Fagleg æskulýðsmál

Forseti bæjarstjórnar Hafnarfjarðar og formaður Íþrótta- og tómstundaráðs Hafnarfjarðar rita grein í Fréttablaðið þ. 21. júlí sl. Grein þeirra, Faglegt æskulýðsstarf í Hafnarfirði, er sennilega sett fram sem einhvers konar svar við grein minni í Fjarðarpóstinum þ. 9 júlí sl. er nefndist Er björt framtíð í æskulýðsmálum (í Hafnarfirði) sem og umfjöllun Hafnfirska vefmiðilsins Bærinn okkar undir fyrirsögninni Í ruslflokk á sviði æskulýðsmála.

Eins og fyrirsagnirnar gefa til kynna má vera ljóst að sitt sýnist hverjum hvað varðar skipulagsbreytingar í æskulýðsmálum hjá bæjarfélaginu. Sá sem þetta ritar getur vel tekið undir það að æskulýðsstarf í Hafnarfirði sé faglegt því hjá ÍTH (Íþrótta- og tómstundaráði Hafnarfjarðar) starfar fjöldi vel menntaðra og hæfileikaríkra starfsmanna af heilindum og trúmennsku en við stórfellt skilningsleysi bæjaryfirvalda á þessum mikilvæga málaflokki. Í grein forseta og formanns ÍTH er nánast í engu fjallað um stjórnsýslubreytingar æskulýðsmála sem slíkar en þess í stað, rætt um að tillögur geti misskilist, nú þurfi að fara fram samtal, fólk eigi ekki að vera hrætt við breytingar m.m.

Kjarni málsins er þessi

29. júní sl. voru tillögur um stjórnsýslubreytingar hjá Hafnarfjarðarbæ fyrst „kynntar“ bæjarfulltrúum á lokuðum fundi og í kjölfar „kynningarinnar“ var haldinn sérstakur aukafundur í Bæjarstjórn Hafnarfjarðar. Um 90 mínútum eftir að „tillögurnar“ voru fyrst gerðar opinberar var búið að samþykkja æskulýðshluta þeirra af meirihluta í bæjarstjórn Hafnarfjarðar? Algerlega umræðulaust, án samráðs eða skoðanaskipta við nokkra þá sem málið raunverulega varðar eða snertir, án samráðs eða aðkomu þeirra sem í geiranum starfa, án samráðs við ungmenni í ungmennaráði Hafnarfjarðar, án nokkurrar kynningar eða opinberrar umræðu í bæjarfélaginu. Í kjölfarið var svo einhverjum lykilstjórnendum æskulýðsmála sagt upp störfum. Og nú síðast þá hafa grunnskólar Hafnarfjarðar auglýst laus störf í æskulýðsgeiranum og þá væntanlega í samræmi við nýtt „skipurit“. Að sögn forseta bæjarstjórnar (sbr. upptöku af fundi bæjarstjórnar þ. 29. júní) var nauðsynlegt að samþykkja þessar tillögur til þess að skólastjórnendur gætu hafið nauðsynlegan undirbúning nú þegar.

Stjórnkerfisbreytinguna bráðnauðsynlegu er því miður ekki hægt flokka undir annað en fúsk. Oft á tíðum hafa málaflokkar og deildir verið flutt á milli sviða í bæjarfélögum en haldið viðfangsefnum sínum í öllum meginatriðum. Í þessu tilfelli er gengið mun lengra því samþykktin felur í sér að frístundaheimili og félagsmiðstöðvar bæjarfélagsins eru settar undir forræði einstakra skólastjórnenda (eins og þeir hafi ekki nóg á sinni könnu) en æskulýðs- og íþróttafulltrúi verði „fagstjóri“ frístundamála sem muni hafa það hlutverk að ráðleggja skólastjórnendum, sem ekki hafa neina sérþekkingu í tómstunda- og félagsmálafræðum, um það hvernig á að reka slíkt starf í stað þess að æskulýðsdeildin geri það og með ágætum eins og verið hefur. Talandi um einfaldar boðleiðir, sem var ein af fáum röksemdum fyrir þessum undarlegu breytingum. Önnur röksemd var að skólarnir starfi eftir s.k. SMT agastjórnunarkerfi en það geri æskulýðsstarfið ekki. Svo sé „eðlilegt“, af því að starfsemin sé í sama húsnæði, að skólastjórar fari með forræðið. Í þeim nokkru og fátæklegu línum sem eignaðar eru æskulýðsmálum að öðru leyti í þessari skýrslu er rúsínan í pylsuendanum þessi: „Tillagan er rökstudd bæði út frá faglegum og rekstrarlegum sjónarmiðum.“ Þrátt fyrir afar ítarlega leit finnast þessi faglegu rök ekki enda augljóst af lestri skýrslunnar að hvorki Capacent, R3 né HLH ehf. búa yfir neinni faglegri þekkingu á sviði æskulýðsmála.

Spurt er

Á agastjórnunarkerfi skólanna að marka alla tilveru barna og ungmenna og hvernig getur slíkt verið ástæða til grundvallarbreytinga í æskulýðsmálum bæjarfélagsins? Eiga hafnfirsk ungmenni sem af einhverjum ástæðum tekst ekki að aðlaga sig agavaldi skólans að gjalda þess í frítíma sínum? Hvaða sérþekkingu hafa skólastjórar á sviði tómstunda- og félagsmálafræða? Er ekki bara tilvalið að skólastjórar sinni alfarið því sem þeir eru bestir í sem að öllu jöfnu er að reka skóla? Um þetta mætti hafa mörg fleiri orð en verður ekki gert að sinni.

„Ræðum málin til enda“ skrifar forseti bæjarstjórnar sem hljómar reyndar ekki sérstaklega sannfærandi. Í fyrsta lagi þegar staðið er frammi fyrir orðnum hlut í æskulýðsmálum og í öðru lagi þegar litið er á ferli þessa máls í bæjarstjórn Hafnarfjarðar. Ef forseti bæjarstjórnar meinar eitthvað með þessum skrifum þá er fyrsta skrefið af hans hálfu að draga þessa samþykkt til baka og skapa með því raunverulegar forsendur til alvöru samtals um æskulýðsmál í Hafnarfirði. Ekki veitir af því öll viljum við áframhaldandi faglegt æskulýðsstarfi í Hafnarfirði – ekki satt?