Stöndum við stóru orðin Egill Tómasson skrifar 29. apríl 2022 10:01 Loftslagsmálin eru eitt stærsta og mest aðkallandi verkefni mannkyns. Orkustefna Íslands gerir ráð fyrir því að landið verði óháð jarðefnaeldsneyti fyrir árið 2050. Nýr stjórnarsáttmáli ríkisstjórnarinnar er enn metnaðarfyllri og flýtir því markmiði um áratug til ársins 2040. Orð eru til alls fyrst, en betur má ef duga skal og tími raunverulegra aðgerða runninn upp. Íslendingar flytja inn jarðefnaeldsneyti fyrir um 100 milljarða króna á ári. Ef við ætlum okkur að hætta að stóla á þetta innflutta eldsneyti, verður orkan sem drífur áfram margvísleg umsvif okkar að koma annars staðar frá. Starfshópur um stöðu og áskoranir í orkumálum benti á það í svonefndri grænbók í byrjun mars að til þess að ná fullum orkuskiptum þyrfti u.þ.b. að tvöfalda núverandi raforkuframleiðslu. Grænbókin er bein þýðing og umbreyting á markmiðum Íslands í loftslagsmálum frá einu formi orku yfir í annað. Frá jarðefnaeldsneyti yfir í endurnýjanlega og sjálfbæra orku. Niðurstöðurnar sýna í raun beinar afleiðingar af markmiðum Íslands um kolefnishlutleysi og jarðefnaeldsneytisleysi samkvæmt Orkustefnu og stjórnarsáttmála. Miðað við þetta höfum við 18 ár til að tvöfalda kerfi sem að mestu hefur byggst upp á 60 árum – það er ærið verkefni og spurning hvernig þróast en nú skiptir mestu að taka skref í áttina og hefja vegferðina. Hafa ber í huga að orkuþörfin verður ekki umtalsverð fyrst um sinn en eykst mjög hratt milli 2030 og 2040. Mikilvægt er að sofna ekki á verðinum því uppbygging í raforkukerfinu krefst margra ára undirbúnings og framkvæmdatíma. Rafeldsneyti í lykilhlutverki Bein rafvæðing, sem er nýtnasta og hagkvæmasta lausnin, verður án efa mikilvægur þáttur í orkuskiptunum og er vel á veg komin t.d. í fólksbílum. Rafeldsneyti (e. e-fuel) mun einnig gegna veigamiklu hlutverki þar sem beinni rafvæðingu verður ekki komið við, t.d. í þungaflutningum á landi, á hafi og á lengri flugleiðum. Rafeldsneyti er eldsneyti sem framleitt er með raforku. Endurnýjanleg raforka er þá notuð til að greina vatn í frumefni sín; vetni og súrefni. Þetta græna vetni má t.d. nota beint til að knýja farartæki eða ná fram orkuskiptum í iðnaði. Jafnframt er mögulegt að binda grænt vetni við önnur frumefni og framleiða nær hvaða rafeldsneyti sem vera skal; t.d. metanól, kerósín, ammóníak eða metan, sem í dag eru unnin úr jarðgasi og hráolíu. Gott aðgengi að endurnýjanlegum orkuauðlindum gera Ísland að sannkölluðu fyrirheitna landi í framleiðslu rafeldsneytis og horfa aðrar þjóðir öfundaraugum til okkar. Framleiðsla og notkun á grænu rafeldsneyti er enn á frumstigi og markaðir ómótaðir. Meiri þungi mun færast í rafeldsneytisverkefni með tímanum og eru skýr teikn á lofti. Minni verkefni með umtalsverða vaxtarmöguleika eru þegar komin í gang í Evrópu en stærri eru í undirbúningi og bíða fjárfestingaákvarðana. Bein notkun vetnis í minni tækjum eykst hratt, s.s. í fólksbílum, vinnuvélum, flutningabílum og minni flugvélum. Töluverða tækniþróun þarf enn fyrir stærri tæki á borð við flugvélar á lengri leiðum. Orkuskipti í samgöngum á Íslandi munu því fyrst verða á landi og sjó og flugið fylgja þar á eftir. Landsvirkjun ryður brautina Landsvirkjun, sem orkufyrirtæki í eigu allra landsmanna, lítur á það sem hlutverk sitt að vera leiðandi á þessu sviði og gera allt sem í hennar valdi stendur til að markmiðin í loftslagsmálum náist. Í ljósi þess höfum við lagt í mikla vinnu við að greina tækifæri í framleiðslu á rafeldsneyti. Leitað var ráða hjá helstu alþjóðlegu sérfræðingum heims í orkuskiptum og jafnframt hefur byggst upp sterkt teymi sérfræðinga í vetnis- og rafeldsneytismálum hjá fyrirtækinu. Niðurstaða okkar er sú að framleiðsla rafeldsneytis sé skynsamleg fyrir Ísland. Til viðbótar við beina rafvæðingu telur Landsvirkjun nýtingu vetnis og metanóls vænlegasta til árangurs í orkuskiptum samgangna á Íslandi, sér í lagi til skemmri tíma þar til nýting annars græns rafeldsneytis nær tæknilegum þroska. Landsvirkjun hyggst því taka frumkvæði og þróa ásamt samstarfsaðilum tvö verkefni á næstu 12-18 mánuðum; annars vegar með nýtingu vetnis fyrir þungaflutninga á landi og hins vegar með nýtingu metanóls við orkuskipti á hafi. Fyrra verkefnið er um 4 MW að stærð og getur knúið um 40 vetnistrukka, strætisvagna, rútur og jafnvel innanlandsflug til viðbótar við spennandi nýsköpunarverkefni sem krefjast vetnis. Hið síðara er yfir 20 MW að stærð og getur knúið a.m.k. tvö flutningaskip. Verkefnin eru mikilvæg skref í því að minnka losun koldíoxíðs frá samgöngum. Sýnum vilja og þor Tæknilegar lausnir sem taka á loftslagsvandanum eru þegar til reiðu í mörgum geirum og í örri þróun í öðrum. Því er mikilvægt að nýta strax fyrri lausnirnar og flýta tækniþróun þeirra síðari. Íslendingar geta lagt hönd á plóg á báðum sviðum og nú er kominn tími til að hrinda verkefnum í framkvæmd sem ná raunverulegum árangri. Tökum höndum saman með samstilltu átaki einkaaðila og hins opinbera og búum þannig um hnútana að framgangur orkuskiptaverkefna á Íslandi verði greiður. Gerum nýsköpunarverkefnum sömuleiðis hátt undir höfði og hröðum þannig nauðsynlegri tækniþróun sem mun hafa áhrif út fyrir landsteinana. Með vilja og þori getum við orðið fyrirmynd annarra ríkja og jarðefnaeldsneytislaus fyrst allra þjóða. Það var vissulega merkur áfangi þegar við settum okkur það markmið. Nú látum við verkin tala. Fjallað verður nánar um rafeldsneyti sem lykil að orkuskiptum á mánudaginn 2. maí kl. 14, í beinu streymi á Facebook síðu Landsvirkjunar. Höfundur er verkfræðingur og nýsköpunarstjóri hjá Landsvirkjun. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Landsvirkjun Orkumál Orkuskipti Loftslagsmál Athugið. Vísir hvetur lesendur til að skiptast á skoðunum. Allar athugasemdir eru á ábyrgð þeirra er þær rita. Lesendur skulu halda sig við málefnalega og hófstillta umræðu og áskilur Vísir sér rétt til að fjarlægja ummæli og/eða umræðu sem fer út fyrir þau mörk. Vísir mun loka á aðgang þeirra sem tjá sig ekki undir eigin nafni eða gerast ítrekað brotlegir við ofangreindar umgengnisreglur. Mest lesið Halla, ekki Kata Sævar Þór Jónsson Skoðun Halldór 01.06.2024 Halldór Að skreyta sig með stolnum fjöðrum Sema Erla Serdaroglu Skoðun Sameinumst um forvarnir gegn átröskun Karen Daðadóttir,Guðrún Erla Hilmarsdóttir,Elva Björk Bjarnadóttir Skoðun Getur reiði valdið veikindum? Sigurbjörg Jónsdóttir Skoðun Taktísk skilyrðing umræðunnar Magnús Davíð Norðdahl, Skoðun Ráðherrar hafa áhyggjur af valdbeitingu Tómas Ingvason Skoðun Svona getum komið í veg fyrir að Katrín vinni Björn B. Björnsson Skoðun Hatur og fyrirlitning Einar Scheving Skoðun Má Katrín Jakobsdóttir bjóða sig fram? Jón Ólafsson Skoðun Skoðun Skoðun Halla, ekki Kata Sævar Þór Jónsson skrifar Skoðun Getur reiði valdið veikindum? Sigurbjörg Jónsdóttir skrifar Skoðun Ráðherrar hafa áhyggjur af valdbeitingu Tómas Ingvason skrifar Skoðun Taktísk skilyrðing umræðunnar skrifar Skoðun Sameinumst um forvarnir gegn átröskun Karen Daðadóttir,Guðrún Erla Hilmarsdóttir,Elva Björk Bjarnadóttir skrifar Skoðun Ég kýs Michael Jordan (Höllu Hrund Logadóttur) Óskar Arnarson skrifar Skoðun Ástæður til að kjósa Jón Gnarr Helgi Hrafn Gunnarsson skrifar Skoðun Viddi, Bósi Ljósár og Baldur Þórhalls Heimir Hannesson skrifar Skoðun Gerum það! Stefán Hilmarsson skrifar Skoðun Bónaður brjóstkassi og barnaafmæli Þorbjörg Marínósdóttir skrifar Skoðun Gleðilegan kosningadag kæru landsmenn Snorri Ásmundsson skrifar Skoðun Hæfasti einstaklingurinn Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Verðmætin og sköpunarkraftur sá sem í mannauð okkar býr Pétur Már Halldórsson skrifar Skoðun Hvort vilt þú Höllu Tómasdóttur eða Katrínu? Björn Björnsson skrifar Skoðun Svona velur þú þér forseta í dag Kolbeinn Karl Kristinsson skrifar Skoðun Takk, Katrín Guðrún Hrefna Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Hatur og fyrirlitning Einar Scheving skrifar Skoðun Samherjar Hafþór Reynisson skrifar Skoðun Að hitta hetjuna sína Gréta Kristín Ómarsdóttir skrifar Skoðun Einstakt tækifæri Þóra Valný Yngvadóttir skrifar Skoðun Um afrekskonuna Katrínu Tómas Ísleifsson skrifar Skoðun Land míns föður, land minnar móður, landið mitt Jón Gnarr skrifar Skoðun Óskað eftir forseta sem færir ungu fólki völd Valgerður Eyja Eyþórsdóttir skrifar Skoðun Með ósk um velgengni, Halla Hrund Viðar Hreinsson skrifar Skoðun Ég styð Höllu Hrund Logadóttur Þórólfur Árnason skrifar Skoðun Arnar Þór Jónsson Meyvant Þórólfsson skrifar Skoðun Að skreyta sig með stolnum fjöðrum Sema Erla Serdaroglu skrifar Skoðun Opið bréf til Jóns Ólafssonar heimspekings Tómas Ísleifsson skrifar Skoðun Persónan Katrín Jakobsdóttir Sólveig Hildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Þjóðaröryggi Magnús Guðmundsson skrifar Sjá meira
Loftslagsmálin eru eitt stærsta og mest aðkallandi verkefni mannkyns. Orkustefna Íslands gerir ráð fyrir því að landið verði óháð jarðefnaeldsneyti fyrir árið 2050. Nýr stjórnarsáttmáli ríkisstjórnarinnar er enn metnaðarfyllri og flýtir því markmiði um áratug til ársins 2040. Orð eru til alls fyrst, en betur má ef duga skal og tími raunverulegra aðgerða runninn upp. Íslendingar flytja inn jarðefnaeldsneyti fyrir um 100 milljarða króna á ári. Ef við ætlum okkur að hætta að stóla á þetta innflutta eldsneyti, verður orkan sem drífur áfram margvísleg umsvif okkar að koma annars staðar frá. Starfshópur um stöðu og áskoranir í orkumálum benti á það í svonefndri grænbók í byrjun mars að til þess að ná fullum orkuskiptum þyrfti u.þ.b. að tvöfalda núverandi raforkuframleiðslu. Grænbókin er bein þýðing og umbreyting á markmiðum Íslands í loftslagsmálum frá einu formi orku yfir í annað. Frá jarðefnaeldsneyti yfir í endurnýjanlega og sjálfbæra orku. Niðurstöðurnar sýna í raun beinar afleiðingar af markmiðum Íslands um kolefnishlutleysi og jarðefnaeldsneytisleysi samkvæmt Orkustefnu og stjórnarsáttmála. Miðað við þetta höfum við 18 ár til að tvöfalda kerfi sem að mestu hefur byggst upp á 60 árum – það er ærið verkefni og spurning hvernig þróast en nú skiptir mestu að taka skref í áttina og hefja vegferðina. Hafa ber í huga að orkuþörfin verður ekki umtalsverð fyrst um sinn en eykst mjög hratt milli 2030 og 2040. Mikilvægt er að sofna ekki á verðinum því uppbygging í raforkukerfinu krefst margra ára undirbúnings og framkvæmdatíma. Rafeldsneyti í lykilhlutverki Bein rafvæðing, sem er nýtnasta og hagkvæmasta lausnin, verður án efa mikilvægur þáttur í orkuskiptunum og er vel á veg komin t.d. í fólksbílum. Rafeldsneyti (e. e-fuel) mun einnig gegna veigamiklu hlutverki þar sem beinni rafvæðingu verður ekki komið við, t.d. í þungaflutningum á landi, á hafi og á lengri flugleiðum. Rafeldsneyti er eldsneyti sem framleitt er með raforku. Endurnýjanleg raforka er þá notuð til að greina vatn í frumefni sín; vetni og súrefni. Þetta græna vetni má t.d. nota beint til að knýja farartæki eða ná fram orkuskiptum í iðnaði. Jafnframt er mögulegt að binda grænt vetni við önnur frumefni og framleiða nær hvaða rafeldsneyti sem vera skal; t.d. metanól, kerósín, ammóníak eða metan, sem í dag eru unnin úr jarðgasi og hráolíu. Gott aðgengi að endurnýjanlegum orkuauðlindum gera Ísland að sannkölluðu fyrirheitna landi í framleiðslu rafeldsneytis og horfa aðrar þjóðir öfundaraugum til okkar. Framleiðsla og notkun á grænu rafeldsneyti er enn á frumstigi og markaðir ómótaðir. Meiri þungi mun færast í rafeldsneytisverkefni með tímanum og eru skýr teikn á lofti. Minni verkefni með umtalsverða vaxtarmöguleika eru þegar komin í gang í Evrópu en stærri eru í undirbúningi og bíða fjárfestingaákvarðana. Bein notkun vetnis í minni tækjum eykst hratt, s.s. í fólksbílum, vinnuvélum, flutningabílum og minni flugvélum. Töluverða tækniþróun þarf enn fyrir stærri tæki á borð við flugvélar á lengri leiðum. Orkuskipti í samgöngum á Íslandi munu því fyrst verða á landi og sjó og flugið fylgja þar á eftir. Landsvirkjun ryður brautina Landsvirkjun, sem orkufyrirtæki í eigu allra landsmanna, lítur á það sem hlutverk sitt að vera leiðandi á þessu sviði og gera allt sem í hennar valdi stendur til að markmiðin í loftslagsmálum náist. Í ljósi þess höfum við lagt í mikla vinnu við að greina tækifæri í framleiðslu á rafeldsneyti. Leitað var ráða hjá helstu alþjóðlegu sérfræðingum heims í orkuskiptum og jafnframt hefur byggst upp sterkt teymi sérfræðinga í vetnis- og rafeldsneytismálum hjá fyrirtækinu. Niðurstaða okkar er sú að framleiðsla rafeldsneytis sé skynsamleg fyrir Ísland. Til viðbótar við beina rafvæðingu telur Landsvirkjun nýtingu vetnis og metanóls vænlegasta til árangurs í orkuskiptum samgangna á Íslandi, sér í lagi til skemmri tíma þar til nýting annars græns rafeldsneytis nær tæknilegum þroska. Landsvirkjun hyggst því taka frumkvæði og þróa ásamt samstarfsaðilum tvö verkefni á næstu 12-18 mánuðum; annars vegar með nýtingu vetnis fyrir þungaflutninga á landi og hins vegar með nýtingu metanóls við orkuskipti á hafi. Fyrra verkefnið er um 4 MW að stærð og getur knúið um 40 vetnistrukka, strætisvagna, rútur og jafnvel innanlandsflug til viðbótar við spennandi nýsköpunarverkefni sem krefjast vetnis. Hið síðara er yfir 20 MW að stærð og getur knúið a.m.k. tvö flutningaskip. Verkefnin eru mikilvæg skref í því að minnka losun koldíoxíðs frá samgöngum. Sýnum vilja og þor Tæknilegar lausnir sem taka á loftslagsvandanum eru þegar til reiðu í mörgum geirum og í örri þróun í öðrum. Því er mikilvægt að nýta strax fyrri lausnirnar og flýta tækniþróun þeirra síðari. Íslendingar geta lagt hönd á plóg á báðum sviðum og nú er kominn tími til að hrinda verkefnum í framkvæmd sem ná raunverulegum árangri. Tökum höndum saman með samstilltu átaki einkaaðila og hins opinbera og búum þannig um hnútana að framgangur orkuskiptaverkefna á Íslandi verði greiður. Gerum nýsköpunarverkefnum sömuleiðis hátt undir höfði og hröðum þannig nauðsynlegri tækniþróun sem mun hafa áhrif út fyrir landsteinana. Með vilja og þori getum við orðið fyrirmynd annarra ríkja og jarðefnaeldsneytislaus fyrst allra þjóða. Það var vissulega merkur áfangi þegar við settum okkur það markmið. Nú látum við verkin tala. Fjallað verður nánar um rafeldsneyti sem lykil að orkuskiptum á mánudaginn 2. maí kl. 14, í beinu streymi á Facebook síðu Landsvirkjunar. Höfundur er verkfræðingur og nýsköpunarstjóri hjá Landsvirkjun.
Sameinumst um forvarnir gegn átröskun Karen Daðadóttir,Guðrún Erla Hilmarsdóttir,Elva Björk Bjarnadóttir Skoðun
Skoðun Sameinumst um forvarnir gegn átröskun Karen Daðadóttir,Guðrún Erla Hilmarsdóttir,Elva Björk Bjarnadóttir skrifar
Sameinumst um forvarnir gegn átröskun Karen Daðadóttir,Guðrún Erla Hilmarsdóttir,Elva Björk Bjarnadóttir Skoðun