Erlent

„Fólk er að horfa á húsin sín hverfa ofan í jörðina“

Kolbeinn Tumi Daðason skrifar
Eftir hundruð skjálfta undanfarnar vikur byrjaði að gjósa á eyjunni síðdegis í gær.
Eftir hundruð skjálfta undanfarnar vikur byrjaði að gjósa á eyjunni síðdegis í gær. EPA/Miguel Calero

Hjónin Hafsteinn Helgi Halldórsson og Guðrún Agla Egilsdóttir bjuggu á La Palma í tvö ár en eru nýflutt heim til Íslands. Þau segja eldgosið sem nú gengur yfir eyjuna enn eitt áfallið fyrir íbúana sem hafa nýlega glímt við bæði skógarelda og hitabeltisstorm.

Það var á þriðja tímanum í gær að íslenskum tíma sem gjósa fór í eldfjallinu Rajada nálægt Cabeza de Vaca í Cumbre Vieja þjóðgarðinum á suðurhluta eyjunnar. Síðast gaus á eyjunni, sem er mikil eldfjallaeyja, árið 1971 og hafa eyjaskeggjar því sloppið við gos og það sem því fylgir í hálfa öld.

Hafsteinn og Guðrún fóru á fullt í ræktun þegar þau bjuggu ytra. Þau gróðursettu þúsundir ávaxtatrjáa og eiga auk þess tvö lítil hús við akrana.

„Við lögðum allt sem við áttum í þetta, ást og alúð,“ segir Hafsteinn sem telur þau vera hólpin með sína hluti. Ekki hafi þó endilega stefnt í það.

Guðrún og Hafsteinn láta vel af árunum tveimur á La Palma og útiloka alls ekki að snúa þangað aftur fljótlega.Úr einkasafni

Þannig hafi skjálftaórói verið mikill á eyjunni undanfarnar vikur og margir reiknað með að eldfjallið sem gaus árið 1971 myndi gjósa aftur. Flestir skjálftarnir voru á því svæði og það hefði verið besta sviðsmyndin því þar sé minni byggð. Svo hafi skjálftarnir færst norðar og norðar á miðja eyjuna.

„Meðal annars uppi á okkar akri,“ segir Hafsteinn.

Bíður eftir að hraunið renni út í sjó

Svo gerist það í gær að það byrjar að gjósa í Rajada nærri byggð.

„Þetta er mjög sorglegt. Þetta eru hundruð húsa. Fólk er að horfa á húsin sín hverfa ofan í jörðina,“ segir Hafsteinn.

Hann á ekki von á manntjóni enda hafi fólk verið meðvitað um hættuna og þá hafi verið lokað fyrir umferð á hættusvæði.

„Maður bíður eftir að þetta fari ofan í sjóinn. Það er bratt á eyjunni og hraunið finnur sér leið niður í sjó.“

Bíða eftir að þetta klárist

Þau Hafsteinn og Guðrún kynntust góðu fólki á árum sínum tveimur ytra. Fólk sem þau eru í góðu sambandi við, sem ræktar sömuleiðis garðinn sinn og sjái um þeirra ræktun.

„Við erum beintengd við margt „local“ fólk. Erum mjög lukkuleg með að þekkja staðhætti, menningu og fólk,“ segir Hafsteinn.

Pedro Sanchez, forsætisráðherra Spánar, hugar að fólki á La Palma í morgun. Angel Victor Torres, forseti Kanaríeyja, er lengst til vinstri og heldur um upphandlegg íbúa í fjöldahjálparstöð. Um fimm þúsund manns hafa þurft að flýja heimili sín á La Palma.Getty Images

„Vinir okkar hafa líka verið með eignir í hættu. Þau eru að reyna að komast til að vökva akurinn,“ segir Hafsteinn. Vegurinn hafi verið lokaður í gær vegna gashættu. Þá sé öskufall töluvert líka.

„Nú er bara að bíða eftir að þetta klárist, og vona það besta.“

Sjónvarpstökur eftir tvær vikur

Hafsteinn segir sérfræðinga ytra reikna með því að gosið vari í sex til átta vikur. Þau eiga sjálf flugmiða utan 5. október og þá ætli Lóa Pind Aldísardóttir sjónvarpskona að hitta á þau. Lóa hefur verið á faraldsfæti undanfarin misseri að taka hús á Íslendingum búsettum erlendis. Afraksturinn hefur verið sýndur í þáttunum Hvar er best að búa á Stöð 2.

„Hraunið hreyfir sig hægt. Félagar okkar eru að fara að þessu og í beinni útsendingu. Það er dramatískt að sjá þetta en fólk virðist rólegra yfir þessu því nær sem það er gosinu,“ segir Hafsteinn.

„Maður sér myndbönd af slökkviliðsfólki inni í húsi sem þegar eru komin undir hraun. Það er súrrealískt að sjá þetta.“

Hann lætur vel af lífinu á La Palma og þau hjónin eiga allt eins von á því að flytja þangað aftur, þegar verkefni þeirra hér á landi verður lokið.

Hafsteinn lýsir því að þau hafi lagt allt sitt í að byggja upp ræktun á La Palma undanfarin tvö ár.Úr einkasafni

„Eyjunni er mikið ruglað saman við Las Palmas, sem hefur sína kosti og galla. Það eru engar strandir þarna eða þannig. Þetta gengur út á að rækta vínber, avókadó og svo er mikil bananarækt,“ segir Hafsteinn.

Áfall á áfall ofan

Íbúar á eyjunni séu því miður orðnir öllu vanir eftir erfiða undanfarna mánuði.

„Þeir eru nýbúnir að lenda í skógareldum, það kviknaði í þorpi í grennd við þar sem gosið er nú. Svo kom hitabeltisstormur frá Sahara og þá glötuðust mörg laufblöð þótt ræturnar lifi af. Þetta gerðist fyrir nokkrum vikum. 85 prósent af öllu avókadó fór forgörðum rétt fyrir uppskeru. Svo kemur eldgos. Það er mikið á fólk lagt.“

Brunarústir í Los Llanos á La Palma í ágúst eftir þriggja daga skógareld. Eldurinn eyðilagði hús, bíla og setti uppskeru í uppnám.EPA/MIGUEL CALERO

Hann lýsir stemmningunni á eyjunni sem suður-amerískri. Þar séu gamlir bílar og fólk taki lífinu með ró.

„Svo ég er viss um að það standa allir saman,“ segir Hafsteinn. Það verði þó skrýtið að koma til baka eftir nokkra mánuði á Íslandi og sjá breytingarnar.

„Eyjan á átta milljóna ára sögu af litlum eldgosum. Húsið okkar er byggt með molum úr eldgosum.“

Sveinn Guðmarsson, upplýsingafulltrúi í utanríkisráðuneytinu, segir engin verkefni tengd gosinu á La Palma hafa komið á borð borgaraþjónustu ráðuneytisins.


Tengdar fréttir

Hraun­straumurinn gleypir fjöl­mörg hús á La Palma

Yfirvöld á Kanaríeyjum segja að um fimm þúsund manns, þar af fimm hundruð ferðamenn, þurft að flýja heimili sín og dvalarstaði vegna eldgossins á La Palma. Talið er að um eitt hundrað hús hafi þegar eyðilagst í eldgosinu.

Eldgos hafið á La Palma

Eldgos er hafið á La Palma á Kanaríeyjum. Reykjarsúlur stigu upp til himins klukkan korter yfir þrjú á staðartíma í fjallinu Rajada, nálægt Cabeza de Vaca í Cumbre Vieja þjóðgarðinum á suðurhluta eyjunnar.




Fleiri fréttir

Sjá meira


×