Íslenska viðskiptaelítan býr í Garðabæ og á Seltjarnarnesi Þorbjörn Þórðarson skrifar 28. júní 2017 19:00 Vísbendingar eru um að elítur séu til staðar í íslensku samfélagi og ennfremur að þær séu styrkjast og ójöfnuður að aukast. Þetta eru niðurstöður rannsóknar fjögurra íslenskra fræðimanna. Einsleitni í búsetu, mæld í póstnúmerum, er sterk en fulltrúar elítunnar búa einkum í Garðabæ og á Seltjarnarnesi. Engin einhlít skilgreining er til á hugtakinu elíta (e. elite). Hinn almenni skilningur er að elíta sé hópur sem hefur einhvers konar aðgang að valdi eða yfirráðum umfram hinn almenna borgara. Í dag birtist greinin Elítur á Íslandi – einsleitni og innbyrðis tengsl í tímaritinu Stjórnmál og stjórnsýsla en höfundar eru fjórir íslenskir fræðimenn við Háskóla Íslands. Markmið greinarinnar var að greina viðskipta og atvinnulífselítuna á Íslandi árin 2014 og 2015 út frá tengslum hennar við aðrar elítur sem og innbyrðis tengslum. Í útdrætti segir: „Niðurstöðurnar benda til þess að íslenska þjóðfélagið sé lagskipt og að tiltekin gjá sé á milli elítunnar og almennings.“Magnús Þór Torfason lektor við viðskiptafræðideild Háskóla Íslands og einn höfunda greinarinnar.Vísir/ÞÞ„Þessi svokallaða atvinnulífselíta býr á ákveðnum stöðu á landinu og svo sjáum við vísbendingar um að staðbundin félagshegðun, það sem fólk gerir í sínu nærumhverfi, hafi áhrif á hverjir veljast inn í þessa elítu,“ segir Magnús Þór Torfason lektor við viðskiptafræðideild HÍ og einn greinarhöfunda. Staðbundna félagshegðunin sem Magnús vísar til er þátttaka í íþróttastarfi og stjórnmálum. „Þátttaka viðskipta- og atvinnulífselítunnar í stjórnmála- og íþróttastarfi er ekki síður áhugaverð, þar sem einsleitni í búsetu er meiri hjá þeim sem tilheyra elítunni en eru að auki virkir í slíku starfi,“ segir í greininni. Búsetumynstur var skoðað fyrir framkvæmdastjórnir stærstu fyrirtækja á Íslandi. Tvö póstnúmer, 210 Garðabær og 170 Seltjarnarnes, skera sig greinilega frá öðrum póstnúmeruum en í þessum póstnúmerum búa 2,5 sinnum fleiri einstaklingar í viðskipta og atvinnulífselítunni en vænta hefði mátt út frá íbúafjölda. Í greininni segir: „Einsleitnin í vali á búsetu viðskipta- og atvinnulífselítunnar endurspeglar þannig tiltekinn tekjuójöfnuð í samfélaginu, jafnvel einnig sameiginlegt gildismat á því hvar sé æskilegt að búa, og gefur þannig til kynna að elítan sé ekki endilega þverskurður af íslensku þjóðinni.“ Magnús segir að aukin búsetueinsleitni dragi úr jöfnum tækifærum og félagslegum hreyfanleika. „Eftir því sem búsetueinsleitni er minni þeim mun meiri tækifæri hefur fólk til að fara á milli staða, flokka eða laga samfélagsins.“ Mest lesið María Sigrún birtir tölvupósta Dags Innlent Hjól undan strætó braut svalir á annarri hæð Innlent Meint framhjáhald og sambandsslit í stunguárásarmáli Innlent Neyðast óvænt til að tæma laugina Innlent „Kastljós á ekki að vera Staksteinar“ Innlent Vildi heimsækja krabbameinssjúka móður sína en vísað úr landi Innlent Skúli Tómas sinnir sjúklingum af og til Innlent Halla Hrund áfram efst Innlent Ákvörðun Seðlabankans sé óskiljanleg Innlent Efstar með ómarktækan mun á milli sín Innlent Fleiri fréttir Býður þjóðarhöll Færeyja undir landsleiki Íslands Reykjavík lækkar gjaldskrár vegna þjónustu við barnafjölskyldur Fylgjast grannt með gangi mála Margt bendi til þess að gosinu sé lokið María Sigrún birtir tölvupósta Dags „Á endanum snýst þetta allt um peninga“ Sækja veikan sjómann Eldur í iðnaðarhúsnæði á Höfða Efstar með ómarktækan mun á milli sín Fjögurra bíla árekstur efst í Ártúnsbrekku Björn Leví segir Harald hafa fundið skálkaskjól í orðum Bjarna Flæði innan við einn rúmmetri á sekúndu „Ég hafna því að við séum ekki að sinna velferð dýra á þessum bæ” Ákvörðun Seðlabankans sé óskiljanleg „Ríkisfjármálin eru í ruglinu“ Atvinnubílstjórar sýni minnstu tillitssemina Orkuveitan skilar Elliðaárdalnum Stuðningsmenn Katrínar áhugasamari en aðrir Lengri lokun þar sem kerfið hefur „hangið á bláþræði“ Skúli Tómas sinnir sjúklingum af og til „Allir að bíða eftir þessum atburði sem ekki skeður“ Nýborin lömb finnist dauð og deyjandi úr vosbúð „Hef haft áhyggjur af fangelsismálum frá því ég kom í embætti“ „Kastljós á ekki að vera Staksteinar“ Kannabis en ekki kjólar í kassanum Halla Hrund áfram efst Fjöldaúrsagnir kvenna úr mannkyninu Leki kom að bát út af Barða Óbreyttir stýrivextir, fangamál og dræmt Eurovision áhorf Forsetaefni tókust á um forsetavaldið Sjá meira
Vísbendingar eru um að elítur séu til staðar í íslensku samfélagi og ennfremur að þær séu styrkjast og ójöfnuður að aukast. Þetta eru niðurstöður rannsóknar fjögurra íslenskra fræðimanna. Einsleitni í búsetu, mæld í póstnúmerum, er sterk en fulltrúar elítunnar búa einkum í Garðabæ og á Seltjarnarnesi. Engin einhlít skilgreining er til á hugtakinu elíta (e. elite). Hinn almenni skilningur er að elíta sé hópur sem hefur einhvers konar aðgang að valdi eða yfirráðum umfram hinn almenna borgara. Í dag birtist greinin Elítur á Íslandi – einsleitni og innbyrðis tengsl í tímaritinu Stjórnmál og stjórnsýsla en höfundar eru fjórir íslenskir fræðimenn við Háskóla Íslands. Markmið greinarinnar var að greina viðskipta og atvinnulífselítuna á Íslandi árin 2014 og 2015 út frá tengslum hennar við aðrar elítur sem og innbyrðis tengslum. Í útdrætti segir: „Niðurstöðurnar benda til þess að íslenska þjóðfélagið sé lagskipt og að tiltekin gjá sé á milli elítunnar og almennings.“Magnús Þór Torfason lektor við viðskiptafræðideild Háskóla Íslands og einn höfunda greinarinnar.Vísir/ÞÞ„Þessi svokallaða atvinnulífselíta býr á ákveðnum stöðu á landinu og svo sjáum við vísbendingar um að staðbundin félagshegðun, það sem fólk gerir í sínu nærumhverfi, hafi áhrif á hverjir veljast inn í þessa elítu,“ segir Magnús Þór Torfason lektor við viðskiptafræðideild HÍ og einn greinarhöfunda. Staðbundna félagshegðunin sem Magnús vísar til er þátttaka í íþróttastarfi og stjórnmálum. „Þátttaka viðskipta- og atvinnulífselítunnar í stjórnmála- og íþróttastarfi er ekki síður áhugaverð, þar sem einsleitni í búsetu er meiri hjá þeim sem tilheyra elítunni en eru að auki virkir í slíku starfi,“ segir í greininni. Búsetumynstur var skoðað fyrir framkvæmdastjórnir stærstu fyrirtækja á Íslandi. Tvö póstnúmer, 210 Garðabær og 170 Seltjarnarnes, skera sig greinilega frá öðrum póstnúmeruum en í þessum póstnúmerum búa 2,5 sinnum fleiri einstaklingar í viðskipta og atvinnulífselítunni en vænta hefði mátt út frá íbúafjölda. Í greininni segir: „Einsleitnin í vali á búsetu viðskipta- og atvinnulífselítunnar endurspeglar þannig tiltekinn tekjuójöfnuð í samfélaginu, jafnvel einnig sameiginlegt gildismat á því hvar sé æskilegt að búa, og gefur þannig til kynna að elítan sé ekki endilega þverskurður af íslensku þjóðinni.“ Magnús segir að aukin búsetueinsleitni dragi úr jöfnum tækifærum og félagslegum hreyfanleika. „Eftir því sem búsetueinsleitni er minni þeim mun meiri tækifæri hefur fólk til að fara á milli staða, flokka eða laga samfélagsins.“
Mest lesið María Sigrún birtir tölvupósta Dags Innlent Hjól undan strætó braut svalir á annarri hæð Innlent Meint framhjáhald og sambandsslit í stunguárásarmáli Innlent Neyðast óvænt til að tæma laugina Innlent „Kastljós á ekki að vera Staksteinar“ Innlent Vildi heimsækja krabbameinssjúka móður sína en vísað úr landi Innlent Skúli Tómas sinnir sjúklingum af og til Innlent Halla Hrund áfram efst Innlent Ákvörðun Seðlabankans sé óskiljanleg Innlent Efstar með ómarktækan mun á milli sín Innlent Fleiri fréttir Býður þjóðarhöll Færeyja undir landsleiki Íslands Reykjavík lækkar gjaldskrár vegna þjónustu við barnafjölskyldur Fylgjast grannt með gangi mála Margt bendi til þess að gosinu sé lokið María Sigrún birtir tölvupósta Dags „Á endanum snýst þetta allt um peninga“ Sækja veikan sjómann Eldur í iðnaðarhúsnæði á Höfða Efstar með ómarktækan mun á milli sín Fjögurra bíla árekstur efst í Ártúnsbrekku Björn Leví segir Harald hafa fundið skálkaskjól í orðum Bjarna Flæði innan við einn rúmmetri á sekúndu „Ég hafna því að við séum ekki að sinna velferð dýra á þessum bæ” Ákvörðun Seðlabankans sé óskiljanleg „Ríkisfjármálin eru í ruglinu“ Atvinnubílstjórar sýni minnstu tillitssemina Orkuveitan skilar Elliðaárdalnum Stuðningsmenn Katrínar áhugasamari en aðrir Lengri lokun þar sem kerfið hefur „hangið á bláþræði“ Skúli Tómas sinnir sjúklingum af og til „Allir að bíða eftir þessum atburði sem ekki skeður“ Nýborin lömb finnist dauð og deyjandi úr vosbúð „Hef haft áhyggjur af fangelsismálum frá því ég kom í embætti“ „Kastljós á ekki að vera Staksteinar“ Kannabis en ekki kjólar í kassanum Halla Hrund áfram efst Fjöldaúrsagnir kvenna úr mannkyninu Leki kom að bát út af Barða Óbreyttir stýrivextir, fangamál og dræmt Eurovision áhorf Forsetaefni tókust á um forsetavaldið Sjá meira