Segja ekki haldið nógu vel um fólk í sorg

Í hlýlegu og fallegu húsi í Hrafnagilshverfi í Eyjafirði búa hjónin Einar Geirsson og Heiðdís Fjóla Pétursdóttir. Í maí á þessu ári misstu þau son sinn í slysi á Eyjafjarðarbraut sunnan Hrafnagils.

Óliver Einarssyni, syni þeirra, sem fæddist í síðasta mánuði ársins 2004, er lýst sem uppátækjasömum og glaðværum orkubolta sem fór sínar eigin leiðir og hafði gaman af lífinu. Þegar þau rifja upp þennan dag segja þau vinnulagið á sjúkrahúsinu á Akureyri hafa komið þeim á óvart og að betur megi gera þegar hlúð er að aðstandendum í sáru áfalli eftir ástvinamissi.

Fyrsti vinnudagur Ólivers

„Hann Óliver er að koma úr vinnu. Það eru þemadagar í skólanum og hann fær leyfi til að gerast vinnumaður hjá frændfólki okkar að Hranastöðum. Þetta var því fyrsti vinnudagurinn hans sem fjósamaður á Hranastöðum hjá mágkonu minni og svila. Hann var staðráðinn í að vera alvöru vinnumaður þetta sumar,“ segir Einar. „Við höfðum farið yfir hlutina hvaða leið hann skyldi fara til vinnu. Hann fer á hjólinu sínu, er alvanur hjólamaður, og hjólar fyrir utan veg frá heimili sínu að Hranastöðum. Hins vegar þarf að fara yfir þjóðveginn á einum stað.“

Óliver var mjög vanur að hjóla og hafði stundað þá iðju um nokkurt skeið. Í eftirmiðdaginn var Óliver svo á leið heim eftir vinnu þegar Einar heyrir sírenuvæl æða í gegnum Hrafnagilshverfið. „Ég var utandyra með strákunum mínum að mála grindverkið, það var góðviðrisdagur og ég heyri sírenuvælið koma. Ég var ekkert að velta því fyrir mér en fannst þetta síðan verða heldur mikið þegar ég heyri bæði í sjúkrabílum og lögreglu og þeir stansa rétt sunnan við Hrafnagil,“ segir Einar og ákvað þá að hringja upp á Hranastaði og spyrja hvort ekki væri allt í lagi þar. „Þar er mér tjáð að allt sé í stakasta lagi þar og er spurður á móti hvort Óliver sé ekki kominn heim. Þá vissi ég að eitthvað væri að og rauk af stað.“

Þegar Einar kemur að slysstað sér hann hjól sonar síns. Óliver hafði hins vegar verið fluttur í snatri á sjúkrahúsið á Akureyri.

„Heiðdís og elsta dóttir okkar eru í bænum að undirbúa fermingu hennar og því koma þær á undan á sjúkrahúsið. Þar lendum við í nokkuð skringilegum aðstæðum,“ bætir Einar við.

Tildrög fyrst ókunn

„Alvarlegt umferðarslys varð á Eyjafjarðarbraut vestari rétt fyrir klukkan 16 í dag. Slysið varð á veginum skammt sunnan við Hrafnagil,“ segir í frétt Vísis af slysinu örlagaríka. Enn fremur segir í tilkynningu lögreglunnar að strax hafi orðið ljóst að um alvarlegt slys væri að ræða og viðbragðsaðilar hefðu verið sendir á staðinn í hæsta forgangi.

Tildrög slyssins voru þau að bifreið var ekið suður Eyjafjarðarbraut. Þegar Óliver þarf að þvera veginn á litla bifhjólinu sínu verður hann í vegi bifreiðarinnar og lendir undir henni. Keyrt er yfir brjóst hans og hjálmurinn lendir í klafanum undir jeppanum.

„Það sem kemur okkur svo mikið á óvart er að bílstjórinn gat ekki með nokkru móti sagt frá því hvað gerðist. Það kemur svo í ljós að hann hafði ekki fundið fyrir högginu þegar hann keyrir yfir drenginn og var því ekki viss um hvort hann hefði verið valdur að slysinu,“ segir Heiðdís Fjóla. „Einstaklingurinn sem kemur að slysinu sér hann bara einan á götunni því maðurinn sem ók á hann var þá farinn af vettvangi til að leita aðstoðar. Þegar hann kemur svo aftur segist hann kannski eiga þátt í þessu en er ekki viss.“

„Maðurinn sem ók á son okkar var 86 ára gamall með mikla heyrnarskerðingu og maður spyr sig svona eftir á hvað þessi maður var að gera með bílpróf svona á sig kominn,“ segir Einar.

„Líklegast vegna þess að hann bjó einn lengst inni í firði og þurfti að komast í búð og aftur heim til sín.Þetta er auðvitað bara ömurlegt slys fyrst og fremst og engum verður kennt um slysið. Einnig verður líka að segjast að við erum á gráu svæði að leyfa honum að fara á hjólinu því hann þarf að þvera þarna veginn. En hann var þrælvanur hjólamaður, það er ekki það,“ segir Einar og Heiðdís Fjóla bætir við: „Hann hefði alveg eins getað lent í þessu slysi á reiðhjóli.“

Ökumaður bifreiðarinnar sem varð Óliver að bana þennan örlagaríka dag varð bráðkvaddur 11 dögum síðar á heimili sínu.

Á almennri biðstofu

Þegar Heiðdís Fjóla kemur upp á bráðadeildina á sjúkrahúsinu er henni boðið að setjast niður á biðstofunni innan um veika einstaklinga sem biðu eftir læknatíma. „Maður kemur inn í mikilli geðshræringu, vitandi að barnið mitt er inni alvarlega slasað. Mér er sagt í móttökunni að bíða í anddyrinu innan um fullan biðsal af fólki. Mér fannst eins og enginn vissi hvernig þetta ætti að vera. Ég settist á stól alveg við innganginn á bráðadeildina því mér fannst ég ekki eiga heima þarna. Svo þegar Einar kemur er okkur fljótlega vísað inn í fjölskylduherbergið,“ segir Heiðdís.

„Við fáum síðan að fara inn í fjölskylduherbergið. Þar bíðum við fregna og manni fannst eins og fólkið væri ekki undirbúið undir áfall sem þetta hjá aðstandendum. Á þessum tíma höfðum við enn ekki fengið neinar upplýsingar um strákinn okkar og hvernig honum liði.“

Þegar þau höfðu beðið inni í fjölskylduherbergi á deildinni kemur læknir til þeirra og segir að slysið hafi verið alvarlegt og endurlífgun sé í gangi. Reynsla Einars og Heiðdísar Fjólu af veru sinni á bráðadeild sjúkrahússins á Akureyri þennan dag er ekki góð. Að þeirra mati vantaði ríkara utanumhald um aðstandendur sem biðu. „Hjúkrunarfræðingur sem kom til okkar færði okkur vatn og bauðst til að hringja á prest. Þannig var okkar upplifun. Við fengum enga sálgæslu eða áfallahjálp á sjúkrahúsinu frá starfsmönnum þess á meðan við vorum þar. Það var í raun ekki hlúð að okkur í sorg fyrr en prestur mætir á svæðið." 

Bæklingar um næstu skref

Það sem Heiðdísi Fjólu finnst erfiðast í minningunni er að hennar mati sú ákvörðun hjúkrunarfræðings að láta hana taka við bæklingum um hvað taki við. „Svo kom hún með þessa helvítis bæklinga. Bæklingar um að nú þurfum við að finna föt handa stráknum okkar, um kistulagningu, að það þurfi að finna prest og fara að undirbúa jarðarför. Þetta er það sem við tökum með okkur af sjúkrahúsinu.“

Heiðdís og Einar telja sig hafa verið á bráðadeildinni í um þrjú korter þar til tveir læknar koma til þeirra með þær fréttir að sonur þeirra, 12 ára gamall, sé látinn. „Það eina sem við fáum svo er að fara út bakdyramegin, með bæklingana í höndunum,“ segir Heiðdís.

Erfitt að fá aðstoð við svefn

Hjónin lýsa því að þá um kvöldið hafi fjölskyldumeðlimur farið á stúfana til að útvega þeim aðstoð við að sofna þá um nóttina. Mikilvægt hafi verið fyrir þau að hvílast að einhverju ráði. „Svili minn fór í það verkefni fyrir okkur að fá svefntöflur eða eitthvað róandi fyrir okkur svo hægt væri að sofna,“ segir Einar. „Við vorum ekki í neinni stöðu til að leggjast á koddann í því sálarástandi sem við vorum í þetta kvöld. Þetta gengur hálf brösuglega en á endanum fær hann kríaðar út þrjár töflur af Sobril fyrir okkur á sjúkrahúsinu,“ bætir Heiðdís við.

„Þegar mágur minn er kominn upp eftir að ná í töflurnar þrjár fær hann yfirlestur um það hversu ávanabindandi þessar töflur nú séu og bent á rannsóknir þessum orðum þeirra til stuðnings. Við ættum sko að fara varlega,“ segir Heiðdís og er nokkuð niðri fyrir.

„Í guðs bænum; við vorum þarna, fjölskyldan, í sjokki heima fyrir eftir að hafa misst barnið okkar og það hefst með herkjum að hjálpa okkur að sofna.“

Félagsauðurinn

Það er oft sagt að það þurfi heilt þorp til að ala upp barn. Í því felst að samfélagið sem heild, tengsl manna og samheldni búi í sameiningu að uppeldi barnanna. Þegar lífið gengur sinn vanagang eru þessir kraftar að mestu ósýnilegir. Það er hins vegar í áföllum sem félagsauðurinn verður hverjum manni augljós. Á sama tíma og það tekur heilt þorp að ala upp barn, þá á það einnig við um það þegar kveðja á barn; samfélagið reis upp og aðstoðaði sem mest það mátti.



„Við fengum ótrúlega hjálp í kjölfarið, segir Heiðdís Fjóla. „Sá hópur sem stendur að handverkshátíðinni steig fram og aðstoðaði við svo margt. Íbúar elduðu fyrir okkur fyrstu dagana og sáu til þess að við hefðum tíma til að hugsa um okkur sjálf. Vinir Einars úr kokkasamfélaginu aðstoðuðu við veisluna að lokinni jarðarförinni og svo mætti lengi telja. Þetta gerði svo margt fyrir okkur og við erum svo þakklát fólkinu okkar.“

Einar bætir við að þau hafi fljótlega ákveðið að loka ekki á samfélagið. „Við ákváðum bara að opna heimilið. Leyfa fólki að koma og hitta okkur. Bekkjarsystkini barna okkar fengu að koma og ræða við okkur í rólegheitum, við bara buðum fólki að koma í heimsókn og svo gerðum við jarðarförina barnvæna,“ segir Einar. „Þetta var ekki týpísk jarðarför, þetta var meira í hans anda, að hafa gaman.“

Fór eigin leiðir

Óliver var að sögn foreldra sinna atorkusamur og gerði það sem hann langaði til að gera.

„Ef honum leiddist í skólanum þá átti hann það til að fara út um gluggann í kennslustofunni,“ segir Einar og hlær. Hann hafði gaman af lífinu og við fráfall hans skildi hann eftir nokkurt tómarúm í lífi fjölskyldunnar.

„Maður þarf að hugsa svo margt upp á nýtt. Til að mynda matarinnkaup. Þau eru allt önnur núna en áður,“ segir Heiðdís og brosir.