Bölvaðirðu vinnunni í dag? Forfeður þínir fengu frí fram á fimmtudag Stefán Ó. Jónsson skrifar 26. maí 2015 11:07 „Þessi niðurfelling helgidaga hafa fallið íslenskum jarðeigendum vel í geð, en vinnufólki miður.“ VÍSIR/VILHELM/GETTY Íslendingar hafa eflaust margir hverjir bölvað því að þurfa að mæta aftur til vinnu eftir hátíðahöld hinnar þriggja daga löngu hvítasunnuhelgar. Þeir geta þakkað það iðjuleysi forfeðra sinna en langt fram eftir öldum fögnuðu Íslendingar ekki einungis öðrum í hvítasunnu heldur einnig þeim þriðja, og jafnvel fjórða - allt þangað til Danakonungur tók upp hanskann fyrir atvinnurekendur og skikkaði fólk aftur til vinnu. Hvítasunnudagur var, og er, einn af þremur helstu atburðum kirkjuársins og er haldinn hátíðlegur til að minnast heilags anda og stofnunar kristinnar kirkju. Gyðingar minnast þess einnig að á þessum degi afhenti guð Mósesi boðorðin tíu á Sínaí-fjalli. Í bókinni Sögu Daganna greinir Árni Björnsson frá því að allt fram undir lok 12. aldar hafi verið þrí- og jafnvel fjórheilagt á hvítasunnu - það er, að Íslendingar hafi lagt niður störf allt fram á fjórða dag hvítasunnu. Þegar fram var komið á 13. öld hafi þó ekki verið nema tvíheilagt fram til siðaskipta því nauðsynlegt var fyrir hið íslenska bændasamfélag að nýta sem best hið stutta sumar hér á landi með því að takmarka helgi hátíðarinnar.Kristján sjöundi Danakonungur ríkti frá 1766 til 1808MYND/WIKIPEDIALengd hvítasunnuhelgarinnar breyttist aftur við siðaskiptin en í skipan frá Danakonungi frá árinu 1537 var að ákveðið að kristilegu stórhátíðarnar þrjár; páskar, jól og hvítasunna skyldu allar vera þríhelgar. Hafði það í för með sér að hátíðahöld jóla og páska voru stytt um einn dag en hvítasunnuhátíðin lengd sem því nam. Það fyrirkomulag entist í rétt rúm 200 ár þegar þriðji helgidagurinn var numinn af öllum hátíðunum þremur árið 1770 ásamt helgi annarra hátíðisdaga -þeirra á meðal þrettándanum sem einnig hafði verið helgi-og frídagur. Ákvörðunin var gefin út í nafni Danakonungs, sem þá var Kristján sjöundi, en í henni segir meðal annarsÞar sem reynslan sýnir eins og oftar að þótt stofnun slíkra daga hafi eflaust átt sér gott og guðlegt markmið hafa þeir fremur orðið tilefni til iðjuleysis og þeirra lasta annarra sem þar af stafar en til sannrar og alvarlegrar guðsdýrkunar.Ástæður þessarar styttingar telur Árni Björnsson þó vera af veraldlegri toga: „hinir mörgu helgidagar hlutu að vera þyrnir í augum þeirra sem högnuðust á sem mestu striti vinnufólks.“ Hugmyndir upplýsingarinnar um hagnýtingu voru farnar að ryðja sér til rúms í Evrópu og víst má því telja að „þessi niðurfelling helgidaga hafa fallið íslenskum jarðeigendum vel í geð, en vinnufólki miður.“ Hvort íslenskir atvinnurekendur nútímans séu á sama máli og landeigendur átjándu aldar skal þó ósagt látið. Mest lesið Endurnýja spá um lok umbrota við Grindavík Innlent „Eldgosið virðist í andarslitrunum“ Innlent Sú sem var oftast nefnd ekki ein af fjórum efstu í könnunum Innlent Tuga enn saknað og 55 látnir Erlent Forsetavaktin 2024: Hver verður sjöundi forseti lýðveldisins? Innlent „Skrímsladeildin“ hafi skorið upp herör gegn mótframbjóðendum Katrínar Innlent Sló til starfsmanns og beit viðskiptavin Innlent Verður borgarstjóri Lundúna þriðja kjörtímabilið í röð Erlent „Lífið heldur áfram eftir svona áfall“ Innlent Katrín efst en Jón hrynur í nýrri könnun Innlent Fleiri fréttir „Eldgosið virðist í andarslitrunum“ Endurnýja spá um lok umbrota við Grindavík Öruggara Suðurland“ – nýtt og spennandi verkefni Sú sem var oftast nefnd ekki ein af fjórum efstu í könnunum Landsmenn ánægðir með frammistöðu Höllu Tómasdóttur í kappræðunum Sló til starfsmanns og beit viðskiptavin „Skrímsladeildin“ hafi skorið upp herör gegn mótframbjóðendum Katrínar Hefur ekki áhuga á slúðurfréttum af öðrum frambjóðendum Tólf tíma tökudagar og svo forsetaframboð Hvernig ætlar ríkið að sækja milljónirnar 360 sem Haraldur gaf? Flottustu Mustang bílarnir landsins til sýnis í dag Halla Hrund eigi langt í land með að tryggja sér embættið Rýnt í forsetakappræður og fylgst með Bakgarðshlaupi „Ég get ekki annað en sagt satt“ Ríflega fjörutíu prósent líst illa á Katrínu „Lífið heldur áfram eftir svona áfall“ Sigu niður í Gretti sterka og dældu úr honum sjó Ók á tvö hundruð með lögguna á hælunum Sólríkasta byrjun árs í Reykjavík í 77 ár Hafa rukkað þá sem valda sinubruna um kostnað við útkall Ótrúlegustu aðskotahlutir gera óskunda í dósatalningarvélum Fjöldi verkfallsboðana á Keflavíkurflugvelli áhyggjuefni Kosið um sameiningu Húna- og Skagabyggðar í júní Nýjustu skoðanakannanir, verkfallsaðgerðir á flugvellinum og týndur gaffall Halla Hrund líka vinsæll annar kostur Kolbeinn hafi strokið kynfæri stúlkunnar ítrekað Segja lýðræðis- og mannréttindabakslag staðreynd Ný sendiskrifstofa opnuð í Síerra Leóne Baldur segir niðurstöður nýjustu kannana vonbrigði Halla Hrund mælist með mest fylgi í nýrri könnun Maskínu Sjá meira
Íslendingar hafa eflaust margir hverjir bölvað því að þurfa að mæta aftur til vinnu eftir hátíðahöld hinnar þriggja daga löngu hvítasunnuhelgar. Þeir geta þakkað það iðjuleysi forfeðra sinna en langt fram eftir öldum fögnuðu Íslendingar ekki einungis öðrum í hvítasunnu heldur einnig þeim þriðja, og jafnvel fjórða - allt þangað til Danakonungur tók upp hanskann fyrir atvinnurekendur og skikkaði fólk aftur til vinnu. Hvítasunnudagur var, og er, einn af þremur helstu atburðum kirkjuársins og er haldinn hátíðlegur til að minnast heilags anda og stofnunar kristinnar kirkju. Gyðingar minnast þess einnig að á þessum degi afhenti guð Mósesi boðorðin tíu á Sínaí-fjalli. Í bókinni Sögu Daganna greinir Árni Björnsson frá því að allt fram undir lok 12. aldar hafi verið þrí- og jafnvel fjórheilagt á hvítasunnu - það er, að Íslendingar hafi lagt niður störf allt fram á fjórða dag hvítasunnu. Þegar fram var komið á 13. öld hafi þó ekki verið nema tvíheilagt fram til siðaskipta því nauðsynlegt var fyrir hið íslenska bændasamfélag að nýta sem best hið stutta sumar hér á landi með því að takmarka helgi hátíðarinnar.Kristján sjöundi Danakonungur ríkti frá 1766 til 1808MYND/WIKIPEDIALengd hvítasunnuhelgarinnar breyttist aftur við siðaskiptin en í skipan frá Danakonungi frá árinu 1537 var að ákveðið að kristilegu stórhátíðarnar þrjár; páskar, jól og hvítasunna skyldu allar vera þríhelgar. Hafði það í för með sér að hátíðahöld jóla og páska voru stytt um einn dag en hvítasunnuhátíðin lengd sem því nam. Það fyrirkomulag entist í rétt rúm 200 ár þegar þriðji helgidagurinn var numinn af öllum hátíðunum þremur árið 1770 ásamt helgi annarra hátíðisdaga -þeirra á meðal þrettándanum sem einnig hafði verið helgi-og frídagur. Ákvörðunin var gefin út í nafni Danakonungs, sem þá var Kristján sjöundi, en í henni segir meðal annarsÞar sem reynslan sýnir eins og oftar að þótt stofnun slíkra daga hafi eflaust átt sér gott og guðlegt markmið hafa þeir fremur orðið tilefni til iðjuleysis og þeirra lasta annarra sem þar af stafar en til sannrar og alvarlegrar guðsdýrkunar.Ástæður þessarar styttingar telur Árni Björnsson þó vera af veraldlegri toga: „hinir mörgu helgidagar hlutu að vera þyrnir í augum þeirra sem högnuðust á sem mestu striti vinnufólks.“ Hugmyndir upplýsingarinnar um hagnýtingu voru farnar að ryðja sér til rúms í Evrópu og víst má því telja að „þessi niðurfelling helgidaga hafa fallið íslenskum jarðeigendum vel í geð, en vinnufólki miður.“ Hvort íslenskir atvinnurekendur nútímans séu á sama máli og landeigendur átjándu aldar skal þó ósagt látið.
Mest lesið Endurnýja spá um lok umbrota við Grindavík Innlent „Eldgosið virðist í andarslitrunum“ Innlent Sú sem var oftast nefnd ekki ein af fjórum efstu í könnunum Innlent Tuga enn saknað og 55 látnir Erlent Forsetavaktin 2024: Hver verður sjöundi forseti lýðveldisins? Innlent „Skrímsladeildin“ hafi skorið upp herör gegn mótframbjóðendum Katrínar Innlent Sló til starfsmanns og beit viðskiptavin Innlent Verður borgarstjóri Lundúna þriðja kjörtímabilið í röð Erlent „Lífið heldur áfram eftir svona áfall“ Innlent Katrín efst en Jón hrynur í nýrri könnun Innlent Fleiri fréttir „Eldgosið virðist í andarslitrunum“ Endurnýja spá um lok umbrota við Grindavík Öruggara Suðurland“ – nýtt og spennandi verkefni Sú sem var oftast nefnd ekki ein af fjórum efstu í könnunum Landsmenn ánægðir með frammistöðu Höllu Tómasdóttur í kappræðunum Sló til starfsmanns og beit viðskiptavin „Skrímsladeildin“ hafi skorið upp herör gegn mótframbjóðendum Katrínar Hefur ekki áhuga á slúðurfréttum af öðrum frambjóðendum Tólf tíma tökudagar og svo forsetaframboð Hvernig ætlar ríkið að sækja milljónirnar 360 sem Haraldur gaf? Flottustu Mustang bílarnir landsins til sýnis í dag Halla Hrund eigi langt í land með að tryggja sér embættið Rýnt í forsetakappræður og fylgst með Bakgarðshlaupi „Ég get ekki annað en sagt satt“ Ríflega fjörutíu prósent líst illa á Katrínu „Lífið heldur áfram eftir svona áfall“ Sigu niður í Gretti sterka og dældu úr honum sjó Ók á tvö hundruð með lögguna á hælunum Sólríkasta byrjun árs í Reykjavík í 77 ár Hafa rukkað þá sem valda sinubruna um kostnað við útkall Ótrúlegustu aðskotahlutir gera óskunda í dósatalningarvélum Fjöldi verkfallsboðana á Keflavíkurflugvelli áhyggjuefni Kosið um sameiningu Húna- og Skagabyggðar í júní Nýjustu skoðanakannanir, verkfallsaðgerðir á flugvellinum og týndur gaffall Halla Hrund líka vinsæll annar kostur Kolbeinn hafi strokið kynfæri stúlkunnar ítrekað Segja lýðræðis- og mannréttindabakslag staðreynd Ný sendiskrifstofa opnuð í Síerra Leóne Baldur segir niðurstöður nýjustu kannana vonbrigði Halla Hrund mælist með mest fylgi í nýrri könnun Maskínu Sjá meira