Þjóðin vaknaði og nú er komið að stjórnvöldum Ellen Kristjánsdóttir skrifar 23. júní 2023 11:30 Flest þekkjum við einhvern sem hefur orðið fíkn að bráð. Fíknin fer ekki í manngreinarálit og því er alls ekki um einsleitan hóp að ræða. Sum ánetjast ung og önnur jafnvel á gamalsaldri. Þau sem leita sér meðferðar hafa oftast einlægan vilja til að snúa við blaðinu en því miður er málið ekki alltaf svo einfalt. Í samfélaginu er nokkuð almenn sátt um nauðsyn þess að styðja við meðferðarúrræði og hjálpa sjúklingum að komast aftur inn í samfélagið. Hins vegar hefur verið talsverður vandræðagangur í málefnum sem varða þau sem ekki ná bata og festast í hinum harða heimi neyslunnar. Enginn ætlar sér að fara þangað. Þar snýst allt um næsta skammt því fráhvörfin eru óbærileg og allt er reynt til að forðast þau. Í mörgum tilfellum kemur sprautan til sögunnar, með allri þeirri auknu hættu sem slíkri neyslu fylgir. Skaðaminnkunarstarfsemi Rauða krossins hefur undanfarin ár verið ómetanlegt ljós í tilveru þeirra verst settu í þessum hópi. Grundvallarmarkmið skaðaminnkunar er að halda fólki á lífi og koma í veg fyrir óafturkræfan skaða sem hlotist getur af vímuefnanotkun, en ekki að koma í veg fyrir notkunina sjálfa. Þetta felst t.d. í eftirliti með notkun vímuefnanna og viðbrögðum ef hættuleg einkenni gera vart við sig. Boðið er upp á hreinar sprautur og nálar og þjálfað starfsfólk mætir skjólstæðingum með hlýlegu og fordómalausu viðmóti. Nefúðinn Naloxone fæst líka án endurgjalds, en hann bjargar lífi þeirra sem hafa tekið of stóran skammt af ópíóíðalyfjum, sem og strimlar til að athuga styrkleika lyfjanna eða hvort óvænt efni leynist í þeim. Skjólstæðingar geta líka fengið næringu, sálrænan stuðning, hlý föt og fleira. Í mars 2022 opnaði Rauði krossinn nýtt neyslurými, Ylju. Um tilraunaverkefni til eins árs var að ræða og það lokaði í mars á þessu ári. Tryggð hefur verið áframhaldandi fjármögnun fyrir rekstur rýmisins, en það skortir húsnæði. Síðan rýminu var lokað hafa sýkingar af völdum vímuefnanotknunar í æð rokið upp, með tilheyrandi álagi og kostnaði fyrir heilbrigðiskerfið. Sömu þróun má sjá í nágrannalöndum okkar. Dæmin sanna að þar sem dregið er úr skaðaminnkandi þjónustu eykst álag á aðra þætti heilbrigðiskerfisins og dauðsföllum fjölgar. Neyslurými koma ekki í stað meðferðar. Í draumaheimi myndu öll fara í meðferð og læknast, en því miður er það ekki svo. Sum geta ekki hætt, sama hversu djúpt sem þau virðast sokkin og þurfa bara björgunarhring til að halda lífi og eiga von. Meðferð og skaðaminnkun eru ekki andstæður. Skaðaminnkun hvetur ekki til aukinnar neyslu heldur bætir lísgæði þeirra sem lifa með fíkn og dregur þar með úr ýmsum samfélagslegum skaða. Mannslíf eru í húfi. Á hverju strandar? Tónleikarnir „Vaknaðu!“ voru nýlega haldnir í Hörpu og sendir út á RÚV til þess að vekja athygli á þeirri hræðilegu staðreynd að fjöldi ungs fólks hefur látist af völdum ópíóíðalyfja á undanförnum mánuðum. Í tengslum við tónleikana var efnt til söfnunar til styrktar Rauða krossinum og starfsemi hans á sviði forvarna og skaðaminnkunar. Árangurinn fór fram úr björtustu vonum. Þjóðin vaknaði svo sannarlega og fylkti sér á bak við þetta þarfa málefni. Rauði krossinn hefur þar með fengið fjármagn til að sinna áfram sínu góða starfi um sinn en til þess að hægt verði að halda áfram af fullum krafti vantar aðeins staðsetningu fyrir 200 fermetra neyslurými. Húsnæðið er þegar fyrir hendi (í formi gáma) og fjármagnið er til staðar, en nú bíðum við öll eftir viðbrögðum stjórnvalda, sem enn hafa ekki brugðist við óskum um heppilega staðsetningu. Stungið hefur verið upp á ýmsum stöðum sem ekki þarfnast grenndarkynningar, til dæmis auðri lóð við Skúlagötu þar sem engar framkvæmdir eru ráðgerðar fyrr en 2028. Engin svör hafa borist, enn sem komið er. Mannslíf eru í húfi. Á hverju strandar? Höfundur er söngkona og einn skipuleggjenda tónleikanna Vaknaðu!. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Fíkn Mest lesið Svar við bréfi Ingós: 3.233.700.000 krónur Runólfur Ágústsson Skoðun Á tæpustu tungu Eiríkur Örn Norðdahl Skoðun Núll prósent skynsemi Lára G. Sigurðardóttir Skoðun Förum vel með byggingarvörur Eyþór Bjarki Sigurbjörnsson Skoðun Rétturinn til heilnæms umhverfis vs bæjaryfirvöld Hafnarfjarðar Björg Sveinsdóttir Skoðun Úr buffi í klút Gunnhildur Birna Gunnarsdóttir Skoðun Ingólfur krítar liðugt Kristinn H. Gunnarsson Skoðun Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun Skuldum við 17 þúsund íbúðir á höfuðborgarsvæðinu? Sigurður Stefánsson Skoðun Það eru lög í landinu Líneik Anna Sævarsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Er lýðræðinu viðbjargandi? Reynir Böðvarsson skrifar Skoðun Þegar forréttindafólk í valdastöðu skerðir mannréttindi jaðarsettra hópa Sema Erla Serdaroglu skrifar Skoðun Forsetapróf Auður Guðna Sigurðardóttir skrifar Skoðun Aukin sala áfengis ógnar grundvallarmarkmiðum lýðheilsu Aðalsteinn Gunnarsson skrifar Skoðun Svik VG í jafnréttismálum Jana Salóme Ingibjargar Jósepsdóttir skrifar Skoðun Spennandi tímar fyrir ungt fólk í Hafnarfirði Kristín Thoroddsen,Margrét Vala Marteinsdóttir skrifar Skoðun Ingólfur krítar liðugt Kristinn H. Gunnarsson skrifar Skoðun Fáu spáð en vel fylgst með Ari Trausti Guðmundsson skrifar Skoðun Armæða um íslenska tungu Hermann Stefánsson skrifar Skoðun Það eru lög í landinu Líneik Anna Sævarsdóttir skrifar Skoðun Svar við bréfi Ingós: 3.233.700.000 krónur Runólfur Ágústsson skrifar Skoðun Úr buffi í klút Gunnhildur Birna Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Rétturinn til heilnæms umhverfis vs bæjaryfirvöld Hafnarfjarðar Björg Sveinsdóttir skrifar Skoðun Málsvari minksins Lárus Karl Arnbjarnarson skrifar Skoðun Skuldum við 17 þúsund íbúðir á höfuðborgarsvæðinu? Sigurður Stefánsson skrifar Skoðun Förum vel með byggingarvörur Eyþór Bjarki Sigurbjörnsson skrifar Skoðun Gerum betur Kristín B. Jónsdóttir skrifar Skoðun Á tæpustu tungu Eiríkur Örn Norðdahl skrifar Skoðun Aðför að ungmennum (Í minningu Hamarsins) Óskar Steinn Jónínuson Ómarsson skrifar Skoðun „Betur borgandi ferðamenn“ Bjarnheiður Hallsdóttir skrifar Skoðun Brosum breitt Halla Signý Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Um læknisvottorð til vinnuveitenda Gunnar Ármannsson skrifar Skoðun Ert þú í tengslum? Guðmundur Ingi Guðbrandsson skrifar Skoðun Hin hljóða millistétt Bjarki Ómarsson skrifar Skoðun Af hverju er verðlag hér tvöfalt hærra en í Evrópu? Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Þegar hríðinni slotar Ásta F. Flosadóttir skrifar Skoðun Nemendalýðræði á brauðfótum Ragnar Þór Pétursson skrifar Skoðun Mikilvægi kínverskra ferðamanna fyrir Ísland og áhrif beins flugs frá Kína Guðmundur Franklín Jónsson skrifar Skoðun Hvers eiga Vestfirðingar að gjalda? Ingólfur Ásgeirsson skrifar Skoðun Þannig gæti Alþingi sameinast um orkumál Gunnhildur Fríða Hallgrímsdóttir skrifar Sjá meira
Flest þekkjum við einhvern sem hefur orðið fíkn að bráð. Fíknin fer ekki í manngreinarálit og því er alls ekki um einsleitan hóp að ræða. Sum ánetjast ung og önnur jafnvel á gamalsaldri. Þau sem leita sér meðferðar hafa oftast einlægan vilja til að snúa við blaðinu en því miður er málið ekki alltaf svo einfalt. Í samfélaginu er nokkuð almenn sátt um nauðsyn þess að styðja við meðferðarúrræði og hjálpa sjúklingum að komast aftur inn í samfélagið. Hins vegar hefur verið talsverður vandræðagangur í málefnum sem varða þau sem ekki ná bata og festast í hinum harða heimi neyslunnar. Enginn ætlar sér að fara þangað. Þar snýst allt um næsta skammt því fráhvörfin eru óbærileg og allt er reynt til að forðast þau. Í mörgum tilfellum kemur sprautan til sögunnar, með allri þeirri auknu hættu sem slíkri neyslu fylgir. Skaðaminnkunarstarfsemi Rauða krossins hefur undanfarin ár verið ómetanlegt ljós í tilveru þeirra verst settu í þessum hópi. Grundvallarmarkmið skaðaminnkunar er að halda fólki á lífi og koma í veg fyrir óafturkræfan skaða sem hlotist getur af vímuefnanotkun, en ekki að koma í veg fyrir notkunina sjálfa. Þetta felst t.d. í eftirliti með notkun vímuefnanna og viðbrögðum ef hættuleg einkenni gera vart við sig. Boðið er upp á hreinar sprautur og nálar og þjálfað starfsfólk mætir skjólstæðingum með hlýlegu og fordómalausu viðmóti. Nefúðinn Naloxone fæst líka án endurgjalds, en hann bjargar lífi þeirra sem hafa tekið of stóran skammt af ópíóíðalyfjum, sem og strimlar til að athuga styrkleika lyfjanna eða hvort óvænt efni leynist í þeim. Skjólstæðingar geta líka fengið næringu, sálrænan stuðning, hlý föt og fleira. Í mars 2022 opnaði Rauði krossinn nýtt neyslurými, Ylju. Um tilraunaverkefni til eins árs var að ræða og það lokaði í mars á þessu ári. Tryggð hefur verið áframhaldandi fjármögnun fyrir rekstur rýmisins, en það skortir húsnæði. Síðan rýminu var lokað hafa sýkingar af völdum vímuefnanotknunar í æð rokið upp, með tilheyrandi álagi og kostnaði fyrir heilbrigðiskerfið. Sömu þróun má sjá í nágrannalöndum okkar. Dæmin sanna að þar sem dregið er úr skaðaminnkandi þjónustu eykst álag á aðra þætti heilbrigðiskerfisins og dauðsföllum fjölgar. Neyslurými koma ekki í stað meðferðar. Í draumaheimi myndu öll fara í meðferð og læknast, en því miður er það ekki svo. Sum geta ekki hætt, sama hversu djúpt sem þau virðast sokkin og þurfa bara björgunarhring til að halda lífi og eiga von. Meðferð og skaðaminnkun eru ekki andstæður. Skaðaminnkun hvetur ekki til aukinnar neyslu heldur bætir lísgæði þeirra sem lifa með fíkn og dregur þar með úr ýmsum samfélagslegum skaða. Mannslíf eru í húfi. Á hverju strandar? Tónleikarnir „Vaknaðu!“ voru nýlega haldnir í Hörpu og sendir út á RÚV til þess að vekja athygli á þeirri hræðilegu staðreynd að fjöldi ungs fólks hefur látist af völdum ópíóíðalyfja á undanförnum mánuðum. Í tengslum við tónleikana var efnt til söfnunar til styrktar Rauða krossinum og starfsemi hans á sviði forvarna og skaðaminnkunar. Árangurinn fór fram úr björtustu vonum. Þjóðin vaknaði svo sannarlega og fylkti sér á bak við þetta þarfa málefni. Rauði krossinn hefur þar með fengið fjármagn til að sinna áfram sínu góða starfi um sinn en til þess að hægt verði að halda áfram af fullum krafti vantar aðeins staðsetningu fyrir 200 fermetra neyslurými. Húsnæðið er þegar fyrir hendi (í formi gáma) og fjármagnið er til staðar, en nú bíðum við öll eftir viðbrögðum stjórnvalda, sem enn hafa ekki brugðist við óskum um heppilega staðsetningu. Stungið hefur verið upp á ýmsum stöðum sem ekki þarfnast grenndarkynningar, til dæmis auðri lóð við Skúlagötu þar sem engar framkvæmdir eru ráðgerðar fyrr en 2028. Engin svör hafa borist, enn sem komið er. Mannslíf eru í húfi. Á hverju strandar? Höfundur er söngkona og einn skipuleggjenda tónleikanna Vaknaðu!.
Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun
Skoðun Þegar forréttindafólk í valdastöðu skerðir mannréttindi jaðarsettra hópa Sema Erla Serdaroglu skrifar
Skoðun Spennandi tímar fyrir ungt fólk í Hafnarfirði Kristín Thoroddsen,Margrét Vala Marteinsdóttir skrifar
Skoðun Rétturinn til heilnæms umhverfis vs bæjaryfirvöld Hafnarfjarðar Björg Sveinsdóttir skrifar
Skoðun Mikilvægi kínverskra ferðamanna fyrir Ísland og áhrif beins flugs frá Kína Guðmundur Franklín Jónsson skrifar
Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun