Bergþór Bjarnason í Nice: "Fólk er auðvitað slegið“

Sjálfsagt hefði ég verið á Promenade des Anglais þar sem þessar hörmungar áttu sér stað ef okkur Olivier, manninum mínum, hefði ekki verið boðið í siglingu af henni Önnu Charlottu, sænskri vinkonu okkar. Svo við vorum að horfa á flugeldana úti á hafi þegar þetta gerðist,“ segir Bergþór Bjarnason í Nice, um atburði fimmtudagsins í síðustu viku þegar truflaður maður keyrði trukk inn í mannfjölda, drap fjölda fólks og særði enn fleiri.

„Það eru nokkur ár frá því að við fórum á strandgötuna á Bastilludaginn, því Olivier er lítið fyrir flugelda og enn minna fyrir fólksmergð en ég var búinn að tala um að mig langaði að fara núna. Einnig stóð til að bróðir hans yrði hér með kærustunni sinni, það hefði örugglega orðið til þess að við hefðum verið á svæðinu, en svo varð ekkert af því að þau kæmu. Í staðinn vorum við nokkur hundruð metra frá, á siglingu. Við vissum því ekkert um þessa atburði fyrr en komið var að landi, þá hringdi maður enskrar vinkonu okkar í okkur, hann var staddur á Englandi og sagði konu sína hafa flúið inn á veitingastað við ströndina í Nice, þar sem einhvers konar árás hefði verið gerð. Á heimleið mættum við vígbúinni lögreglu á Garibaldi-torgi, sem er nálægt höfninni, sem öskraði á fólk að drífa sig í burtu. Okkur virtist sem yfir stæði leit að einhverjum en seinna kom svo í ljós að maðurinn var einn að verki.“

Ástandið var algjörlega súrrealískt á götum borgarinnar, að sögn Bergþórs, líktist mjög hernaðarástandi. „Lögreglan var gjörsamlega að fara yfir um. Við Olivier komumst í sporvagn enda var fyrsta hugsunin sú að fara heim og læsa dyrum og þegar þangað kom settum við strax skilaboð á Facebook um að við værum hólpnir, þar sem síminn var farinn að rauðglóa af skilaboðum og hringingum úr ýmsum áttum. Svo var kveikt á fréttastöðvunum sem voru strax með beina útsendingu.“

Kökkur í hálsinum



Bergþór er verslunarstjóri hjá Michael Kors í stórverslun Galeries Layfayette við Massena-torg sem er skammt frá staðnum þar sem illvirkið átti sér stað og þurfti að fara í vinnu strax um helgina.

„Það er ekki þægilegt að vera á svo berskjölduðu svæði sem stórverslun er, þrátt fyrir aukið öryggiseftirlit. Ég hefði helst viljað vera í friði heima hjá mínum manni. Depurð er það orð sem helst lýsir líðan okkar og einhvern veginn er eins og kökkur í hálsinum. Mér finnst þó eins og ég hafi ekki enn getað greint þessa atburði og brugðist við, ólíkt því sem gerðist í nóvember, eftir árásirnar í París, þegar tárin runnu á hverju kvöldi yfir fréttunum. Nú hef ég varla horft á fréttir, það er einfaldlega of mikið.“

Óttinn í borginni leynir sér ekki að sögn Bergþórs.

„Fólk er auðvitað slegið. Svo tala allir í ferðamálabransanum og viðskiptalífinu um afbókanir og að hvergi sé hræða síðan á fimmtudagskvöld. Á mánudag sagði ég við Olivier að við skyldum fara út og fá okkur í glas og svo borða á einhverjum veitingastað, það væri ekki hægt að láta einhverja djöfla vinna svona auðveldlega. Eðlilegt mannlíf verður að komast aftur í gang og ef enginn fer neitt eða eyðir einni einustu evru þá leggst allt í dvala.

Við höfum vanist því síðan á síðasta ári, þegar í tvígang voru gerðar árásir í Frakklandi, að vera á varðbergi en svo gleymist óttinn smám saman þangað til að eitthvað nýtt gerist eins og nú. Það er samt kannski kaldranalegt að segja það en oftast eftir svona atburði eins og urðu hér í Nice á þjóðhátíðardaginn er öryggið fullkomið því eftirlitið er svo mikið.“

Inntur eftir umfjöllun fjölmiðla um málið svarar Bergþór.

„Ég verð að viðurkenna að ég hef ekki mikið fylgst með sjónvarpi þar sem ég hef ekki haft löngun til þess. Það er orðin hefð að allar fréttastöðvar séu með óendanlegar beinar útsendingar þegar eitthvað alvarlegt gerist og maður fær alveg yfirskammt af fréttum og algjört ógeð á því hvernig reynt er að bródera í beinni tímunum saman þegar ekkert nýtt kemur fram. Svo er líka verið að spila inn á tilfinningasemi því hárfín lína er á milli þess að sýna í raun og veru það sem er að gerast og þess að nota hörmungar annarra til að laða að áhorfendur. Þess vegna finnst mér betra að hlusta á útvarp.“

Fólk er reitt



Þótt margir sameinist í sorginni í Nice þessa dagana finnur Bergþór líka fyrir aukinni spennu gagnvart minnihlutahópum eftir voðaverkið sem framið var.

„Fólk hér syðra er blóðheitt og lætur oft ljót orð falla til annarra. Sá sem fer yfir götu á grænu ljósi er hundskammaður af bílstjóranum þegar hann verður næstum undir bíl og á fótum fjör að launa. Við því mátti búast að eitthvað yrði um svívirðingar í garð múslima eftir þessar hörmungar. Fólk er reitt og skilur ekki hvernig þetta getur gerst. Almenningur er líka orðinn langþreyttur á vandræðum sem fylgja litlum hópi af afkomendum innflytjenda, það er líkt og að önnur og þriðja kynslóð eigi í vandræðum með að finna sitt sjálf í eigin landi. Þar að baki er fjörutíu ára sorgarsaga um hvernig samfélaginu hefur mistekist að koma góðum gildum sínum til skila.“

Nú hyggst François Hollande Frakklandsforseti bregðast við þessu hryðjuverki með því að bæta í herflotann hjá sér. Ekki telur Bergþór það kunna góðri lukku að stýra.

„Ég held að það sé ekki til þess fallið að friða fólk og auka samstöðu með því að tala um hryðjuverk þegar einn maður, sem ekki er í jafnvægi, fremur fjöldamorð. Það er líka algjörlega fáránlegt að heyra Daesh lýsa ábyrgð atburðarins á hendur sér þegar sá sem framdi verknaðinn hafði, eftir því sem ég best veit, engin sambönd við þau samtök. Í ljósi þessa er það einkennilegt að heyra að franska ríkið ætli að auka loftárásir í Írak og Sýrlandi sem viðbrögð við þessum hörmulega atburði. Verkefnin heima fyrir eru mörg og flókin og erfitt að sjá hvernig á að líma saman brotin svo fólk sé tilbúið að búa saman í friði og ró.“

Hvort atburðirnir í Nice á þjóðhátíðardaginn breyti afstöðu fólks til innflytjendamála til lengri tíma segir Bergþór erfitt að spá um. „Þjóðernisflokkurinn í Frakklandi hefur verið í uppgangi um nokkurt skeið en ég hef á tilfinningunni að það sé efnahagskreppa sem veldur vanlíðan almennings frekar en innflytjendur. Reyndar verða þeir fórnarlömb kreppunnar og það er hér eins og víðar einhvers konar „Trumpismi“ í gangi sem fellur vel í fólk þegar illa gengur.

 

Mikilvægt að halda stillingu

Þjóðernissinnar hafa um nokkurt skeið verið mjög áberandi í héraðinu Les Alpes Maritimes, þar sem Nice er.

 Í morgun (fimmtudaginn 21. júlí) voru viðtöl í útvarpinu við Nicebúa og hræðilegt kynþáttahatur kom þar fram.

Þetta ódæðisverk hefur vissulega áhrif í þá veru en viti bornara fólk segir að óskastaða hjá hryðjuverkamönnum sé einmitt að sundra fólki og æsa það hvert gegn öðru, svo mikilvægt er að halda stillingu.“

 

Greinin birtist fyrst í Fréttablaðinu 23. júlí 2016.