Börn fá meðferð á BUGL við rafrænu skjáheilkenni Erla Björg Gunnarsdóttir skrifar 28. febrúar 2017 20:00 Helstu einkenni rafræns skjáheilkennis hjá börnum er pirringur og lítil sjálfsstjórn og er heilkennið undanfari netfíknar. Til að greina heilkennið er stuðst við eftirfarandi spurningar. Er barnið upptendrað? Ofurviðkvæmt fyrir áreiti? Tekur það æðisköst? Verður það pirrað þegar það er tekið frá skjánum? Eru sjáöldur útvíkkuð eftir skjátíma? Er erfitt fyrir barnið að veita augnsamband? Laðast það að rafrænum skjá eins og fluga að ljósi? Er eins og barnið sé ekki eins hamingjusamt og áður? Á það erfitt með að eignast vini? Hefur áhugamálum fækkað? Er það ekki eins fróðleiksfúst og forvitið? Fara einkunnir lækkandi? Björn Hjálmarsson, sérfræðilæknir á BUGL, hefur séð dæmi um þessa röskun. „Við höfum engar rannsóknir gert á þessu sviði en mín klíníska tilfinning er að við munum sjá meira og meira af þessu á næstu árum. Að rafrænt skjáheilkenni eigi eftir að verða stórt viðfangsefni hér á BUGL, sálfræðinga á þjónustumiðstöðvum, í skólum og heilsugæslustöðvum," segir Björn þegar hann er spurður um algengi röskunarinnar. Börn hafa komið til meðferðar á göngudeild BUGL vegna einkenna og er dæmi um svo illa haldið barn að það þurfti að leggja það inn til að fjarlægja það frá öllu rafrænu áreiti. Björn segir lækna reyna að gefa foreldrum góð ráð til að ekki fari svona illa. „Það þarf að byrja hjá minnstu börnunum og gefa strax skýrar reglur um skjátíma áður en hann verður stjórnlaus."En hvað er of mikill skjátími? „Það er þegar barnið verður vansælt, stressað og pirrað þegar það er ekki í tækinu og það eina sem virðist friða barnið er að vera í þessum tækjum. Það vanrækir skóla, vini og fjölskyldu. Og einu vinatengslin verða í gegnum netið," segir Björn. Samkvæmt bandarísku og kanadísku barnalæknasamtökunum er ráðlagt að börn yngri en tveggja ára fái engan skjátíma. Þriggja til fimm ára börn fái að hámarki eina klukkustund á dag og sex til átján ára börn fái tvær klukkustundir á dag. „Helst af öllu myndi maður vilja að það væri jafnvægi milli skjátíma og útiveru barns. Ef barn er í tvo tíma í skjátíma, að það taki tvo tíma í útivist eða frjálsan leik á móti," ráðleggur Björn. Mest lesið Fundu lík karlmanns í Reynisfjalli Innlent Frambjóðandi Trump lýsti sér sem „svörtum nasista“ á klámsíðu Erlent Sýknaður af ákæru um manndráp af gáleysi á Akureyri Innlent Kona á níræðisaldri sá björninn í þriggja metra fjarlægð Innlent Ákærður fyrir að stinga lækni í kvöldgöngu Innlent Áhyggjuefni að innri landamærin séu ekki betur tryggð Innlent „Kerfið er algjörlega að bregðast fólkinu“ Innlent Rafrettukóngur og eigandi Drekans sakaðir um 740 milljóna brot Innlent Nafn mannsins sem lést í vinnuslysi í Árborg Innlent Reyndist ekki faðir stúlknanna Innlent Fleiri fréttir Fundu lík karlmanns í Reynisfjalli Sýknaður af ákæru um manndráp af gáleysi á Akureyri Ákærður fyrir að stinga lækni í kvöldgöngu „Kerfið er algjörlega að bregðast fólkinu“ Vinnuslys töluvert tíðari á Íslandi en í Noregi Áhyggjuefni að innri landamærin séu ekki betur tryggð Dæmi um að fólk hafi fallið frá á meðan beðið er eftir NPA-þjónustu Kona á níræðisaldri sá björninn í þriggja metra fjarlægð Brynjar vill herða upp á mannréttindahugtakinu Hvítabjörninn felldur: Forðaði sér inn og sendi skilaboð á dóttur sína Útilokar ekki að snúa sér að öðrum verkefnum Senda vopnaða menn á svæðið Tilkynnt um ísbjörn og þyrla gæslunnar ræst út Óska eftir myndefni af Krýsuvíkurvegi Rafrettukóngur og eigandi Drekans sakaðir um 740 milljóna brot Nafn mannsins sem lést í vinnuslysi í Árborg „Fatlaða fólkið verður fyrir miskanum“ Hart tekist á um netaveiði í Ölfusá Reyndist ekki faðir stúlknanna Boða til kyrrðarstundar því íslenskt samfélag standi á krossgötum Engar ábendingar borist þrátt fyrir ákall Ríki og sveitarfélög benda á hvort annað varðandi NPA Útlendingum á Íslandi fjölgar hratt Brynjar snýr sér að mannréttindamálum Almenn ánægja með nýtt útlit Alþingis Brynjar segir af sér Forsætisráðherra mætir fyrstur manna í Samtalið Sjálfsagt að skoða að semja við önnur ríki um að hýsa erlenda fanga Benedikt Sveinsson er látinn Endalaus þrautaganga Haraldar eftir svörum Sjá meira
Helstu einkenni rafræns skjáheilkennis hjá börnum er pirringur og lítil sjálfsstjórn og er heilkennið undanfari netfíknar. Til að greina heilkennið er stuðst við eftirfarandi spurningar. Er barnið upptendrað? Ofurviðkvæmt fyrir áreiti? Tekur það æðisköst? Verður það pirrað þegar það er tekið frá skjánum? Eru sjáöldur útvíkkuð eftir skjátíma? Er erfitt fyrir barnið að veita augnsamband? Laðast það að rafrænum skjá eins og fluga að ljósi? Er eins og barnið sé ekki eins hamingjusamt og áður? Á það erfitt með að eignast vini? Hefur áhugamálum fækkað? Er það ekki eins fróðleiksfúst og forvitið? Fara einkunnir lækkandi? Björn Hjálmarsson, sérfræðilæknir á BUGL, hefur séð dæmi um þessa röskun. „Við höfum engar rannsóknir gert á þessu sviði en mín klíníska tilfinning er að við munum sjá meira og meira af þessu á næstu árum. Að rafrænt skjáheilkenni eigi eftir að verða stórt viðfangsefni hér á BUGL, sálfræðinga á þjónustumiðstöðvum, í skólum og heilsugæslustöðvum," segir Björn þegar hann er spurður um algengi röskunarinnar. Börn hafa komið til meðferðar á göngudeild BUGL vegna einkenna og er dæmi um svo illa haldið barn að það þurfti að leggja það inn til að fjarlægja það frá öllu rafrænu áreiti. Björn segir lækna reyna að gefa foreldrum góð ráð til að ekki fari svona illa. „Það þarf að byrja hjá minnstu börnunum og gefa strax skýrar reglur um skjátíma áður en hann verður stjórnlaus."En hvað er of mikill skjátími? „Það er þegar barnið verður vansælt, stressað og pirrað þegar það er ekki í tækinu og það eina sem virðist friða barnið er að vera í þessum tækjum. Það vanrækir skóla, vini og fjölskyldu. Og einu vinatengslin verða í gegnum netið," segir Björn. Samkvæmt bandarísku og kanadísku barnalæknasamtökunum er ráðlagt að börn yngri en tveggja ára fái engan skjátíma. Þriggja til fimm ára börn fái að hámarki eina klukkustund á dag og sex til átján ára börn fái tvær klukkustundir á dag. „Helst af öllu myndi maður vilja að það væri jafnvægi milli skjátíma og útiveru barns. Ef barn er í tvo tíma í skjátíma, að það taki tvo tíma í útivist eða frjálsan leik á móti," ráðleggur Björn.
Mest lesið Fundu lík karlmanns í Reynisfjalli Innlent Frambjóðandi Trump lýsti sér sem „svörtum nasista“ á klámsíðu Erlent Sýknaður af ákæru um manndráp af gáleysi á Akureyri Innlent Kona á níræðisaldri sá björninn í þriggja metra fjarlægð Innlent Ákærður fyrir að stinga lækni í kvöldgöngu Innlent Áhyggjuefni að innri landamærin séu ekki betur tryggð Innlent „Kerfið er algjörlega að bregðast fólkinu“ Innlent Rafrettukóngur og eigandi Drekans sakaðir um 740 milljóna brot Innlent Nafn mannsins sem lést í vinnuslysi í Árborg Innlent Reyndist ekki faðir stúlknanna Innlent Fleiri fréttir Fundu lík karlmanns í Reynisfjalli Sýknaður af ákæru um manndráp af gáleysi á Akureyri Ákærður fyrir að stinga lækni í kvöldgöngu „Kerfið er algjörlega að bregðast fólkinu“ Vinnuslys töluvert tíðari á Íslandi en í Noregi Áhyggjuefni að innri landamærin séu ekki betur tryggð Dæmi um að fólk hafi fallið frá á meðan beðið er eftir NPA-þjónustu Kona á níræðisaldri sá björninn í þriggja metra fjarlægð Brynjar vill herða upp á mannréttindahugtakinu Hvítabjörninn felldur: Forðaði sér inn og sendi skilaboð á dóttur sína Útilokar ekki að snúa sér að öðrum verkefnum Senda vopnaða menn á svæðið Tilkynnt um ísbjörn og þyrla gæslunnar ræst út Óska eftir myndefni af Krýsuvíkurvegi Rafrettukóngur og eigandi Drekans sakaðir um 740 milljóna brot Nafn mannsins sem lést í vinnuslysi í Árborg „Fatlaða fólkið verður fyrir miskanum“ Hart tekist á um netaveiði í Ölfusá Reyndist ekki faðir stúlknanna Boða til kyrrðarstundar því íslenskt samfélag standi á krossgötum Engar ábendingar borist þrátt fyrir ákall Ríki og sveitarfélög benda á hvort annað varðandi NPA Útlendingum á Íslandi fjölgar hratt Brynjar snýr sér að mannréttindamálum Almenn ánægja með nýtt útlit Alþingis Brynjar segir af sér Forsætisráðherra mætir fyrstur manna í Samtalið Sjálfsagt að skoða að semja við önnur ríki um að hýsa erlenda fanga Benedikt Sveinsson er látinn Endalaus þrautaganga Haraldar eftir svörum Sjá meira