Vatn og andi mannréttinda Hjörtur Magni Jóhannsson skrifar 18. ágúst 2017 06:00 Það er nokkuð sennilegt að stríð framtíðarinnar verði háð um vatnið. Það er vatnið sem gerir líf mögulegt á okkar plánetu og sjálf erum við gerð úr vatni þar sem um 70% líkama okkar er H2O. Lengi höfum við tekið vatn sem sjálfsagðan hlut en nú með gífurlegri fjölgun mannkyns og stóraukinni vatnsnotkun þá er vart nóg fyrir alla. Allar heimsálfur glíma nú við vatnsskort, sumar í áratugi og ástandið fer hratt versnandi. Það á einnig við um hina gróðursælu og dulmögnuðu Suður-Afríku.Suður-Afríka, mannréttindi, vatnsréttindi Fyrir nokkrum vikum var þar haldin alþjóðleg ráðstefna um vatnsréttindi og náttúruvernd. Ráðstefnan var haldinn af anglikönsku biskupakirkjunni og reyndar í fjórum heimsálfum samtímis þar sem beintengt var milli hinnar fögru Höfðaborgar í Suður-Afríku, Melbourne í Ástralíu og svo New York og London á norðurhveli. Þar sem ekkert líf þrífst án vatns, þurfa allar þjóðir heims að kannast við að öll jarðarinnar börn eigi lögbundinn rétt til að njóta aðgangs að þeim helgidómi sem vatnið er. Einn helsti talsmaður vatnsins í Suður-Afríku og á heimsvísu er Dr. Thabo Makgoba, erkibiskup ensku biskupakirkjunnar í Suður-Afríku. Thabo er annar arftaki Desmonds Tutu erkibiskups í embætti, eins virtasta trúarleiðtoga heims. Desmond Tutu, sem gegndi embætti erkibiskups frá 1986 til 1996, er oft nefndur í sömu andrá og Nelson Mandela, frelsishetja og fyrrum forseti Suður-Afríku, Dalaí Lama og jafnvel Mahatma Gandhi.Tutu, Dalaí Lama, Mandela og Gandhi Á meðan Nelson Mandela var í fangelsi barðist Desmond Tutu utan fangelsismúranna gegn aðskilnaðarstefnu stjórnvalda og leiddi m.a. fjölmennar og áhrifamiklar mótmælagöngur út frá St. George dómkirkjunni í Höfðaborg og fjölmiðlar heimsins greindu frá. Þó svo að hann sé nú sestur í helgan stein þá er Tutu enn ákaflega áhrifamikill og orð hans hafa áhrif og vægi um allan heim. Tutu erkibiskup og búddíski trúarleiðtoginn Dalaí Lama, sem hefur um árabil verið helsti talsmaður Tíbeta í baráttu þeirra við ofríki kínverska heimsveldisins, eru miklir vinir. Þeir hafa í raun brotið blað í samskiptum stóru trúarhefðanna, búddisma og kristni, með gagnkvæmri viðurkenningu og samtengingu trúarhefðanna. Hindúinn friðelskandi Mahatma Gandhi, pólitískur leiðtogi Indverja er fór fyrir friðsamlegri sjálfstæðishreyfingu Indlands, starfaði einnig í Suður-Afríku árin 1893-1914. Gandhi lagði vissan grunn að þeirri mannréttindabaráttu sem Mandela og Tutu voru síðar svo öflugir í, enda var Gandhi fyrirmynd þeirra beggja. Allir þessir fjórir leiðtogar og sögulegu mikilmenni sem hér eru nefnd hafa unnið með afgerandi hætti að framgangi mannréttinda með friðsamlegum hætti. Dr. Thabo Makgoba sem, ásamt eiginkonu sinni Lungi, starfar í þessum sama anda, hefur gegnt embætti erkibiskups anglikönsku kirkjunnar í Suður-Afríku í um áratug. Hann er 53 ára gamall og þykir varfærinn en um leið framsækinn trúarleiðtogi. Heima við bíða hans mörg krefjandi viðfangsefni. Tíðni HIV/AIDS er hærri í Suður-Afríku en í nokkru öðru landi. Pólitísk spilling er mikil og gróflega er gengið á vatnsbirgðir landsins. Thabo segir sjálfur frá því með bros á vör að hann sé í hæðnistón kallaður „klósettbiskupinn“ af andstæðingum sínum. Ástæðan er sú mikla áhersla sem hann leggur á brýna þörf almennings fyrir hreinlætisaðstöðu og að rennandi vatn sé aðgengilegt öllum. En vel innan við helmingur landsmanna hefur þar aðgang að vatni á heimilum sínum og víða þurfa konur að ganga daglega heilu kílómetrana eftir vatni og fjölmörg börn deyja vegna mengaðs vatns.Andi mannkyns í Reykjavík Fyrir skömmu var hér haldin alþjóðleg ráðstefna undir yfirskriftinni Andi mannkyns (Spirit of Humanity). Þar komu saman víðsvegar að úr heiminum, andlegir og trúarlegir leiðtogar, fræðimenn, listamenn, stjórnmálamenn og stjórnendur til að ræða andlegu hliðina á þeirri vá sem að mannkyni steðjar. Það gefur óvænta von að sjá þar nýjar áherslur andlegra leiðtoga og trúarstofnana á umhverfisvernd. Það eykur lífsgleði að greina sameinaðar áherslur ólíkra trúarbragða í því markmiði að hlúa að jörðinni og vinna gegn loftslagsbreytingum og sameinast um helgi vatnsins. Það er tími til kominn að trúarbrögðin sameinist í því að viðhalda fjölbreytileika lífsins og stuðli að samhljómi manns og móður jarðar. Við höfum séð nóg af því hvernig trúarbrögð hafa verið notuð til aðgreiningar og sundrungar allt frá ættbálkadeilum til menningarátaka þar sem fólskulegum hryðjuverkum er beitt.Trúarbrögð til sameiningar Trúarbrögðin búa yfir einstökum leiðum til að ná til fjöldans, leiðum sem pólitísk hugmyndakerfi eða alþjóðlegar stofnanir ráða ekki yfir. Nú til sameiningar og viðhalds lífs, ekki sundrungar. Vegna þess að vatnið er forsenda alls lífs þá verðum við að tryggja öllum greiðan aðgang að hreinu og drykkjarhæfu vatni. Í flestum trúarbrögðum veraldar gegnir vatnið miðlægu hlutverki. Í okkar kristnu arfleifð er skírnarsakramentið t.a.m. miðlægt og þar er kjarninn einmitt vatn og andi. Helgisiðir hinna ólíku trúarbragða tengdir vatni eru margvíslegir en hafa þó flestir með viðhald lífs að gera; endurfæðingu, sköpun, iðrun, helgun, hreinsun og frelsun. Helgisiðirnir kunna að vera ólíkir frá vöggu til grafar eftir menningarsiðum og trúarhefðum. En það sem við eigum sameiginlegt í mennsku okkar er mun mikilvægara en það sem sundur greinir. Það er alveg á tæru eins og ferskt heilagt vatn.Höfundur er prestur og forstöðumaður Fríkirkjunnar við Tjörnina. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Bakþankar Skoðun Mest lesið Eru fjölmiðlar vísvitandi að reyna að hafa áhrif á forsetakosningarnar? Gísli Hvanndal Jakobsson Skoðun Baldur fýkur ekki eftir vindi Hjördís Rut Sigurjónsdóttir Skoðun Er maðurinn í útrýmingarhættu? Eiríkur Rögnvaldsson Skoðun Fá allir sama orlof? Sigríður Auðunsdóttir Skoðun Almenningur á betra skilið en kastljós án upplýsingar Dóra Björt Guðjónsdóttir Skoðun Fimm ástæður fyrir því að Ísland á að taka á móti fólki á flótta Þórhallur Guðmundsson Skoðun Kosningar og kíghósti Hanna Katrín Friðriksson Skoðun Grafa skoðanakannanir undan lýðræðinu? Guðlaugur Bragason Skoðun Útrýming mannsins á RÚV Vala Hafstað Skoðun Stutt við barnafjölskyldur Ágúst Bjarni Garðarsson Skoðun Skoðun Skoðun Í dag er alþjóðlegi Lupusdagurinn Hrönn Stefánsdóttir skrifar Skoðun Skálkaskjól Gunnlaugur Stefánsson skrifar Skoðun Fimm ástæður fyrir því að Ísland á að taka á móti fólki á flótta Þórhallur Guðmundsson skrifar Skoðun Fá allir sama orlof? Sigríður Auðunsdóttir skrifar Skoðun Flokkur fólksins mun ekki samþykkja að hækka leigu hjá Félagsbústöðum Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Almenningur á betra skilið en kastljós án upplýsingar Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Kosningar og kíghósti Hanna Katrín Friðriksson skrifar Skoðun Eru fjölmiðlar vísvitandi að reyna að hafa áhrif á forsetakosningarnar? Gísli Hvanndal Jakobsson skrifar Skoðun Grafa skoðanakannanir undan lýðræðinu? Guðlaugur Bragason skrifar Skoðun Hugmyndin sú sama í grunninn Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Stutt við barnafjölskyldur Ágúst Bjarni Garðarsson skrifar Skoðun Er maðurinn í útrýmingarhættu? Eiríkur Rögnvaldsson skrifar Skoðun Baldur fýkur ekki eftir vindi Hjördís Rut Sigurjónsdóttir skrifar Skoðun Í tilefni af Alþjóðlega safnadeginum Dagrún Ósk Jónsdóttir skrifar Skoðun Ástþór Magnússon í spádómum? Gunnar Karl Halldórsson skrifar Skoðun Athugasemdir við grein um samgöngumál Þórarinn Hjaltason skrifar Skoðun Riðulaust Ísland! Bjarkey Olsen Gunnarsdóttir skrifar Skoðun „Fyrstur kemur fyrstur fær“: Börnum mismunað í aðgengi að sumarnámskeiðum á vegum Reykjavíkurborgar Foreldrar barna á starfsstöð í Vesturbæ Reykjavíkur skrifar Skoðun Siðferðileg heilindi Háskóla Íslands á tímum þjóðarmorðs Háskólafólk fyrir Palestínu skrifar Skoðun Stórhættulegir ágallar á örorkufrumvarpi ríkisstjórnarinnar Jóhann Páll Jóhannsson skrifar Skoðun Þrír dæmigerðir dagar skemmtiferðaskipafarþega í júlí Ingvar Örn Ingvarsson skrifar Skoðun Minnisleysi eða þekkingarskortur? Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Dáin og deyjandi dýr en engin neyð? Linda Karen Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Dagur til umhugsunar Jón Steindór Valdimarsson skrifar Skoðun Að leysa vandann með quick fix Guðbrandur Einarsson skrifar Skoðun Var upplýsingagjöf í covidfaraldrinum upplýsingaóreiða? Steingrímur Atlason skrifar Skoðun Mikilvægi íþróttafélaga Lárus Sigurðsson skrifar Skoðun Sumargjafir Gunnar Ingi Björnsson skrifar Skoðun Þar sem er reykur þar er… Árni Guðmundsson skrifar Skoðun Betur má ef duga skal Kristinn Árni L. Hróbjartsson skrifar Sjá meira
Það er nokkuð sennilegt að stríð framtíðarinnar verði háð um vatnið. Það er vatnið sem gerir líf mögulegt á okkar plánetu og sjálf erum við gerð úr vatni þar sem um 70% líkama okkar er H2O. Lengi höfum við tekið vatn sem sjálfsagðan hlut en nú með gífurlegri fjölgun mannkyns og stóraukinni vatnsnotkun þá er vart nóg fyrir alla. Allar heimsálfur glíma nú við vatnsskort, sumar í áratugi og ástandið fer hratt versnandi. Það á einnig við um hina gróðursælu og dulmögnuðu Suður-Afríku.Suður-Afríka, mannréttindi, vatnsréttindi Fyrir nokkrum vikum var þar haldin alþjóðleg ráðstefna um vatnsréttindi og náttúruvernd. Ráðstefnan var haldinn af anglikönsku biskupakirkjunni og reyndar í fjórum heimsálfum samtímis þar sem beintengt var milli hinnar fögru Höfðaborgar í Suður-Afríku, Melbourne í Ástralíu og svo New York og London á norðurhveli. Þar sem ekkert líf þrífst án vatns, þurfa allar þjóðir heims að kannast við að öll jarðarinnar börn eigi lögbundinn rétt til að njóta aðgangs að þeim helgidómi sem vatnið er. Einn helsti talsmaður vatnsins í Suður-Afríku og á heimsvísu er Dr. Thabo Makgoba, erkibiskup ensku biskupakirkjunnar í Suður-Afríku. Thabo er annar arftaki Desmonds Tutu erkibiskups í embætti, eins virtasta trúarleiðtoga heims. Desmond Tutu, sem gegndi embætti erkibiskups frá 1986 til 1996, er oft nefndur í sömu andrá og Nelson Mandela, frelsishetja og fyrrum forseti Suður-Afríku, Dalaí Lama og jafnvel Mahatma Gandhi.Tutu, Dalaí Lama, Mandela og Gandhi Á meðan Nelson Mandela var í fangelsi barðist Desmond Tutu utan fangelsismúranna gegn aðskilnaðarstefnu stjórnvalda og leiddi m.a. fjölmennar og áhrifamiklar mótmælagöngur út frá St. George dómkirkjunni í Höfðaborg og fjölmiðlar heimsins greindu frá. Þó svo að hann sé nú sestur í helgan stein þá er Tutu enn ákaflega áhrifamikill og orð hans hafa áhrif og vægi um allan heim. Tutu erkibiskup og búddíski trúarleiðtoginn Dalaí Lama, sem hefur um árabil verið helsti talsmaður Tíbeta í baráttu þeirra við ofríki kínverska heimsveldisins, eru miklir vinir. Þeir hafa í raun brotið blað í samskiptum stóru trúarhefðanna, búddisma og kristni, með gagnkvæmri viðurkenningu og samtengingu trúarhefðanna. Hindúinn friðelskandi Mahatma Gandhi, pólitískur leiðtogi Indverja er fór fyrir friðsamlegri sjálfstæðishreyfingu Indlands, starfaði einnig í Suður-Afríku árin 1893-1914. Gandhi lagði vissan grunn að þeirri mannréttindabaráttu sem Mandela og Tutu voru síðar svo öflugir í, enda var Gandhi fyrirmynd þeirra beggja. Allir þessir fjórir leiðtogar og sögulegu mikilmenni sem hér eru nefnd hafa unnið með afgerandi hætti að framgangi mannréttinda með friðsamlegum hætti. Dr. Thabo Makgoba sem, ásamt eiginkonu sinni Lungi, starfar í þessum sama anda, hefur gegnt embætti erkibiskups anglikönsku kirkjunnar í Suður-Afríku í um áratug. Hann er 53 ára gamall og þykir varfærinn en um leið framsækinn trúarleiðtogi. Heima við bíða hans mörg krefjandi viðfangsefni. Tíðni HIV/AIDS er hærri í Suður-Afríku en í nokkru öðru landi. Pólitísk spilling er mikil og gróflega er gengið á vatnsbirgðir landsins. Thabo segir sjálfur frá því með bros á vör að hann sé í hæðnistón kallaður „klósettbiskupinn“ af andstæðingum sínum. Ástæðan er sú mikla áhersla sem hann leggur á brýna þörf almennings fyrir hreinlætisaðstöðu og að rennandi vatn sé aðgengilegt öllum. En vel innan við helmingur landsmanna hefur þar aðgang að vatni á heimilum sínum og víða þurfa konur að ganga daglega heilu kílómetrana eftir vatni og fjölmörg börn deyja vegna mengaðs vatns.Andi mannkyns í Reykjavík Fyrir skömmu var hér haldin alþjóðleg ráðstefna undir yfirskriftinni Andi mannkyns (Spirit of Humanity). Þar komu saman víðsvegar að úr heiminum, andlegir og trúarlegir leiðtogar, fræðimenn, listamenn, stjórnmálamenn og stjórnendur til að ræða andlegu hliðina á þeirri vá sem að mannkyni steðjar. Það gefur óvænta von að sjá þar nýjar áherslur andlegra leiðtoga og trúarstofnana á umhverfisvernd. Það eykur lífsgleði að greina sameinaðar áherslur ólíkra trúarbragða í því markmiði að hlúa að jörðinni og vinna gegn loftslagsbreytingum og sameinast um helgi vatnsins. Það er tími til kominn að trúarbrögðin sameinist í því að viðhalda fjölbreytileika lífsins og stuðli að samhljómi manns og móður jarðar. Við höfum séð nóg af því hvernig trúarbrögð hafa verið notuð til aðgreiningar og sundrungar allt frá ættbálkadeilum til menningarátaka þar sem fólskulegum hryðjuverkum er beitt.Trúarbrögð til sameiningar Trúarbrögðin búa yfir einstökum leiðum til að ná til fjöldans, leiðum sem pólitísk hugmyndakerfi eða alþjóðlegar stofnanir ráða ekki yfir. Nú til sameiningar og viðhalds lífs, ekki sundrungar. Vegna þess að vatnið er forsenda alls lífs þá verðum við að tryggja öllum greiðan aðgang að hreinu og drykkjarhæfu vatni. Í flestum trúarbrögðum veraldar gegnir vatnið miðlægu hlutverki. Í okkar kristnu arfleifð er skírnarsakramentið t.a.m. miðlægt og þar er kjarninn einmitt vatn og andi. Helgisiðir hinna ólíku trúarbragða tengdir vatni eru margvíslegir en hafa þó flestir með viðhald lífs að gera; endurfæðingu, sköpun, iðrun, helgun, hreinsun og frelsun. Helgisiðirnir kunna að vera ólíkir frá vöggu til grafar eftir menningarsiðum og trúarhefðum. En það sem við eigum sameiginlegt í mennsku okkar er mun mikilvægara en það sem sundur greinir. Það er alveg á tæru eins og ferskt heilagt vatn.Höfundur er prestur og forstöðumaður Fríkirkjunnar við Tjörnina.
Eru fjölmiðlar vísvitandi að reyna að hafa áhrif á forsetakosningarnar? Gísli Hvanndal Jakobsson Skoðun
Skoðun Fimm ástæður fyrir því að Ísland á að taka á móti fólki á flótta Þórhallur Guðmundsson skrifar
Skoðun Flokkur fólksins mun ekki samþykkja að hækka leigu hjá Félagsbústöðum Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar
Skoðun Eru fjölmiðlar vísvitandi að reyna að hafa áhrif á forsetakosningarnar? Gísli Hvanndal Jakobsson skrifar
Skoðun „Fyrstur kemur fyrstur fær“: Börnum mismunað í aðgengi að sumarnámskeiðum á vegum Reykjavíkurborgar Foreldrar barna á starfsstöð í Vesturbæ Reykjavíkur skrifar
Skoðun Siðferðileg heilindi Háskóla Íslands á tímum þjóðarmorðs Háskólafólk fyrir Palestínu skrifar
Skoðun Stórhættulegir ágallar á örorkufrumvarpi ríkisstjórnarinnar Jóhann Páll Jóhannsson skrifar
Eru fjölmiðlar vísvitandi að reyna að hafa áhrif á forsetakosningarnar? Gísli Hvanndal Jakobsson Skoðun