Sláandi munur á námsárangri pilta og stúlkna Ólafur Ísleifsson skrifar 30. maí 2021 09:00 Menntamálaráðherra svaraði í liðinni viku fyrirspurn minni um námsárangur pilta og stúlkna í skólakerfinu. Upplýsingar í svarinu eru sumar hverjar sláandi og því gagnlegt að fá þær upp á borðið. Marktækur munur á árangri pilta og stúlkna í grunnskólastigi Í upphafi var spurt hvaða tölur liggi fyrir um mismunandi árangur pilta og stúlkna í skólakerfinu. Væri marktækur munur fyrir hendi var spurt hverjar ráðherra telji vera skýringar á ólíkum árangri pilta og stúlkna? Fram kemur í svarinu að ekki er um samræmt námsmat að ræða á leikskólastigi og upplýsingum um árangur leikskólabarna er ekki safnað miðlægt. Mat á þroska og líðan leikskólabarna er á ábyrgð hvers leikskóla og nýti þeir sér margar mismunandi leiðir við mat á framförum barna. Um námsárangur grunnskólanemenda segir í svarinu að samkvæmt gögnum sem fyrir liggja á grundvelli samræmds námsmats er frammistaða stúlkna í öllum námsþáttum að jafnaði marktækt betri en frammistaða drengja. Lesskilningur og stærðfræði á grunnskólastigi Í lesskilningi hlutu stúlkur á Íslandi marktækt fleiri stig en drengir í PISA-rannsókninni 2018 meðal 15 ára nemenda. Kynjamunur í lesskilningi stúlkum í hag einskorðast ekki við Ísland því stúlkur hlutu fleiri stig en drengir í PISA 2018 í öllum þátttökuríkjum OECD. Stúlkur á Íslandi hlutu einnig marktækt fleiri stig en drengir í læsi á stærðfræði í PISA 2018. Athygli vekur að í svarinu kemur fram að Ísland skeri sig hér nokkuð úr því í flestum OECD-ríkjum sé kynjamunur í læsi á stærðfræði drengjum í hag. Loks kemur fram í svari um mun á námsárangri milli kynja í grunnskóla að hann aukist eftir því sem ofar dregur í skólagöngu. Leita þarf skýringa á þessu atriði. Skýra þarf snarpan kynjamun á framhaldsskóla- og háskólastigi Rakið er í svari ráðherra að vandkvæði eru á samanburði einkunna pilta og stúlkna á framhaldsskólastigi ólíkt grunnskólastigi. Eru á því eðlilegar skýringar í ljósi ólíkra námsbrauta og mismunandi námsmats. Hitt vekur athygli hve mikill munur er á kynjum þegar litið er til brautskráningar. Með vísan til gagna Hagstofu Íslands kemur fram að 35% fleiri stúlkur en piltar brautskráðust með almennt stúdentspróf skólaárið 2018-19. Sama skólaár brautskráðust 77% fleiri piltar en stúlkur með próf úr iðnnámi. Þessar tölur um verulegan kynjahalla kalla á skýringar. Fram kemur að háskólamenntuðu fólki hefur fjölgað á síðustu árum en þróunin hefur verið ólík eftir kynjum samkvæmt tölum Hagstofunnar. Ríflega helmingur kvenna á aldrinum 25–64 ára hefur lokið háskólagráðu á móti 35% karla. Kemur fram að samkvæmt nýlegri könnun á högum háskólanema í 28 ríkjum Evrópu eru konur alls staðar í meirihluta nemenda eins og hér á landi en hlutfall karla þó hvergi lægra. Segir í svari ráðherra að orsakir þessa megi m.a. rekja til brotthvarfs drengja úr framhaldsskólum. Þá segir að kynjahlutfall nemenda við HÍ sé nú 32% karlar og 68% konur. Það að hlutfall karla í stærsta háskóla landsins nái ekki þriðjungi og sé hvergi lægra en hér á landi í 28 Evrópuríkjum hlýtur að teljast alvarlegt mál sem kallar á skýringar. Brotthvarf pilta úr framhaldsskóla meira en stúlkna Í svari við spurningu um brotthvarf úr framhaldsskólum kemur fram að almennt hverfa drengir frekar brott úr framhaldsskóla en stúlkur. Segir í svarinu að brotthvarf nýnema sé sérstaklega mælt af ráðuneytinu og þar er brotthvarf drengja meira en stúlkna, með hlutfallinu 1,5 drengur fyrir hverja eina stúlku. Nýnemi er nemandi sem er að hefja sitt fyrsta ár í framhaldsskóla að loknum grunnskóla. Góðu fréttirnar virðast þær að á árunum 2016-20 hefur brotthvarf nýnema farið lækkandi bæði hjá drengjum og stúlkum. Þá er í svarinu greint frá brotthvarfi nemenda eftir kyni, sem hafa horfið frá námi fjórum árum eftir innritun árin 2013, 2014 og 2015 á grundvelli gagna Hagstofunnar. Kemur fram að brotthvarf pilta er töluvert hærra en stúlkna (29% á móti 18% á árinu 2019) og í samræmi við brotthvarf nýnema eftir kyni eins og að ofan getur. Hátt hlutfall greininga og raskana hér á landi Í svari ráðherra við spurningu minni um aðstoð við nemendur, sérkennslu og greiningar á vanda nemenda kemur fram að alls eru 16,3 prósent grunnskólanemenda á Íslandi með formlegar greiningar í samanburði við 4,4 prósent að meðaltali í 30 Evrópulöndum. Engar skýringar eru veittar á þessum ótrúlega mun. Nemendum með sérþarfir, hvort sem er í leik- eða grunnskóla, hefur fjölgað að mun á liðnum árum. Árið 2010 nutu ríflega 1.200 börn í leikskóla sérstaks stuðnings en þau voru yfir tvö þúsund árið 2019. Í grunnskóla er fjölgunin einnig mikil. Fjöldi grunnskólanema sem naut sérkennslu eða stuðnings fór úr tæpum 5.400 nemum í tæplega sjö þúsund nemendur á tíu árum 2010-19. Hvernig líður nemendum í skólanum? Í svari við spurningu um heilsufar pilta og stúlkna og slíka þætti er í svari ráðherra vísað til ýmissa rannsókna sem gefa til kynna að íslenskum grunnskólanemum líði almennt vel í skólanum og þeir treysti kennurum sínum vel. Segir í svarinu að niðurstöður rannsókna og skýrslna dragi fram að heilbrigður lífsstíll einkenni meirihluta nemenda í efstu bekkjum grunnskóla á Íslandi. Meirihluti nemenda í efstu bekkjum grunnskóla metur andlega og líkamlega heilsu sína mjög góða eða góða þó að hlutfall þeirra nemenda sem telja andlega heilsu sína slæma hafi hækkað. Þegar kemur að högum og líðan framhaldsskólanema er í svarinu vísað í rannsóknina Ungt fólk 2020 sem sýnir að andlegri líðan nemenda í framhaldsskólum hefur hrakað verulega á liðnum árum, einkum líðan stúlkna. Þannig taldi yfirgnæfandi meirihluti framhaldsskólanema eða 76–78% andlega heilsu sína mjög góða eða góða árin 2004–2010 en frá þeim tíma hefur hlutfallið lækkað jafnt og þétt. Árið 2020 töldu einungis 46% nemenda andlega heilsu sína vera góða eða mjög góða. Hvað er hér á seyði? Knýjandi spurningar Fram koma athyglisverðar upplýsingar í svarinu en um leið vakna áleitnar spurningar eins og rakið er hér að ofan. Er gleðiefni að stúlkum virðist almennt ganga að mörgu leyti vel í skólakerfinu. Viðhalda þarf þeim árangri en um leið þarf að svara því hvers vegna drengjum vegnar síður vel á sama vettvangi. Úrbóta er sýnilega þörf. Í svarinu virðist vikið að hugtakinu skólakerfi án aðgreiningar sem gefinni stærð. Væri goðgá að spyrja hvort gagnrýnni afstaða en hér birtist væri kannski nauðsynleg til að bæta úr þeim ágöllum á skólakerfinu sem svör ráðherra bera með sér? Höfundur er alþingismaður Miðflokksins. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Skóla - og menntamál Skoðun: Kosningar 2021 Ólafur Ísleifsson PISA-könnun Athugið. Vísir hvetur lesendur til að skiptast á skoðunum. Allar athugasemdir eru á ábyrgð þeirra er þær rita. Lesendur skulu halda sig við málefnalega og hófstillta umræðu og áskilur Vísir sér rétt til að fjarlægja ummæli og/eða umræðu sem fer út fyrir þau mörk. Vísir mun loka á aðgang þeirra sem tjá sig ekki undir eigin nafni eða gerast ítrekað brotlegir við ofangreindar umgengnisreglur. Mest lesið Þú getur leyft þér það Rannveig Borg Skoðun Breytum reiði í gleði Natan Kolbeinsson Skoðun Fylgishrun Höllu Hrundar staðfest Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Katrín eða Halla Hrund? Reynir Böðvarsson Skoðun Þarf að rífa eina niður til að hífa mig upp? Þórunn Rakel Gylfadóttir Skoðun Eru fjölmiðlar vísvitandi að reyna að hafa áhrif á forsetakosningarnar? Gísli Hvanndal Jakobsson Skoðun Almannahagsmunir, fúsk eða spilling? Brynjar Níelsson Skoðun Látum frambjóðendur njóta sannmælis Vésteinn Ólason Skoðun Meðmælabréf með forsetaefni Anna Hildur Hildibrandsdóttir Skoðun Útrýming mannsins á RÚV Vala Hafstað Skoðun Skoðun Skoðun Með réttlætið að leiðarljósi Bergdís Sigurðardóttir skrifar Skoðun Katrín eða Halla Hrund? Reynir Böðvarsson skrifar Skoðun Sterk, rökföst og réttsýn rödd skrifar Skoðun Helga Þórisdóttir - Minn forseti Valdimar Óskarsson skrifar Skoðun Styðjum Katrínu Jakobsdóttur Gerður Ólafsdóttir skrifar Skoðun Hvaðan kemur þessi ótti við tilfinningar? Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Lyf og dáleiðsla Hannes Björnsson skrifar Skoðun Hvað þarf til að forseti beiti málskotsrétti? Salvör Nordal skrifar Skoðun Kosningar nálgast Halldóra Æsa Aradóttir skrifar Skoðun Auðlindirnar okkar Hólmfríður Sigþórsdóttir,Álfhildur Leifsdóttir skrifar Skoðun Almannahagsmunir, fúsk eða spilling? Brynjar Níelsson skrifar Skoðun Fagleg uppbygging myndlistar í forgrunni Tinna Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Breytum reiði í gleði Natan Kolbeinsson skrifar Skoðun Látum frambjóðendur njóta sannmælis Vésteinn Ólason skrifar Skoðun Blóðugt upp fyrir axlir Arnar Eggert Thoroddsen skrifar Skoðun Greind eða dómgreindarskortur Birna Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Stafrænt samstarf sveitarfélaga þarf aukið vægi Sigurjón Ólafsson skrifar Skoðun Fyrir ykkur, Blessing, Mary og Esther Guðrún Árnadóttir,Þorgerður Jörundsdóttir skrifar Skoðun Þarf að rífa eina niður til að hífa mig upp? Þórunn Rakel Gylfadóttir skrifar Skoðun Hver á að setja málið á dagskrá? Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Góður málsvari íslenskrar menningar Kristín Huld Sigurðardóttir skrifar Skoðun Er hægt að fá bólusetningu gegn "Besserwisserum"? Eygló Halldórsdóttir skrifar Skoðun Söfn í þágu fræðslu og rannsókna Sigurjón Baldur Hafsteinsson skrifar Skoðun Um dánaraðstoð Steinunn Þórðardóttir,Oddur Steinarsson,Thelma Kristinsdóttir,Katrín Ragna Kemp,Magdalena Ásgeirsdóttir,Margrét Ólafía Tómasdóttir,Ragnar Freyr Ingvarsson,Teitur Ari Theodórsson,Theódór Skúli Sigurðsson skrifar Skoðun Meðmælabréf með forsetaefni Anna Hildur Hildibrandsdóttir skrifar Skoðun Sameiningartákn? Vilborg Ása Guðjónsdóttir skrifar Skoðun „Hlutdrægni” Ríkisútvarpsins og „hnignun” íslenskunnar Magnús Lyngdal Magnússon skrifar Skoðun Fylgishrun Höllu Hrundar staðfest Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Hún Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar Skoðun Sósíalismi sem trúarbrögð Finnur Thorlacius Eiríksson skrifar Sjá meira
Menntamálaráðherra svaraði í liðinni viku fyrirspurn minni um námsárangur pilta og stúlkna í skólakerfinu. Upplýsingar í svarinu eru sumar hverjar sláandi og því gagnlegt að fá þær upp á borðið. Marktækur munur á árangri pilta og stúlkna í grunnskólastigi Í upphafi var spurt hvaða tölur liggi fyrir um mismunandi árangur pilta og stúlkna í skólakerfinu. Væri marktækur munur fyrir hendi var spurt hverjar ráðherra telji vera skýringar á ólíkum árangri pilta og stúlkna? Fram kemur í svarinu að ekki er um samræmt námsmat að ræða á leikskólastigi og upplýsingum um árangur leikskólabarna er ekki safnað miðlægt. Mat á þroska og líðan leikskólabarna er á ábyrgð hvers leikskóla og nýti þeir sér margar mismunandi leiðir við mat á framförum barna. Um námsárangur grunnskólanemenda segir í svarinu að samkvæmt gögnum sem fyrir liggja á grundvelli samræmds námsmats er frammistaða stúlkna í öllum námsþáttum að jafnaði marktækt betri en frammistaða drengja. Lesskilningur og stærðfræði á grunnskólastigi Í lesskilningi hlutu stúlkur á Íslandi marktækt fleiri stig en drengir í PISA-rannsókninni 2018 meðal 15 ára nemenda. Kynjamunur í lesskilningi stúlkum í hag einskorðast ekki við Ísland því stúlkur hlutu fleiri stig en drengir í PISA 2018 í öllum þátttökuríkjum OECD. Stúlkur á Íslandi hlutu einnig marktækt fleiri stig en drengir í læsi á stærðfræði í PISA 2018. Athygli vekur að í svarinu kemur fram að Ísland skeri sig hér nokkuð úr því í flestum OECD-ríkjum sé kynjamunur í læsi á stærðfræði drengjum í hag. Loks kemur fram í svari um mun á námsárangri milli kynja í grunnskóla að hann aukist eftir því sem ofar dregur í skólagöngu. Leita þarf skýringa á þessu atriði. Skýra þarf snarpan kynjamun á framhaldsskóla- og háskólastigi Rakið er í svari ráðherra að vandkvæði eru á samanburði einkunna pilta og stúlkna á framhaldsskólastigi ólíkt grunnskólastigi. Eru á því eðlilegar skýringar í ljósi ólíkra námsbrauta og mismunandi námsmats. Hitt vekur athygli hve mikill munur er á kynjum þegar litið er til brautskráningar. Með vísan til gagna Hagstofu Íslands kemur fram að 35% fleiri stúlkur en piltar brautskráðust með almennt stúdentspróf skólaárið 2018-19. Sama skólaár brautskráðust 77% fleiri piltar en stúlkur með próf úr iðnnámi. Þessar tölur um verulegan kynjahalla kalla á skýringar. Fram kemur að háskólamenntuðu fólki hefur fjölgað á síðustu árum en þróunin hefur verið ólík eftir kynjum samkvæmt tölum Hagstofunnar. Ríflega helmingur kvenna á aldrinum 25–64 ára hefur lokið háskólagráðu á móti 35% karla. Kemur fram að samkvæmt nýlegri könnun á högum háskólanema í 28 ríkjum Evrópu eru konur alls staðar í meirihluta nemenda eins og hér á landi en hlutfall karla þó hvergi lægra. Segir í svari ráðherra að orsakir þessa megi m.a. rekja til brotthvarfs drengja úr framhaldsskólum. Þá segir að kynjahlutfall nemenda við HÍ sé nú 32% karlar og 68% konur. Það að hlutfall karla í stærsta háskóla landsins nái ekki þriðjungi og sé hvergi lægra en hér á landi í 28 Evrópuríkjum hlýtur að teljast alvarlegt mál sem kallar á skýringar. Brotthvarf pilta úr framhaldsskóla meira en stúlkna Í svari við spurningu um brotthvarf úr framhaldsskólum kemur fram að almennt hverfa drengir frekar brott úr framhaldsskóla en stúlkur. Segir í svarinu að brotthvarf nýnema sé sérstaklega mælt af ráðuneytinu og þar er brotthvarf drengja meira en stúlkna, með hlutfallinu 1,5 drengur fyrir hverja eina stúlku. Nýnemi er nemandi sem er að hefja sitt fyrsta ár í framhaldsskóla að loknum grunnskóla. Góðu fréttirnar virðast þær að á árunum 2016-20 hefur brotthvarf nýnema farið lækkandi bæði hjá drengjum og stúlkum. Þá er í svarinu greint frá brotthvarfi nemenda eftir kyni, sem hafa horfið frá námi fjórum árum eftir innritun árin 2013, 2014 og 2015 á grundvelli gagna Hagstofunnar. Kemur fram að brotthvarf pilta er töluvert hærra en stúlkna (29% á móti 18% á árinu 2019) og í samræmi við brotthvarf nýnema eftir kyni eins og að ofan getur. Hátt hlutfall greininga og raskana hér á landi Í svari ráðherra við spurningu minni um aðstoð við nemendur, sérkennslu og greiningar á vanda nemenda kemur fram að alls eru 16,3 prósent grunnskólanemenda á Íslandi með formlegar greiningar í samanburði við 4,4 prósent að meðaltali í 30 Evrópulöndum. Engar skýringar eru veittar á þessum ótrúlega mun. Nemendum með sérþarfir, hvort sem er í leik- eða grunnskóla, hefur fjölgað að mun á liðnum árum. Árið 2010 nutu ríflega 1.200 börn í leikskóla sérstaks stuðnings en þau voru yfir tvö þúsund árið 2019. Í grunnskóla er fjölgunin einnig mikil. Fjöldi grunnskólanema sem naut sérkennslu eða stuðnings fór úr tæpum 5.400 nemum í tæplega sjö þúsund nemendur á tíu árum 2010-19. Hvernig líður nemendum í skólanum? Í svari við spurningu um heilsufar pilta og stúlkna og slíka þætti er í svari ráðherra vísað til ýmissa rannsókna sem gefa til kynna að íslenskum grunnskólanemum líði almennt vel í skólanum og þeir treysti kennurum sínum vel. Segir í svarinu að niðurstöður rannsókna og skýrslna dragi fram að heilbrigður lífsstíll einkenni meirihluta nemenda í efstu bekkjum grunnskóla á Íslandi. Meirihluti nemenda í efstu bekkjum grunnskóla metur andlega og líkamlega heilsu sína mjög góða eða góða þó að hlutfall þeirra nemenda sem telja andlega heilsu sína slæma hafi hækkað. Þegar kemur að högum og líðan framhaldsskólanema er í svarinu vísað í rannsóknina Ungt fólk 2020 sem sýnir að andlegri líðan nemenda í framhaldsskólum hefur hrakað verulega á liðnum árum, einkum líðan stúlkna. Þannig taldi yfirgnæfandi meirihluti framhaldsskólanema eða 76–78% andlega heilsu sína mjög góða eða góða árin 2004–2010 en frá þeim tíma hefur hlutfallið lækkað jafnt og þétt. Árið 2020 töldu einungis 46% nemenda andlega heilsu sína vera góða eða mjög góða. Hvað er hér á seyði? Knýjandi spurningar Fram koma athyglisverðar upplýsingar í svarinu en um leið vakna áleitnar spurningar eins og rakið er hér að ofan. Er gleðiefni að stúlkum virðist almennt ganga að mörgu leyti vel í skólakerfinu. Viðhalda þarf þeim árangri en um leið þarf að svara því hvers vegna drengjum vegnar síður vel á sama vettvangi. Úrbóta er sýnilega þörf. Í svarinu virðist vikið að hugtakinu skólakerfi án aðgreiningar sem gefinni stærð. Væri goðgá að spyrja hvort gagnrýnni afstaða en hér birtist væri kannski nauðsynleg til að bæta úr þeim ágöllum á skólakerfinu sem svör ráðherra bera með sér? Höfundur er alþingismaður Miðflokksins.
Eru fjölmiðlar vísvitandi að reyna að hafa áhrif á forsetakosningarnar? Gísli Hvanndal Jakobsson Skoðun
Skoðun Um dánaraðstoð Steinunn Þórðardóttir,Oddur Steinarsson,Thelma Kristinsdóttir,Katrín Ragna Kemp,Magdalena Ásgeirsdóttir,Margrét Ólafía Tómasdóttir,Ragnar Freyr Ingvarsson,Teitur Ari Theodórsson,Theódór Skúli Sigurðsson skrifar
Eru fjölmiðlar vísvitandi að reyna að hafa áhrif á forsetakosningarnar? Gísli Hvanndal Jakobsson Skoðun