„Vér viljum ekki breyta til, nema oss þyki sýnt, að nýungin sé betri“ Þórir Stephensen fyrrverandi Dómkirkjuprestur skrifar 16. júlí 2010 06:00 Þessi yfirskrift er stafrétt tilvitnun í grein Jóns Þorlákssonar, þá formanns Íhaldsflokksins og síðar Sjálfstæðisflokksins, í Eimreiðinni 1926. Jón var afar gætinn og framsýnn stjórnmálamaður. Hann vildi horfa til nýrra tækifæra með framfarir í huga, en hann vildi einnig viðhafa mikla aðgæslu. Þess vegna segir hann í sömu grein, að það sé ekki fyrr en íhaldsmaðurinn, eftir sína nákvæmu athugun, er orðinn sannfærður um gildi og gagnsemi einhverrar nýjungar, þá fylgi hann henni eftir með festu þess manns, er geri miklar kröfur til sjálfs sín um rök fyrir nýbreytninni. Ég hygg, að þeir séu æði margir, sem geta tekið undir með hinum gengna stjórnmálamanni og ekki síst nú, þegar rætt er um hugsanlega aðild að ESB. Slíkir menn finnast í öllum stjórnmálaflokkum landsins. Þeir sjá þar möguleika á nýjung, er geti fært þjóð okkar betri framtíð. Þess vegna hefur verið farið í aðildarviðræður. Hinir eru einnig til, sem eru, að óreyndu máli, vissir um að þetta verði okkur ekki til gæfu. Þeir hafa sagt það „raunsætt mat", að Íslendingum sé það fyrir bestu að standa utan ESB. Þeir hafa lagt til, að umsókn okkar um aðild verði tekin aftur. En hvernig getur mat á slíkum málum verið raunsætt, þegar samningur liggur ekki fyrir? Þannig hefur margur spurt, að minnsta kosti úr röðum sjálfstæðismanna. Ég hef verið í þeirra hópi, en fengið þau svör, að mér væri óhætt að treysta hinu „raunsæja mati" og ætti bara að þiggja handleiðslu þeirra, sem viti allt miklu betur en ég. Eitt sinn á liðnu ári var boðað til fundar í Sjálfstæðisflokknum um stjórnmálaviðhorfið. Framsögumaður hvatti mjög til samræðu innan flokksins, að menn ræddu ólík viðhorf og reyndu að finna lausnir, sem allir gætu sætt sig við. Hann taldi upp ýmsa málaflokka, þar sem þetta ætti við. Ég saknaði þar Evrópumálanna, en hann sagði mér, að þessa gerðist ekki þörf þar. Niðurstöðurnar lægju þegar fyrir. Ég hef hingað til talið, að ég væri læs, og þannig fundið út, að samningar þjóða við bandalagið væru ekki allir eins. En ég var beðinn að gleyma því. Við myndum aldrei ná neinu, sem við gætum sætt okkur við. Við, sem áhuga höfðum á samningum, fengum ekki nema einn fund með flokksforystunni í Valhöll á liðnu ári og hann mátti ekki auglýsa. Þá fannst mér, að litið væri á okkur eins og „óhreinu börnin hennar Evu," enda bar sá fundur engan árangur fyrir málstað okkar. Þetta hefur að stórum hluta haft á sér nokkuð „austrænt" yfirbragð, nálgast það, að mönnum væri ekki treyst til að hugsa sjálfstætt, en þá er Sjálfstæðisflokkurinn kominn æði langt frá hugsjónum sínum. Í hjarta mér er ég Evrópusinni, og í málum svo sem varðandi flóttamenn, mannréttindi, hungursneyð og annað slíkt, sem alþjóðasamfélagið glímir við, hef ég myndað mér kjörorð: Bróðerni ofar þjóðerni. Ég þrái að vinna að framgangi hugsjóna kærleikans, og þó að Evrópusambandið sé ekki fullkomið á neinn hátt, bind ég vonir við, að það geti orðið áfangi á leið mannkynsins til aukins réttlætis og umburðarlyndis. Hugsanlega hef ég rangt fyrir mér, hugsanlega einnig í því, að rétt sé að reyna samninga. Ég á ekki sannleikann, en mig langar til að sannleikurinn eigi mig. Ég er tortrygginn gagnvart þeim, sem ekki þurfa að leita sannleikans, búa hann jafnvel til handa sjálfum sér og virða ekki sannleiksþrá annarra manna. Þeir, sem nú andmæla samningum, virðast vera hræddir við sannleiksleit annarra, líkt og Sovétmenn voru. Mér finnst það skortur á pólitískum þroska. Og þegar stjórnmálaflokkur tekur upp á því að neita mönnum um að standa fyrir þekkingaröflun, þá er eitthvað mikið að og mitt traust farið. Að mínu áliti getur enginn Íslendingur svarað því af fullri einlægni, hvort hann vilji, að þjóðin gangi inn í Evrópusambandið, nema samningur liggi fyrir. Þá fyrst veit ég að minnsta kosti um mína afstöðu. Ég mun aldrei samþykkja, að við semjum af okkur fiskimiðin eða aðrar náttúruauðlindir okkar. Ég þekki engan Evrópusinna, sem vill ganga í samtökin, „hvað sem það kostar" eins og þó hefur verið haldið fram af fágætu ofstæki um einstaka menn í okkar hópi. Ég hvet alla, sem áhrif geta haft, að stuðla að samningum milli þjóðar okkar og Evrópusambandsins. Þeir hljóta svo, að verða bornir undir þjóðaratvæði. Þannig metur þjóðin í heild, hvort nýjungin sé betri en það sem við búum við, og niðurstöðunni hljótum við öll að lúta. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Falleinkunn skólakerfis? Helga Þórisdóttir Skoðun Halldór 28.06.2025 Halldór Hvers vegna berðu kross? Hrafnhildur Sigurðardóttir Skoðun Hvar er auðlindarentan? Birta Karen Tryggvadóttir Skoðun Þannig gerum við þetta? Ísak Ernir Kristinsson Skoðun Flokkurinn hans Gunnars Smára? Guðbergur Egill Eyjólfsson Skoðun Stærsta framfaraskref í námsmati íslenskra barna í áratugi Guðmundur Ingi Kristinsson Skoðun Hætt við að hækka ekki skatta á almenning Bryndís Haraldsdóttir Skoðun Ísland gjaldþrota vegna fatlaðs fólks? Alma Ýr Ingólfsdóttir Skoðun Hver borgar brúsann? Ingibjörg Isaksen Skoðun Skoðun Skoðun Flokkurinn hans Gunnars Smára? Guðbergur Egill Eyjólfsson skrifar Skoðun Raforkuverð: Stórnotendur og almenningur Ingvar Júlíus Baldursson skrifar Skoðun Hætt við að hækka ekki skatta á almenning Bryndís Haraldsdóttir skrifar Skoðun Skattafíkn í skjóli réttlætis: Tímavélin stillt á 2012 Kristinn Karl Brynjarsson skrifar Skoðun Hver borgar brúsann? Ingibjörg Isaksen skrifar Skoðun Hvers vegna berðu kross? Hrafnhildur Sigurðardóttir skrifar Skoðun Þannig gerum við þetta? Ísak Ernir Kristinsson skrifar Skoðun Stærsta framfaraskref í námsmati íslenskra barna í áratugi Guðmundur Ingi Kristinsson skrifar Skoðun Falleinkunn skólakerfis? Helga Þórisdóttir skrifar Skoðun Þjónusta sem gleður – skilar sér beint í kassann Margrét Reynisdóttir skrifar Skoðun Hvar er auðlindarentan? Birta Karen Tryggvadóttir skrifar Skoðun Miðflokkurinn – Rödd skynseminnar í borginni Ómar Már Jónsson skrifar Skoðun Virði barna og ungmenna Álfhildur Leifsdóttir,Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar Skoðun Sættir þú þig við þetta? Jón Pétur Zimsen skrifar Skoðun Alþingi gleymir aftur fötluðum börnum Lúðvík Júlíusson skrifar Skoðun Lægri gjöld, fleiri tækifæri Bragi Bjarnason skrifar Skoðun Tölum um stóra valdaframsalsmálið Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Litla landið sem kennir heiminum – Ísland og þróunarsamvinna í gegnum menntun GRÓ skólanna Verena Karlsdóttir,Hreiðar Þór Valtýsson,Þór Heiðar Ásgeirsson skrifar Skoðun Öflugar varnir krefjast stöndugra fréttamiðla Sigríður Dögg Auðunsdóttir skrifar Skoðun Gott frumvarp, en hvað með verklagið? Bogi Ragnarsson skrifar Skoðun Augnablikið Magnús Jóhann Hjartarson skrifar Skoðun Listnám er lífsbjörg – opið bréf til ráðherra mennta, félags og heilbrigðismála, til stuðnings Söngskóla Sigurðar Demetz Dagbjört Andrésdóttir skrifar Skoðun Það þarf ekki að biðjast afsökunar á því að segja satt Þórður Snær Júlíusson skrifar Skoðun Lífeyrissjóðirnir og Íslandsbanki, hluthafafundur á mánudag Bolli Héðinsson skrifar Skoðun „Þegar arkitektinn fer á flug“ - opinber umræða á villigötum Eyrún Arnarsdóttir skrifar Skoðun Heilbrigðiskerfið þarf stjórnvöld með bein í nefinu Svandís Svavarsdóttir skrifar Skoðun Börn eru hvorki veiðigjöld né öryggis- og varnarmál Grímur Atlason skrifar Skoðun Í vörn gegn sjálfum sér? Ólafur Stephensen skrifar Skoðun Mig langar að byggja heim með frið og umlykja með ást Guðmunda G. Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Þjóðin stendur með sjúkraliðum Sandra B. Franks skrifar Sjá meira
Þessi yfirskrift er stafrétt tilvitnun í grein Jóns Þorlákssonar, þá formanns Íhaldsflokksins og síðar Sjálfstæðisflokksins, í Eimreiðinni 1926. Jón var afar gætinn og framsýnn stjórnmálamaður. Hann vildi horfa til nýrra tækifæra með framfarir í huga, en hann vildi einnig viðhafa mikla aðgæslu. Þess vegna segir hann í sömu grein, að það sé ekki fyrr en íhaldsmaðurinn, eftir sína nákvæmu athugun, er orðinn sannfærður um gildi og gagnsemi einhverrar nýjungar, þá fylgi hann henni eftir með festu þess manns, er geri miklar kröfur til sjálfs sín um rök fyrir nýbreytninni. Ég hygg, að þeir séu æði margir, sem geta tekið undir með hinum gengna stjórnmálamanni og ekki síst nú, þegar rætt er um hugsanlega aðild að ESB. Slíkir menn finnast í öllum stjórnmálaflokkum landsins. Þeir sjá þar möguleika á nýjung, er geti fært þjóð okkar betri framtíð. Þess vegna hefur verið farið í aðildarviðræður. Hinir eru einnig til, sem eru, að óreyndu máli, vissir um að þetta verði okkur ekki til gæfu. Þeir hafa sagt það „raunsætt mat", að Íslendingum sé það fyrir bestu að standa utan ESB. Þeir hafa lagt til, að umsókn okkar um aðild verði tekin aftur. En hvernig getur mat á slíkum málum verið raunsætt, þegar samningur liggur ekki fyrir? Þannig hefur margur spurt, að minnsta kosti úr röðum sjálfstæðismanna. Ég hef verið í þeirra hópi, en fengið þau svör, að mér væri óhætt að treysta hinu „raunsæja mati" og ætti bara að þiggja handleiðslu þeirra, sem viti allt miklu betur en ég. Eitt sinn á liðnu ári var boðað til fundar í Sjálfstæðisflokknum um stjórnmálaviðhorfið. Framsögumaður hvatti mjög til samræðu innan flokksins, að menn ræddu ólík viðhorf og reyndu að finna lausnir, sem allir gætu sætt sig við. Hann taldi upp ýmsa málaflokka, þar sem þetta ætti við. Ég saknaði þar Evrópumálanna, en hann sagði mér, að þessa gerðist ekki þörf þar. Niðurstöðurnar lægju þegar fyrir. Ég hef hingað til talið, að ég væri læs, og þannig fundið út, að samningar þjóða við bandalagið væru ekki allir eins. En ég var beðinn að gleyma því. Við myndum aldrei ná neinu, sem við gætum sætt okkur við. Við, sem áhuga höfðum á samningum, fengum ekki nema einn fund með flokksforystunni í Valhöll á liðnu ári og hann mátti ekki auglýsa. Þá fannst mér, að litið væri á okkur eins og „óhreinu börnin hennar Evu," enda bar sá fundur engan árangur fyrir málstað okkar. Þetta hefur að stórum hluta haft á sér nokkuð „austrænt" yfirbragð, nálgast það, að mönnum væri ekki treyst til að hugsa sjálfstætt, en þá er Sjálfstæðisflokkurinn kominn æði langt frá hugsjónum sínum. Í hjarta mér er ég Evrópusinni, og í málum svo sem varðandi flóttamenn, mannréttindi, hungursneyð og annað slíkt, sem alþjóðasamfélagið glímir við, hef ég myndað mér kjörorð: Bróðerni ofar þjóðerni. Ég þrái að vinna að framgangi hugsjóna kærleikans, og þó að Evrópusambandið sé ekki fullkomið á neinn hátt, bind ég vonir við, að það geti orðið áfangi á leið mannkynsins til aukins réttlætis og umburðarlyndis. Hugsanlega hef ég rangt fyrir mér, hugsanlega einnig í því, að rétt sé að reyna samninga. Ég á ekki sannleikann, en mig langar til að sannleikurinn eigi mig. Ég er tortrygginn gagnvart þeim, sem ekki þurfa að leita sannleikans, búa hann jafnvel til handa sjálfum sér og virða ekki sannleiksþrá annarra manna. Þeir, sem nú andmæla samningum, virðast vera hræddir við sannleiksleit annarra, líkt og Sovétmenn voru. Mér finnst það skortur á pólitískum þroska. Og þegar stjórnmálaflokkur tekur upp á því að neita mönnum um að standa fyrir þekkingaröflun, þá er eitthvað mikið að og mitt traust farið. Að mínu áliti getur enginn Íslendingur svarað því af fullri einlægni, hvort hann vilji, að þjóðin gangi inn í Evrópusambandið, nema samningur liggi fyrir. Þá fyrst veit ég að minnsta kosti um mína afstöðu. Ég mun aldrei samþykkja, að við semjum af okkur fiskimiðin eða aðrar náttúruauðlindir okkar. Ég þekki engan Evrópusinna, sem vill ganga í samtökin, „hvað sem það kostar" eins og þó hefur verið haldið fram af fágætu ofstæki um einstaka menn í okkar hópi. Ég hvet alla, sem áhrif geta haft, að stuðla að samningum milli þjóðar okkar og Evrópusambandsins. Þeir hljóta svo, að verða bornir undir þjóðaratvæði. Þannig metur þjóðin í heild, hvort nýjungin sé betri en það sem við búum við, og niðurstöðunni hljótum við öll að lúta.
Skoðun Stærsta framfaraskref í námsmati íslenskra barna í áratugi Guðmundur Ingi Kristinsson skrifar
Skoðun Litla landið sem kennir heiminum – Ísland og þróunarsamvinna í gegnum menntun GRÓ skólanna Verena Karlsdóttir,Hreiðar Þór Valtýsson,Þór Heiðar Ásgeirsson skrifar
Skoðun Listnám er lífsbjörg – opið bréf til ráðherra mennta, félags og heilbrigðismála, til stuðnings Söngskóla Sigurðar Demetz Dagbjört Andrésdóttir skrifar