Kjarapakki Samfylkingar: Mildum höggið og vinnum gegn verðbólgu Kristrún Frostadóttir skrifar 6. desember 2023 16:02 Fjölmörg heimili á Íslandi hafa orðið fyrir þungu höggi vegna hárra vaxta og verðbólgu. Ríkisstjórnin tekur þennan vanda almennings ekki alvarlega. Og það gerir vont ástand verra. Eins og fram hefur komið í fjölmiðlum verður 5.000 heimilum hent úr vaxtabótakerfinu samkvæmt fjárlögum ríkisstjórnarinnar. Sömuleiðis lækka húsnæðisbætur til leigjenda. Á tímum sem þessum er ótrúlegt að ríkisstjórnin ætli að minnka stuðning við skuldsett heimili og leigjendur. Og í stað þess að grípa sjálf til aðgerða til að vinna bug á verðbólgunni hefur ríkisstjórnin sífellt bent á Seðlabankann. Þannig hefur ríkisstjórnin beinlínis kallað hærri vexti yfir heimilin. Samfylkingin leggur fram kjarapakka Samfylkingin vill fara aðra leið en ríkisstjórnin. Þess vegna höfum við kynnt kjarapakka Samfylkingar með afmörkuðum breytingum við fjárlög ríkisstjórnarinnar. Kjarapakkinn gengur út á að vinna bug á verðbólgunni með því að beita aðhaldi þar sem þenslan er í raun og veru. Og um leið að milda höggið fyrir heimilin. Fyrir hverja krónu í aukin útgjöld í kjarapakka Samfylkingar koma tvær krónur á móti í auknar tekjur. Það er til að vinna bug á verðbólgu og ná niður vöxtum. Í kjarapakkanum eru afmarkaðar tillögur sem við teljum að ríkisstjórnin ætti að geta fallist á núna í tengslum við fjárlög og kjarasamninga. Auðvitað myndi Samfylkingin stjórna með allt öðrum hætti en núverandi ríkisstjórn — til dæmis í mikilvægum málaflokkum eins og heilbrigðisþjónustu, kjörum öryrkja og aldraðra og svo framvegis. En til að ráðast í svo veigamiklar breytingar þyrfti kosningar og nýja ríkisstjórn. Mildum höggið fyrir heimilin Til að milda höggið fyrir heimilin vill Samfylkingin setja 6 milljarða í vaxta- og húsnæðisbætur og grípa til aðgerða til að auka húsnæðisöryggi fólks. Þannig mætti styðja 10.000 skuldsett heimili til viðbótar í stað þess að henda 5.000 heimilum út úr vaxtabótakerfinu og tryggja að húsnæðisbætur til leigjenda haldi verðgildi sínu. Þá leggur Samfylkingin til vaxtabætur til bænda. Það væri skilvirk leið til að styðja við bændur með þunga vaxtabyrði þar sem heimili bændafjölskyldna eru samofin búrekstrinum. Loks leggur Samfylkingin til aðgerðir sem mætti ráðast í til að auka strax húsnæðisöryggi fólks án mikils tilkostnaðar. Við viljum ná stjórn á Airbnb og skammtímaleigu íbúða, taka upp tímabundna leigubremsu að danskri fyrirmynd og veita skattaívilnun til uppbyggingar á almennum íbúðum. Vinnum bug á verðbólgunni Samhengið milli velferðar og verðbólgu er mikilvægt. Með markvissum aðgerðum til að milda höggið fyrir heimilin, þar sem þörfin er mest, er hægt að mæta kröfum verkalýðshreyfingarinnar án þess að það kalli á þeim muni meiri launahækkanir sem leggjast flatt yfir alla. Það er skilvirkasta leiðin til að stuðla að skynsamlegum kjarasamningum sem halda aftur af verðbólgu. Við höfum fordæmin fyrir þessari nálgun frá öðrum Norðurlöndum. En ef ríkið gerir ekkert til að styrkja velferðina þá bítur það í skottið á sér með meiri launahækkunum en ella sem lenda í fanginu á fyrirtækjum, sveitarfélögum og auðvitað ríkissjóði líka. Þar fyrir utan vill Samfylkingin vinna bug á verðbólgunni með því að beita aðhaldi þar sem þenslan er í raun og veru. Eftir metár í fjármagnstekjum, metarðsemi hjá stórúgerð og methagnað hjá bönkum. Því leggjum við til 24 milljarða aðhald á tekjuhlið ríkissjóðs: Fjármagnstekjuskattur hækki úr 22% í 25% sem fellur nær eingöngu á tekjuhæstu tíund landsmanna, skrúfað verði fyrir skattaglufu sem hefur verið kölluð „ehf.-gatið“, álag verði lagt á veiðigjöld stórútgerða og lækkun á bankaskatti verði afturkölluð. Þar af færu 6 milljarðar í að milda höggið fyrir heimilin, eins og áður segir, og aðrir 6 milljarðar yrðu teknir frá til að fjármagna aðgerðir vegna ástandsins í Grindavík. Á verðbólgutímum er mikilvægt að fjármagna öll fyrirséð útgjöld til að kynda ekki undir frekari verðbólgu. Það gildir auðvitað einnig um aðgerðir á borð við afkomutryggingu og leigustuðning fyrir Grindvíkinga — sem Samfylkingin hefur stutt en sem ríkisstjórnin hefur ekki getað komið sér saman um hvernig eigi að fjármagna. Samhljómur með ASÍ og almenningi Þegar áhrifin af kjarapakka Samfylkingarinnar eru tekin saman er ljóst að pakkinn myndi skila sér beint í bókhaldi venjulegra íslenskra heimila: Meiri velferð og minni verðbólga. Húsnæðisöryggi og hóflegar launahækkanir. Tvær krónur í tekjur fyrir hverja krónu í aukin útgjöld. Samfylkingin vill fara aðra leið en núverandi ríkisstjórn. Og það skiptir okkur máli að sýna fram á að það er hægt að stjórna með öðrum hætti en nú er gert — í þágu fólksins í landinu. Málflutningur Samfylkingarinnar hefur átt mikinn samhljóm með Alþýðusambandi Íslands og einnig almennum borgurum í umræðu og samtölum um efnahagsstjórn ríkisstjórnarinnar. Það skiptir okkur máli. Það bendir til þess að við í Samfylkingunni séum rétt stillt og að það sé vaxandi slagkraftur víða í samfélaginu til breytinga. Við vonum að stjórnarmeirihlutinn á Alþingi muni fallast á einhverjar af breytingartillögum okkar við fjárlögin. En ef ríkisstjórnin ætlar að halda áfram á sömu braut er ljóst að verkefni næstu ríkisstjórnar halda áfram að hrúgast upp. Hvernig sem það fer verður Samfylkingin reiðubúin að leiða breytingar að loknum næstu kosningum, fáum við til þess umboð hjá þjóðinni. Höfundur er formaður Samfylkingarinnar – Jafnaðarflokks Íslands. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Kristrún Frostadóttir Samfylkingin Athugið. Vísir hvetur lesendur til að skiptast á skoðunum. Allar athugasemdir eru á ábyrgð þeirra er þær rita. Lesendur skulu halda sig við málefnalega og hófstillta umræðu og áskilur Vísir sér rétt til að fjarlægja ummæli og/eða umræðu sem fer út fyrir þau mörk. Vísir mun loka á aðgang þeirra sem tjá sig ekki undir eigin nafni eða gerast ítrekað brotlegir við ofangreindar umgengnisreglur. Mest lesið Misskiljum ekki neitt Jón Helgi Björnsson Skoðun Mýtur um veitt og sleppt á laxi Karl Lúðvíksson Skoðun Ráðherra Kári Stefánsson Skoðun Uppalendur bera mikla ábyrgð Fastir pennar Bréf frá móður Berglind Fríða Viggósdóttir Skoðun „Ég skal baka fyrir Gunnar en ég kýs Kristján“ Páll Magnússon Skoðun Forsetaframbjóðendur undir áhrifum Kremlverja? Bjarni Már Magnússon Skoðun Forseti Íslands, Baldur Þórhallsson Friðrik Erlingsson Skoðun Sagan sem verður að segja Drífa Snædal Skoðun Heilbrigðiskerfi Íslands - Tími fyrir lausnir! Victor Gudmundsson Skoðun Skoðun Skoðun Neikvæð áhrif þess að útiloka forsetaframbjóðendur frá kappræðum strax komin í ljós Ástþór Magnússon skrifar Skoðun Nýtt sveitarfélag Halla Signý Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Stafrænn ójöfnuður á upplýsingaöld Stella Samúelsdóttir,Alma Ýr Ingólfsdóttir skrifar Skoðun Varfærnisleg fagnaðarlæti Berglind Sunna Bragadóttir skrifar Skoðun „Ég skal baka fyrir Gunnar en ég kýs Kristján“ Páll Magnússon skrifar Skoðun Daðrað við sölu Björn Sævar Einarsson skrifar Skoðun Rannsóknir á söfnum skapa dýrmæta þekkingu Arndís Bergsdóttr skrifar Skoðun Sagan sem verður að segja Drífa Snædal skrifar Skoðun Nýsköpun innviða Jóhanna Ýr Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Fjöldi fyrirtækja hætta með Rapyd Oddný Björg Rafnsdóttir skrifar Skoðun Forsetaframbjóðendur undir áhrifum Kremlverja? Bjarni Már Magnússon skrifar Skoðun Bréf frá móður Berglind Fríða Viggósdóttir skrifar Skoðun Vill ekki lengur íslenzkan her? Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Hafa íslensk fjarskiptafélög málað sig út í horn? Aron Heiðar Steinsson skrifar Skoðun Á Ísland framtíð í NATO? Hilmar Þór Hilmarsson skrifar Skoðun Fjallkonan nýja, hún Katrín Þorvaldur Logason skrifar Skoðun Heilsa íslenskrar þjóðar, samofin framþróun í læknisfræði á Íslandi Theódór Skúli Sigurðsson skrifar Skoðun Njótum reynslu Katrínar Valgerður Bjarnadóttir skrifar Skoðun Katrínu á Bessastaði Brynja Þorbjörnsdóttir skrifar Skoðun Eru stjórnvöld að virða réttindi barna á flótta? Hópur fólks í ungmennaráði UNICEF á Íslandi skrifar Skoðun Forseti Íslands, Baldur Þórhallsson Friðrik Erlingsson skrifar Skoðun Algeng mistök við fasteignakaup og hvernig þú forðast þau Kristín Ósk Þórðardóttir skrifar Skoðun Er ungum mönnum sama um sjófólk? Kjartan Sveinn Guðmundsson skrifar Skoðun Þörfin fyrir heimilislækna Bjarni Jónsson skrifar Skoðun Um lýðræði — Þrjár spurningar til forsetaframbjóðenda Hjörtur Hjartarson skrifar Skoðun 30% kaupmáttaraukning með evru Guðmundur Ragnarsson skrifar Skoðun Halla Tómasdóttir yrði góður forseti Rannveig Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Forsetinn má ekki fara á taugum Gísli Jökull Gíslason skrifar Skoðun „Brandarinn er búinn!“ María Heba Þorkelsdóttir skrifar Skoðun Katrín kann sig Aðalheiður Björk Olgudóttir skrifar Sjá meira
Fjölmörg heimili á Íslandi hafa orðið fyrir þungu höggi vegna hárra vaxta og verðbólgu. Ríkisstjórnin tekur þennan vanda almennings ekki alvarlega. Og það gerir vont ástand verra. Eins og fram hefur komið í fjölmiðlum verður 5.000 heimilum hent úr vaxtabótakerfinu samkvæmt fjárlögum ríkisstjórnarinnar. Sömuleiðis lækka húsnæðisbætur til leigjenda. Á tímum sem þessum er ótrúlegt að ríkisstjórnin ætli að minnka stuðning við skuldsett heimili og leigjendur. Og í stað þess að grípa sjálf til aðgerða til að vinna bug á verðbólgunni hefur ríkisstjórnin sífellt bent á Seðlabankann. Þannig hefur ríkisstjórnin beinlínis kallað hærri vexti yfir heimilin. Samfylkingin leggur fram kjarapakka Samfylkingin vill fara aðra leið en ríkisstjórnin. Þess vegna höfum við kynnt kjarapakka Samfylkingar með afmörkuðum breytingum við fjárlög ríkisstjórnarinnar. Kjarapakkinn gengur út á að vinna bug á verðbólgunni með því að beita aðhaldi þar sem þenslan er í raun og veru. Og um leið að milda höggið fyrir heimilin. Fyrir hverja krónu í aukin útgjöld í kjarapakka Samfylkingar koma tvær krónur á móti í auknar tekjur. Það er til að vinna bug á verðbólgu og ná niður vöxtum. Í kjarapakkanum eru afmarkaðar tillögur sem við teljum að ríkisstjórnin ætti að geta fallist á núna í tengslum við fjárlög og kjarasamninga. Auðvitað myndi Samfylkingin stjórna með allt öðrum hætti en núverandi ríkisstjórn — til dæmis í mikilvægum málaflokkum eins og heilbrigðisþjónustu, kjörum öryrkja og aldraðra og svo framvegis. En til að ráðast í svo veigamiklar breytingar þyrfti kosningar og nýja ríkisstjórn. Mildum höggið fyrir heimilin Til að milda höggið fyrir heimilin vill Samfylkingin setja 6 milljarða í vaxta- og húsnæðisbætur og grípa til aðgerða til að auka húsnæðisöryggi fólks. Þannig mætti styðja 10.000 skuldsett heimili til viðbótar í stað þess að henda 5.000 heimilum út úr vaxtabótakerfinu og tryggja að húsnæðisbætur til leigjenda haldi verðgildi sínu. Þá leggur Samfylkingin til vaxtabætur til bænda. Það væri skilvirk leið til að styðja við bændur með þunga vaxtabyrði þar sem heimili bændafjölskyldna eru samofin búrekstrinum. Loks leggur Samfylkingin til aðgerðir sem mætti ráðast í til að auka strax húsnæðisöryggi fólks án mikils tilkostnaðar. Við viljum ná stjórn á Airbnb og skammtímaleigu íbúða, taka upp tímabundna leigubremsu að danskri fyrirmynd og veita skattaívilnun til uppbyggingar á almennum íbúðum. Vinnum bug á verðbólgunni Samhengið milli velferðar og verðbólgu er mikilvægt. Með markvissum aðgerðum til að milda höggið fyrir heimilin, þar sem þörfin er mest, er hægt að mæta kröfum verkalýðshreyfingarinnar án þess að það kalli á þeim muni meiri launahækkanir sem leggjast flatt yfir alla. Það er skilvirkasta leiðin til að stuðla að skynsamlegum kjarasamningum sem halda aftur af verðbólgu. Við höfum fordæmin fyrir þessari nálgun frá öðrum Norðurlöndum. En ef ríkið gerir ekkert til að styrkja velferðina þá bítur það í skottið á sér með meiri launahækkunum en ella sem lenda í fanginu á fyrirtækjum, sveitarfélögum og auðvitað ríkissjóði líka. Þar fyrir utan vill Samfylkingin vinna bug á verðbólgunni með því að beita aðhaldi þar sem þenslan er í raun og veru. Eftir metár í fjármagnstekjum, metarðsemi hjá stórúgerð og methagnað hjá bönkum. Því leggjum við til 24 milljarða aðhald á tekjuhlið ríkissjóðs: Fjármagnstekjuskattur hækki úr 22% í 25% sem fellur nær eingöngu á tekjuhæstu tíund landsmanna, skrúfað verði fyrir skattaglufu sem hefur verið kölluð „ehf.-gatið“, álag verði lagt á veiðigjöld stórútgerða og lækkun á bankaskatti verði afturkölluð. Þar af færu 6 milljarðar í að milda höggið fyrir heimilin, eins og áður segir, og aðrir 6 milljarðar yrðu teknir frá til að fjármagna aðgerðir vegna ástandsins í Grindavík. Á verðbólgutímum er mikilvægt að fjármagna öll fyrirséð útgjöld til að kynda ekki undir frekari verðbólgu. Það gildir auðvitað einnig um aðgerðir á borð við afkomutryggingu og leigustuðning fyrir Grindvíkinga — sem Samfylkingin hefur stutt en sem ríkisstjórnin hefur ekki getað komið sér saman um hvernig eigi að fjármagna. Samhljómur með ASÍ og almenningi Þegar áhrifin af kjarapakka Samfylkingarinnar eru tekin saman er ljóst að pakkinn myndi skila sér beint í bókhaldi venjulegra íslenskra heimila: Meiri velferð og minni verðbólga. Húsnæðisöryggi og hóflegar launahækkanir. Tvær krónur í tekjur fyrir hverja krónu í aukin útgjöld. Samfylkingin vill fara aðra leið en núverandi ríkisstjórn. Og það skiptir okkur máli að sýna fram á að það er hægt að stjórna með öðrum hætti en nú er gert — í þágu fólksins í landinu. Málflutningur Samfylkingarinnar hefur átt mikinn samhljóm með Alþýðusambandi Íslands og einnig almennum borgurum í umræðu og samtölum um efnahagsstjórn ríkisstjórnarinnar. Það skiptir okkur máli. Það bendir til þess að við í Samfylkingunni séum rétt stillt og að það sé vaxandi slagkraftur víða í samfélaginu til breytinga. Við vonum að stjórnarmeirihlutinn á Alþingi muni fallast á einhverjar af breytingartillögum okkar við fjárlögin. En ef ríkisstjórnin ætlar að halda áfram á sömu braut er ljóst að verkefni næstu ríkisstjórnar halda áfram að hrúgast upp. Hvernig sem það fer verður Samfylkingin reiðubúin að leiða breytingar að loknum næstu kosningum, fáum við til þess umboð hjá þjóðinni. Höfundur er formaður Samfylkingarinnar – Jafnaðarflokks Íslands.
Skoðun Neikvæð áhrif þess að útiloka forsetaframbjóðendur frá kappræðum strax komin í ljós Ástþór Magnússon skrifar
Skoðun Heilsa íslenskrar þjóðar, samofin framþróun í læknisfræði á Íslandi Theódór Skúli Sigurðsson skrifar
Skoðun Eru stjórnvöld að virða réttindi barna á flótta? Hópur fólks í ungmennaráði UNICEF á Íslandi skrifar
Skoðun Algeng mistök við fasteignakaup og hvernig þú forðast þau Kristín Ósk Þórðardóttir skrifar