Rio Tinto kostar rannsókn á áhrifum Panguna námunnar í Bougainville Hallgerður Kolbrún E. Jónsdóttir skrifar 21. júlí 2021 07:50 Náman nær yfir gríðarlegt landsvæði og er sögð hafa haft hræðileg áhrif á umhverfið á eyjunni. Þá varð námugröfturinn kveikjan að áratugalangri borgarastyrjöld á eyjunni. Getty/NASA Landsat Þrjátíu og tveimur árum eftir að Rio Tinto flúði eyjuna Bougainville hefur námufyrirtækið lofað að kosta rannsókn, á vegum sjálfstæðra eftirlitsaðila, á umhverfisáhrifum Panguna námunnar. Landeigendur segja það mikilvægt skref til að snú aftur áratuga mengun og umhverfisspjöllum. Námurisinn hefur lofað að verja milljónum Bandaríkjadala í matið, sem á að snúa bæði að umhverfisáhrifum og áhrifum námunnar á mannréttindi á eyjunni. Gull- og koparnáman var kveikjan að áratugalangri borgarastyrjöld í Bougainville. Fréttastofa Guardian greinir frá. Loforð Rio Tinto er svar námufyrirtækisins við kvörtun sem 156 íbúar í Buigainville skrifuðu undir í september í fyrra. Íbúarnir eru allir búsettir við á sem rennur meðfram námunni og segja íbúarnir að milljörðum tonna af rusli og mengun frá námuni hafi verið dælt í Kawerong-Jaba ána. Þeir segja jafnframt að mengunin hafi enn hræðileg umhverfisáhrif og stefni lífi og lifibrauði þeirra í hættu. Samfélögin við ána hafa fengið til liðs við sig mannréttindalögmannsstofu í Melbourne og hafa verið í samtali við Rio Tinto síðan í desember. Þau eiga í viðræðum við námufyrirtækið með milligöngu ástralskra stjórnvalda. Rannsóknin verður framkvæmd á vegum sjálfstæðs rannsóknarfyrirtækis sem mun meta umhverfisáhrif frá námunni og áhrif hennar á mannréttindi á eyjunni. Rio Tinto hefur ekki lofað fjármagni í að hreinsa upp mengunina en það verður til umræðu þegar matinu er lokið. Náman var ein stærsta kopar- og gullnáma í heiminum á sínum tíma og á einum tímapunkti taldi útflutningur úr námunni 45 prósent útflutnings Papúa Nýju-Gíneu. Þrátt fyrir það rann aðeins eitt prósent hagnaðar frá námunni til Bougainville og segja landeigendur að náman hafi orðið til pólitískra ádeilna, ofbeldis og umhverfisspjalla. Árið 1989 lokaði námann eftir mikinn þrýsting landeigenda, sem höfðu skemmt rafmagnslínur og beitt valdi til að námugröftur gæti ekki haldið áfram. Stjórnvöld í Papúa Nýju-Gíneu sendu her sinn til eyjunnar gegn eigin almenningi til að námugröftur gæti hafist að nýju og í kjölfarið braust út áratugalöng borgarstyrjöld og talið er að allt að 20 þúsund manns hafi látið lífið í átökunum. Árið 2001 var samið um frið og árið 2019 fór fram íbúakosning um sjálfstæði og var niðurstaða hennar afgerandi. 98 prósent íbúa vildu sjálfstæði. Rio Tinto sneri aldrei aftur til Panguna, sagði aðstæður óöruggar fyrir starfsmenn, og sagði skilið við námuna árið 2016. Papúa Nýja-Gínea Tengdar fréttir Bougainville: Kosið um sjálfstæði kopareyjunnar í nóvember Íbúar á eyjunni Bougainville munu kjósa um hvort eyjan skuli verða sjálfstæði í þjóðaratkvæðagreiðslu eftir rúma tvo mánuði. 15. september 2019 07:15 98 prósent eyjaskeggja greiddu atkvæði með sjálfstæði Íbúar á Bougainville, eyjaklasa sem hluti er af Papúa Nýju-Gíneu, greiddu með yfirgnæfandi meirihluta atkvæði með sjálfstæði í þjóðaratkvæðagreiðslu sem fram fór á síðustu vikum. 11. desember 2019 07:15 Athugið. Vísir hvetur lesendur til að skiptast á skoðunum. Allar athugasemdir eru á ábyrgð þeirra er þær rita. Lesendur skulu halda sig við málefnalega og hófstillta umræðu og áskilur Vísir sér rétt til að fjarlægja ummæli og/eða umræðu sem fer út fyrir þau mörk. Vísir mun loka á aðgang þeirra sem tjá sig ekki undir eigin nafni eða gerast ítrekað brotlegir við ofangreindar umgengnisreglur. Mest lesið Telur kjördæmin of stór og vill jafna vægi atkvæða Innlent Þyngri dómur fyrir að nauðga barnungri mágkonu Innlent Frederiksen slegin í miðborg Kaupmannahafnar Erlent Dómar vegna manndrápsins í Hafnarfirði þyngdir Innlent „Finnum að það er upplifun einhverra íbúa að okkur sé alveg sama“ Innlent 12 þúsundasti íbúi Árborgar heiðraður Innlent Strákarnir fengu að fylgjast með verðlaunaafhendingunni Innlent Íbúar óánægðir með borgina sem kemur í veg fyrir Bónusverslun Innlent Dómur vegna skotárásar þyngdur verulega Innlent Læknar sagðir útbýta vottorðum eins og sælgæti Innlent Fleiri fréttir Frederiksen slegin í miðborg Kaupmannahafnar Framkvæmdastjórn ESB gefur Úkraínu grænt ljós Írar kjósa til Evrópuþings Sunak biðst afsökunar á brotthvarfi frá Normandí Fyrstu úrslit Evrópukosninga staðfesta uppgang fjarhægrisins Tengdi stríðið í Úkraínu við baráttuna gegn fasismanum Frægs sjónvarpslæknis leitað Vill brottvísa hælisleitendum sem fremja alvarlega glæpi Stefnir í óefni náist samningar ekki í bráð Lést á leið til Normandí 80 árum eftir D-dag Göngugarpur uppljóstrar að hæsti foss Kína er buna úr röri Tvær ákærur bætast við í máli Rex Heuermann Leit Trump að varaforsetaefni að komast á skrið „Hrokafull afstaða“ að skilyrða stuðning við Úkraínu Fjórir létust í lestarslysi í Tékklandi Trump líklega sviptur byssuleyfinu í kjölfar dómsins Áttatíu ár frá innrásinni í Normandí Sá fyrsti til að greinast með H5N2 lést af völdum veirunnar Hótar því að sjá öðrum fyrir vopnum til að gera árásir á Vesturlönd Að minnsta kosti 30 látnir og tugir særðir í árásum á skóla Segir stjórnarandstöðuna hafa kynt undir hatri árásarmannsins Biden herðir tökin á landamærum í aðdraganda kosninga Konunglegri heimsókn frestað vegna verkfallsins Búa sig undir holskeflu upplýsingafals í kringum Evrópukosningar Amanda Knox dæmd fyrir meiðyrði þrettán árum eftir sýknu Þekktur sænskur rappari skotinn til bana Stunguárás á fulltrúa þýsks fjarhægriflokks Sunak og Starmer tókust á um skatta, útlendingamál og NHS Ráðleggja gegn samþykkt MDMA sem meðferð við áfallastreituröskun Hillur að verða tómar í Færeyjum og ekkert samkomulag í augsýn Sjá meira
Námurisinn hefur lofað að verja milljónum Bandaríkjadala í matið, sem á að snúa bæði að umhverfisáhrifum og áhrifum námunnar á mannréttindi á eyjunni. Gull- og koparnáman var kveikjan að áratugalangri borgarastyrjöld í Bougainville. Fréttastofa Guardian greinir frá. Loforð Rio Tinto er svar námufyrirtækisins við kvörtun sem 156 íbúar í Buigainville skrifuðu undir í september í fyrra. Íbúarnir eru allir búsettir við á sem rennur meðfram námunni og segja íbúarnir að milljörðum tonna af rusli og mengun frá námuni hafi verið dælt í Kawerong-Jaba ána. Þeir segja jafnframt að mengunin hafi enn hræðileg umhverfisáhrif og stefni lífi og lifibrauði þeirra í hættu. Samfélögin við ána hafa fengið til liðs við sig mannréttindalögmannsstofu í Melbourne og hafa verið í samtali við Rio Tinto síðan í desember. Þau eiga í viðræðum við námufyrirtækið með milligöngu ástralskra stjórnvalda. Rannsóknin verður framkvæmd á vegum sjálfstæðs rannsóknarfyrirtækis sem mun meta umhverfisáhrif frá námunni og áhrif hennar á mannréttindi á eyjunni. Rio Tinto hefur ekki lofað fjármagni í að hreinsa upp mengunina en það verður til umræðu þegar matinu er lokið. Náman var ein stærsta kopar- og gullnáma í heiminum á sínum tíma og á einum tímapunkti taldi útflutningur úr námunni 45 prósent útflutnings Papúa Nýju-Gíneu. Þrátt fyrir það rann aðeins eitt prósent hagnaðar frá námunni til Bougainville og segja landeigendur að náman hafi orðið til pólitískra ádeilna, ofbeldis og umhverfisspjalla. Árið 1989 lokaði námann eftir mikinn þrýsting landeigenda, sem höfðu skemmt rafmagnslínur og beitt valdi til að námugröftur gæti ekki haldið áfram. Stjórnvöld í Papúa Nýju-Gíneu sendu her sinn til eyjunnar gegn eigin almenningi til að námugröftur gæti hafist að nýju og í kjölfarið braust út áratugalöng borgarstyrjöld og talið er að allt að 20 þúsund manns hafi látið lífið í átökunum. Árið 2001 var samið um frið og árið 2019 fór fram íbúakosning um sjálfstæði og var niðurstaða hennar afgerandi. 98 prósent íbúa vildu sjálfstæði. Rio Tinto sneri aldrei aftur til Panguna, sagði aðstæður óöruggar fyrir starfsmenn, og sagði skilið við námuna árið 2016.
Papúa Nýja-Gínea Tengdar fréttir Bougainville: Kosið um sjálfstæði kopareyjunnar í nóvember Íbúar á eyjunni Bougainville munu kjósa um hvort eyjan skuli verða sjálfstæði í þjóðaratkvæðagreiðslu eftir rúma tvo mánuði. 15. september 2019 07:15 98 prósent eyjaskeggja greiddu atkvæði með sjálfstæði Íbúar á Bougainville, eyjaklasa sem hluti er af Papúa Nýju-Gíneu, greiddu með yfirgnæfandi meirihluta atkvæði með sjálfstæði í þjóðaratkvæðagreiðslu sem fram fór á síðustu vikum. 11. desember 2019 07:15 Athugið. Vísir hvetur lesendur til að skiptast á skoðunum. Allar athugasemdir eru á ábyrgð þeirra er þær rita. Lesendur skulu halda sig við málefnalega og hófstillta umræðu og áskilur Vísir sér rétt til að fjarlægja ummæli og/eða umræðu sem fer út fyrir þau mörk. Vísir mun loka á aðgang þeirra sem tjá sig ekki undir eigin nafni eða gerast ítrekað brotlegir við ofangreindar umgengnisreglur. Mest lesið Telur kjördæmin of stór og vill jafna vægi atkvæða Innlent Þyngri dómur fyrir að nauðga barnungri mágkonu Innlent Frederiksen slegin í miðborg Kaupmannahafnar Erlent Dómar vegna manndrápsins í Hafnarfirði þyngdir Innlent „Finnum að það er upplifun einhverra íbúa að okkur sé alveg sama“ Innlent 12 þúsundasti íbúi Árborgar heiðraður Innlent Strákarnir fengu að fylgjast með verðlaunaafhendingunni Innlent Íbúar óánægðir með borgina sem kemur í veg fyrir Bónusverslun Innlent Dómur vegna skotárásar þyngdur verulega Innlent Læknar sagðir útbýta vottorðum eins og sælgæti Innlent Fleiri fréttir Frederiksen slegin í miðborg Kaupmannahafnar Framkvæmdastjórn ESB gefur Úkraínu grænt ljós Írar kjósa til Evrópuþings Sunak biðst afsökunar á brotthvarfi frá Normandí Fyrstu úrslit Evrópukosninga staðfesta uppgang fjarhægrisins Tengdi stríðið í Úkraínu við baráttuna gegn fasismanum Frægs sjónvarpslæknis leitað Vill brottvísa hælisleitendum sem fremja alvarlega glæpi Stefnir í óefni náist samningar ekki í bráð Lést á leið til Normandí 80 árum eftir D-dag Göngugarpur uppljóstrar að hæsti foss Kína er buna úr röri Tvær ákærur bætast við í máli Rex Heuermann Leit Trump að varaforsetaefni að komast á skrið „Hrokafull afstaða“ að skilyrða stuðning við Úkraínu Fjórir létust í lestarslysi í Tékklandi Trump líklega sviptur byssuleyfinu í kjölfar dómsins Áttatíu ár frá innrásinni í Normandí Sá fyrsti til að greinast með H5N2 lést af völdum veirunnar Hótar því að sjá öðrum fyrir vopnum til að gera árásir á Vesturlönd Að minnsta kosti 30 látnir og tugir særðir í árásum á skóla Segir stjórnarandstöðuna hafa kynt undir hatri árásarmannsins Biden herðir tökin á landamærum í aðdraganda kosninga Konunglegri heimsókn frestað vegna verkfallsins Búa sig undir holskeflu upplýsingafals í kringum Evrópukosningar Amanda Knox dæmd fyrir meiðyrði þrettán árum eftir sýknu Þekktur sænskur rappari skotinn til bana Stunguárás á fulltrúa þýsks fjarhægriflokks Sunak og Starmer tókust á um skatta, útlendingamál og NHS Ráðleggja gegn samþykkt MDMA sem meðferð við áfallastreituröskun Hillur að verða tómar í Færeyjum og ekkert samkomulag í augsýn Sjá meira
Bougainville: Kosið um sjálfstæði kopareyjunnar í nóvember Íbúar á eyjunni Bougainville munu kjósa um hvort eyjan skuli verða sjálfstæði í þjóðaratkvæðagreiðslu eftir rúma tvo mánuði. 15. september 2019 07:15
98 prósent eyjaskeggja greiddu atkvæði með sjálfstæði Íbúar á Bougainville, eyjaklasa sem hluti er af Papúa Nýju-Gíneu, greiddu með yfirgnæfandi meirihluta atkvæði með sjálfstæði í þjóðaratkvæðagreiðslu sem fram fór á síðustu vikum. 11. desember 2019 07:15