Ósjálfbær iðnaður vill skjól í gloppóttum lögum Elvar Örn Friðriksson skrifar 3. janúar 2024 07:01 Ný drög frumvarps Svandísar Svavarsdóttur matvælaráðherra að lögum um lagareldi taka nokkur nauðsynleg skref í viðleitni til að hemja þann faraldur sem opið sjókvíaeldi er orðið fyrir íslenska náttúru og samfélag. Þar er víða um framfarir að ræða sem miða þó fyrst og fremst að því að herða eftirlit með iðnaði sem hefur ítrekað misnotað veikt stofnanaumhverfi og barist í þau fáu skipti sem regluverkinu er beitt. Verndarsjóður villtra laxastofna (North Atlantic Salmon Fund (NASF)) hefur hins vegar miklar áhyggjur af því að ekki séu tekin skref sem tryggi tilvist villta laxastofnsins um ókomna tíð. Á þeim fáu dögum frá því að drögin litu dagsins ljós höfum við enn og aftur fengið staðfest að sjókvíaeldisiðnaðinum er slétt sama um náttúruna. Fyrirtækin telja sig ekki þurfa að upplýsa um öll göt sem finnast á kvíum og Í augum iðnaðarins hefur það enga þýðingu að nýlega er búið að banna Arnarlaxi að lýsa iðnaðinum sem sjálfbærum enda getur hann ekki annað en skaðað villta laxastofninn og náttúruna, eðli máls samkvæmt. Svo þegar ímyndarmálin eru komin í þrot er bara reynt að henda peningum í vandamálið, líkt og þegar Arnarlax styrkti nýlega handboltalandsliðið. En svona er viðhorf iðnaðarins, hann ver sig með kjafti og klóm enda má leiða líkur að því að iðnaðinum gangi einfaldlega mun betur að stækka í friði ef ekki þyrfti að glíma við þá sem vilja vernda villta laxinn og náttúruna. Afsláttur af viðurlögum eykur arðránið Það er mikið áhyggjuefni að mörg atriði frumvarpsins gagnast ekki villta laxastofninum né náttúrunni. Áramótaskaupið 2023 gæti hreinlega reynst sannspátt um að 35 ár héðan í frá hafi enn ekki tekist að uppræta norska eldislaxinn í íslenskri náttúru ef ekki verður gengið nægilega langt núna . Á þingi fyrir jól mátti strax sjá þingmenn vilja gefa svikulum iðnaðinum sem mestan afslátt. Það er auðvitað ekki hægt að túlka það á neinn annan hátt en að viðkomandi þingmenn reikni ekki með að sjókvíaeldis iðnaðurinn geti starfað innan ramma laganna. Í nefndaráliti frá þingmönnum meirihluta efnahags- og viðskiptanefndar virðist ekki vilji til iðnaðurinn greiði gjald fyrir þann skaða sem hann veldur náttúrunni né þeim sem hana nýta með sjálfbærum hætti. NASF telur markmið frumvarpsins ekki duga til að taka á núverandi ógn villta laxastofnsins og náttúrunnar og telur að eftirfarandi atriðum (sem eru þó langt frá því að vera tæmandi listi) sé verulega ábótavant: ·Í frumvarpinu er lagt til að afföll eldislaxa verða komin undir 10% fyrir árið 2028, en innan frumvarps er raunin sú að 10-20% afföll eru talin ásættanleg. Það er ekki ásættanlegt vegna dýravelferðar, þegar eru afföllin hærri á Íslandi en meðal afföll í Noregi. ·Þess heldur er að lagt til að fyrirtæki sem stunda sjókvíaeldi þurfi að minnka framleiðslu um 100-500 laxa fyrir hvern strokeldislax sem veiðist í íslenskum ám. Með þeirri tillögu má áætla að ráðherra gerir sér ekki grein fyrir þeirri ógn sem villta laxastofninum og náttúrunni stafar af opnu sjókvíaeldi. Þessar tölur eru dropi í hafið hjá þessum fyrirtækjunum, þar sem u.þ.b. 25 milljónir eldislaxa eru í sjókvíum á Íslandi. ·Ráðherra leggur sérstaka áherslu á innra eftirlit, þrátt fyrir stórauknar fjárveitingar til opinberra eftirlitsaðila. NASF telur að það hafi ítrekað sýnt sig að slíkt gengur ekki upp. Eldisfyrirtækin hafa hafnað því að þeim beri að fara að lögum. Ef það á að koma á regluverki sem annað hvort verðlaunar eða refsar eftir frammistöðu fyrirtækja, er fráleitt að láta fyrirtækin meta eigin frammistöðu. ·Í frumvarpinu tekur ráðherra ekki fram lausnir til að merkja eldislaxa sérstaklega, þannig að það sé hægt að þekkja þá í sundur frá villta laxastofninum ef umhverfisslys eins og slysasleppingar eiga sér stað. ·Í frumvarpinu er það lagt til að áhættumat erfðablöndunar verði einungis ráðgefandi fyrir ráðherra. Þar af leiðandi er lagt til að það magn frjórra norskra eldislaxa sem ala má í sjókvíum við Ísland, sé pólitísk ákvörðun. 70% íslensku þjóðarinnar er mótfallin sjókvíaeldi og þeim umhverfisslysum sem fylgja iðnaðnum, en einungis 10% eru fylgjandi iðnaðinum. Það er kaldhæðnislegt að ósjálfbær iðnaðurinn vilji að lögin séu jafn götótt og sjókvíarnar sem iðnaðurinn ógnar villta laxastofninum með. Það er nefnilega ólíkt sem almenningur aðhefst og þessi iðnaður. Flest myndum við nefnilega gera okkur grein fyrir mikilvægi þess að net haldi. Í sjókvíaeldi er hreinlega gert ráð fyrir því að net haldi ekki, líkt og lögin sem iðnaðinum er ætlað að starfa eftir, ef marka má málflutning forsvars- og talsmanna sjókvíaeldisins. NASF hvetur aðila sem annt er um villta laxastofninn og náttúru Íslands að skila inn athugasemdum í samráðsgátt stjórnvalda. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Sjókvíaeldi Elvar Örn Friðriksson Fiskeldi Athugið. Vísir hvetur lesendur til að skiptast á skoðunum. Allar athugasemdir eru á ábyrgð þeirra er þær rita. Lesendur skulu halda sig við málefnalega og hófstillta umræðu og áskilur Vísir sér rétt til að fjarlægja ummæli og/eða umræðu sem fer út fyrir þau mörk. Vísir mun loka á aðgang þeirra sem tjá sig ekki undir eigin nafni eða gerast ítrekað brotlegir við ofangreindar umgengnisreglur. Mest lesið Geirfuglar Sigríðar Hagalín Þór Saari Skoðun 10 sekir menn gangi lausir Guðný S. Bjarnadóttir Skoðun Pólitísk sjálfsmörk í Laugardalnum – aðför að skólastarfi Helgi Áss Grétarsson,Marta Guðjónsdóttir Skoðun Bókahilla er ekki bókasafn Unnar Geir Unnarsson Skoðun Láttu ekki plata þig! Helga Sigrún Harðardóttir Skoðun Lokun pósthúsa – ferli sem vonandi á sér enga hliðstæðu Björn Bjarki Þorsteinsson,Unnur Valborg Hilmarsdóttir Skoðun Þingmenn opnið augun og finnið kjarkinn Jón Hjaltason Skoðun Um flug geirfuglsins Sigríður Hagalín Björnsdóttir Skoðun Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun „Drekkum í dag og iðrumst á morgun!“ Valgerður Rúnarsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Þegar réttindin þín eru tekin í burtu af stjórnvöldum Jón Frímann Jónsson skrifar Skoðun Aukin lífsgæði - fimm leiðir að bættri vellíðan Bryndís Hrönn B. Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Síðasta hálmstrá Vinstri grænna í höndum Bjarkeyjar Olsen Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Pólitísk sjálfsmörk í Laugardalnum – aðför að skólastarfi Helgi Áss Grétarsson,Marta Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Vara við meiriháttar skorti á kopar eftir 2025 Jean-Rémi Chareyre skrifar Skoðun Þingmenn opnið augun og finnið kjarkinn Jón Hjaltason skrifar Skoðun Láttu ekki plata þig! Helga Sigrún Harðardóttir skrifar Skoðun Bókahilla er ekki bókasafn Unnar Geir Unnarsson skrifar Skoðun 10 sekir menn gangi lausir Guðný S. Bjarnadóttir skrifar Skoðun Hvað er að frétta í lífi án frétta? Skúli Bragi Geirdal skrifar Skoðun Geirfuglar Sigríðar Hagalín Þór Saari skrifar Skoðun Lokun pósthúsa – ferli sem vonandi á sér enga hliðstæðu Björn Bjarki Þorsteinsson,Unnur Valborg Hilmarsdóttir skrifar Skoðun Fjarheilbrigðisþjónusta Halla Signý Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Kæri útskriftarárgangur 2024, grunnskólans í Stykkishólmi Rannveig Ernudóttir skrifar Skoðun Yfirlýsing Hagsmunasamtaka brotaþola og Öfga Tanja M. Ísfjörð Magnúsdóttir,Ólöf Tara Harðardóttir,Hulda Hrund Guðrúnar Sigmundsdóttir,Guðný S. Bjarnadóttir skrifar Skoðun Sniglaráðherrann Þorsteinn Sæmundsson skrifar Skoðun Fulltrúi fólksins kjörinn forseti - enn á ný Andrés Jónsson skrifar Skoðun Velmegun Íslands er háð alþjóðaöryggi Smári McCarthy skrifar Skoðun Ekkert svar..... Ingunn Ósk Sturludóttir skrifar Skoðun Endurskoðun á hjálpartækjahugtakinu Telma Sigtryggsdóttir skrifar Skoðun Stóru fjölmiðlarnir töpuðu kosningunum Sverrir Björnsson skrifar Skoðun Milljarðar fyrir verri viðskiptakjör Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun „Drekkum í dag og iðrumst á morgun!“ Valgerður Rúnarsdóttir skrifar Skoðun Fyrirbærið Wolt - Að taka allan gróðann en enga ábyrgð Halldór Oddsson,Saga Kjartansdóttir skrifar Skoðun Skuggasund Margrét Kristín Blöndal skrifar Skoðun Verndun hvala á alþjóðlegum degi hafsins Micah Garen skrifar Skoðun Misþyrming íslenskunnar í boði gervigreinds flugfélags: „Icelandair endurræsir afþreyingu, keppnisskyrði flugbjúgukeppnissins og eventýralega þvælu“ María Helga Guðmundsdóttir. skrifar Skoðun Um flug geirfuglsins Sigríður Hagalín Björnsdóttir skrifar Skoðun Munurinn á meðgöngu- og fæðingarsjúkdómum Jóhann Óli Eiðsson skrifar Skoðun Hinn augum ósýnilegi skaði Matthildur Björnsdóttir skrifar Sjá meira
Ný drög frumvarps Svandísar Svavarsdóttur matvælaráðherra að lögum um lagareldi taka nokkur nauðsynleg skref í viðleitni til að hemja þann faraldur sem opið sjókvíaeldi er orðið fyrir íslenska náttúru og samfélag. Þar er víða um framfarir að ræða sem miða þó fyrst og fremst að því að herða eftirlit með iðnaði sem hefur ítrekað misnotað veikt stofnanaumhverfi og barist í þau fáu skipti sem regluverkinu er beitt. Verndarsjóður villtra laxastofna (North Atlantic Salmon Fund (NASF)) hefur hins vegar miklar áhyggjur af því að ekki séu tekin skref sem tryggi tilvist villta laxastofnsins um ókomna tíð. Á þeim fáu dögum frá því að drögin litu dagsins ljós höfum við enn og aftur fengið staðfest að sjókvíaeldisiðnaðinum er slétt sama um náttúruna. Fyrirtækin telja sig ekki þurfa að upplýsa um öll göt sem finnast á kvíum og Í augum iðnaðarins hefur það enga þýðingu að nýlega er búið að banna Arnarlaxi að lýsa iðnaðinum sem sjálfbærum enda getur hann ekki annað en skaðað villta laxastofninn og náttúruna, eðli máls samkvæmt. Svo þegar ímyndarmálin eru komin í þrot er bara reynt að henda peningum í vandamálið, líkt og þegar Arnarlax styrkti nýlega handboltalandsliðið. En svona er viðhorf iðnaðarins, hann ver sig með kjafti og klóm enda má leiða líkur að því að iðnaðinum gangi einfaldlega mun betur að stækka í friði ef ekki þyrfti að glíma við þá sem vilja vernda villta laxinn og náttúruna. Afsláttur af viðurlögum eykur arðránið Það er mikið áhyggjuefni að mörg atriði frumvarpsins gagnast ekki villta laxastofninum né náttúrunni. Áramótaskaupið 2023 gæti hreinlega reynst sannspátt um að 35 ár héðan í frá hafi enn ekki tekist að uppræta norska eldislaxinn í íslenskri náttúru ef ekki verður gengið nægilega langt núna . Á þingi fyrir jól mátti strax sjá þingmenn vilja gefa svikulum iðnaðinum sem mestan afslátt. Það er auðvitað ekki hægt að túlka það á neinn annan hátt en að viðkomandi þingmenn reikni ekki með að sjókvíaeldis iðnaðurinn geti starfað innan ramma laganna. Í nefndaráliti frá þingmönnum meirihluta efnahags- og viðskiptanefndar virðist ekki vilji til iðnaðurinn greiði gjald fyrir þann skaða sem hann veldur náttúrunni né þeim sem hana nýta með sjálfbærum hætti. NASF telur markmið frumvarpsins ekki duga til að taka á núverandi ógn villta laxastofnsins og náttúrunnar og telur að eftirfarandi atriðum (sem eru þó langt frá því að vera tæmandi listi) sé verulega ábótavant: ·Í frumvarpinu er lagt til að afföll eldislaxa verða komin undir 10% fyrir árið 2028, en innan frumvarps er raunin sú að 10-20% afföll eru talin ásættanleg. Það er ekki ásættanlegt vegna dýravelferðar, þegar eru afföllin hærri á Íslandi en meðal afföll í Noregi. ·Þess heldur er að lagt til að fyrirtæki sem stunda sjókvíaeldi þurfi að minnka framleiðslu um 100-500 laxa fyrir hvern strokeldislax sem veiðist í íslenskum ám. Með þeirri tillögu má áætla að ráðherra gerir sér ekki grein fyrir þeirri ógn sem villta laxastofninum og náttúrunni stafar af opnu sjókvíaeldi. Þessar tölur eru dropi í hafið hjá þessum fyrirtækjunum, þar sem u.þ.b. 25 milljónir eldislaxa eru í sjókvíum á Íslandi. ·Ráðherra leggur sérstaka áherslu á innra eftirlit, þrátt fyrir stórauknar fjárveitingar til opinberra eftirlitsaðila. NASF telur að það hafi ítrekað sýnt sig að slíkt gengur ekki upp. Eldisfyrirtækin hafa hafnað því að þeim beri að fara að lögum. Ef það á að koma á regluverki sem annað hvort verðlaunar eða refsar eftir frammistöðu fyrirtækja, er fráleitt að láta fyrirtækin meta eigin frammistöðu. ·Í frumvarpinu tekur ráðherra ekki fram lausnir til að merkja eldislaxa sérstaklega, þannig að það sé hægt að þekkja þá í sundur frá villta laxastofninum ef umhverfisslys eins og slysasleppingar eiga sér stað. ·Í frumvarpinu er það lagt til að áhættumat erfðablöndunar verði einungis ráðgefandi fyrir ráðherra. Þar af leiðandi er lagt til að það magn frjórra norskra eldislaxa sem ala má í sjókvíum við Ísland, sé pólitísk ákvörðun. 70% íslensku þjóðarinnar er mótfallin sjókvíaeldi og þeim umhverfisslysum sem fylgja iðnaðnum, en einungis 10% eru fylgjandi iðnaðinum. Það er kaldhæðnislegt að ósjálfbær iðnaðurinn vilji að lögin séu jafn götótt og sjókvíarnar sem iðnaðurinn ógnar villta laxastofninum með. Það er nefnilega ólíkt sem almenningur aðhefst og þessi iðnaður. Flest myndum við nefnilega gera okkur grein fyrir mikilvægi þess að net haldi. Í sjókvíaeldi er hreinlega gert ráð fyrir því að net haldi ekki, líkt og lögin sem iðnaðinum er ætlað að starfa eftir, ef marka má málflutning forsvars- og talsmanna sjókvíaeldisins. NASF hvetur aðila sem annt er um villta laxastofninn og náttúru Íslands að skila inn athugasemdum í samráðsgátt stjórnvalda.
Pólitísk sjálfsmörk í Laugardalnum – aðför að skólastarfi Helgi Áss Grétarsson,Marta Guðjónsdóttir Skoðun
Lokun pósthúsa – ferli sem vonandi á sér enga hliðstæðu Björn Bjarki Þorsteinsson,Unnur Valborg Hilmarsdóttir Skoðun
Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun
Skoðun Pólitísk sjálfsmörk í Laugardalnum – aðför að skólastarfi Helgi Áss Grétarsson,Marta Guðjónsdóttir skrifar
Skoðun Lokun pósthúsa – ferli sem vonandi á sér enga hliðstæðu Björn Bjarki Þorsteinsson,Unnur Valborg Hilmarsdóttir skrifar
Skoðun Yfirlýsing Hagsmunasamtaka brotaþola og Öfga Tanja M. Ísfjörð Magnúsdóttir,Ólöf Tara Harðardóttir,Hulda Hrund Guðrúnar Sigmundsdóttir,Guðný S. Bjarnadóttir skrifar
Skoðun Fyrirbærið Wolt - Að taka allan gróðann en enga ábyrgð Halldór Oddsson,Saga Kjartansdóttir skrifar
Skoðun Misþyrming íslenskunnar í boði gervigreinds flugfélags: „Icelandair endurræsir afþreyingu, keppnisskyrði flugbjúgukeppnissins og eventýralega þvælu“ María Helga Guðmundsdóttir. skrifar
Pólitísk sjálfsmörk í Laugardalnum – aðför að skólastarfi Helgi Áss Grétarsson,Marta Guðjónsdóttir Skoðun
Lokun pósthúsa – ferli sem vonandi á sér enga hliðstæðu Björn Bjarki Þorsteinsson,Unnur Valborg Hilmarsdóttir Skoðun
Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun