni, er búið að eyðileggja ferilinn hennar og hverjir bera ábyrgð á því? Það er svakalegt mál ef satt reynist að aðstoðarfólkið sé sekt,“ sagði Birgir. „Þetta er sorglegt mál sama hvernig á það er litið. Ég á engu að síður von á því að hún fái stuðning. Það er ekki horft sömu augum á þetta og ef hún væri þrítug og ekki verndaður einstaklingur.“ Vetrarólympíuleikar 2022 í Peking Skautaíþróttir Lyfjamisferli Rússa Mest lesið Sjáðu mörkin þegar Real tryggði sér Evrópubikarinn Fótbolti Markavélin spennt fyrir skiptum til Arsenal Enski boltinn „Við erum allavega ekki að fara að sofa“ Fótbolti Slakur árangur og samskiptaleysi ástæðan fyrir brottvikningu Brynjars Björns Fótbolti Tekur við Napoli og verður sá launahæsti í sögunni Fótbolti „Menn þurfa að gera sér grein fyrir að við erum í botnbaráttu, engu öðru“ Fótbolti „Besta kvöld lífs míns“ Fótbolti Real Madrid Evrópumeistari í fimmtánda sinn Fótbolti Ronaldinho mætti með stæl á úrslitaleikinn Fótbolti „Erum á ákveðinni vegferð” Fótbolti Fleiri fréttir Dagskráin í dag: Kópavogsslagur í Bestu deildinni „Við erum allavega ekki að fara að sofa“ Slakur árangur og samskiptaleysi ástæðan fyrir brottvikningu Brynjars Björns Sjáðu mörkin þegar Real tryggði sér Evrópubikarinn „Besta kvöld lífs míns“ Real Madrid Evrópumeistari í fimmtánda sinn Markavélin spennt fyrir skiptum til Arsenal „Menn þurfa að gera sér grein fyrir að við erum í botnbaráttu, engu öðru“ Tekur við Napoli og verður sá launahæsti í sögunni „Erum á ákveðinni vegferð” Jafntefli í báðum leikjunum í Lengjudeildinni Uppgjörið: KA - ÍA 2-3 | Skagamenn sóttu sigur norður Ronaldinho mætti með stæl á úrslitaleikinn Allt í skrúfunni hjá liði Arnórs Ingva og Gísli lagði upp fyrir Halmstad Fotis og Nat-vélin saman undir körfunni hjá Hamri næsta vetur Ólympíumeistari semur við NFL-lið Buffalo Bills Pablo fékk útkall frá landsliðsþjálfara El Salvador Urðu að sætta sig silfrið þrátt fyrir magnaða endurkomu Kolbeinn fagnaði í Íslendingaslag í Gautaborg Littler vann frumraun sína í Bandaríkjunum á undir tíu mínútum Afi skenkti leikmönnum Dortmund bjór KA-menn hafa geta treyst á stigin í Skagaleikjunum síðustu ár Harður stuðingsmaður Real Madrid: „Við elskum þessa keppni“ Karabatic skaut niður markvörðinn í síðasta skoti ferilsins Fan Zone á hinum mikilvæga leik stelpnanna okkar á þriðjudaginn Vatnsskortur í Stokkhólmsmaraþoninu Ráku Brynjar Björn strax eftir leik Cristiano Ronaldo grét eftir tap í gær Ekkert verður af kaupunum á Everton Óli Jó skellihló eftir pillu Heimis til KSÍ: „Takk fyrir mig“ Sjá meira
Líklega er hin fimmtán ára Valieva umtalaðasti keppandinn á Vetrarólympíuleikunum í Peking. Rússneska skautakonan féll á lyfjaprófi sem var tekið um jólin. Niðurstöðurnar bárust hins vegar ekki fyrr en í síðustu viku, eftir að hún keppti í liðakeppninni á Vetrarólympíuleikunum en áður en hún átti að keppa í einstaklingskeppninni. Þrátt fyrir að hafa fallið á lyfjaprófinu fékk Valieva leyfi frá Alþjóða íþróttadómstólnum, CAS, til að keppa í einstaklingskeppninni. Var ungur aldur hennar meðal annars tekinn með í reikninginn. Valieva var efst eftir skylduæfingarnar en var langt frá sínu besta í frjálsu æfingunum og varð að gera sér 4. sætið að góðu. Verðlaunaafhendingin gat því farið fram en svo hefði ekki verið ef Valieva hefði komist á pall. Það sást bersýnilega í frjálsu æfingunum að atburðir og umræða síðustu daga hafa haft mikil áhrif á Valievu sem hefði líklega undir öllum eðlilegum kringumstæðum unnið einstaklingskeppnina. Margir hafa samúð með þessari kornungu skautakonu og spurningar hafa vaknað um ábyrgð hennar í málinu, hvort hún hafi yfirhöfuð eitthvað um það að segja hvaða lyf hún notar eða notar ekki. Valieva telst vera svokallaður verndaður einstaklingur sem er nýtt hugtak. „Hún fellur undir þá skilgreiningu því hún er fimmtán ára. Eitt skilyrðið er að vera sextán ára og yngri. Einnig er hægt að falla undir þessa skilgreiningu ef keppandi er átján ára og yngri og hefur ekki keppt í alþjóðlegri keppni eða úrskurðað hefur verið að hann skorti lögræði samkvæmt viðkomandi landslögum öðrum en aldri,“ sagði Birgir Sverrisson, framkvæmdastjóri Lyfjaeftirlits ÍSÍ, í samtali við Vísi. Þarf að finna sektarstigið Rannsóknin á máli Valievu beinist að miklu leyti að því hvar ábyrgðin liggur og finna svokallað sektarstig. „Hún gæti borið takmarkaða ábyrgð en það fer eftir hennar sektarstigi og sektarstigi aðstoðarfólks hennar ef um er að ræða brot af hálfu þess. Ef við stillum þessu þannig upp að hún hafi ekki verið eina manneskjan sem vissi af þessu þarf að meta sektarstig viðkomandi aðstoðarfólks, hvort það hafi vitað af þessu. Og ef svo er ber viðkomandi gríðarlega ábyrgð, séstaklega þar sem hún er verndaður einstaklingur. Aðstoðarfólk íþróttamanna ber líka ábyrgð og getur sætt refsingum, óháð því hvort viðkomandi íþróttamaður sé verndaður einstaklingur eða ekki,“ sagði Birgir. Birgir Sverrisson er framkvæmdastjóri Lyfjaeftirlits Íslands. „Spurningin er alltaf hversu mikil áhrif skipanir frá öðrum hafa á svona ungan einstakling því hún getur ekki varið sig jafn vel og fullorðinn einstaklingur.“ Staðfest hefur verið að hjartalyfið trimetazidine fannst í sýni Valievu. Það getur hjálpað til við að auka úthald. Einnig hefur verið talað um að leyfar af tveimur öðrum hjartalyfjum, hypoxen og L-Carnatine, hafi fundist í sýni hennar. Öfugt við trimetazidine eru þau ekki á bannlista Alþjóðlega lyfjaeftirlitsins, Wada. Birgir man ekki eftir öðru svipuðu tilfelli þar sem trimetazidine kom við sögu. Eitt þekktasta dæmið um íþróttamann sem var dæmdur í bann vegna notkun hjartalyfs er rússneska tenniskonan Maria Sharapova sem notaði efnið meldonium sem var sett á bannlista fyrir nokkrum árum. Ekkert í alltof góðum málum Þrátt fyrir ungan aldur Valievu segir Birgir varhugavert ef aðstoðarfólk hennar eitt og sér verður gert að blórabögglum. „Ef hún er fundin sek eða staðfest að lyfjareglur hafi verið brotnar er hún ekkert í alltof góðum málum, óháð aldri. Fordæmið væri ekki gott, að íþróttamaðurinn sleppi en aðstoðarfólkið tæki á sig sökina,“ sagði Birgir og benti á mál norsku skíðagöngukonunnar Theresu Johaug. „Hún missti af síðustu Ólympíuleikum en læknirinn hennar tók á sig sökina. Hún var dæmd ábyrg að miklu leyti þótt hún hafi ekki fengið hámarksrefsingu. En hérna erum við með fimmtán ára barn þar sem sektarstig einstaklingsins er lítið ef eitthvað. Það þarf að rannsaka það og finna hvert sektarstig hennar er. Ef hún er látin taka lyfið og hefur ekkert um það að segja er það svakaleg misnotkun og ábyrgðin liggur að langstærstum hluta hjá aðstoðarfólkinu,“ sagði Birgir og bætti við að hann muni ekki eftir máli sem þessu á Ólympíuleikum, þar sem grunur leikur á að jafn ungur keppandi hafi brotið lyfjareglur. Valieva var langt frá sínu besta í einstaklingskeppninni.getty/Xavier Laine „Því miður erum við að tala um lyfjamál á Ólympíuleikunum 2022. En þetta sýnir að einhverju leyti að lyfjaeftirlit virkar þótt þetta séu leiðinlegar aðstæður. Við verðum að ná fram réttum úrslitum,“ sagði Birgir. Ferilinn eyðilagður? Hann segir að Valieva sé í afar erfiðri stöðu og málið hafi þegar sett stórt strik í reikning hennar. „Ég get ímyndað mér að þetta sé ekki auðvelt fyrir barn að glíma við. Og ef hún er ekki höfuðpaurinn í þessu máli er þetta sanngjarnt gagnvart henni sem íþróttamanni, er búið að eyðileggja ferilinn hennar og hverjir bera ábyrgð á því? Það er svakalegt mál ef satt reynist að aðstoðarfólkið sé sekt,“ sagði Birgir. „Þetta er sorglegt mál sama hvernig á það er litið. Ég á engu að síður von á því að hún fái stuðning. Það er ekki horft sömu augum á þetta og ef hún væri þrítug og ekki verndaður einstaklingur.“
Vetrarólympíuleikar 2022 í Peking Skautaíþróttir Lyfjamisferli Rússa Mest lesið Sjáðu mörkin þegar Real tryggði sér Evrópubikarinn Fótbolti Markavélin spennt fyrir skiptum til Arsenal Enski boltinn „Við erum allavega ekki að fara að sofa“ Fótbolti Slakur árangur og samskiptaleysi ástæðan fyrir brottvikningu Brynjars Björns Fótbolti Tekur við Napoli og verður sá launahæsti í sögunni Fótbolti „Menn þurfa að gera sér grein fyrir að við erum í botnbaráttu, engu öðru“ Fótbolti „Besta kvöld lífs míns“ Fótbolti Real Madrid Evrópumeistari í fimmtánda sinn Fótbolti Ronaldinho mætti með stæl á úrslitaleikinn Fótbolti „Erum á ákveðinni vegferð” Fótbolti Fleiri fréttir Dagskráin í dag: Kópavogsslagur í Bestu deildinni „Við erum allavega ekki að fara að sofa“ Slakur árangur og samskiptaleysi ástæðan fyrir brottvikningu Brynjars Björns Sjáðu mörkin þegar Real tryggði sér Evrópubikarinn „Besta kvöld lífs míns“ Real Madrid Evrópumeistari í fimmtánda sinn Markavélin spennt fyrir skiptum til Arsenal „Menn þurfa að gera sér grein fyrir að við erum í botnbaráttu, engu öðru“ Tekur við Napoli og verður sá launahæsti í sögunni „Erum á ákveðinni vegferð” Jafntefli í báðum leikjunum í Lengjudeildinni Uppgjörið: KA - ÍA 2-3 | Skagamenn sóttu sigur norður Ronaldinho mætti með stæl á úrslitaleikinn Allt í skrúfunni hjá liði Arnórs Ingva og Gísli lagði upp fyrir Halmstad Fotis og Nat-vélin saman undir körfunni hjá Hamri næsta vetur Ólympíumeistari semur við NFL-lið Buffalo Bills Pablo fékk útkall frá landsliðsþjálfara El Salvador Urðu að sætta sig silfrið þrátt fyrir magnaða endurkomu Kolbeinn fagnaði í Íslendingaslag í Gautaborg Littler vann frumraun sína í Bandaríkjunum á undir tíu mínútum Afi skenkti leikmönnum Dortmund bjór KA-menn hafa geta treyst á stigin í Skagaleikjunum síðustu ár Harður stuðingsmaður Real Madrid: „Við elskum þessa keppni“ Karabatic skaut niður markvörðinn í síðasta skoti ferilsins Fan Zone á hinum mikilvæga leik stelpnanna okkar á þriðjudaginn Vatnsskortur í Stokkhólmsmaraþoninu Ráku Brynjar Björn strax eftir leik Cristiano Ronaldo grét eftir tap í gær Ekkert verður af kaupunum á Everton Óli Jó skellihló eftir pillu Heimis til KSÍ: „Takk fyrir mig“ Sjá meira