Sögulega lág fæðingartíðni geti haft efnahagslegar afleiðingar Elísabet Inga Sigurðardóttir skrifar 9. maí 2023 19:00 Gylfi Magnússon, prófessor í hagfræði við Háskóla Íslands. Vísir/Arnar Fæðingartíðni lækkaði sögulega á milli ára og hefur aldrei verið lægri en í fyrra. Prófessor í hagfræði segir að ef fram heldur sem horfir geti efnahagslegar afleiðingar orðið talsverðar. Árið 2022 fæddist 4.391 barn sem er mikil fækkun frá árinu 2021 þegar 4.879 börn komu í heiminn. Þetta er mesta fækkun á lifandi fæddum börnum sem hefur átt sér stað milli ára frá 1838 eða fækkun upp á 488 börn. Fæðingartíðni lækkaði sögulega á milli ára og hefur aldrei verið lægri en í fyrra. Það getur haft margvísleg áhrif.grafík/sara Ýmislegt getur skýrt lækkandi fæðingartíðni, en í rannsókn sem hópur fræðafólks við Háskóla Íslands vann að kemur fram að ungar konur upplifi foreldrahlutverkið kvíðavaldandi og sjá ekki hvernig þær eigi að uppfylla þær vaxandi kröfur sem gerðar eru til þeirra í samfélagi lífsgæðakapphlaups. Minna til skiptanna fyrir hvern og einn Prófessor í hagfræði segir langtíma þróun á fæðingartíðni hafa talsverð áhrif á samfélagsgerðina. Fyrirsjáanlega verði færri í hverri kynslóð sem þýði að á endanum verði fáir á vinnufærum aldri og hlutfallslega margir á eftirlaunum. Ef fram heldur sem horfir geti slíkt haft margvísleg efnahagsleg- og félagsleg áhrif. „Það verða fáir að vinna miðað við þá sem búa á landinu og nota vörur og þjónustu þannig það verður minna til skiptanna fyrir hvern og einn. Svo er þetta líka álag fyrir lífeyriskerfi, jafnvel þó þau séu með sjóðssöfnun eins og það íslenska, að þá er það töluvert átak að framfleyta kynslóðum þegar þær eru svona mis stórar,“ segir Gylfi Magnússon, prófessor í hagfræði. Hagstofan birti í morgun upplýsingar um fæðingartíðni árið 2022.grafík/sara Lækkandi fæðingartíðni er einnig áberandi í nágrannalöndum þar sem fæðingartíðni er víða lægri en hér. Hún er þó lægst í fjarlægari löndum á borð við Japan og Suður-Kóreu. „Og þar hefur þetta haft bara veruleg áhrif á hagkerfið og er svona til dæmis hluti af skýringunni á því að Japan telst ekki lengur það efnahags stórveldi sem það var fyrir nokkrum áratugum.“ Ýmislegt geti breytt myndinni, til dæmis flutningur fólks til landsins en ungt fólk á þrítugsaldri er áberandi í hópi þeirra fjölmörgu sem flytja til landsins, sem hafi yngt aldursdreifingu íbúa. „Það eru bara einfaldlega mun fleiri á vinnufærum aldri á Íslandi. Bæði absalút og hlutfallslega heldur en væri ef þessi flutningur hefði ekki verið til landsins.“ Efnahagsmál Börn og uppeldi Félagsmál Frjósemi Mannfjöldi Mest lesið Piparúði á mótmælendur barst að þingmönnum Pírata Innlent Einn umdeildasti kennari landsins lætur af störfum Innlent Flóttamannastraumurinn renni þangað sem stærstu glufurnar finnast Innlent Auglýsti hlaðvarp Miðflokksins í pontu Innlent Gamall handritsbútur reyndist úr guðspjalli um æsku Krists Erlent 85 ára karl heklar og heklar á Kirkjubæjarklaustri Innlent Lokuðu ferðamannastöðum og skólum vegna mikils hita Erlent Enok sakfelldur Innlent Um tólf vopnuð útköll lögreglu og sérsveitar í hverri viku Innlent „Það að sá sem fer með fjárveitingarvaldið standi að þessu er sérstaklega ámælisvert“ Innlent Fleiri fréttir Auglýsti hlaðvarp Miðflokksins í pontu Flóttamannastraumurinn renni þangað sem stærstu glufurnar finnast Um tólf vopnuð útköll lögreglu og sérsveitar í hverri viku Piparúði á mótmælendur barst að þingmönnum Pírata „Vinstri vængurinn er ekki brotinn, en hann er laskaður“ Sér fyrir sér 2031 án hvalveiða og sjókvíaeldis Sameyki framlengdi kjarasamning við ríkið Ósanngjarnt að Íslendingar borgi íbúðina tvisvar eða þrisvar Yngsti þingmaðurinn vill að meira sé gert fyrir ungt fólk „Virðist ætla að verða nokkuð afkastamikið þing“ „Við skulum tala um Hörpupartý upp á tvo milljarða“ 85 ára karl heklar og heklar á Kirkjubæjarklaustri Ríkisstjórnin hafi sett efnahag venjulegs fólks á hvolf „Það að sá sem fer með fjárveitingarvaldið standi að þessu er sérstaklega ámælisvert“ Guðrún vill lagabreytingar ekki pólitísk afskipti Biðla til stjórnvalda að klára málið Pólitísk afskipti af rannsókn og heklari á níræðisaldri Stækka gjaldsvæði eitt og tvö á bílastæðum í Reykjavík Fjármálaráðherra segist ekki hafa hvatt til sakamálarannsóknar Bein útsending: Eldhúsdagsumræður á Alþingi Vikulangt gæsluvarðhald vegna stunguárásar í Súðavík Pólitísk afskipti ráðherra tilefni til alvarlegra áhyggja Árekstur á Höfðabakkabrú Einn af hverjum fjórum tók ákvörðun á kjördegi Fjölskylda frá Marokkó fær ekki að heimsækja ættingja á Íslandi Einn umdeildasti kennari landsins lætur af störfum Landsbyggðarskattur í formi bílastæðagjalda Dómsmálaráðherra skammar fjármálaráðherra fyrir afskipti Þakklát fyrir spurningar íbúa og varpa nýju ljósi á framkvæmdir Lögregla fámál um húsleit í máli Davíðs Viðarssonar Sjá meira
Árið 2022 fæddist 4.391 barn sem er mikil fækkun frá árinu 2021 þegar 4.879 börn komu í heiminn. Þetta er mesta fækkun á lifandi fæddum börnum sem hefur átt sér stað milli ára frá 1838 eða fækkun upp á 488 börn. Fæðingartíðni lækkaði sögulega á milli ára og hefur aldrei verið lægri en í fyrra. Það getur haft margvísleg áhrif.grafík/sara Ýmislegt getur skýrt lækkandi fæðingartíðni, en í rannsókn sem hópur fræðafólks við Háskóla Íslands vann að kemur fram að ungar konur upplifi foreldrahlutverkið kvíðavaldandi og sjá ekki hvernig þær eigi að uppfylla þær vaxandi kröfur sem gerðar eru til þeirra í samfélagi lífsgæðakapphlaups. Minna til skiptanna fyrir hvern og einn Prófessor í hagfræði segir langtíma þróun á fæðingartíðni hafa talsverð áhrif á samfélagsgerðina. Fyrirsjáanlega verði færri í hverri kynslóð sem þýði að á endanum verði fáir á vinnufærum aldri og hlutfallslega margir á eftirlaunum. Ef fram heldur sem horfir geti slíkt haft margvísleg efnahagsleg- og félagsleg áhrif. „Það verða fáir að vinna miðað við þá sem búa á landinu og nota vörur og þjónustu þannig það verður minna til skiptanna fyrir hvern og einn. Svo er þetta líka álag fyrir lífeyriskerfi, jafnvel þó þau séu með sjóðssöfnun eins og það íslenska, að þá er það töluvert átak að framfleyta kynslóðum þegar þær eru svona mis stórar,“ segir Gylfi Magnússon, prófessor í hagfræði. Hagstofan birti í morgun upplýsingar um fæðingartíðni árið 2022.grafík/sara Lækkandi fæðingartíðni er einnig áberandi í nágrannalöndum þar sem fæðingartíðni er víða lægri en hér. Hún er þó lægst í fjarlægari löndum á borð við Japan og Suður-Kóreu. „Og þar hefur þetta haft bara veruleg áhrif á hagkerfið og er svona til dæmis hluti af skýringunni á því að Japan telst ekki lengur það efnahags stórveldi sem það var fyrir nokkrum áratugum.“ Ýmislegt geti breytt myndinni, til dæmis flutningur fólks til landsins en ungt fólk á þrítugsaldri er áberandi í hópi þeirra fjölmörgu sem flytja til landsins, sem hafi yngt aldursdreifingu íbúa. „Það eru bara einfaldlega mun fleiri á vinnufærum aldri á Íslandi. Bæði absalút og hlutfallslega heldur en væri ef þessi flutningur hefði ekki verið til landsins.“
Efnahagsmál Börn og uppeldi Félagsmál Frjósemi Mannfjöldi Mest lesið Piparúði á mótmælendur barst að þingmönnum Pírata Innlent Einn umdeildasti kennari landsins lætur af störfum Innlent Flóttamannastraumurinn renni þangað sem stærstu glufurnar finnast Innlent Auglýsti hlaðvarp Miðflokksins í pontu Innlent Gamall handritsbútur reyndist úr guðspjalli um æsku Krists Erlent 85 ára karl heklar og heklar á Kirkjubæjarklaustri Innlent Lokuðu ferðamannastöðum og skólum vegna mikils hita Erlent Enok sakfelldur Innlent Um tólf vopnuð útköll lögreglu og sérsveitar í hverri viku Innlent „Það að sá sem fer með fjárveitingarvaldið standi að þessu er sérstaklega ámælisvert“ Innlent Fleiri fréttir Auglýsti hlaðvarp Miðflokksins í pontu Flóttamannastraumurinn renni þangað sem stærstu glufurnar finnast Um tólf vopnuð útköll lögreglu og sérsveitar í hverri viku Piparúði á mótmælendur barst að þingmönnum Pírata „Vinstri vængurinn er ekki brotinn, en hann er laskaður“ Sér fyrir sér 2031 án hvalveiða og sjókvíaeldis Sameyki framlengdi kjarasamning við ríkið Ósanngjarnt að Íslendingar borgi íbúðina tvisvar eða þrisvar Yngsti þingmaðurinn vill að meira sé gert fyrir ungt fólk „Virðist ætla að verða nokkuð afkastamikið þing“ „Við skulum tala um Hörpupartý upp á tvo milljarða“ 85 ára karl heklar og heklar á Kirkjubæjarklaustri Ríkisstjórnin hafi sett efnahag venjulegs fólks á hvolf „Það að sá sem fer með fjárveitingarvaldið standi að þessu er sérstaklega ámælisvert“ Guðrún vill lagabreytingar ekki pólitísk afskipti Biðla til stjórnvalda að klára málið Pólitísk afskipti af rannsókn og heklari á níræðisaldri Stækka gjaldsvæði eitt og tvö á bílastæðum í Reykjavík Fjármálaráðherra segist ekki hafa hvatt til sakamálarannsóknar Bein útsending: Eldhúsdagsumræður á Alþingi Vikulangt gæsluvarðhald vegna stunguárásar í Súðavík Pólitísk afskipti ráðherra tilefni til alvarlegra áhyggja Árekstur á Höfðabakkabrú Einn af hverjum fjórum tók ákvörðun á kjördegi Fjölskylda frá Marokkó fær ekki að heimsækja ættingja á Íslandi Einn umdeildasti kennari landsins lætur af störfum Landsbyggðarskattur í formi bílastæðagjalda Dómsmálaráðherra skammar fjármálaráðherra fyrir afskipti Þakklát fyrir spurningar íbúa og varpa nýju ljósi á framkvæmdir Lögregla fámál um húsleit í máli Davíðs Viðarssonar Sjá meira