Efnavopnaárásin var beiðni um "mannúðaríhlutun“ Þórarinn Hjartarson skrifar 15. júní 2017 07:00 Þann 4. apríl fórust um 100 manns af völdum efnavopna í bænum Khan Shaykhoun í Idlib, Sýrlandi. Daginn eftir fordæmdi Trump þessa „svívirðilegu aðgerð af hálfu Assadstjórnarinnar“ og sama gerðu allar vestrænar meginfréttastofur – án allrar rannsóknar á vettvangi. Þann 11. apríl birti New York Times 4 bls. skýrslu frá CIA um málið. Þar komu fram vísbendingar um tvennt: a) að fórnarlömbin hefðu orðið fyrir sarín-eitrun og b) að flugvélar Sýrlandshers hefðu á sama tíma gert sprengjuárásir á bæinn. Því fylgdi svo fullyrðing um að Sýrlandsher stæði á bak við efnaárásina, byggð einna helst á umsögn Amnesty International sem vísaði til „sérfræðinga“ á staðnum án þess að tilgreina það neitt nánar. Hvorki CIA né Amnesty höfðu gert neina rannsókn á vettvangi, og hún hefur ekki enn farið fram. Þann 12. apríl gerði bandarískt herskip svo eldflaugaárás á sýrlenskan flugvöll „í hefndarskyni“ og sneri stríðinu í fyrsta sinn opinskátt gegn Sýrlandsstjórn. Þetta er að miklu leyti endurtekin atburðarás frá 2013 þegar Vestrið var á barmi lofthernaðar gegn Sýrlandi, einnig þá eftir eiturgasárás, í Ghouta, nærri Damaskus. Ekki heldur þá komu neinar sannanir um geranda. Eftir aðra eiturárás skömmu áður sagði Carla del Ponte, formaður eftirlitsnefndar SÞ, um efnavopn í Sýrlandi að „sterkar grunsemdir“ um beitingu saríns beindust að uppreisnarmönnum fremur en Assadstjórninni. Seinna leiddu Seymour Hersh o.fl. líkur að því að sarínið kæmi frá Tyrklandi til uppreisnarmanna. Obama mat það svo að sönnunarfærsla um sekt Assads væri veik og andrúmsloft bæði í Bandaríkjum og Bretlandi var greinilega andsnúið stríði svo hætt var við á síðustu stundu. En hér hætti endurtekningin og Trump tók skrefið.Kunnuglegt munstur Þessir atburðir fylgja kunnuglegu munstri. Báðar efnaárásirnar urðu á svæði undir stjórn uppreisnarmanna. Líkt og í Austur-Aleppó er aðgengi á slíkum svæðum erfitt fyrir rannsakendur eða erlenda blaðamenn af því margir hryðjuverkahópar hafa þann sið að afhöfða alla slíka. Sem sagt, engin rannsókn. En Vesturlönd styðja „uppreisn“ og „valdaskipti“ í Sýrlandi og vestrænir fjölmiðlar – sem eru hluti af stríðsvélinni – koma sökinni umsvifalaust og sjálfkrafa á Sýrlandsher. Það nægir að vitna í málpípur uppreisnarmanna eins og „Hvítu hjálmana“ eða „Sýrlensku mannréttindavaktina“ (eins manns fréttastofa í Englandi). Sama munstur hefur birst á öðrum átakasvæðum, nefnum Kosovo, 1999, Írak 2003, Líbíu 2011, Úkraínu 2014. Sjálfvirkt ferli fer í gang: voðaverk eru framin og vestræna áróðursmaskínan kemur sökinni á andstæðing sinn og réttlætir með því „mannúðaríhlutun“. Þegar skýring á voðaverkum er gefin nógu fljótt af nógu mörgum fréttastofum í einu verður það „opinber skýring“ og eftir það tala Vesturlönd einni röddu. Slíkur heilaþvottur er venjulega kenndur við sk. alræðisríki. Um tíma komu þó gangtruflanir í vestrænu maskínuna þegar nýr forseti, Trump, boðaði samvinnu við Rússa gegn ISIS og að Bandaríkin ættu að hætta hernaðaríhlutunum. En hann var snúinn niður með rússagrýlunni. Hann fyrirskipaði þá eldflaugaárás á Sýrland. Eftir það snerust allar stóru fréttastofurnar á sveif með honum, almenningsálitið varð líka herskárra en áður, og nú ganga allir í takt vestur þar. Rökhugsun ber að nota í máli sem þessu. Hver hefur mögulega ástæðu til að grípa til efnavopna? Strax árið 2012 drógu Bandaríkin, Bretar og Frakkar upp rautt strik: Ef annar hvor aðilinn í Sýrlandi beitir efnavopnum er það tilefni til íhlutunar „alþjóðasamfélagsins“. Beiting efnavopna er sem sé beiðni um vestræna íhlutun. Ekkert vill Sýrlandsstjórn síður. Hún er undir sérstöku efnavopnaeftirliti frá SÞ og kallar yfir sig strangar refsiaðgerðir ef út af ber. Svo hefur hún undanfarin misseri verið á skýrri sigurbraut með hefðbundnum hernaði. Uppreisnaröflin eru hins vegar á undanhaldi í stríðinu og helsta von þeirra væri að framkalla atburði sem leiddu til íhlutunar Vesturveldanna. Margir uppreisnarhópar hafa ítrekað beðið um slíka íhlutun. Og þeir vita það sem reynslan hefur sýnt: Við ríkjandi fjölmiðlakerfi og valdahlutföll í „alþjóðakerfinu“ lendir sökin af voðaverkum sjálfkrafa á Assadstjórninni. Þessar ytri aðstæður gera beitingu efnavopna alveg útilokaða sem valkost fyrir Assad en að sama skapi freistandi valkost fyrir uppreisnarmenn. Höfundur er stálsmiður á Akureyri. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Birtist í Fréttablaðinu Mest lesið Vorstjarnan hans Gunnars Smára? Guðbergur Egill Eyjólfsson Skoðun Flokkurinn hans Gunnars Smára? Guðbergur Egill Eyjólfsson Skoðun Frumvarp um endurskoðun almannatryggingalöggjafar til umsagnar Eygló Harðardóttir Skoðun Sniðgangan á Rapyd slær öll met Björn B. Björnsson Skoðun Fylgið fór vegna fullveldismáls Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Frá Írak til Gaza: Hvað höfum við lært af lygunum og stríðsbröltinu? Helen Ólafsdóttir Skoðun Hvar er auðlindarentan? Birta Karen Tryggvadóttir Skoðun Hvers vegna berðu kross? Hrafnhildur Sigurðardóttir Skoðun Falleinkunn skólakerfis? Helga Þórisdóttir Skoðun Er Ísrael ennþá útvalin þjóð Guðs? Ómar Torfason Skoðun Skoðun Skoðun Vorstjarnan hans Gunnars Smára? Guðbergur Egill Eyjólfsson skrifar Skoðun Fylgið fór vegna fullveldismáls Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Er Ísrael ennþá útvalin þjóð Guðs? Ómar Torfason skrifar Skoðun Flokkurinn hans Gunnars Smára? Guðbergur Egill Eyjólfsson skrifar Skoðun Raforkuverð: Stórnotendur og almenningur Ingvar Júlíus Baldursson skrifar Skoðun Hætt við að hækka ekki skatta á almenning Bryndís Haraldsdóttir skrifar Skoðun Skattafíkn í skjóli réttlætis: Tímavélin stillt á 2012 Kristinn Karl Brynjarsson skrifar Skoðun Hver borgar brúsann? Ingibjörg Isaksen skrifar Skoðun Hvers vegna berðu kross? Hrafnhildur Sigurðardóttir skrifar Skoðun Þannig gerum við þetta? Ísak Ernir Kristinsson skrifar Skoðun Stærsta framfaraskref í námsmati íslenskra barna í áratugi Guðmundur Ingi Kristinsson skrifar Skoðun Falleinkunn skólakerfis? Helga Þórisdóttir skrifar Skoðun Þjónusta sem gleður – skilar sér beint í kassann Margrét Reynisdóttir skrifar Skoðun Hvar er auðlindarentan? Birta Karen Tryggvadóttir skrifar Skoðun Miðflokkurinn – Rödd skynseminnar í borginni Ómar Már Jónsson skrifar Skoðun Virði barna og ungmenna Álfhildur Leifsdóttir,Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar Skoðun Sættir þú þig við þetta? Jón Pétur Zimsen skrifar Skoðun Alþingi gleymir aftur fötluðum börnum Lúðvík Júlíusson skrifar Skoðun Lægri gjöld, fleiri tækifæri Bragi Bjarnason skrifar Skoðun Tölum um stóra valdaframsalsmálið Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Litla landið sem kennir heiminum – Ísland og þróunarsamvinna í gegnum menntun GRÓ skólanna Verena Karlsdóttir,Hreiðar Þór Valtýsson,Þór Heiðar Ásgeirsson skrifar Skoðun Öflugar varnir krefjast stöndugra fréttamiðla Sigríður Dögg Auðunsdóttir skrifar Skoðun Gott frumvarp, en hvað með verklagið? Bogi Ragnarsson skrifar Skoðun Augnablikið Magnús Jóhann Hjartarson skrifar Skoðun Listnám er lífsbjörg – opið bréf til ráðherra mennta, félags og heilbrigðismála, til stuðnings Söngskóla Sigurðar Demetz Dagbjört Andrésdóttir skrifar Skoðun Það þarf ekki að biðjast afsökunar á því að segja satt Þórður Snær Júlíusson skrifar Skoðun Lífeyrissjóðirnir og Íslandsbanki, hluthafafundur á mánudag Bolli Héðinsson skrifar Skoðun „Þegar arkitektinn fer á flug“ - opinber umræða á villigötum Eyrún Arnarsdóttir skrifar Skoðun Heilbrigðiskerfið þarf stjórnvöld með bein í nefinu Svandís Svavarsdóttir skrifar Skoðun Börn eru hvorki veiðigjöld né öryggis- og varnarmál Grímur Atlason skrifar Sjá meira
Þann 4. apríl fórust um 100 manns af völdum efnavopna í bænum Khan Shaykhoun í Idlib, Sýrlandi. Daginn eftir fordæmdi Trump þessa „svívirðilegu aðgerð af hálfu Assadstjórnarinnar“ og sama gerðu allar vestrænar meginfréttastofur – án allrar rannsóknar á vettvangi. Þann 11. apríl birti New York Times 4 bls. skýrslu frá CIA um málið. Þar komu fram vísbendingar um tvennt: a) að fórnarlömbin hefðu orðið fyrir sarín-eitrun og b) að flugvélar Sýrlandshers hefðu á sama tíma gert sprengjuárásir á bæinn. Því fylgdi svo fullyrðing um að Sýrlandsher stæði á bak við efnaárásina, byggð einna helst á umsögn Amnesty International sem vísaði til „sérfræðinga“ á staðnum án þess að tilgreina það neitt nánar. Hvorki CIA né Amnesty höfðu gert neina rannsókn á vettvangi, og hún hefur ekki enn farið fram. Þann 12. apríl gerði bandarískt herskip svo eldflaugaárás á sýrlenskan flugvöll „í hefndarskyni“ og sneri stríðinu í fyrsta sinn opinskátt gegn Sýrlandsstjórn. Þetta er að miklu leyti endurtekin atburðarás frá 2013 þegar Vestrið var á barmi lofthernaðar gegn Sýrlandi, einnig þá eftir eiturgasárás, í Ghouta, nærri Damaskus. Ekki heldur þá komu neinar sannanir um geranda. Eftir aðra eiturárás skömmu áður sagði Carla del Ponte, formaður eftirlitsnefndar SÞ, um efnavopn í Sýrlandi að „sterkar grunsemdir“ um beitingu saríns beindust að uppreisnarmönnum fremur en Assadstjórninni. Seinna leiddu Seymour Hersh o.fl. líkur að því að sarínið kæmi frá Tyrklandi til uppreisnarmanna. Obama mat það svo að sönnunarfærsla um sekt Assads væri veik og andrúmsloft bæði í Bandaríkjum og Bretlandi var greinilega andsnúið stríði svo hætt var við á síðustu stundu. En hér hætti endurtekningin og Trump tók skrefið.Kunnuglegt munstur Þessir atburðir fylgja kunnuglegu munstri. Báðar efnaárásirnar urðu á svæði undir stjórn uppreisnarmanna. Líkt og í Austur-Aleppó er aðgengi á slíkum svæðum erfitt fyrir rannsakendur eða erlenda blaðamenn af því margir hryðjuverkahópar hafa þann sið að afhöfða alla slíka. Sem sagt, engin rannsókn. En Vesturlönd styðja „uppreisn“ og „valdaskipti“ í Sýrlandi og vestrænir fjölmiðlar – sem eru hluti af stríðsvélinni – koma sökinni umsvifalaust og sjálfkrafa á Sýrlandsher. Það nægir að vitna í málpípur uppreisnarmanna eins og „Hvítu hjálmana“ eða „Sýrlensku mannréttindavaktina“ (eins manns fréttastofa í Englandi). Sama munstur hefur birst á öðrum átakasvæðum, nefnum Kosovo, 1999, Írak 2003, Líbíu 2011, Úkraínu 2014. Sjálfvirkt ferli fer í gang: voðaverk eru framin og vestræna áróðursmaskínan kemur sökinni á andstæðing sinn og réttlætir með því „mannúðaríhlutun“. Þegar skýring á voðaverkum er gefin nógu fljótt af nógu mörgum fréttastofum í einu verður það „opinber skýring“ og eftir það tala Vesturlönd einni röddu. Slíkur heilaþvottur er venjulega kenndur við sk. alræðisríki. Um tíma komu þó gangtruflanir í vestrænu maskínuna þegar nýr forseti, Trump, boðaði samvinnu við Rússa gegn ISIS og að Bandaríkin ættu að hætta hernaðaríhlutunum. En hann var snúinn niður með rússagrýlunni. Hann fyrirskipaði þá eldflaugaárás á Sýrland. Eftir það snerust allar stóru fréttastofurnar á sveif með honum, almenningsálitið varð líka herskárra en áður, og nú ganga allir í takt vestur þar. Rökhugsun ber að nota í máli sem þessu. Hver hefur mögulega ástæðu til að grípa til efnavopna? Strax árið 2012 drógu Bandaríkin, Bretar og Frakkar upp rautt strik: Ef annar hvor aðilinn í Sýrlandi beitir efnavopnum er það tilefni til íhlutunar „alþjóðasamfélagsins“. Beiting efnavopna er sem sé beiðni um vestræna íhlutun. Ekkert vill Sýrlandsstjórn síður. Hún er undir sérstöku efnavopnaeftirliti frá SÞ og kallar yfir sig strangar refsiaðgerðir ef út af ber. Svo hefur hún undanfarin misseri verið á skýrri sigurbraut með hefðbundnum hernaði. Uppreisnaröflin eru hins vegar á undanhaldi í stríðinu og helsta von þeirra væri að framkalla atburði sem leiddu til íhlutunar Vesturveldanna. Margir uppreisnarhópar hafa ítrekað beðið um slíka íhlutun. Og þeir vita það sem reynslan hefur sýnt: Við ríkjandi fjölmiðlakerfi og valdahlutföll í „alþjóðakerfinu“ lendir sökin af voðaverkum sjálfkrafa á Assadstjórninni. Þessar ytri aðstæður gera beitingu efnavopna alveg útilokaða sem valkost fyrir Assad en að sama skapi freistandi valkost fyrir uppreisnarmenn. Höfundur er stálsmiður á Akureyri.
Skoðun Stærsta framfaraskref í námsmati íslenskra barna í áratugi Guðmundur Ingi Kristinsson skrifar
Skoðun Litla landið sem kennir heiminum – Ísland og þróunarsamvinna í gegnum menntun GRÓ skólanna Verena Karlsdóttir,Hreiðar Þór Valtýsson,Þór Heiðar Ásgeirsson skrifar
Skoðun Listnám er lífsbjörg – opið bréf til ráðherra mennta, félags og heilbrigðismála, til stuðnings Söngskóla Sigurðar Demetz Dagbjört Andrésdóttir skrifar