35 ár frá sprengingunni í Tsjernobyl Samúel Karl Ólason skrifar 26. apríl 2021 13:00 Þessi mynd var tekin nokkrum vikum eftir sprenginguna í kjarnakljúfi fjögur. Getty/Laski Diffusion 35 ár eru liðin frá því að einn kjarnakljúfur orkuversins í Tsjernobyl bræddi úr sér og sprakk í loft upp. Þarna varð annað tveggja stærstu kjarnorkuslysa heimsins. 31 starfsmaður og slökkviliðsmaður dó í slysinu sjálfu og strax í kjölfar þess. Þar af flestir vegna mikillar geislavirkni. Þúsundir frekari dauðsfalla hafa verið rakin til slyssins, sem hafði gífurlegar afleiðingar fyrir Sovétríkin og heiminn allan. Mikhail Gorbatsjov, fyrrum leiðtogi Sovíetríkjanna, hefur sagt að slysið hafi verið einn af síðustu nöglunum í líkkistu ríkjabandalagsins. Drónamynd af draugabænum Pripyat með kjarnorkuverið í bakgrunni.AP/Efrem Lukatsky Ráðamenn í Sovétríkjunum héldu leynd yfir því sem hafði gerst. Íbúar Pripyat voru fluttir á brott þann 27. apríl og var þeim sagt að þau myndu snúa aftur eftir þrjá daga. Brottflutningurinn er þó enn í gildi. Þar bjuggu um 50 þúsund manns en bærinn hafði verið sérstaklega byggður fyrir starfsmenn kjarnorkuversins og fjölskyldur þeirra. Öðrum var ekkert sagt. Sovétríkin sögðu umheiminum ekkert frá slysinu, jafnvel þó geislavirkni breiddist yfir Evrópu. Alþjóðasamfélagið komst þó á snoðir um slysið þann 28. apríl, þegar geislavirknin greindist á mælum í Svíþjóð. Það var ekki fyrr en 14. maí sem Mikhail Goarbachev, þáverandi leiðtogi Sovíetríkjanna tjáði sig um slysið og viðurkenndi að það hefði átt sér stað. Úr stjórnstöð Tsjernobyl, nokkrum m´nauðum fyrir slysið árið 1986.Getty/Laski Diffusion Rúmlega hundrað þúsund manns voru flutt frá heimilum sínum og um 2.600 ferkílómetra svæði í kringum kjarnakljúfinn lokað. Þeir einu sem voru á svæðinu voru verkamenn sem unnu að hreinsun og því að grafa kjarnakljúfinn. Geislun barst frá kjarnakljúfnum allt til ársins 2019, þegar nýr hlífðarskjöldur var reistur í kringum allt kjarnorkuverið. Þar inni vinna vélmenni að því að taka kjarnakljúfa orkuversins í sundur. Vonast er til þess að því starfi geti verið lokið fyrir árið 2064, samkvæmt umfjöllun AP fréttaveitunnar. On the 35th anniversary of the Chornobyl disaster, we join Ukrainians in honouring the victims. Many lives could have been saved if Soviet propaganda had not hidden the truth. Since 1991, has been supporting with over 1bn to maintain a high level of nuclear safety. pic.twitter.com/eubDsiXNLm— EU in Ukraine (@EUDelegationUA) April 26, 2021 Slysið er annað tveggja stærstu kjarnorkuslysa heimsins. Alþjóðakjarnorkumálastofnunin heldur utan um lista yfir kjarnorkuslys sem orðið hafa í heiminum og skilgreinir þau eftir stærð, alvarleika og umfangi. Á INES-listanum svokallaða er slysum skipt í sjö flokka. Einungis tvo slys eru í efsta flokki. Slysið í Tsjernobyl og slysið í Fukushima í Japan. Ekki er farið nánar út í það hvort slysið teljist alvarlegra. AP fréttaveitan segir úkraínska embættismenn nú finna fyrir meiri jákvæðni en áður í garð Tsjarnobyl. Vonast er til þess að hægt verði að opna svæðið betur fyrir ferðamenn, sem fjölgaði í kjölfar sýningar þáttanna um slysið sem frumsýndir voru 2019. Til að mynda er verið að vinna að gerð göngustíga þar sem ferðamenn geta gengið öruggir um Pripyat. Hér má sjá hvernig Pripyat leit út fyrir nokkrum árum síðan. Þó ferðamönnum sé tiltölulega öruggt að skoða svæðið er búseta þar ólögleg. Þrátt fyrir það búa um hundrað manns á svæðinu og hafa þau neitað að yfirgefa svæðið þrátt fyrir skipanir. Þá hefur dýralíf blómstrað á svæðinu og finnast þar birnir, úlfar, kettir, villtir hestar og ýmsar aðrar dýrategundir. Það hefur komið vísindamönnum á óvart hve miklar varnir gegn geislun dýrin hafa og hve fljótt þau aðlöðuðust geislavirkninni. Það er til rannsóknar hjá vísindamönnum frá Úkraínu, Japan og Þýskalandi. Meðal þeirra sem búa þarna er hinn 84 ára gamli Jevgení Markevíts. Hér má sjá myndefni þar sem rætt er við hann. Ráðamenn í Úkraínu stefna nú að því að Tsjernobyl verði bætt á minjalista UNESCO og vonast þeir til þess að það myndi laða að fleiri ferðamenn og fjárfestingu. Þegar er búið að grípa til aðgerða í þá átt að Úkraínumenn geti sótt um að Tsjernobyl verði bætt á listann. Frá minningarathöfn í Kænugarði í dag.AP/Efrem Lukatsky Í frétt Guardian er haft eftir Oleksandr Tkasjenkó, menningarráðherra Úkraínu, að verndun Tsjernobyl sé mikilvæg öllum heimsbúum. Hann segir að svæðið ætti ekki að vera leikvöllur fyrir ævintýramenn, heldur ætti fólk að yfirgefa það Tsjernobyl Úkraína Kjarnorka Sovétríkin Athugið. Vísir hvetur lesendur til að skiptast á skoðunum. Allar athugasemdir eru á ábyrgð þeirra er þær rita. Lesendur skulu halda sig við málefnalega og hófstillta umræðu og áskilur Vísir sér rétt til að fjarlægja ummæli og/eða umræðu sem fer út fyrir þau mörk. Vísir mun loka á aðgang þeirra sem tjá sig ekki undir eigin nafni eða gerast ítrekað brotlegir við ofangreindar umgengnisreglur. Mest lesið Líkir Katrínu við „stalínista“ og skýtur á Vilhjálm Birgisson Innlent Átök á aðalfundi og lögregla kölluð til Innlent Segir samstarfsfólk Katrínar hafa hvatt sig til að draga sig úr leik Innlent Um 200 bíða þess að vera flutt af landi í þvinguðum brottflutningi Innlent Íbúar varaðir við rusl- og skítabelgjum frá Norður-Kóreu Erlent Sindri Freyr er látinn Innlent Forsetavaktin 2024: Hver verður sjöundi forseti lýðveldisins? Innlent „Er búinn að blokka 237 manneskjur á tíu dögum“ Innlent De Niro kallaði Trump skrímsli fyrir utan dómshúsið Erlent „Fyrirvarinn var í rauninni enginn“ Innlent Fleiri fréttir Gefa Úkraínumönnum eftirlitsflugvélar Útnefna Biden rafrænt til að koma honum örugglega á kjörseðilinn Fær ekki að bjóða sig fram fyrir Verkamannaflokkinn Þingmeirihluti ANC í hættu í Suður-Afríku Íbúar varaðir við rusl- og skítabelgjum frá Norður-Kóreu Segja árásir og aðgerðir Ísrael enn innan „rauðu línanna“ De Niro kallaði Trump skrímsli fyrir utan dómshúsið „Við höfum ekkert“ Ógiltu neitunarvald forseta til að koma fjölmiðlalögum í gegn Biðst afsökunar á ummælum um „faggaskap“ Yfir fimmtíu stig í hitabylgju í Pakistan Pólverjar víggirða landamærin í austri Forseti Perú kærður fyrir mútuþægni Yfirmaður ísraelsku leyniþjónustunnar sagður hafa hótað saksóknara Alþjóðasakamáladómstólsins Notaði niðrandi orð um samkynhneigða karla á lokuðum fundi Trump lofar að útrýma mótmælum til stuðnings Palestínu Segir árásirnar í Rafah „hræðileg mistök“ Segja Frakka ætla að senda hermenn til Úkraínu Sautján ára „hermaður Hitlers” dæmdur í sjö ára fangelsi Töldu að enginn ætti að deyja í árásunum AfD náði ekki að sigra eftir hrinu hneykslismála Óttast að um 2.000 hafi látist í aurskriðum á föstudag Alríkislögreglan aðstoðar við leit að munum úr British Museum Átján látnir eftir mikið óveður í miðríkjum Bandaríkjanna Hart sótt að Sunak vegna hugmynda um herþjónustu fyrir 18 ára Hryllingur í Rafah eftir hefndaraðgerðir Átta á sjúkrahúsi eftir mikla ókyrrð 700 talin af vegna aurskriðu í Papúa Nýju-Gíneu Hamas skaut eldflaugum í átt að Tel Aviv Flytja hjálpargögn til Gasa í gegnum Kerem Shalom Sjá meira
Þúsundir frekari dauðsfalla hafa verið rakin til slyssins, sem hafði gífurlegar afleiðingar fyrir Sovétríkin og heiminn allan. Mikhail Gorbatsjov, fyrrum leiðtogi Sovíetríkjanna, hefur sagt að slysið hafi verið einn af síðustu nöglunum í líkkistu ríkjabandalagsins. Drónamynd af draugabænum Pripyat með kjarnorkuverið í bakgrunni.AP/Efrem Lukatsky Ráðamenn í Sovétríkjunum héldu leynd yfir því sem hafði gerst. Íbúar Pripyat voru fluttir á brott þann 27. apríl og var þeim sagt að þau myndu snúa aftur eftir þrjá daga. Brottflutningurinn er þó enn í gildi. Þar bjuggu um 50 þúsund manns en bærinn hafði verið sérstaklega byggður fyrir starfsmenn kjarnorkuversins og fjölskyldur þeirra. Öðrum var ekkert sagt. Sovétríkin sögðu umheiminum ekkert frá slysinu, jafnvel þó geislavirkni breiddist yfir Evrópu. Alþjóðasamfélagið komst þó á snoðir um slysið þann 28. apríl, þegar geislavirknin greindist á mælum í Svíþjóð. Það var ekki fyrr en 14. maí sem Mikhail Goarbachev, þáverandi leiðtogi Sovíetríkjanna tjáði sig um slysið og viðurkenndi að það hefði átt sér stað. Úr stjórnstöð Tsjernobyl, nokkrum m´nauðum fyrir slysið árið 1986.Getty/Laski Diffusion Rúmlega hundrað þúsund manns voru flutt frá heimilum sínum og um 2.600 ferkílómetra svæði í kringum kjarnakljúfinn lokað. Þeir einu sem voru á svæðinu voru verkamenn sem unnu að hreinsun og því að grafa kjarnakljúfinn. Geislun barst frá kjarnakljúfnum allt til ársins 2019, þegar nýr hlífðarskjöldur var reistur í kringum allt kjarnorkuverið. Þar inni vinna vélmenni að því að taka kjarnakljúfa orkuversins í sundur. Vonast er til þess að því starfi geti verið lokið fyrir árið 2064, samkvæmt umfjöllun AP fréttaveitunnar. On the 35th anniversary of the Chornobyl disaster, we join Ukrainians in honouring the victims. Many lives could have been saved if Soviet propaganda had not hidden the truth. Since 1991, has been supporting with over 1bn to maintain a high level of nuclear safety. pic.twitter.com/eubDsiXNLm— EU in Ukraine (@EUDelegationUA) April 26, 2021 Slysið er annað tveggja stærstu kjarnorkuslysa heimsins. Alþjóðakjarnorkumálastofnunin heldur utan um lista yfir kjarnorkuslys sem orðið hafa í heiminum og skilgreinir þau eftir stærð, alvarleika og umfangi. Á INES-listanum svokallaða er slysum skipt í sjö flokka. Einungis tvo slys eru í efsta flokki. Slysið í Tsjernobyl og slysið í Fukushima í Japan. Ekki er farið nánar út í það hvort slysið teljist alvarlegra. AP fréttaveitan segir úkraínska embættismenn nú finna fyrir meiri jákvæðni en áður í garð Tsjarnobyl. Vonast er til þess að hægt verði að opna svæðið betur fyrir ferðamenn, sem fjölgaði í kjölfar sýningar þáttanna um slysið sem frumsýndir voru 2019. Til að mynda er verið að vinna að gerð göngustíga þar sem ferðamenn geta gengið öruggir um Pripyat. Hér má sjá hvernig Pripyat leit út fyrir nokkrum árum síðan. Þó ferðamönnum sé tiltölulega öruggt að skoða svæðið er búseta þar ólögleg. Þrátt fyrir það búa um hundrað manns á svæðinu og hafa þau neitað að yfirgefa svæðið þrátt fyrir skipanir. Þá hefur dýralíf blómstrað á svæðinu og finnast þar birnir, úlfar, kettir, villtir hestar og ýmsar aðrar dýrategundir. Það hefur komið vísindamönnum á óvart hve miklar varnir gegn geislun dýrin hafa og hve fljótt þau aðlöðuðust geislavirkninni. Það er til rannsóknar hjá vísindamönnum frá Úkraínu, Japan og Þýskalandi. Meðal þeirra sem búa þarna er hinn 84 ára gamli Jevgení Markevíts. Hér má sjá myndefni þar sem rætt er við hann. Ráðamenn í Úkraínu stefna nú að því að Tsjernobyl verði bætt á minjalista UNESCO og vonast þeir til þess að það myndi laða að fleiri ferðamenn og fjárfestingu. Þegar er búið að grípa til aðgerða í þá átt að Úkraínumenn geti sótt um að Tsjernobyl verði bætt á listann. Frá minningarathöfn í Kænugarði í dag.AP/Efrem Lukatsky Í frétt Guardian er haft eftir Oleksandr Tkasjenkó, menningarráðherra Úkraínu, að verndun Tsjernobyl sé mikilvæg öllum heimsbúum. Hann segir að svæðið ætti ekki að vera leikvöllur fyrir ævintýramenn, heldur ætti fólk að yfirgefa það
Tsjernobyl Úkraína Kjarnorka Sovétríkin Athugið. Vísir hvetur lesendur til að skiptast á skoðunum. Allar athugasemdir eru á ábyrgð þeirra er þær rita. Lesendur skulu halda sig við málefnalega og hófstillta umræðu og áskilur Vísir sér rétt til að fjarlægja ummæli og/eða umræðu sem fer út fyrir þau mörk. Vísir mun loka á aðgang þeirra sem tjá sig ekki undir eigin nafni eða gerast ítrekað brotlegir við ofangreindar umgengnisreglur. Mest lesið Líkir Katrínu við „stalínista“ og skýtur á Vilhjálm Birgisson Innlent Átök á aðalfundi og lögregla kölluð til Innlent Segir samstarfsfólk Katrínar hafa hvatt sig til að draga sig úr leik Innlent Um 200 bíða þess að vera flutt af landi í þvinguðum brottflutningi Innlent Íbúar varaðir við rusl- og skítabelgjum frá Norður-Kóreu Erlent Sindri Freyr er látinn Innlent Forsetavaktin 2024: Hver verður sjöundi forseti lýðveldisins? Innlent „Er búinn að blokka 237 manneskjur á tíu dögum“ Innlent De Niro kallaði Trump skrímsli fyrir utan dómshúsið Erlent „Fyrirvarinn var í rauninni enginn“ Innlent Fleiri fréttir Gefa Úkraínumönnum eftirlitsflugvélar Útnefna Biden rafrænt til að koma honum örugglega á kjörseðilinn Fær ekki að bjóða sig fram fyrir Verkamannaflokkinn Þingmeirihluti ANC í hættu í Suður-Afríku Íbúar varaðir við rusl- og skítabelgjum frá Norður-Kóreu Segja árásir og aðgerðir Ísrael enn innan „rauðu línanna“ De Niro kallaði Trump skrímsli fyrir utan dómshúsið „Við höfum ekkert“ Ógiltu neitunarvald forseta til að koma fjölmiðlalögum í gegn Biðst afsökunar á ummælum um „faggaskap“ Yfir fimmtíu stig í hitabylgju í Pakistan Pólverjar víggirða landamærin í austri Forseti Perú kærður fyrir mútuþægni Yfirmaður ísraelsku leyniþjónustunnar sagður hafa hótað saksóknara Alþjóðasakamáladómstólsins Notaði niðrandi orð um samkynhneigða karla á lokuðum fundi Trump lofar að útrýma mótmælum til stuðnings Palestínu Segir árásirnar í Rafah „hræðileg mistök“ Segja Frakka ætla að senda hermenn til Úkraínu Sautján ára „hermaður Hitlers” dæmdur í sjö ára fangelsi Töldu að enginn ætti að deyja í árásunum AfD náði ekki að sigra eftir hrinu hneykslismála Óttast að um 2.000 hafi látist í aurskriðum á föstudag Alríkislögreglan aðstoðar við leit að munum úr British Museum Átján látnir eftir mikið óveður í miðríkjum Bandaríkjanna Hart sótt að Sunak vegna hugmynda um herþjónustu fyrir 18 ára Hryllingur í Rafah eftir hefndaraðgerðir Átta á sjúkrahúsi eftir mikla ókyrrð 700 talin af vegna aurskriðu í Papúa Nýju-Gíneu Hamas skaut eldflaugum í átt að Tel Aviv Flytja hjálpargögn til Gasa í gegnum Kerem Shalom Sjá meira
Yfirmaður ísraelsku leyniþjónustunnar sagður hafa hótað saksóknara Alþjóðasakamáladómstólsins