Fær 11,8 milljónir frá Ísafjarðarbæ vegna mengunar frá sorpbrennslustöð Hulda Hólmkelsdóttir skrifar 19. júní 2018 11:39 Maðurinn þurfti meðal annars að slátra öllum búfénaði sínum. Ísafjarðarbær þarf að greiða bónda á bænum Efri-Engidal rúmar 11,8 milljónir króna í bætur vegna tjóns sem hann varð af sökum mengunar frá sorpbrennslustöðinni Funa. Bóndinn þurfti meðal annars að slátra öllum búfénaði sínum. þetta er niðurstaða Héraðsdóms Vestfjarða. Opinberir eftirlitsaðilar höfðu gert margvíslegar athugasemdir við rekstur sorpbrennslustöðvarinnar vegna mengunarvarna og búnaðar á rekstrartíma hennar. Athugasemdirnar lutu meðal annars að framkvæmd mengunarmælinga og niðurstaðna þeirra og virðist sem Ísafjarðarbær hafi í gegnum tíðina brugðist seint eða ekki við flestum þessara athugasemda. Í starfsleyfi stöðvarinnar sem var gefið út árið 2007 var kveðið á um skyldu stöðvarinnar til að nota bestu mögulegu tækni til mengunarvarna, auk þess sem tilgreind voru ákveðin losunarmörk fyrir mengunarefni í útblæstri. Ekki voru tilgreind sérstök losunarmörk fyrir díoxín eða skyld efni í þessu leyfi, en mælt fyrir um mælingu þeirra engu að síður, minnst einu sinni innan árs frá veitingu leyfisins. Niðurstöður þeirra mælinga sýndu að styrkur díoxíns og skyldra efna var tugfalt yfir þeim viðmiðunarmörkum sem nýrri sorpbrennslustöðvum höfðu verið settar á grundvelli reglugerðar um brennslu úrgangs. Sorpbrennslustöðvar sem höfðu fengið starfsleyfi fyrir 28. desember 2003, líkt og Funi, höfðu hins vegar verið undanþegnar þeim mörkum með sérstöku ákvæði.Mjólk og kjöt reyndust menguð Í árslok 2010 lét Mjólkursamsalan mæla ólífræn snefilefni og klórlífræn efnasambönd í hrámjólk frá bænum og öðru búi til samanburðar. Var það gert vegna fyrirspurnar blaðamanns til þáverandi mjólkubússtjóra MS á Ísafirði um hvort mjólk fá búinu gæti verið menguð vegna nálægðar við Funa. Niðurstöður mælinganna sýndu að mjólk frá búinu var menguð díoxíni og líkum efnum og ekki talin hæf til neyslu. Hætti MS í kjölfarið vinnslu á mjólk frá búinu. Á sama tíma bannaði Matvælastofnun sölu allra afurða frá bænum sem og flutning lifandi dýra frá bænum og réðst í sýnatökur á mjöli og kjöti frá bænum. Sýndu niðurstöður þeirra að styrkur díoxíns í mjólk frá Efri-Engidal var yfir viðmiðunarmörkum og sama átti við um sýni úr nautakjöti frá bænum. Mengun fannst einnig í kindakjöti og heyi í Engidal. Ísafjarðarbær hætti starfsemi Funa í lok janúar 2011. Matvælastofnun tilkynnti ábúanda á Efri-Engilda í apríl 2011 um bann til frambúðar á markaðssetningu matvælaafurða úr bústofni hans og sömuleiðis við nýtingu landsins til beitar og öflunar fóðurs fyrir búfé sem ætlað væri til manneldis, þar til ný gögn kæmu fram um heilnæmi landsins í dalnum. Öllum búfénaði bóndans var slátrað í lok apríl 2011 á kostnað Ísafjarðarbæjar, en maðurinn hafði þá óskað eftir afstöðu bæjarins til bótaskyldu og greiðslu kostnaðar vegna þessa. Banni við beit og fóðuröflun frá Engidal var aflétt með ákvörðun Matvælastofnunar 11. janúar 2012.Stórfellt gálleysi af hálfu Ísafjarðarbæjar Það er mat dómsins að þrátt fyrir að starfsemi Funa hafi verðið sett önnur viðmiðunarmörk í starfsleyfi hafi bænum mátt vera ljóst að starfsemi stöðvarinnar gat haft í för með sér mengun sem hætta gæti stafað af. Þannig hafi sóttmenguðum úrgangi frá heilbrigðisstofnun á höfuðborgarsvæðinu meðal annars verið fargað í stöðinni. Í dómi héraðsdóms segir að bænum hafi mátt vera það ljóst þegar niðurstöður mælinga lágu fyrir að starfsemin gat haft í för með sér mengunarhættu og að honum hafi borið að bregðast við í því skyni að takmarka mögulegt umhverfistjón. Það gerði bærinn hins vegar ekki og starfsemin hélt áfram óbreytt í þrjú ár til viðbótar. „Verður þetta athafnaleysi stefnda ekki virt með öðrum hætti en sem stórfellt gáleysi. Með því að bregðast á engan hátt við upplýsingum um hættulega mengun frá starfsemi sinni hefur stefndi að mati dómsins brotið gegn þeirri almennu grundvallar hátternisreglu að hver og einn nýti eigur sínar og hagi starfsemi sinni þannig að öðrum sé ekki bakað tjón eða hætta starfi af. Háttsemi stefnda hafi því í senn verið saknæm og ólögmæt.“ Maðurinn stefndi Ísafjarðarbæ og íslenska ríkinu til vara. Hann fór fram á 31,9 milljónir. Það er niðurstaða dómsins að Ísafjarðarbær skuli borga bóndanum 11.839.075 krónur ásamt vöxtum. Bærinn þarf einnig að greiða tvær milljónir í málskostnað. Íslenska ríkið var sýknað af kröfum mannsins.Dóm héraðsdóms má lesa í heild sinni hér. Dómsmál Mest lesið Mikill viðbúnaður vegna bráðra veikinda Innlent Sat saklaus í unglingafangelsi í tvö ár Innlent Ráðherrar hafi verið ítrekað varaðir við gjöf Haraldar Innlent Íransforseti fórst í þyrluslysinu Erlent „Ég stóð bara með sóttvarnalækni“ Innlent Saksóknari Alþjóðlega sakamáladómstólsins vill handtaka Netanjahú og Hamas-liða Erlent Erfitt að ímynda sér meiri harðlínumann en Raisi Innlent Forsetavaktin 2024: Hver verður sjöundi forseti lýðveldisins? Innlent Tveir látnir og fimm saknað eftir slys í Dóná Erlent Leitin enn ekki borið árangur Erlent Fleiri fréttir Öryggisráð Sameinuðu þjóðanna sé vanhæft til að takast á við aðstæðurnar Handtökuskipun á hendur forsætisráðherra og kjaradeila Séra Eva Björk ráðin biskupsritari Fimm stríðsþristar á leiðinni til landsins Samningur BÍ í höfn í Karphúsinu Ráðherrar hafi verið ítrekað varaðir við gjöf Haraldar Sungið og sungið á Sauðárkróki „Ég stóð bara með sóttvarnalækni“ Mikill viðbúnaður vegna bráðra veikinda Ósk um handtökuheimild og deilur um Erfðagreiningu Erfitt að ímynda sér meiri harðlínumann en Raisi Sat saklaus í unglingafangelsi í tvö ár Frambjóðendur geti nýtt sér skoðanakannanir Glæsilegt fuglasafn í veiðihúsinu við Hítará Varasamt að ferðast á sumardekkjum í kvöld Óttast um afdrif Íransforseta og ferðaveðrið í beinni Stuðningur Katrínar við sóttvarnarlækni sjálfsagður „Fólk er bara að bíða“ Tveir prestar og tveir djáknar vígðir í Skálholti Lægð yfir landinu og snjókoma fyrir norðan Áfall þegar samskipti Katrínar og Kára voru birt Aukin skjálftavirkni og erjur um Erfðagreiningu Örlítil aukning í skjálftavirkni undir Svartsengi Forsetakosningar, mansal og samningar Reykjavíkur við olíufélögin Segir Helgu fara með rangt mál Þekkir dæmi um endalaus uppköst og garnalömun vegna lyfjanna Konurnar hafi gert allt til að setja ekki svartan blett á starfsemina Með vopn og fíkniefni í útistöðum við dyravörð Horfa á bíómyndir og senda tölvupósta á meðan þeir keyra 40 tungumál eru töluð í leik- og grunnskólum Árborgar Sjá meira
Ísafjarðarbær þarf að greiða bónda á bænum Efri-Engidal rúmar 11,8 milljónir króna í bætur vegna tjóns sem hann varð af sökum mengunar frá sorpbrennslustöðinni Funa. Bóndinn þurfti meðal annars að slátra öllum búfénaði sínum. þetta er niðurstaða Héraðsdóms Vestfjarða. Opinberir eftirlitsaðilar höfðu gert margvíslegar athugasemdir við rekstur sorpbrennslustöðvarinnar vegna mengunarvarna og búnaðar á rekstrartíma hennar. Athugasemdirnar lutu meðal annars að framkvæmd mengunarmælinga og niðurstaðna þeirra og virðist sem Ísafjarðarbær hafi í gegnum tíðina brugðist seint eða ekki við flestum þessara athugasemda. Í starfsleyfi stöðvarinnar sem var gefið út árið 2007 var kveðið á um skyldu stöðvarinnar til að nota bestu mögulegu tækni til mengunarvarna, auk þess sem tilgreind voru ákveðin losunarmörk fyrir mengunarefni í útblæstri. Ekki voru tilgreind sérstök losunarmörk fyrir díoxín eða skyld efni í þessu leyfi, en mælt fyrir um mælingu þeirra engu að síður, minnst einu sinni innan árs frá veitingu leyfisins. Niðurstöður þeirra mælinga sýndu að styrkur díoxíns og skyldra efna var tugfalt yfir þeim viðmiðunarmörkum sem nýrri sorpbrennslustöðvum höfðu verið settar á grundvelli reglugerðar um brennslu úrgangs. Sorpbrennslustöðvar sem höfðu fengið starfsleyfi fyrir 28. desember 2003, líkt og Funi, höfðu hins vegar verið undanþegnar þeim mörkum með sérstöku ákvæði.Mjólk og kjöt reyndust menguð Í árslok 2010 lét Mjólkursamsalan mæla ólífræn snefilefni og klórlífræn efnasambönd í hrámjólk frá bænum og öðru búi til samanburðar. Var það gert vegna fyrirspurnar blaðamanns til þáverandi mjólkubússtjóra MS á Ísafirði um hvort mjólk fá búinu gæti verið menguð vegna nálægðar við Funa. Niðurstöður mælinganna sýndu að mjólk frá búinu var menguð díoxíni og líkum efnum og ekki talin hæf til neyslu. Hætti MS í kjölfarið vinnslu á mjólk frá búinu. Á sama tíma bannaði Matvælastofnun sölu allra afurða frá bænum sem og flutning lifandi dýra frá bænum og réðst í sýnatökur á mjöli og kjöti frá bænum. Sýndu niðurstöður þeirra að styrkur díoxíns í mjólk frá Efri-Engidal var yfir viðmiðunarmörkum og sama átti við um sýni úr nautakjöti frá bænum. Mengun fannst einnig í kindakjöti og heyi í Engidal. Ísafjarðarbær hætti starfsemi Funa í lok janúar 2011. Matvælastofnun tilkynnti ábúanda á Efri-Engilda í apríl 2011 um bann til frambúðar á markaðssetningu matvælaafurða úr bústofni hans og sömuleiðis við nýtingu landsins til beitar og öflunar fóðurs fyrir búfé sem ætlað væri til manneldis, þar til ný gögn kæmu fram um heilnæmi landsins í dalnum. Öllum búfénaði bóndans var slátrað í lok apríl 2011 á kostnað Ísafjarðarbæjar, en maðurinn hafði þá óskað eftir afstöðu bæjarins til bótaskyldu og greiðslu kostnaðar vegna þessa. Banni við beit og fóðuröflun frá Engidal var aflétt með ákvörðun Matvælastofnunar 11. janúar 2012.Stórfellt gálleysi af hálfu Ísafjarðarbæjar Það er mat dómsins að þrátt fyrir að starfsemi Funa hafi verðið sett önnur viðmiðunarmörk í starfsleyfi hafi bænum mátt vera ljóst að starfsemi stöðvarinnar gat haft í för með sér mengun sem hætta gæti stafað af. Þannig hafi sóttmenguðum úrgangi frá heilbrigðisstofnun á höfuðborgarsvæðinu meðal annars verið fargað í stöðinni. Í dómi héraðsdóms segir að bænum hafi mátt vera það ljóst þegar niðurstöður mælinga lágu fyrir að starfsemin gat haft í för með sér mengunarhættu og að honum hafi borið að bregðast við í því skyni að takmarka mögulegt umhverfistjón. Það gerði bærinn hins vegar ekki og starfsemin hélt áfram óbreytt í þrjú ár til viðbótar. „Verður þetta athafnaleysi stefnda ekki virt með öðrum hætti en sem stórfellt gáleysi. Með því að bregðast á engan hátt við upplýsingum um hættulega mengun frá starfsemi sinni hefur stefndi að mati dómsins brotið gegn þeirri almennu grundvallar hátternisreglu að hver og einn nýti eigur sínar og hagi starfsemi sinni þannig að öðrum sé ekki bakað tjón eða hætta starfi af. Háttsemi stefnda hafi því í senn verið saknæm og ólögmæt.“ Maðurinn stefndi Ísafjarðarbæ og íslenska ríkinu til vara. Hann fór fram á 31,9 milljónir. Það er niðurstaða dómsins að Ísafjarðarbær skuli borga bóndanum 11.839.075 krónur ásamt vöxtum. Bærinn þarf einnig að greiða tvær milljónir í málskostnað. Íslenska ríkið var sýknað af kröfum mannsins.Dóm héraðsdóms má lesa í heild sinni hér.
Dómsmál Mest lesið Mikill viðbúnaður vegna bráðra veikinda Innlent Sat saklaus í unglingafangelsi í tvö ár Innlent Ráðherrar hafi verið ítrekað varaðir við gjöf Haraldar Innlent Íransforseti fórst í þyrluslysinu Erlent „Ég stóð bara með sóttvarnalækni“ Innlent Saksóknari Alþjóðlega sakamáladómstólsins vill handtaka Netanjahú og Hamas-liða Erlent Erfitt að ímynda sér meiri harðlínumann en Raisi Innlent Forsetavaktin 2024: Hver verður sjöundi forseti lýðveldisins? Innlent Tveir látnir og fimm saknað eftir slys í Dóná Erlent Leitin enn ekki borið árangur Erlent Fleiri fréttir Öryggisráð Sameinuðu þjóðanna sé vanhæft til að takast á við aðstæðurnar Handtökuskipun á hendur forsætisráðherra og kjaradeila Séra Eva Björk ráðin biskupsritari Fimm stríðsþristar á leiðinni til landsins Samningur BÍ í höfn í Karphúsinu Ráðherrar hafi verið ítrekað varaðir við gjöf Haraldar Sungið og sungið á Sauðárkróki „Ég stóð bara með sóttvarnalækni“ Mikill viðbúnaður vegna bráðra veikinda Ósk um handtökuheimild og deilur um Erfðagreiningu Erfitt að ímynda sér meiri harðlínumann en Raisi Sat saklaus í unglingafangelsi í tvö ár Frambjóðendur geti nýtt sér skoðanakannanir Glæsilegt fuglasafn í veiðihúsinu við Hítará Varasamt að ferðast á sumardekkjum í kvöld Óttast um afdrif Íransforseta og ferðaveðrið í beinni Stuðningur Katrínar við sóttvarnarlækni sjálfsagður „Fólk er bara að bíða“ Tveir prestar og tveir djáknar vígðir í Skálholti Lægð yfir landinu og snjókoma fyrir norðan Áfall þegar samskipti Katrínar og Kára voru birt Aukin skjálftavirkni og erjur um Erfðagreiningu Örlítil aukning í skjálftavirkni undir Svartsengi Forsetakosningar, mansal og samningar Reykjavíkur við olíufélögin Segir Helgu fara með rangt mál Þekkir dæmi um endalaus uppköst og garnalömun vegna lyfjanna Konurnar hafi gert allt til að setja ekki svartan blett á starfsemina Með vopn og fíkniefni í útistöðum við dyravörð Horfa á bíómyndir og senda tölvupósta á meðan þeir keyra 40 tungumál eru töluð í leik- og grunnskólum Árborgar Sjá meira
Saksóknari Alþjóðlega sakamáladómstólsins vill handtaka Netanjahú og Hamas-liða Erlent
Saksóknari Alþjóðlega sakamáladómstólsins vill handtaka Netanjahú og Hamas-liða Erlent