Íslensk kona höfundur fyrsta biskupsins í skák Ingimar Karl Helgason skrifar 8. september 2010 19:25 „Íslandssagan er að breytast," segir Guðmundur G. Þórarinsson, verkfræðingur, sem telur að fornir taflmenn sem geymdir eru í breska þjóðminjasafninu, hafi verið skornir út hér á landi, úr rostungstönnum frá Grænlandi. Það muni breyta hugmyndum manna um íslenskar miðaldir. Guðmundur telur sig líka hver bjó mennina til. Það var árið 1831 að yfir níutíu taflmenn, útskornir úr rostungstönnum, fundust á eyjunni Lewis, eða Ljóðhúsum, í Suðureyjum, undan ströndum skotlands. Þá kann að hafa rekið á land eftir skipbrot mörgum öldum fyrr. Þessir taflmenn eru mikið listaverk. Þeir eru taldir vera frá því um 1200. Um það er ekki deilt. En fræðimenn hafa almennt talið að þeir hefðu verið búnir til í Þrándheimi í Noregi, þar sem var erkibiskupsstjóll. Flestir taflmannanna eru nú geymdir í British Museum og þykja miklar gersemar. Þá eru 11 þeirra geymdir í Skotlandi. Skákbloggari New York Times, hefur fjallað um málið, og minnist á nýjar kenningar um uppruna mannanna; nefnilega þær að þeir séu íslenskir. Guðmundur G. Þórarinsson, verkfræðingur, telur svo vera, og vísar til þess að orðið biskup, í tengslum við skák, sé aðeins notað í íslensku, færeysku og ensku. Í öðrum Norðurlandamálum og þýsku sé notað orðið hlaupari um þennan mann. Hann telur jafnframt, með vísan til orðsins 'biskupsmát' sem finnst hér á fornum bókum, að orðið í þessari merkingu, hafi borist í ensku úr íslensku. „Það finnst í Mágus sögu frá því snemma á fjórtándu öld, en Oxford orðabókin kannast ekki við orðið biskup í tengslum við skákina í ensku fyrr en á seint á fimmtándu öld. Það er sami tími og við köllum ensku öldina," segir Guðmundur. Guðmundur segir að Íslandssagana sé að breytast. Guðmundur nefnir enn fremur að ólíklegt verði að teljast að taflmennirnir hafi verið búnir til undir handarjaðri erkibiskups í Þrándheimi, sé litið til stöðu biskupsins á skákborðinu. Þar sé hann settur undir kóng og drottningu og það hafi biskupinn norski varla viljað. „Erkibiskupinn fékk enda páfann til að setja Sverri konung í bann á þessum tíma," segir Guðmundur. Hann telur samt sem áður að tenging geti verið við biskipusstól. Nefnilega þann í Skálholti hér uppi á Íslandi. Líklegt sé að Margrét haga, sem svo var kölluð, hafi skorið mennina út. Hún hafi verið þarna á tímum Páls biskups um tólfhundruð. Þess sé getið í heimildum að hún hafi listilega skorið út úr rostungstönnum. Páll hafi sjálfur verið afkomandi konunga og stoltur af upprunanum. „Í hans huga hefði biskupinn geta staðið við hlið konungsins, jafnvel á skákborðinu," segir Guðmundur. Þær hugmyndir að Íslendingar hafi sjálfir búið taflmennina til eru ekki alveg nýjar af nálinni. Dr. Helgi Guðmundsson prófessor í íslenskum fræðum við Háskóla Íslands, benti á það fyrir rúmum áratug, að taflmennirnir gætu verið íslenskir eða frá Grænlandi. Þar var þá mikil byggð norænna manna og mikill útflutningur þaðan af ýmsum varningi, eins og rostungstönnum. Helgi bendir meðal annars á að útskornir taflmenn hafi verið mun verðmætari en óunnar rostungstennur. Meginstef í kenningum Helga er að Ísland hafi á miðöldum ekki verið útnári, heldur miðstöð; miðstöð verslunar frá Grænlandi. Guðmundur G. Þórarinsson hyggst taka þátt í málstofu um taflmennina í Skotlandi um helgina og leitast þar við að sannfæra hið erlenda fræðasamfélag um hugmyndir sínar um uppruna mannanna. Sannfærist menn um þetta segir Guðmundur að það muni breyta Íslandssögunni. Íslendingar séu þekktir fyrir fornsögur sínar, en nú þyki sér sýnt að þeir hafi ekki síður verið í fararbroddi í útskurði, en þessir taflmenn þykja vera einar mestu gersemar sem varðveittar eru frá miðöldum í British Museum. Athugið. Vísir hvetur lesendur til að skiptast á skoðunum. Allar athugasemdir eru á ábyrgð þeirra er þær rita. Lesendur skulu halda sig við málefnalega og hófstillta umræðu og áskilur Vísir sér rétt til að fjarlægja ummæli og/eða umræðu sem fer út fyrir þau mörk. Vísir mun loka á aðgang þeirra sem tjá sig ekki undir eigin nafni eða gerast ítrekað brotlegir við ofangreindar umgengnisreglur. Mest lesið Getur gosið hvenær sem er Innlent Tók upp þegar hann nauðgaði kærustu sinni í tvígang Innlent Að taka afstöðu er einkamál hvers og eins Innlent Íkveikjan ekki talin hafa beinst að Trump eða réttarhöldunum Erlent Þjófunum yfirsást taska með milljónum króna Innlent Tilkynnti sig tvisvar til barnaverndar til að fá aðstoð fyrir einhverfa dóttur Innlent Pollrólegur í viðtali í 45 metra hæð yfir borginni Innlent Besti vinur úlfanna hlakkar til að tengjast áhorfendum í Hörpu Innlent Kveikti í sér fyrir utan dómshúsið þar sem réttað er yfir Trump Erlent Átta forsetaefni klár með listana Innlent Fleiri fréttir Getur gosið hvenær sem er Að taka afstöðu er einkamál hvers og eins Besti vinur úlfanna hlakkar til að tengjast áhorfendum í Hörpu Pollrólegur í viðtali í 45 metra hæð yfir borginni Tilkynnti sig tvisvar til barnaverndar til að fá aðstoð fyrir einhverfa dóttur Bandarísk þota í vandræðum lenti í Keflavík Þjófunum yfirsást taska með milljónum króna Framkvæmdastjórinn sagður hafa greitt sjálfum sér án heimildar Yfirvofandi eldgos, örvæntingarfull móðir og Hamraborgarþjófarnir Eiga von á öðru eldgosi Maður með kókaín í niðursuðudósum fær mildari dóm Tók upp þegar hann nauðgaði kærustu sinni í tvígang Öllum dómurum skipt út í milljarðamáli fyrrverandi ráðherra Skoðar róttækar breytingar á vaxtabótakerfinu Baldur segir lygasögur ekki hafa nein áhrif á þá Felix Ráðnar aðstoðarmenn nýrrar ríkisstjórnar Átta forsetaefni klár með listana Þórhildur og Heiða María hlutu Hvatningarverðlaun Rannsóknasjóðs Taska stútfull af milljónum króna enn ófundin Ófundin peningataska, aukin spenna í Mið-Austurlöndum og breyting á vaxtabótum Svona var Pallborðið með Baldri, Höllu Hrund og Jóni Guðmundur H. Garðarsson fallinn frá Sakaður um fjölda afbrota: Ungar stúlkur einar heima urðu skelkaðar þegar hann ruddist inn Helga ekki tilbúin að henda inn handklæðinu Kallað út vegna eldamennsku við Stuðlaháls Kæra bónda eftir að 29 naut fundust dauð Straumhvörf í veðrinu Náttúran helsta ástæðan fyrir ferðalögum til Íslands Hættir með Matargjafir á Akureyri með sorg í hjarta Stjórnarmaður í RÚV segir opinber hlutafélög fé án hirðis Sjá meira
„Íslandssagan er að breytast," segir Guðmundur G. Þórarinsson, verkfræðingur, sem telur að fornir taflmenn sem geymdir eru í breska þjóðminjasafninu, hafi verið skornir út hér á landi, úr rostungstönnum frá Grænlandi. Það muni breyta hugmyndum manna um íslenskar miðaldir. Guðmundur telur sig líka hver bjó mennina til. Það var árið 1831 að yfir níutíu taflmenn, útskornir úr rostungstönnum, fundust á eyjunni Lewis, eða Ljóðhúsum, í Suðureyjum, undan ströndum skotlands. Þá kann að hafa rekið á land eftir skipbrot mörgum öldum fyrr. Þessir taflmenn eru mikið listaverk. Þeir eru taldir vera frá því um 1200. Um það er ekki deilt. En fræðimenn hafa almennt talið að þeir hefðu verið búnir til í Þrándheimi í Noregi, þar sem var erkibiskupsstjóll. Flestir taflmannanna eru nú geymdir í British Museum og þykja miklar gersemar. Þá eru 11 þeirra geymdir í Skotlandi. Skákbloggari New York Times, hefur fjallað um málið, og minnist á nýjar kenningar um uppruna mannanna; nefnilega þær að þeir séu íslenskir. Guðmundur G. Þórarinsson, verkfræðingur, telur svo vera, og vísar til þess að orðið biskup, í tengslum við skák, sé aðeins notað í íslensku, færeysku og ensku. Í öðrum Norðurlandamálum og þýsku sé notað orðið hlaupari um þennan mann. Hann telur jafnframt, með vísan til orðsins 'biskupsmát' sem finnst hér á fornum bókum, að orðið í þessari merkingu, hafi borist í ensku úr íslensku. „Það finnst í Mágus sögu frá því snemma á fjórtándu öld, en Oxford orðabókin kannast ekki við orðið biskup í tengslum við skákina í ensku fyrr en á seint á fimmtándu öld. Það er sami tími og við köllum ensku öldina," segir Guðmundur. Guðmundur segir að Íslandssagana sé að breytast. Guðmundur nefnir enn fremur að ólíklegt verði að teljast að taflmennirnir hafi verið búnir til undir handarjaðri erkibiskups í Þrándheimi, sé litið til stöðu biskupsins á skákborðinu. Þar sé hann settur undir kóng og drottningu og það hafi biskupinn norski varla viljað. „Erkibiskupinn fékk enda páfann til að setja Sverri konung í bann á þessum tíma," segir Guðmundur. Hann telur samt sem áður að tenging geti verið við biskipusstól. Nefnilega þann í Skálholti hér uppi á Íslandi. Líklegt sé að Margrét haga, sem svo var kölluð, hafi skorið mennina út. Hún hafi verið þarna á tímum Páls biskups um tólfhundruð. Þess sé getið í heimildum að hún hafi listilega skorið út úr rostungstönnum. Páll hafi sjálfur verið afkomandi konunga og stoltur af upprunanum. „Í hans huga hefði biskupinn geta staðið við hlið konungsins, jafnvel á skákborðinu," segir Guðmundur. Þær hugmyndir að Íslendingar hafi sjálfir búið taflmennina til eru ekki alveg nýjar af nálinni. Dr. Helgi Guðmundsson prófessor í íslenskum fræðum við Háskóla Íslands, benti á það fyrir rúmum áratug, að taflmennirnir gætu verið íslenskir eða frá Grænlandi. Þar var þá mikil byggð norænna manna og mikill útflutningur þaðan af ýmsum varningi, eins og rostungstönnum. Helgi bendir meðal annars á að útskornir taflmenn hafi verið mun verðmætari en óunnar rostungstennur. Meginstef í kenningum Helga er að Ísland hafi á miðöldum ekki verið útnári, heldur miðstöð; miðstöð verslunar frá Grænlandi. Guðmundur G. Þórarinsson hyggst taka þátt í málstofu um taflmennina í Skotlandi um helgina og leitast þar við að sannfæra hið erlenda fræðasamfélag um hugmyndir sínar um uppruna mannanna. Sannfærist menn um þetta segir Guðmundur að það muni breyta Íslandssögunni. Íslendingar séu þekktir fyrir fornsögur sínar, en nú þyki sér sýnt að þeir hafi ekki síður verið í fararbroddi í útskurði, en þessir taflmenn þykja vera einar mestu gersemar sem varðveittar eru frá miðöldum í British Museum.
Athugið. Vísir hvetur lesendur til að skiptast á skoðunum. Allar athugasemdir eru á ábyrgð þeirra er þær rita. Lesendur skulu halda sig við málefnalega og hófstillta umræðu og áskilur Vísir sér rétt til að fjarlægja ummæli og/eða umræðu sem fer út fyrir þau mörk. Vísir mun loka á aðgang þeirra sem tjá sig ekki undir eigin nafni eða gerast ítrekað brotlegir við ofangreindar umgengnisreglur. Mest lesið Getur gosið hvenær sem er Innlent Tók upp þegar hann nauðgaði kærustu sinni í tvígang Innlent Að taka afstöðu er einkamál hvers og eins Innlent Íkveikjan ekki talin hafa beinst að Trump eða réttarhöldunum Erlent Þjófunum yfirsást taska með milljónum króna Innlent Tilkynnti sig tvisvar til barnaverndar til að fá aðstoð fyrir einhverfa dóttur Innlent Pollrólegur í viðtali í 45 metra hæð yfir borginni Innlent Besti vinur úlfanna hlakkar til að tengjast áhorfendum í Hörpu Innlent Kveikti í sér fyrir utan dómshúsið þar sem réttað er yfir Trump Erlent Átta forsetaefni klár með listana Innlent Fleiri fréttir Getur gosið hvenær sem er Að taka afstöðu er einkamál hvers og eins Besti vinur úlfanna hlakkar til að tengjast áhorfendum í Hörpu Pollrólegur í viðtali í 45 metra hæð yfir borginni Tilkynnti sig tvisvar til barnaverndar til að fá aðstoð fyrir einhverfa dóttur Bandarísk þota í vandræðum lenti í Keflavík Þjófunum yfirsást taska með milljónum króna Framkvæmdastjórinn sagður hafa greitt sjálfum sér án heimildar Yfirvofandi eldgos, örvæntingarfull móðir og Hamraborgarþjófarnir Eiga von á öðru eldgosi Maður með kókaín í niðursuðudósum fær mildari dóm Tók upp þegar hann nauðgaði kærustu sinni í tvígang Öllum dómurum skipt út í milljarðamáli fyrrverandi ráðherra Skoðar róttækar breytingar á vaxtabótakerfinu Baldur segir lygasögur ekki hafa nein áhrif á þá Felix Ráðnar aðstoðarmenn nýrrar ríkisstjórnar Átta forsetaefni klár með listana Þórhildur og Heiða María hlutu Hvatningarverðlaun Rannsóknasjóðs Taska stútfull af milljónum króna enn ófundin Ófundin peningataska, aukin spenna í Mið-Austurlöndum og breyting á vaxtabótum Svona var Pallborðið með Baldri, Höllu Hrund og Jóni Guðmundur H. Garðarsson fallinn frá Sakaður um fjölda afbrota: Ungar stúlkur einar heima urðu skelkaðar þegar hann ruddist inn Helga ekki tilbúin að henda inn handklæðinu Kallað út vegna eldamennsku við Stuðlaháls Kæra bónda eftir að 29 naut fundust dauð Straumhvörf í veðrinu Náttúran helsta ástæðan fyrir ferðalögum til Íslands Hættir með Matargjafir á Akureyri með sorg í hjarta Stjórnarmaður í RÚV segir opinber hlutafélög fé án hirðis Sjá meira