Skoðun

Nú er það forsetinn, 25 ár liðin og sama steypan

Einar Árnason skrifar
Það er áhyggjuefnin þegar ráðamenn segja rangt til um grundvallarstaðreyndir, aftur og aftur. Undirritaður er fullviss um að slíkt viðgangist ekki í nálægum löndum þegar staðreyndirnar liggja fyrir og eru ótvíræðar.

Fyrir 25 árum

Eftir háskólanám í Bretlandi var undirritaður hagfræðingur á Þjóðhagsstofnun til ársins 1986. Þá þegar kom í ljós að borgarstjóri Reykjavíkur, Davíð Oddsson, sagði ósatt til um skattbreytingar í Reykjavík, sagðist hafa lækkað skatta, þegar í raun var verið að hækka skatta verulega. Það kom undirrituðum mjög á óvart að slíkt viðgengist á Íslandi.

Leikurinn sem borgarstjóri lék þá t.d varðandi útsvar var að bera saman álagningarprósentu útsvars sem greitt var af tekjum fyrra árs á miklum verðbólguárum við álagningarprósentu í staðgreiðslu. Þannig sagði prósentan ein og sér ekkert um skattbyrði. Þetta benti undirritaður á í blaðagreinum fyrir rúmlega 25 árum.

Jafnframt að byggingarkostnaður Ráðhúss Reykjavíkur og Perlunnar var strax á haustdögum 1991 kominn yfir 100% fram úr áætlunum þó borgarstjóri fullyrti að hækkunin væri aðeins 20% og raunar allt niður í 4% þegar á hann var gengið. Þá var bara logið dýpra þó staðreyndirnar lægju fyrir.

Spurningum svarað hjá Nova um forsætisráðherraárin 1991-2004 og utanríkisráðherraárið 2004-2005.

Þann 18. maí síðastliðinn svaraði Davíð Oddsson frambjóðandi spurningum hjá Nova. Aðspurður um stærstu afrek sín á stjórnmálaferlinum svaraði Davíð meðal annars:

„Varðandi ríkið þá er ég náttúrulega stoltur yfir mörgu þar – en af löggjöf getur maður nefnt upplýsingalöggjöf, stjórnsýslulöggjöf, en jafnframt að við samfellt borguðum niður skuldir ríkisins um leið og við lækkuðum skatta aftur, aftur og aftur. Það var ánægjulegt.“

Því miður er þetta með skattana ósannindi aftur, aftur og aftur. Í rauninni er það óhemju ófyrirleitni að leyfa sér að fara svona rangt með staðreyndir og mjög ljótur leikur gagnvart almenningi.

Undirritaður skrifaði greinar um þetta, oftast með Ólafi Ólafssyni, fyrrverandi landlækni, formanni FEB og Landssambands eldri borgara – og oft Pétri Guðmundssyni verkfræðingi. Þar sýndum við fram á það sem öllum var ljóst sem til þekktu, að skattbyrðin hafði stóraukist, sérstaklega á lægri tekjuhópa.

Enn ein sönnunin. Nefnd fjármálaráðherra Sjálfstæðisflokksins.

Skýrslunni „Íslenska skattkerfið: Samkeppnishæfni og skilvirkni“ var skilað til Árna Mathiesen, þá fjármálaráðherra Sjálfstæðisflokksins, þann 11. september 2008 eða tæpum mánuði fyrir hrun. Á blaðsíðu 90 í skýrslunni er tafla um breytingu á skattbyrði hjá hjónum og sambúðarfólki árin 1993-2005 sem voru ríkisstjórnarár Davíðs sem hófust 1991. Í aftasta dálki töflunnar kemur fram hver breyting á skattbyrði heildartekna eftir tekjubilum var á þessu tímabili. Þannig jókst skattbyrði lægstu tekjuhópanna um 10% til 13,5%, þó enn hefði verið fullyrt að hún hefði lækkað. Skattbyrðin lækkaði þó í efstu tekjubilunum hjá tekju- og launahæsta fólkinu.

Aukin skattbyrði var vegna þess að skattleysismörk lækkuðu að raungildi þessi ár svo almenningur var að borga skatta af stærri hluta tekna en áður. Orðrétt segir í skýrslunni (bls. 90) um þessa töflu:

„Skattbyrðin eykst um rúmlega 10% prósentustig í lægstu tekjubilum, en munurinn fer síðan minnkandi og deyr út við 90% mörkin. Stafar það af því að lægra álagn­ingar­hlutfall hefur meira að segja eftir því sem tekjurnar eru hærri, auk þess sem afnám hátekjuskattsins virkar efst í tekjuskalanum.“

Það var þó rétt hjá Davíð Oddssyni að skattbyrði á hæstu en bara hæstu heildartekjurnar og laun lækkar, lækkar og lækkar en hjá meginþorra fólksins hækkar hún, hækkar og hækkar á þessu tímabili. Það er pólitísk ákvörðun ein og sér, að breyta skattkerfinu á þann máta og leiðir augljóslega af sér aukinn ójöfnuð. En að segja ósatt um þetta er afleitt og í besta falli siðlaust.

Skýrsla til fjármálaráðherra. Íslenska skattkerfið:Samkeppnishæfni og skilvirkni. 11.september 2008(sjá töflu og öftustu dálka í henni bls 90) 

Hrói höttur afturábak aftur og aftur.

Öllum ljóst að skattbyrðin hefur aukist. Einar Árnason, Ólafur Ólafsson og Pétur Guðmundsson skrifa um skattbyrði eldri borgara. 

Lýgur tölfræðin? Benedikt Davíðsson, Ólafur Ólafsson, Pétur Guðmundsson og Einar Árnason skrifa um skattamál

Hrói höttur afturábak

Fréttablaðið 5. maí 2003. Auglýsing frá Félagi eldri borgara í Reykjavík: Óþolandi útúrsnúningar stjórnvalda

Tvö hús tvenn ósannindi

Skattakóngurinn Davíð Oddsson

Kostnaðaráætlanir fyrirfram eða eftirá:

Höfundur var áður hagfræðingur Félags eldri borgara í Reykjavík og nágrenni og hagfræðingur Landssambands eldri borgara og síðar óflokksbundinn aðstoðarmaður ráðherra.

Þessi grein birtist fyrst í Fréttablaðinu.




Skoðun

Skoðun

Er þetta eðli­legt?

Guðrún Árnadóttir,Guðrún Tara Sveinsdóttir,Hekla Kollmar,Þorgerður Jörundsdóttir skrifar

Sjá meira


×