Vissu að hælið væri vondur staður: Settu blindan dreng í bað, skrúfuðu aðeins frá heita vatninu og brugðu sér frá Kolbeinn Tumi Daðason skrifar 8. febrúar 2017 11:15 Frá skemmtun á Kópavogshælinu þegar ljósmyndarar fengu að mæta og taka myndir. Óhætt er að segja að myndin sé ekki lýsandi fyrir starfsemina á hælinu miðað við niðurstöðu skýrsluhöfunda. Vísir/GVA „Ég átti bróður á Kópavogshælinu. Hann var blindur og með heilarýrnun, sérlega ljúfur drengur og skapgóður og unni tónlist, einkum sígildri. Hann fór ekki á hælið vegna þess að hann væri til vandræða heldur vegna þess að heimilisaðstæður gerðu það nauðsynlegt,“ segir Haukur Már Haraldsson í pistli á Facebook. Haukur stígur fram í kjölfar skýrslu sem Vistheimilanefnd skilaði í gær. Þar kemur fram að börn vistuð á Efra-Seli og barnadeildum Kópavogshælis á árunum 1952-1993 máttu í einhverjum mæli sæta líkamlegu og andlegu ofbeldi auk harðræðis á meðan á vistun stóð. Í samtali við Vísi segir Haukur að skýrslan hafi í raun verið staðfesting á því sem fjölskyldan vissi í tilfelli bróður hans. Hins vegar hafi fjölskyldan ekki haft yfirsýn yfir starfsemi hælisins en vitað að hælið væri vondur staður.Átti að vera von en reyndist tálsýn Haukur segir að með umfjöllun um skýrsluna hafi rifjast upp fyrir honum ár og atvik sem sannarlega mættu vera gleymd en nauðsynlegt sé að rifja upp, þótt ekki sé nema til að læra af þeim. Á hælinu hafi verið von fyrir bróðurinn fengi þá fræðslu og umhyggju sem hann þurfti. Það hafi reynst tálsýn. „Það er eftirminnilegt að foreldrum okkar voru sporin þung þegar þau fóru að heimsækja frumburðinn sinn á fávitahælið, eins og það hét. Og þau grétu þegar þau komu heim úr þessum heimsóknum. Stundum fórum við systkinin með og kynntumst þannig þessum skelfilega stað.“ Fötlunin, blindan, hafi gert bróður Hauks að auðveldu fórnarlambi.Haukur Már Haraldsson segir að bróðir sinn hafi dáið hamingjusamur fyrir ellefu árum. Sem betur fer sé umönnun fatlaðra betri í dag.Borðaði hratt svo enginn tæki af honum matinn „Þarna voru allir vistmenn hverrar deildar í sameiginlegu rými og hann var varnarlaus gagnvart þörf sambýlinga sinna til að taka frá honum matinn eða, það sem verra var, að ganga í skrokk á honum. Hann var eilíflega krambúleraður í framan, með sár og bólgur eftir barsmíðar. Þetta umhverfi kom honum upp á matarvenjur sem hann hélt til dauðadags, þótt hann væri þá kominn í allt annað og yndislegra umhverfi,“ segir Haukur. Bróðir hans hafi þurft að passa upp á að fá að borða matinn sinn. „Hann tróð í sig matnum til að koma í veg fyrir að hann yrði tekinn af honum. Uppáhaldsdrykkurinn hans var Kók í flösku. Hann tók flöskuna og sturtaði úr henni upp í sig til að vera viss um að fá eitthvað áður einhver tæki flöskuna af honum. Hans varnaraðgerðir.“ Sárast brenni í minningunni þegar hann átti eitt sinn að fara í sitt vikulega bað.Skaðbrenndist „Hann var settur í baðkerið og sá sem baða átti hann skrúfaði frá vatninu og skrapp svo frá. Hann hins vegar gleymdi að skrúfa frá kalda vatninu, þannig að þegar hann kom aftur úr skreppnum sat bróðir minn í sjóðandi heitu vatni upp fyrir læri og kveinkaði sér. Hann skaðbrenndist og lá milli heims og helju á Landspítalanum í nokkrar vikur. Og síðan áfram meðan sárin voru að gróa. Eftir þetta gat hann ekki gengið svo vel væri, þar sem sárin gréru illa og örin tóku í þegar hann hreyfði sig.“ Í ljós kom á sjúkrahúsinu að bróðirinn var með svo mikinn njálg að starfsfólkið þar sagðist aldrei hafa séð annað eins. „Þannig að ekki var umhirðan merkileg á hælinu.“ Bróðir Hauks dó fyrir ellefu árum og var ákaflega hamingjusamur að sögn Hauks.Blessunarlega orðið breyting í umönnun „Síðustu árin bjó hann á sambýli við sjávarsíðuna í Garðabænum, með fólki sem honum þótti vænt um og sem þótti vænt um hann. Þangað var gaman að heimsækja hann. Þannig hafa breytingarnar blessunarlega orðið í umönnun fatlaðra frá því á hörmungarárunum í Kópavogshæli.“ Lög um sanngirnisbætur voru samþykkt árið 2010 vegna vistheimila á borð við Kópavogshæli þar sem brotið var á börnum. Í fjárlögum fyrir árið 2017 er gert ráð fyrir að 80 milljónir króna fari í að greiða sanngirnisbrætur vegna meðferðarinnar sem börn urðu fyrir á Kópavogshæli.Færslu Hauks má sjá í heild hér að neðan og þar að neðan skýrslu nefndarinnar í heild sinni. Tengdar fréttir Sláandi lýsingar á daglegu lífi á Kópavogshæli: „Þarna kynntist ég meiri mannlegri niðurlægingu en mig hafði órað fyrir“ Vistmenn voru í spennitreyju undir fötunum og tennur voru dregnar úr fólki í stað þess að gera við þær. 7. febrúar 2017 19:30 Börn sættu ofbeldi og illri meðferð á Kópavogshæli: „Þegar X dó var sagt að þetta hefði verið slys“ Börn vistuð á Efra-Seli og Kópavogshæli á árunum 1952-1993 máttu sæta andlegu og líkamlegu ofbeldi í einhverjum mæli á meðan á vist stóð. Vanrækslu stjórnvalda um að kenna. 8. febrúar 2017 06:00 Drengur sem vistaður var á Efra-Seli var látinn éta upp eigin ælu Við vinnslu skýrslu vistheimilanefndar um Kópavogshæli var rætt við átta manns úr hópi þeirra sem vistuð voru á hælinu og gátu þau tjáð sig með beinum hætti um vistun sína þar. 7. febrúar 2017 19:30 Mest lesið Lögregla komin með ágæta mynd af atburðum Innlent „Þetta er bara rétt að byrja“ Innlent Neitað um lausn gegn tryggingu og á yfir höfði sér lífstíðarfangelsi Erlent Blöskrar markaðssetning á réttum: „Þetta eru eins og jólin fyrir okkur“ Innlent Fólk hafi samband við lögreglu í stað þess að deila sögum á netinu Innlent Arnar með stöðu sakbornings og boðaður í skýrslutöku Innlent Íslendingum ekki boðið á sjónvarpsumræðu um öryggi á Norðurlöndum Innlent Lykilatriði að ræða við börnin og halda sig við staðreyndir Innlent Yazan ekki fluttur úr landi og fær efnismeðferð Innlent Talinn hafa nauðgað konu og tekið það upp Innlent Fleiri fréttir Flugvélarnar sem gerðu Loftleiðir að stórveldi „Engar líkur á öðru en að þau endi á að fá alþjóðlega vernd“ Sjálfstæðismenn í borginni vilja samræmd próf aftur Yazan fær efnismeðferð og talstöðvar sprengdar Ekki séð ástæðu til að leggjast gegn framgangi samgöngusáttmálans „Vottunin verið kölluð láglaunavottun af gárungunum“ Yazan ekki fluttur úr landi og fær efnismeðferð Fólk hafi samband við lögreglu í stað þess að deila sögum á netinu Segja ummæli Quang Le tilhæfulaus og ósönn Grænt ljós á Ekkó en ekki Baldr Sjúklingurinn þurfi að vera með í allri ákvörðunartöku Skipuð forstjóri Náttúrufræðistofnunar Tileinkuðu söng við heilbrigðisráðuneytið Yazan Eigin sannfæring útskýri sögulegan klofning Sjálfstæðismanna Lykilatriði að ræða við börnin og halda sig við staðreyndir Telur íslenska stjórnsýslu hafa brotið lög í máli Yazan Lögregla komin með ágæta mynd af atburðum Hafa auglýst stöðu sveitarstjóra lausa til umsóknar Lögmaður Yazans sakar yfirvöld um lögbrot „Þetta er bara rétt að byrja“ Um sjö milljónir söfnuðust í minningarsjóð með kertasölu Arnar með stöðu sakbornings og boðaður í skýrslutöku Forstjóri nýrrar Umhverfis- og orkustofnunar úr stóriðjunni Ráðist í aðgerðir gegn samskiptaþjónustu sem glæpamenn notuðu Blöskrar markaðssetning á réttum: „Þetta eru eins og jólin fyrir okkur“ Íslendingum ekki boðið á sjónvarpsumræðu um öryggi á Norðurlöndum „Reglur samfélagsins mega ekki vera ómanneskjulegar“ „Við erum mjög uggandi yfir stöðunni“ Talinn hafa nauðgað konu og tekið það upp Spáir viðvarandi skorti á raforku næstu fimm ár Sjá meira
„Ég átti bróður á Kópavogshælinu. Hann var blindur og með heilarýrnun, sérlega ljúfur drengur og skapgóður og unni tónlist, einkum sígildri. Hann fór ekki á hælið vegna þess að hann væri til vandræða heldur vegna þess að heimilisaðstæður gerðu það nauðsynlegt,“ segir Haukur Már Haraldsson í pistli á Facebook. Haukur stígur fram í kjölfar skýrslu sem Vistheimilanefnd skilaði í gær. Þar kemur fram að börn vistuð á Efra-Seli og barnadeildum Kópavogshælis á árunum 1952-1993 máttu í einhverjum mæli sæta líkamlegu og andlegu ofbeldi auk harðræðis á meðan á vistun stóð. Í samtali við Vísi segir Haukur að skýrslan hafi í raun verið staðfesting á því sem fjölskyldan vissi í tilfelli bróður hans. Hins vegar hafi fjölskyldan ekki haft yfirsýn yfir starfsemi hælisins en vitað að hælið væri vondur staður.Átti að vera von en reyndist tálsýn Haukur segir að með umfjöllun um skýrsluna hafi rifjast upp fyrir honum ár og atvik sem sannarlega mættu vera gleymd en nauðsynlegt sé að rifja upp, þótt ekki sé nema til að læra af þeim. Á hælinu hafi verið von fyrir bróðurinn fengi þá fræðslu og umhyggju sem hann þurfti. Það hafi reynst tálsýn. „Það er eftirminnilegt að foreldrum okkar voru sporin þung þegar þau fóru að heimsækja frumburðinn sinn á fávitahælið, eins og það hét. Og þau grétu þegar þau komu heim úr þessum heimsóknum. Stundum fórum við systkinin með og kynntumst þannig þessum skelfilega stað.“ Fötlunin, blindan, hafi gert bróður Hauks að auðveldu fórnarlambi.Haukur Már Haraldsson segir að bróðir sinn hafi dáið hamingjusamur fyrir ellefu árum. Sem betur fer sé umönnun fatlaðra betri í dag.Borðaði hratt svo enginn tæki af honum matinn „Þarna voru allir vistmenn hverrar deildar í sameiginlegu rými og hann var varnarlaus gagnvart þörf sambýlinga sinna til að taka frá honum matinn eða, það sem verra var, að ganga í skrokk á honum. Hann var eilíflega krambúleraður í framan, með sár og bólgur eftir barsmíðar. Þetta umhverfi kom honum upp á matarvenjur sem hann hélt til dauðadags, þótt hann væri þá kominn í allt annað og yndislegra umhverfi,“ segir Haukur. Bróðir hans hafi þurft að passa upp á að fá að borða matinn sinn. „Hann tróð í sig matnum til að koma í veg fyrir að hann yrði tekinn af honum. Uppáhaldsdrykkurinn hans var Kók í flösku. Hann tók flöskuna og sturtaði úr henni upp í sig til að vera viss um að fá eitthvað áður einhver tæki flöskuna af honum. Hans varnaraðgerðir.“ Sárast brenni í minningunni þegar hann átti eitt sinn að fara í sitt vikulega bað.Skaðbrenndist „Hann var settur í baðkerið og sá sem baða átti hann skrúfaði frá vatninu og skrapp svo frá. Hann hins vegar gleymdi að skrúfa frá kalda vatninu, þannig að þegar hann kom aftur úr skreppnum sat bróðir minn í sjóðandi heitu vatni upp fyrir læri og kveinkaði sér. Hann skaðbrenndist og lá milli heims og helju á Landspítalanum í nokkrar vikur. Og síðan áfram meðan sárin voru að gróa. Eftir þetta gat hann ekki gengið svo vel væri, þar sem sárin gréru illa og örin tóku í þegar hann hreyfði sig.“ Í ljós kom á sjúkrahúsinu að bróðirinn var með svo mikinn njálg að starfsfólkið þar sagðist aldrei hafa séð annað eins. „Þannig að ekki var umhirðan merkileg á hælinu.“ Bróðir Hauks dó fyrir ellefu árum og var ákaflega hamingjusamur að sögn Hauks.Blessunarlega orðið breyting í umönnun „Síðustu árin bjó hann á sambýli við sjávarsíðuna í Garðabænum, með fólki sem honum þótti vænt um og sem þótti vænt um hann. Þangað var gaman að heimsækja hann. Þannig hafa breytingarnar blessunarlega orðið í umönnun fatlaðra frá því á hörmungarárunum í Kópavogshæli.“ Lög um sanngirnisbætur voru samþykkt árið 2010 vegna vistheimila á borð við Kópavogshæli þar sem brotið var á börnum. Í fjárlögum fyrir árið 2017 er gert ráð fyrir að 80 milljónir króna fari í að greiða sanngirnisbrætur vegna meðferðarinnar sem börn urðu fyrir á Kópavogshæli.Færslu Hauks má sjá í heild hér að neðan og þar að neðan skýrslu nefndarinnar í heild sinni.
Tengdar fréttir Sláandi lýsingar á daglegu lífi á Kópavogshæli: „Þarna kynntist ég meiri mannlegri niðurlægingu en mig hafði órað fyrir“ Vistmenn voru í spennitreyju undir fötunum og tennur voru dregnar úr fólki í stað þess að gera við þær. 7. febrúar 2017 19:30 Börn sættu ofbeldi og illri meðferð á Kópavogshæli: „Þegar X dó var sagt að þetta hefði verið slys“ Börn vistuð á Efra-Seli og Kópavogshæli á árunum 1952-1993 máttu sæta andlegu og líkamlegu ofbeldi í einhverjum mæli á meðan á vist stóð. Vanrækslu stjórnvalda um að kenna. 8. febrúar 2017 06:00 Drengur sem vistaður var á Efra-Seli var látinn éta upp eigin ælu Við vinnslu skýrslu vistheimilanefndar um Kópavogshæli var rætt við átta manns úr hópi þeirra sem vistuð voru á hælinu og gátu þau tjáð sig með beinum hætti um vistun sína þar. 7. febrúar 2017 19:30 Mest lesið Lögregla komin með ágæta mynd af atburðum Innlent „Þetta er bara rétt að byrja“ Innlent Neitað um lausn gegn tryggingu og á yfir höfði sér lífstíðarfangelsi Erlent Blöskrar markaðssetning á réttum: „Þetta eru eins og jólin fyrir okkur“ Innlent Fólk hafi samband við lögreglu í stað þess að deila sögum á netinu Innlent Arnar með stöðu sakbornings og boðaður í skýrslutöku Innlent Íslendingum ekki boðið á sjónvarpsumræðu um öryggi á Norðurlöndum Innlent Lykilatriði að ræða við börnin og halda sig við staðreyndir Innlent Yazan ekki fluttur úr landi og fær efnismeðferð Innlent Talinn hafa nauðgað konu og tekið það upp Innlent Fleiri fréttir Flugvélarnar sem gerðu Loftleiðir að stórveldi „Engar líkur á öðru en að þau endi á að fá alþjóðlega vernd“ Sjálfstæðismenn í borginni vilja samræmd próf aftur Yazan fær efnismeðferð og talstöðvar sprengdar Ekki séð ástæðu til að leggjast gegn framgangi samgöngusáttmálans „Vottunin verið kölluð láglaunavottun af gárungunum“ Yazan ekki fluttur úr landi og fær efnismeðferð Fólk hafi samband við lögreglu í stað þess að deila sögum á netinu Segja ummæli Quang Le tilhæfulaus og ósönn Grænt ljós á Ekkó en ekki Baldr Sjúklingurinn þurfi að vera með í allri ákvörðunartöku Skipuð forstjóri Náttúrufræðistofnunar Tileinkuðu söng við heilbrigðisráðuneytið Yazan Eigin sannfæring útskýri sögulegan klofning Sjálfstæðismanna Lykilatriði að ræða við börnin og halda sig við staðreyndir Telur íslenska stjórnsýslu hafa brotið lög í máli Yazan Lögregla komin með ágæta mynd af atburðum Hafa auglýst stöðu sveitarstjóra lausa til umsóknar Lögmaður Yazans sakar yfirvöld um lögbrot „Þetta er bara rétt að byrja“ Um sjö milljónir söfnuðust í minningarsjóð með kertasölu Arnar með stöðu sakbornings og boðaður í skýrslutöku Forstjóri nýrrar Umhverfis- og orkustofnunar úr stóriðjunni Ráðist í aðgerðir gegn samskiptaþjónustu sem glæpamenn notuðu Blöskrar markaðssetning á réttum: „Þetta eru eins og jólin fyrir okkur“ Íslendingum ekki boðið á sjónvarpsumræðu um öryggi á Norðurlöndum „Reglur samfélagsins mega ekki vera ómanneskjulegar“ „Við erum mjög uggandi yfir stöðunni“ Talinn hafa nauðgað konu og tekið það upp Spáir viðvarandi skorti á raforku næstu fimm ár Sjá meira
Sláandi lýsingar á daglegu lífi á Kópavogshæli: „Þarna kynntist ég meiri mannlegri niðurlægingu en mig hafði órað fyrir“ Vistmenn voru í spennitreyju undir fötunum og tennur voru dregnar úr fólki í stað þess að gera við þær. 7. febrúar 2017 19:30
Börn sættu ofbeldi og illri meðferð á Kópavogshæli: „Þegar X dó var sagt að þetta hefði verið slys“ Börn vistuð á Efra-Seli og Kópavogshæli á árunum 1952-1993 máttu sæta andlegu og líkamlegu ofbeldi í einhverjum mæli á meðan á vist stóð. Vanrækslu stjórnvalda um að kenna. 8. febrúar 2017 06:00
Drengur sem vistaður var á Efra-Seli var látinn éta upp eigin ælu Við vinnslu skýrslu vistheimilanefndar um Kópavogshæli var rætt við átta manns úr hópi þeirra sem vistuð voru á hælinu og gátu þau tjáð sig með beinum hætti um vistun sína þar. 7. febrúar 2017 19:30