Er náms- og starfsfræðsla á dagskrá í skóla barnsins þíns? Sigríður Bílddal og Rannveig Óladóttir skrifar 26. febrúar 2015 07:00 Markmið náms- og starfsfræðslu er tvíþætt. Annars vegar að kenna nemendum að þekkja sjálfa sig, áhugasvið sitt, styrkleika sína og veikleika. Hins vegar að þeir læri að finna upplýsingar um nám og störf svo þeir geti tekið vel ígrundaðar ákvarðanir um framtíðina og tekist á við breytingar. Í náms- og starfsfræðslu á að fjalla um starfsnám jafnt sem bóknám og bæði drengir og stúlkur eiga að fá fræðslu um störf sem oft er litið á sem hefðbundin karla- eða kvennastörf, en talið er að börn hafi fastmótaðar skoðanir á hvað séu karla- og kvennastörf við 11 ára aldur.Bjargráð gegn brotthvarfi Rannsóknir sýna að börn og unglingar sem fá markvissa náms- og starfsfræðslu eru metnaðarfyllri og líklegri til að ljúka námi heldur en þau sem fá ekki slíka fræðslu. Brotthvarf frá námi er kostnaðarsamt fyrir nemendur, fjölskyldur þeirra, skóla og samfélagið í heild. Til að auka líkur á að nemendur finni námsleiðir sem þeim henta og hafi þrautseigju til að takast á við breytingar þarf að efla náms- og starfsfræðslu. Á þetta er m.a. bent í Hvítbók menntamálaráðherra um umbætur í menntun og í stefnuyfirlýsingu núverandi ríkisstjórnar segir „Ríkisstjórnin mun vinna gegn brottfalli úr námi, m.a. með styrkingu náms- og starfsfræðslu á grunn- og framhaldsskólastigi.“ Undanfarin ár og jafnvel áratugi hefur starfsnám átt undir högg að sækja hérlendis. Við erum ekki ein á báti hvað þetta snertir. Í nýrri evrópskri skýrslu (The evidence base on lifelong guidance), sem greinir frá alþjóðlegum rannsóknum á gildi ævilangrar náms- og starfsráðgjafar, kemur fram að ungmenni fái oft litla ráðgjöf og fræðslu varðandi starfsmenntun sem gæti verið ástæða þess að fleiri velji bóknámsleið, sem hentar ekki öllum best. Nútímaleg starfsmenntun og þjálfun er hins vegar talin vera máttarstólpi þekkingarsamfélagsins og starfsmenntun er mikilvæg fyrir efnahagslíf hverrar þjóðar.Hvernig er staðan? Aðalnámsskrá grunnskóla gerir ráð fyrir að nemendur séu búnir undir áframhaldandi nám og störf með markvissri náms- og starfsfræðslu. Í nóvember sl. voru skólastjórar í öllum grunnskólum landsins spurðir út í þetta. Svör bárust frá nægilega mörgum skólum til þess að draga megi af marktækar ályktanir. Í ljós kom að náms- og starfsfræðsla virðist alls ekki vera á dagskrá í yfir helmingi grunnskóla. Aðeins 20% skóla hafa hana á stundatöflu (sem skyldugrein eða valgrein) en í 23% skólanna lítur út fyrir að sá sem sinnir náms- og starfsfræðslu komi sem gestur inn í aðrar námsgreinar. Í flestum tilvikum er náms- og starfsfræðslan aðeins ætluð unglingastigi. Ýmsir sjá um kennsluna, oftast náms- og starfsráðgjafar (51%) eða kennarar (38%). Engar upplýsingar eru til um tímafjölda í náms- og starfsfræðslu eða hvaða efni er kennt. Íslenskir grunnskólanemendur fá því augljóslega mjög mismunandi náms- og starfsfræðslu ef þá nokkra. Úr þessu verður að bæta því óhætt er að fullyrða að markviss náms- og starfsfræðsla í grunnskóla er mikilvæg, ekki einungis fyrir framtíð nemenda heldur samfélagið allt.Greinin er önnur af fleirum um sama málefni. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Jarðakaup í nýjum tilgangi Halla Hrund Logadóttir Skoðun Borgar þú 65 prósent skatt af þínum tekjum? Guðfinnur Sigurvinsson Skoðun Brúarsmið á Bessastaði Jóhanna Vigdís Guðmundsdóttir Skoðun Forsetaframboð í Fellini stíl Stefán Ólafsson Skoðun Nú getum við brotið blað Ragnheiður Davíðsdóttir Skoðun Af hverju bara hálft skref áfram? Gísli Rafn Ólafsson Skoðun Við þurfum loftslagsaðgerðir, ekki grænþvott Andrés Ingi Jónsson Skoðun Ég kýs… Gísli Ásgeirsson Skoðun Norska veiðistöðin Friðrik Erlingsson Skoðun Af auðvaldsmönnum og undirlægjuhætti Ester Hilmarsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Ég kýs… Gísli Ásgeirsson skrifar Skoðun Forsetaframboð í Fellini stíl Stefán Ólafsson skrifar Skoðun Borgar þú 65 prósent skatt af þínum tekjum? Guðfinnur Sigurvinsson skrifar Skoðun Brúarsmið á Bessastaði Jóhanna Vigdís Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Nú getum við brotið blað Ragnheiður Davíðsdóttir skrifar Skoðun Við þurfum loftslagsaðgerðir, ekki grænþvott Andrés Ingi Jónsson skrifar Skoðun Af hverju bara hálft skref áfram? Gísli Rafn Ólafsson skrifar Skoðun Baldur í þágu mannúðar og samfélags Anna María Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Hvar er Reykjavegur? Ari Trausti Guðmundsson skrifar Skoðun Af auðvaldsmönnum og undirlægjuhætti Ester Hilmarsdóttir skrifar Skoðun Hafðu áhrif á líf barna Ída Björg Unnarsdóttir skrifar Skoðun Stórbætum samgöngur Logi Einarsson skrifar Skoðun Norska veiðistöðin Friðrik Erlingsson skrifar Skoðun Köllum það réttu nafni: Fordóma Derek Terell Allen skrifar Skoðun Ótrúverðugt plan að annars góðum markmiðum Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Formleg uppgjöf Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Örlætisgerningur Vilhjálmur H. Vilhjálmsson skrifar Skoðun Fjármunum veitt þangað sem neyðin er mest Diljá Mist Einarsdóttir skrifar Skoðun Sjálfbær framtíð Vestfjarða Sigríður Ólöf Kristjánsdóttir,Aðalsteinn Óskarsson skrifar Skoðun Burt með pólitík á Bessastöðum Kristmundur Carter skrifar Skoðun Náttúran njóti vafans, ótímabundið Bjarkey Olsen Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Íþróttir fyrir öll, jöfnum og bætum leikinn Hólmfríður Sigþórsdóttir,Anna Þorsteinsdóttir skrifar Skoðun Nýr „loftslagsvænn“ iðnaður - neikvæð áhrif á lífríki og fiskveiðar Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir skrifar Skoðun „Almennings“ samgöngur? Bragi Gunnlaugsson skrifar Skoðun Góður forseti G. Pétur Matthíasson skrifar Skoðun Hvers vegna Halla Tómasdóttir? Guðjón Sigurðsson skrifar Skoðun Heimildin sem hvarf úr frumvarpi matvælaráðherra Vala Árnadóttir skrifar Skoðun Sníða sér stakk eftir vexti Guðni Magnús Ingvason skrifar Skoðun Norskir herrar eða íslenskir? Þóra Bergný Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Af hverju ertu að bjóða þig fram? Sigurður Ragnarsson skrifar Sjá meira
Markmið náms- og starfsfræðslu er tvíþætt. Annars vegar að kenna nemendum að þekkja sjálfa sig, áhugasvið sitt, styrkleika sína og veikleika. Hins vegar að þeir læri að finna upplýsingar um nám og störf svo þeir geti tekið vel ígrundaðar ákvarðanir um framtíðina og tekist á við breytingar. Í náms- og starfsfræðslu á að fjalla um starfsnám jafnt sem bóknám og bæði drengir og stúlkur eiga að fá fræðslu um störf sem oft er litið á sem hefðbundin karla- eða kvennastörf, en talið er að börn hafi fastmótaðar skoðanir á hvað séu karla- og kvennastörf við 11 ára aldur.Bjargráð gegn brotthvarfi Rannsóknir sýna að börn og unglingar sem fá markvissa náms- og starfsfræðslu eru metnaðarfyllri og líklegri til að ljúka námi heldur en þau sem fá ekki slíka fræðslu. Brotthvarf frá námi er kostnaðarsamt fyrir nemendur, fjölskyldur þeirra, skóla og samfélagið í heild. Til að auka líkur á að nemendur finni námsleiðir sem þeim henta og hafi þrautseigju til að takast á við breytingar þarf að efla náms- og starfsfræðslu. Á þetta er m.a. bent í Hvítbók menntamálaráðherra um umbætur í menntun og í stefnuyfirlýsingu núverandi ríkisstjórnar segir „Ríkisstjórnin mun vinna gegn brottfalli úr námi, m.a. með styrkingu náms- og starfsfræðslu á grunn- og framhaldsskólastigi.“ Undanfarin ár og jafnvel áratugi hefur starfsnám átt undir högg að sækja hérlendis. Við erum ekki ein á báti hvað þetta snertir. Í nýrri evrópskri skýrslu (The evidence base on lifelong guidance), sem greinir frá alþjóðlegum rannsóknum á gildi ævilangrar náms- og starfsráðgjafar, kemur fram að ungmenni fái oft litla ráðgjöf og fræðslu varðandi starfsmenntun sem gæti verið ástæða þess að fleiri velji bóknámsleið, sem hentar ekki öllum best. Nútímaleg starfsmenntun og þjálfun er hins vegar talin vera máttarstólpi þekkingarsamfélagsins og starfsmenntun er mikilvæg fyrir efnahagslíf hverrar þjóðar.Hvernig er staðan? Aðalnámsskrá grunnskóla gerir ráð fyrir að nemendur séu búnir undir áframhaldandi nám og störf með markvissri náms- og starfsfræðslu. Í nóvember sl. voru skólastjórar í öllum grunnskólum landsins spurðir út í þetta. Svör bárust frá nægilega mörgum skólum til þess að draga megi af marktækar ályktanir. Í ljós kom að náms- og starfsfræðsla virðist alls ekki vera á dagskrá í yfir helmingi grunnskóla. Aðeins 20% skóla hafa hana á stundatöflu (sem skyldugrein eða valgrein) en í 23% skólanna lítur út fyrir að sá sem sinnir náms- og starfsfræðslu komi sem gestur inn í aðrar námsgreinar. Í flestum tilvikum er náms- og starfsfræðslan aðeins ætluð unglingastigi. Ýmsir sjá um kennsluna, oftast náms- og starfsráðgjafar (51%) eða kennarar (38%). Engar upplýsingar eru til um tímafjölda í náms- og starfsfræðslu eða hvaða efni er kennt. Íslenskir grunnskólanemendur fá því augljóslega mjög mismunandi náms- og starfsfræðslu ef þá nokkra. Úr þessu verður að bæta því óhætt er að fullyrða að markviss náms- og starfsfræðsla í grunnskóla er mikilvæg, ekki einungis fyrir framtíð nemenda heldur samfélagið allt.Greinin er önnur af fleirum um sama málefni.
Skoðun Íþróttir fyrir öll, jöfnum og bætum leikinn Hólmfríður Sigþórsdóttir,Anna Þorsteinsdóttir skrifar
Skoðun Nýr „loftslagsvænn“ iðnaður - neikvæð áhrif á lífríki og fiskveiðar Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir skrifar