Ástæða til að taka atburðarás við Öskju alvarlega Snorri Másson skrifar 4. september 2021 12:22 Freysteinn Sigmundsson er jarðeðlisfræðingur hjá Jarðvísindastofnun Háskóla Íslands. Hann hefur rannsakað Öskju um langt skeið, en eldstöðin kann að vera að taka við sér núna í fyrsta sinn í marga áratugi. Vísir/Egill Aðalsteinsson Ástæða er til að taka landris í kringum Öskju alvarlega að mati jarðeðlisfræðings. Landið hefur risið um nokkra sentímetra eftir að hafa sigið stanslaust í 40 ár og vísbendingar eru um aukna jarðskjálftavirkni á svæðinu. Askja gaus síðast árið 1961 en land í kringum eldstöðina hefur sigið jafnt og þétt frá árinu 1983. Núna er viðsnúningur og land tekið að rísa á ný. Ástæðan fyrir því að Veðurstofan gerði grein fyrir því í gær, er að það er orðið alveg skýrt. Það hefur orðið þrýstiaukning í rótum eldstöðvarinnar, segir Freysteinn Sigmundsson jarðeðlisfræðingur við Jarðvísindastofnun Háskóla Íslands. Þýðir það að það sé að koma gos? „Nei, ekki endilega. Það þarf bara að fylgjast vel með eldstöðinni. Ein möguleg skýring á þessu er að kvika streymi þarna inn í rætur eldstöðvarinnar núna. En núna er tímabil aðgæslu og aukinnar vöktunar,“ segir Freysteinn. Öskjuvatn myndaðist í miklu eldgosi í öskju árið 1875.Stöð 2 Fyrst jarðskorpuhreyfingar, svo skjálftavirkni Mörg dæmi eru umm að kvika streymi inn í rætur eldstöðvar án þess að það leiði til goss, en hitt er einnig vel mögulegt að þetta sé upphafið að því sem síðar getur orðið aðdragandinn að eldgosi. Þannig var óróleiki um hríð við Svartsengi áður en gjósa tók annars staðar á Reykjanesskaga skömmu síðar. „Þetta gæti verið einhver þannig aðdragandi en alveg eins líklegt og kannski öllu líklegra að þetta bara fjari út. En þar sem eldstöðin hefur verið í kyrrð má segja, þá er rétt að taka þetta alvarlega,“ segir Freysteinn. Merki eru um breytta jarðskjálftavirkni í kringum eldstöðina en enn um sinn er sú breyting lítil. Hún gæti þó orðið meiri eftir því sem fram vindur. „Það er algengt að skjálftarnir komi kannski ekki fyrr en aðeins seinna. Það er ekkert óeðlilegt við það að fyrsta merkið sem við greinum séu jarðskorpuhreyfingar.“ Ólíklegt er að mögulegt gos í miðju Ódáðahrauni hafi veruleg áhrif á byggð, enda þyrftu ólíkar tegundir kviku að mætast til þess að úr yrði umfangsmikið sprengigos. Helst hefði Freysteinn áhyggjur af ferðamönnum á svæðinu. „Líklegasta atburðarásin er bara staðbundið hraungos inni á hálendi þar sem engir eru. En það eru þessar litlu líkur á að það gerist eitthvað annað. Við höfum líka Öskjuvatn og eldgos sem getur orðið í vatni á þessum stað. Það getur orðið gjóskufall. En þetta er framtíðarmúsík, það þarf bara að fylgjast vel með hvert þetta leiðir okkur áfram.“ Eldgos og jarðhræringar Skútustaðahreppur Almannavarnir Athugið. Vísir hvetur lesendur til að skiptast á skoðunum. Allar athugasemdir eru á ábyrgð þeirra er þær rita. Lesendur skulu halda sig við málefnalega og hófstillta umræðu og áskilur Vísir sér rétt til að fjarlægja ummæli og/eða umræðu sem fer út fyrir þau mörk. Vísir mun loka á aðgang þeirra sem tjá sig ekki undir eigin nafni eða gerast ítrekað brotlegir við ofangreindar umgengnisreglur. Mest lesið Íbúar óttast nýtt hverfi og að ekki verði tekið tillit til þeirra Innlent Halla lætur lítið fyrir sér fara næstu vikurnar Innlent Fyrstu úrslit Evrópukosninga staðfesta uppgang fjarhægrisins Erlent Næsta gusa lendi á landinu annað kvöld Veður Stunda njósnir gegn íslenskum stjórnvöldum og fyrirtækjum Innlent Tilkynnt um ungmenni með byssur í 101 Innlent Grasið vel sprottið og heyskapur hafinn Innlent Tók fjóra daga að þíða skautasvellið Innlent Tengdi stríðið í Úkraínu við baráttuna gegn fasismanum Erlent „Hrokafull afstaða“ að skilyrða stuðning við Úkraínu Erlent Fleiri fréttir Íbúar óttast nýtt hverfi og að ekki verði tekið tillit til þeirra Halla lætur lítið fyrir sér fara næstu vikurnar Tilkynnt um ungmenni með byssur í 101 Grasið vel sprottið og heyskapur hafinn Stunda njósnir gegn íslenskum stjórnvöldum og fyrirtækjum Tók fjóra daga að þíða skautasvellið Borgin undirbýr sölu Perlunnar, rafstöðvar og bílastæða Netþrjótar sem herja á Ísland og heyskapur í viðvörunum Slökktu eld á Austur-Indíafjelaginu Tungumálastuðningur lykillinn að bættri stöðu drengja í skólakerfinu Kjartan Bjarni enn metinn hæfastur Fleiri karlar en konur sóttu um nám í HR Fjórhjólaslys við Sólheimajökul „Vonum að þetta skili jafn góðum árangri á Íslandi“ Láninu varið í að tryggja örugga og heilsusamlega skóla Hafa ekki lokið afgreiðslu á kæru í þrjú ár Guðni býður á Bessastaði í hinsta sinn Tóku svartan mann hálstaki við handtöku og greiða bætur Kynna úttekt á stöðu drengja í menntakerfinu Ungur maður varð fyrir alvarlegri líkamsárás í Árbæ Stúkan óviðgerðarhæf og jafnvel hættuleg Framkvæmdir hafnar við umferðarþyngstu gatnamótin Gæsluvarðhald framlengt yfir tveimur en einn látinn laus Ríkisstjórnin hafi sjálf skilyrt stuðning við Úkraínu Von á ákvörðun um hvalveiðar og lítil samkeppni á raftækjamarkaði Genginn úr meirihlutasamstarfi vegna meints trúnaðarbrests Engir ytri áverkar sem skýra andlátin „Eins og þetta hafi gerst í gær á þessum stöðum“ Ákvörðun Bjarkeyjar um hvalveiðar mun liggja fyrir á þriðjudaginn Kærði gæsluvarðhaldsúrskurð vegna manndráps til Landsréttar Sjá meira
Askja gaus síðast árið 1961 en land í kringum eldstöðina hefur sigið jafnt og þétt frá árinu 1983. Núna er viðsnúningur og land tekið að rísa á ný. Ástæðan fyrir því að Veðurstofan gerði grein fyrir því í gær, er að það er orðið alveg skýrt. Það hefur orðið þrýstiaukning í rótum eldstöðvarinnar, segir Freysteinn Sigmundsson jarðeðlisfræðingur við Jarðvísindastofnun Háskóla Íslands. Þýðir það að það sé að koma gos? „Nei, ekki endilega. Það þarf bara að fylgjast vel með eldstöðinni. Ein möguleg skýring á þessu er að kvika streymi þarna inn í rætur eldstöðvarinnar núna. En núna er tímabil aðgæslu og aukinnar vöktunar,“ segir Freysteinn. Öskjuvatn myndaðist í miklu eldgosi í öskju árið 1875.Stöð 2 Fyrst jarðskorpuhreyfingar, svo skjálftavirkni Mörg dæmi eru umm að kvika streymi inn í rætur eldstöðvar án þess að það leiði til goss, en hitt er einnig vel mögulegt að þetta sé upphafið að því sem síðar getur orðið aðdragandinn að eldgosi. Þannig var óróleiki um hríð við Svartsengi áður en gjósa tók annars staðar á Reykjanesskaga skömmu síðar. „Þetta gæti verið einhver þannig aðdragandi en alveg eins líklegt og kannski öllu líklegra að þetta bara fjari út. En þar sem eldstöðin hefur verið í kyrrð má segja, þá er rétt að taka þetta alvarlega,“ segir Freysteinn. Merki eru um breytta jarðskjálftavirkni í kringum eldstöðina en enn um sinn er sú breyting lítil. Hún gæti þó orðið meiri eftir því sem fram vindur. „Það er algengt að skjálftarnir komi kannski ekki fyrr en aðeins seinna. Það er ekkert óeðlilegt við það að fyrsta merkið sem við greinum séu jarðskorpuhreyfingar.“ Ólíklegt er að mögulegt gos í miðju Ódáðahrauni hafi veruleg áhrif á byggð, enda þyrftu ólíkar tegundir kviku að mætast til þess að úr yrði umfangsmikið sprengigos. Helst hefði Freysteinn áhyggjur af ferðamönnum á svæðinu. „Líklegasta atburðarásin er bara staðbundið hraungos inni á hálendi þar sem engir eru. En það eru þessar litlu líkur á að það gerist eitthvað annað. Við höfum líka Öskjuvatn og eldgos sem getur orðið í vatni á þessum stað. Það getur orðið gjóskufall. En þetta er framtíðarmúsík, það þarf bara að fylgjast vel með hvert þetta leiðir okkur áfram.“
Eldgos og jarðhræringar Skútustaðahreppur Almannavarnir Athugið. Vísir hvetur lesendur til að skiptast á skoðunum. Allar athugasemdir eru á ábyrgð þeirra er þær rita. Lesendur skulu halda sig við málefnalega og hófstillta umræðu og áskilur Vísir sér rétt til að fjarlægja ummæli og/eða umræðu sem fer út fyrir þau mörk. Vísir mun loka á aðgang þeirra sem tjá sig ekki undir eigin nafni eða gerast ítrekað brotlegir við ofangreindar umgengnisreglur. Mest lesið Íbúar óttast nýtt hverfi og að ekki verði tekið tillit til þeirra Innlent Halla lætur lítið fyrir sér fara næstu vikurnar Innlent Fyrstu úrslit Evrópukosninga staðfesta uppgang fjarhægrisins Erlent Næsta gusa lendi á landinu annað kvöld Veður Stunda njósnir gegn íslenskum stjórnvöldum og fyrirtækjum Innlent Tilkynnt um ungmenni með byssur í 101 Innlent Grasið vel sprottið og heyskapur hafinn Innlent Tók fjóra daga að þíða skautasvellið Innlent Tengdi stríðið í Úkraínu við baráttuna gegn fasismanum Erlent „Hrokafull afstaða“ að skilyrða stuðning við Úkraínu Erlent Fleiri fréttir Íbúar óttast nýtt hverfi og að ekki verði tekið tillit til þeirra Halla lætur lítið fyrir sér fara næstu vikurnar Tilkynnt um ungmenni með byssur í 101 Grasið vel sprottið og heyskapur hafinn Stunda njósnir gegn íslenskum stjórnvöldum og fyrirtækjum Tók fjóra daga að þíða skautasvellið Borgin undirbýr sölu Perlunnar, rafstöðvar og bílastæða Netþrjótar sem herja á Ísland og heyskapur í viðvörunum Slökktu eld á Austur-Indíafjelaginu Tungumálastuðningur lykillinn að bættri stöðu drengja í skólakerfinu Kjartan Bjarni enn metinn hæfastur Fleiri karlar en konur sóttu um nám í HR Fjórhjólaslys við Sólheimajökul „Vonum að þetta skili jafn góðum árangri á Íslandi“ Láninu varið í að tryggja örugga og heilsusamlega skóla Hafa ekki lokið afgreiðslu á kæru í þrjú ár Guðni býður á Bessastaði í hinsta sinn Tóku svartan mann hálstaki við handtöku og greiða bætur Kynna úttekt á stöðu drengja í menntakerfinu Ungur maður varð fyrir alvarlegri líkamsárás í Árbæ Stúkan óviðgerðarhæf og jafnvel hættuleg Framkvæmdir hafnar við umferðarþyngstu gatnamótin Gæsluvarðhald framlengt yfir tveimur en einn látinn laus Ríkisstjórnin hafi sjálf skilyrt stuðning við Úkraínu Von á ákvörðun um hvalveiðar og lítil samkeppni á raftækjamarkaði Genginn úr meirihlutasamstarfi vegna meints trúnaðarbrests Engir ytri áverkar sem skýra andlátin „Eins og þetta hafi gerst í gær á þessum stöðum“ Ákvörðun Bjarkeyjar um hvalveiðar mun liggja fyrir á þriðjudaginn Kærði gæsluvarðhaldsúrskurð vegna manndráps til Landsréttar Sjá meira