Fegurðin í hversdeginum hvarf í skugga geðhvarfasýki Sylvía Rut Sigfúsdóttir skrifar 9. mars 2018 14:30 Ragnar Jón Ragnarsson, ungur maður með geðhvarfasýk,i segir að fólk þurfi að geta talað um tilfinningar sínar. Mynd/Svanhildur Gréta Kristjánsdóttir „Þegar ég lít til baka þá er ég þakklátur fyrir að vera á lífi. Við verðum að ræða meira um sjálfsvíg og við þurfum að geta talað um tilfinningar okkar,“ segir Ragnar Jón Ragnarsson, kallaður Humi, en hann ræðir geðhvarfasýki sína í einlægu viðtali í tilefni af geðfræðsluátakinu #HUGUÐ. „Við þurfum að viðurkenna ferlið en ekki bara afleiðingarnar, gráa svæðið á milli þess að líða vel og vera hreinlega í sjálfsvígshugleiðingum. Ég held að margir óttist viðbrögð fólksins í kringum sig við að ræða þessa hluti, þú verðir sendur á geðdeild og megir ekki umgangast hnífa og skæri. Það gerir engum gagn að skapa dramatík,“ segir Humi en hann er giftur tveggja barna faðir. Humi hafði verið veikur í langan tíma áður en hann fékk greiningu fyrir fjórum árum. Hann lærði mjög snemma að fela tilfinningar sínar, líka fyrir sínum nánustu. Var þessi hæfileiki hans varnarleið til þess að ráða við aðstæður. „Það er talað um fúnkerandi alkóhólista og ég var fúnkerandi geðsjúklingur. Ég mætti til vinnu en gerði það á hnefunum. Á tímabili fór ég í bíltúra austur í Heiði að tala við geimverur en sagði konunni minni ekkert frá því.“Missir tengslin við raunveruleikann Geðhvarfasýki Huma lýsir sér í syrpum af maníu og þunglyndi, stundum bæði á sama tíma. „Þetta er ekki svo einfalt að þú farir niður í þunglyndi og upp í maníu. Stundum er ég þunglyndur en samt manískur á sama tíma. Þá er ég mjög inni í mér og vil ekki vera á meðal fólks. Á sama tíma er ég með miklar ranghugmyndir í gangi og sjálfsblekkingu.“ Hann var strax í menntaskóla byrjaður að hugsa um að taka eigið líf en var alltaf virkilega góður að fela tilfinningar sínar. „Það er talað um fúnkerandi alkóhólista og ég var fúnkerandi geðsjúklingur. Ég mætti til vinnu en gerði það á hnefunum. Á tímabili fór ég í bíltúra austur í Heiði að tala við geimverur en sagði konunni minni ekkert frá því.“ Humi segir að það sé ekki bara slæm áföll sem „triggeri“maníu og þunglyndi. „Ég áttaði mig ekki á því að jákvæð áföll, eins og þær fréttir að þú eigir von á barni, sveiflar geðinu ekkert síður. Því fylgdi svo ofboðsleg gleði og spenna og ég fór að missa tökin. Manían sem þá tók við stóð yfir í um tvö ár og geðrof fylgdi í kjölfarið.“ Áður en hann greindist hafði Humi ákveðna staðalímynd á því hvað geðrof væri. „Mín hugmynd um geðrof var að standa í slopp á Miklubrautinni og segja: „Ég er Napóleon!“. En geðrof er í raun það að missa tengslin við raunveruleikann. Það myndast rof á þínum veruleika og allra hinna. Ég fór að byggja allar mínar ákvarðanir út frá mínum hugarórum sem ég hafði skapað.“ „Það tók mig langan tíma að komast úr geðrofinu. Heilinn er búinn að búa sér til heim, taka ákvarðanir út frá honum. Þú segir ekki skilið við hann svo auðveldlega né viðurkennir fyrir sjálfum þér að þú hafir rangt fyrir þér.“Þakklátur fyrir að vera á lífi Humi og eiginkona hans áttuðu sig á því að hann væri með geðhvarfasýki eftir að horfa saman á heimildamynd um Stephen Fry. Hann er kominn með lækni og greiningu og vinnur nú í sjálfum sér. Það er samt margt sem gerðist í veikindunum sem Humi er ekki tilbúinn til þess að tala um. „Ég hef gert hræðilega hluti í maníu sem höfðu slæmar afleiðingar. Mér tókst einhvern veginn að sigla naumlega undir ratarinn að vera ekki lagður inn á geðdeild. Til þess að vera lagður inn þarftu að vera kominn mjög langt inn í veruleikafirringu, það stafi ógn af þér eða þú hreinlega brjótir lögin. Þú ert ekki sviptur sjálfræði svo auðveldlega.“ Hefur hann eytt löngum tíma í að hugsa um það hvað hann hefði getað gert öðruvísi. „Ég sit samt eftir með sjálfum mér og þarf að taka ábyrgð á mér og því sem ég er. Sættast við það sem ég ekki fæ breytt en á sama tíma axla ábyrgð á því. Ferlið að fyrirgefa sér er það veigamesta.“ Humi segir að það sé gríðarlega mikilvægt að auka umræðuna um geðsjúkdóma. „Þegar ég lít til baka þá er ég þakklátur fyrir að vera á lífi. Við verðum að ræða meira um sjálfsvíg og við þurfum að geta talað um tilfinningar okkar. Það var rosalega stór biti fyrir mig að læra að svara með sanni hvernig mér líður án þess að finnast ég vera að ýta áhyggjum mínum á einhvern annan. Við þurfum að viðurkenna ferlið en ekki bara afleiðingarnar, gráa svæðið á milli þess að líða vel og vera hreinlega í sjálfsvígshugleiðingum. Ég held að margir óttist viðbrögð fólksins í kringum sig við að ræða þessa hluti, þú verðir sendur á geðdeild og megir ekki umgangast hnífa og skæri. Það gerir engum gagn að skapa dramatík.“ Viðtalið má lesa í heild sinni á nýrri vefsíðu geðfræðslufélagsins Hugrúnar, www.gedfraedsla.is. Fyrirsögn á greininni var breytt 12. mars. Heilbrigðismál Tengdar fréttir Vala Kristín opnar sig um átröskun, þunglyndi og kvíða Leikkonan Vala Kristín Eiríksdóttir tekur þátt í herferðinni #HUGUÐ. 8. mars 2018 09:00 Brjóta niður skaðlegar staðalímyndir um geðsjúkdóma Sjö einstaklingar taka þátt í nýrri herferð á vegum geðfræðslufélagsins Hugrúnar. 7. mars 2018 20:15 Mest lesið Sindri Freyr er látinn Innlent Voru látin í einhvern tíma áður en lögregla fór inn Innlent Biður kvikmyndagerðarmanninn afsökunar Innlent „Fyrirvarinn var í rauninni enginn“ Innlent „Er búinn að blokka 237 manneskjur á tíu dögum“ Innlent Áfengi og fíkniefni mældust í stýrimanninum Innlent Mótor bátsins var of stór og mennirnir ekki í björgunarvestum Innlent Tvö látin en ekkert bendi til saknæms atburðar Innlent „Okkar hlutverk að halda utan um hvert annað“ Innlent Vill kvittanir frá framboði Höllu Innlent Fleiri fréttir Öllu tjaldað til við opnun nýrra undirganga Segir samstarfsfólk Katrínar hafa hvatt sig til að draga sig úr leik Átök á aðalfundi og lögregla kölluð til Undir yfirborði kosningabaráttunnar kraumi svæsinn slagur Bíða krufningar til að varpa ljósi á atburðarásina „Fyrirvarinn var í rauninni enginn“ Fyrstu tölur frá Reykjavík ættu að gefa góða mynd af úrslitum „Er búinn að blokka 237 manneskjur á tíu dögum“ Katrín græði stórum á vangetu kjósenda til að kjósa taktískt Andlát í Bolungarvík og forsetaefni í slorinu Héraðsdómur ruddur vegna fjölskyldutengsla og fyrri starfa dómara Áfengi og fíkniefni mældust í stýrimanninum Tvíburafolöld mætt í heiminn í Suðurnesjabæ Ferðafólki bjargað úr sjálfheldu við Þiðriksvallavatn Þriðjungur þekkir ekki neitt til Eiríks og Viktors Sindri Freyr er látinn Voru látin í einhvern tíma áður en lögregla fór inn Vill sjá leiðtoga á Norðurlöndunum en ekki aumingja og gungur Mótor bátsins var of stór og mennirnir ekki í björgunarvestum Óttast að þvingun og nauðung verði færð í lög Andlát til rannsóknar í Bolungarvík Áhyggjur læknanna ótímabærar og byggðar á misskilningi Ástandið í Hafnarfirði geti haft langvarandi áhrif á börn „Okkar hlutverk að halda utan um hvert annað“ Ræddu lokasprett æsispennandi kosningabaráttu Biður kvikmyndagerðarmanninn afsökunar Tvö látin en ekkert bendi til saknæms atburðar Enginn í haldi í tengslum við mannslát í Bolungarvík Slökkvilið kallað út vegna sprenginga í Hafnarfirði Lögregla rannsakar andlát í Bolungarvík Sjá meira
„Þegar ég lít til baka þá er ég þakklátur fyrir að vera á lífi. Við verðum að ræða meira um sjálfsvíg og við þurfum að geta talað um tilfinningar okkar,“ segir Ragnar Jón Ragnarsson, kallaður Humi, en hann ræðir geðhvarfasýki sína í einlægu viðtali í tilefni af geðfræðsluátakinu #HUGUÐ. „Við þurfum að viðurkenna ferlið en ekki bara afleiðingarnar, gráa svæðið á milli þess að líða vel og vera hreinlega í sjálfsvígshugleiðingum. Ég held að margir óttist viðbrögð fólksins í kringum sig við að ræða þessa hluti, þú verðir sendur á geðdeild og megir ekki umgangast hnífa og skæri. Það gerir engum gagn að skapa dramatík,“ segir Humi en hann er giftur tveggja barna faðir. Humi hafði verið veikur í langan tíma áður en hann fékk greiningu fyrir fjórum árum. Hann lærði mjög snemma að fela tilfinningar sínar, líka fyrir sínum nánustu. Var þessi hæfileiki hans varnarleið til þess að ráða við aðstæður. „Það er talað um fúnkerandi alkóhólista og ég var fúnkerandi geðsjúklingur. Ég mætti til vinnu en gerði það á hnefunum. Á tímabili fór ég í bíltúra austur í Heiði að tala við geimverur en sagði konunni minni ekkert frá því.“Missir tengslin við raunveruleikann Geðhvarfasýki Huma lýsir sér í syrpum af maníu og þunglyndi, stundum bæði á sama tíma. „Þetta er ekki svo einfalt að þú farir niður í þunglyndi og upp í maníu. Stundum er ég þunglyndur en samt manískur á sama tíma. Þá er ég mjög inni í mér og vil ekki vera á meðal fólks. Á sama tíma er ég með miklar ranghugmyndir í gangi og sjálfsblekkingu.“ Hann var strax í menntaskóla byrjaður að hugsa um að taka eigið líf en var alltaf virkilega góður að fela tilfinningar sínar. „Það er talað um fúnkerandi alkóhólista og ég var fúnkerandi geðsjúklingur. Ég mætti til vinnu en gerði það á hnefunum. Á tímabili fór ég í bíltúra austur í Heiði að tala við geimverur en sagði konunni minni ekkert frá því.“ Humi segir að það sé ekki bara slæm áföll sem „triggeri“maníu og þunglyndi. „Ég áttaði mig ekki á því að jákvæð áföll, eins og þær fréttir að þú eigir von á barni, sveiflar geðinu ekkert síður. Því fylgdi svo ofboðsleg gleði og spenna og ég fór að missa tökin. Manían sem þá tók við stóð yfir í um tvö ár og geðrof fylgdi í kjölfarið.“ Áður en hann greindist hafði Humi ákveðna staðalímynd á því hvað geðrof væri. „Mín hugmynd um geðrof var að standa í slopp á Miklubrautinni og segja: „Ég er Napóleon!“. En geðrof er í raun það að missa tengslin við raunveruleikann. Það myndast rof á þínum veruleika og allra hinna. Ég fór að byggja allar mínar ákvarðanir út frá mínum hugarórum sem ég hafði skapað.“ „Það tók mig langan tíma að komast úr geðrofinu. Heilinn er búinn að búa sér til heim, taka ákvarðanir út frá honum. Þú segir ekki skilið við hann svo auðveldlega né viðurkennir fyrir sjálfum þér að þú hafir rangt fyrir þér.“Þakklátur fyrir að vera á lífi Humi og eiginkona hans áttuðu sig á því að hann væri með geðhvarfasýki eftir að horfa saman á heimildamynd um Stephen Fry. Hann er kominn með lækni og greiningu og vinnur nú í sjálfum sér. Það er samt margt sem gerðist í veikindunum sem Humi er ekki tilbúinn til þess að tala um. „Ég hef gert hræðilega hluti í maníu sem höfðu slæmar afleiðingar. Mér tókst einhvern veginn að sigla naumlega undir ratarinn að vera ekki lagður inn á geðdeild. Til þess að vera lagður inn þarftu að vera kominn mjög langt inn í veruleikafirringu, það stafi ógn af þér eða þú hreinlega brjótir lögin. Þú ert ekki sviptur sjálfræði svo auðveldlega.“ Hefur hann eytt löngum tíma í að hugsa um það hvað hann hefði getað gert öðruvísi. „Ég sit samt eftir með sjálfum mér og þarf að taka ábyrgð á mér og því sem ég er. Sættast við það sem ég ekki fæ breytt en á sama tíma axla ábyrgð á því. Ferlið að fyrirgefa sér er það veigamesta.“ Humi segir að það sé gríðarlega mikilvægt að auka umræðuna um geðsjúkdóma. „Þegar ég lít til baka þá er ég þakklátur fyrir að vera á lífi. Við verðum að ræða meira um sjálfsvíg og við þurfum að geta talað um tilfinningar okkar. Það var rosalega stór biti fyrir mig að læra að svara með sanni hvernig mér líður án þess að finnast ég vera að ýta áhyggjum mínum á einhvern annan. Við þurfum að viðurkenna ferlið en ekki bara afleiðingarnar, gráa svæðið á milli þess að líða vel og vera hreinlega í sjálfsvígshugleiðingum. Ég held að margir óttist viðbrögð fólksins í kringum sig við að ræða þessa hluti, þú verðir sendur á geðdeild og megir ekki umgangast hnífa og skæri. Það gerir engum gagn að skapa dramatík.“ Viðtalið má lesa í heild sinni á nýrri vefsíðu geðfræðslufélagsins Hugrúnar, www.gedfraedsla.is. Fyrirsögn á greininni var breytt 12. mars.
Heilbrigðismál Tengdar fréttir Vala Kristín opnar sig um átröskun, þunglyndi og kvíða Leikkonan Vala Kristín Eiríksdóttir tekur þátt í herferðinni #HUGUÐ. 8. mars 2018 09:00 Brjóta niður skaðlegar staðalímyndir um geðsjúkdóma Sjö einstaklingar taka þátt í nýrri herferð á vegum geðfræðslufélagsins Hugrúnar. 7. mars 2018 20:15 Mest lesið Sindri Freyr er látinn Innlent Voru látin í einhvern tíma áður en lögregla fór inn Innlent Biður kvikmyndagerðarmanninn afsökunar Innlent „Fyrirvarinn var í rauninni enginn“ Innlent „Er búinn að blokka 237 manneskjur á tíu dögum“ Innlent Áfengi og fíkniefni mældust í stýrimanninum Innlent Mótor bátsins var of stór og mennirnir ekki í björgunarvestum Innlent Tvö látin en ekkert bendi til saknæms atburðar Innlent „Okkar hlutverk að halda utan um hvert annað“ Innlent Vill kvittanir frá framboði Höllu Innlent Fleiri fréttir Öllu tjaldað til við opnun nýrra undirganga Segir samstarfsfólk Katrínar hafa hvatt sig til að draga sig úr leik Átök á aðalfundi og lögregla kölluð til Undir yfirborði kosningabaráttunnar kraumi svæsinn slagur Bíða krufningar til að varpa ljósi á atburðarásina „Fyrirvarinn var í rauninni enginn“ Fyrstu tölur frá Reykjavík ættu að gefa góða mynd af úrslitum „Er búinn að blokka 237 manneskjur á tíu dögum“ Katrín græði stórum á vangetu kjósenda til að kjósa taktískt Andlát í Bolungarvík og forsetaefni í slorinu Héraðsdómur ruddur vegna fjölskyldutengsla og fyrri starfa dómara Áfengi og fíkniefni mældust í stýrimanninum Tvíburafolöld mætt í heiminn í Suðurnesjabæ Ferðafólki bjargað úr sjálfheldu við Þiðriksvallavatn Þriðjungur þekkir ekki neitt til Eiríks og Viktors Sindri Freyr er látinn Voru látin í einhvern tíma áður en lögregla fór inn Vill sjá leiðtoga á Norðurlöndunum en ekki aumingja og gungur Mótor bátsins var of stór og mennirnir ekki í björgunarvestum Óttast að þvingun og nauðung verði færð í lög Andlát til rannsóknar í Bolungarvík Áhyggjur læknanna ótímabærar og byggðar á misskilningi Ástandið í Hafnarfirði geti haft langvarandi áhrif á börn „Okkar hlutverk að halda utan um hvert annað“ Ræddu lokasprett æsispennandi kosningabaráttu Biður kvikmyndagerðarmanninn afsökunar Tvö látin en ekkert bendi til saknæms atburðar Enginn í haldi í tengslum við mannslát í Bolungarvík Slökkvilið kallað út vegna sprenginga í Hafnarfirði Lögregla rannsakar andlát í Bolungarvík Sjá meira
Vala Kristín opnar sig um átröskun, þunglyndi og kvíða Leikkonan Vala Kristín Eiríksdóttir tekur þátt í herferðinni #HUGUÐ. 8. mars 2018 09:00
Brjóta niður skaðlegar staðalímyndir um geðsjúkdóma Sjö einstaklingar taka þátt í nýrri herferð á vegum geðfræðslufélagsins Hugrúnar. 7. mars 2018 20:15