Röðuðu saman erfðamengi Hans Jónatans Þorbjörn Þórðarson skrifar 16. janúar 2018 22:30 Vísindamenn Íslenskrar erfðagreiningar hafa raðað saman erfðamengi Hans Jónatans sem fæddist í þrældómi en kom til Íslands í upphafi nítjándu aldar. Þetta gerðu þeir með bútum af litningum hundrað áttatíu og tveggja afkomenda hans. Talið er að Hans Jónatan eigi sér 700 afkomendur á Íslandi. Norski landkönnuðurinn Hans Frisak var á ferð um Austfirði sumarið 1812 og færði í dagbók sína hinn 4. ágúst það ár frásögn um aðstoðarmann sem lóðsaði hann um en sá var mjög dökkur á hörund og með kolsvart krullað hár. Faðir hans var evrópskur en móðirin svört. Hann bar ekkert eftirnafn en kallaði sig Hans Jónatan. Hans Jónatan fæddist í þrældómi. Móðir hans var ambátt danskra hjóna á St. Croix á Jómfrúreyjum og átti ættir að rekja til Afríku. Hans Jónatan, sem fæddist 1784 á St. Croix kom til Íslands 1802 og giftist íslenskri konu, Katrínu Antoníusdóttur, eignaðist með henni tvö börn og settist að á Djúpavogi þar sem hann varð bráðkvaddur 1827. Engar myndir eru til af honum en talsvert hefur verið skrifað um ævi hans og ber þar hæst bók Gísla Pálssonar, Hans Jónatan: maðurinn sem stal sjálfum sér, frá 2014. Þá var samnefnd kvikmynd frumsýnd á síðasta ári sem byggði á bók Gísla.Skoðuðu litningabúta úr 182 afkomendum Með því að bera kennsl á afríska litningabúta 182 afkomenda Hans Jónatans, tókst vísindamönnum Íslenskrar erfðagreiningar að púsla saman um 38 prósent af litningum sem Hans Jónatan fékk frá móður sinni. Er þetta í fyrsta sinn sem tekist hefur að sækja erfðamengi löngu látins manns og var greint var niðurstöðum rannsóknarinnar í tímaritinu Nature Genetics.„Það vill svo til að Hans Jónatan var hálf-afrískur. Móðir hans var vestur-afrísk og faðir hans evrópskur. Það eru engir aðrir einstaklingar sem hafa afrískan uppruna á Íslandi á þessum tíma. Þannig að afkomendur Hans Jónatans bera þessa afrísku búta á litningum sínum og það er tiltölulega auðvelt að greina þá frá íslenskum litningabútum,“ segir Agnar Helgason mannfræðingur hjá Íslenskri erfðagreiningu, í samtali við Stöð 2. Niðurstaðan var sú að móðir Hans Jónatans væri frá því svæði í vestur Afríku sem nú er Benín, Nígería og Kamerún. Agnar segir að Hans Jónatan eigi sér 700 afkomendur á Íslandi.segir að viðbrögð Íslendinga í byrjun 19. aldar, sem voru einangraðir og alls ekki veraldarvanir, sýni að kynþóttafordómar séu ekki meðfæddir.Vísir/VilhelmSaga Hans Jónatans hefur verið Kára Stefánssyni hugleikin en Stefán Jónsson faðir hans fjallaði um hana í minningabók sinni Að breyta fjalli sem kom út 1987. „Mér finnst persónulega eins og í þessu sé mjög falleg saga. Saga fyrsta svarta mannsins sem kemur til Íslands sem er tekið á móti opnum örmum af fólki í litlu sjávarþorpi á suðausturhorni Íslands. Þar sem hann endar á því að verða kaupmaðurinn í plássinu og á núna aragrúa af merkismönnum sem afkomendur íslensku samfélagi,“ segir Kári. Hann segir að viðbrögð Íslendinga í byrjun 19. aldar, sem voru einangraðir og alls ekki veraldarvanir, sýni að kynþóttafordómar séu ekki meðfæddir. Þeir áhorfendur og lesendur sem hafa áhuga á því að vita hvort þeir séu afkomendur Hans Jónatans geta rekið sig við hann á Íslendingabók.is. Þess skal þó getið að ekki er útilokað að einhverjir afkomendur hans séu ekki rétt feðraðir. Mest lesið Forsetavaktin 2024: Hver verður sjöundi forseti lýðveldisins? Innlent Of þung en annars hraust á Ozempic Innlent Skuldirnar bíði þegar frelsið taki við Innlent Gular viðvaranir á Suðurlandi, Suðausturlandi og Faxaflóa á morgun Innlent Ekki megrunarlyf heldur lyf við offitu Innlent Segja grafalvarlegt mál að fresta atkvæðagreiðslu Innlent Bergvin dæmdur fyrir að áreita þrjár konur Innlent Myndband sýnir árás Diddy Erlent „Engu okkar er boðið að koma þarna og sjá“ Innlent „Það er miður að það falli til kostnaður vegna þessa“ Innlent Fleiri fréttir Bergvin dæmdur fyrir að áreita þrjár konur Slasaður eftir hestaslys í Ölfusi Nauðsynlegt að fresta atkvæðagreiðslu um umdeilda verksmiðju Ekki megrunarlyf heldur lyf við offitu Segja grafalvarlegt mál að fresta atkvæðagreiðslu „Það er miður að það falli til kostnaður vegna þessa“ Átök í Ölfusi og offitulyf Ákærður fyrir að pissa daginn eftir Fiskidaginn mikla Gular viðvaranir á Suðurlandi, Suðausturlandi og Faxaflóa á morgun Nauðugur sá kostur að fresta atkvæðagreiðslunni „Engu okkar er boðið að koma þarna og sjá“ Skuldirnar bíði þegar frelsið taki við Of þung en annars hraust á Ozempic Slagsmálahundar afþökkuðu aðstoð lögreglu Útgjöld ríkissjóðs vegna Grindavíkur hátt í hundrað milljarðar Diskóstemming í Bíóhöllinni á Akranesi Fresta íbúakosningu í Ölfusi um mölunarverksmiðju Lífleg og skrautleg kosningabarátta að mati forsætisráðherra Dregur saman með efstu frambjóðendum Mesta kvika frá því að kvikugangurinn myndaðist Nota sykursýkislyf til að léttast og Rottweilerhundar bjóða í partý Látin móðir ekki dæmd í tugmilljóna lyfjasölumáli sonarins Sendiherra, sveitarstjóri og bæjarstjóri skipuð í nefnd Ætlar alla leið í baráttu fyrir nafninu sínu Stuðningslán með ríkisábyrgð fyrir grindvísk fyrirtæki Skipið leggur úr höfn „Alls ekki svo að við tútturnar séum að taka yfir“ Framkvæmdir hafnar við brú yfir Fjarðarhornsá Segist kallaður „stríðsæsingarmaður“ vegna fyrirhyggju Sjúklingum Landspítala fjölgaði um 4.500 milli ára Sjá meira
Vísindamenn Íslenskrar erfðagreiningar hafa raðað saman erfðamengi Hans Jónatans sem fæddist í þrældómi en kom til Íslands í upphafi nítjándu aldar. Þetta gerðu þeir með bútum af litningum hundrað áttatíu og tveggja afkomenda hans. Talið er að Hans Jónatan eigi sér 700 afkomendur á Íslandi. Norski landkönnuðurinn Hans Frisak var á ferð um Austfirði sumarið 1812 og færði í dagbók sína hinn 4. ágúst það ár frásögn um aðstoðarmann sem lóðsaði hann um en sá var mjög dökkur á hörund og með kolsvart krullað hár. Faðir hans var evrópskur en móðirin svört. Hann bar ekkert eftirnafn en kallaði sig Hans Jónatan. Hans Jónatan fæddist í þrældómi. Móðir hans var ambátt danskra hjóna á St. Croix á Jómfrúreyjum og átti ættir að rekja til Afríku. Hans Jónatan, sem fæddist 1784 á St. Croix kom til Íslands 1802 og giftist íslenskri konu, Katrínu Antoníusdóttur, eignaðist með henni tvö börn og settist að á Djúpavogi þar sem hann varð bráðkvaddur 1827. Engar myndir eru til af honum en talsvert hefur verið skrifað um ævi hans og ber þar hæst bók Gísla Pálssonar, Hans Jónatan: maðurinn sem stal sjálfum sér, frá 2014. Þá var samnefnd kvikmynd frumsýnd á síðasta ári sem byggði á bók Gísla.Skoðuðu litningabúta úr 182 afkomendum Með því að bera kennsl á afríska litningabúta 182 afkomenda Hans Jónatans, tókst vísindamönnum Íslenskrar erfðagreiningar að púsla saman um 38 prósent af litningum sem Hans Jónatan fékk frá móður sinni. Er þetta í fyrsta sinn sem tekist hefur að sækja erfðamengi löngu látins manns og var greint var niðurstöðum rannsóknarinnar í tímaritinu Nature Genetics.„Það vill svo til að Hans Jónatan var hálf-afrískur. Móðir hans var vestur-afrísk og faðir hans evrópskur. Það eru engir aðrir einstaklingar sem hafa afrískan uppruna á Íslandi á þessum tíma. Þannig að afkomendur Hans Jónatans bera þessa afrísku búta á litningum sínum og það er tiltölulega auðvelt að greina þá frá íslenskum litningabútum,“ segir Agnar Helgason mannfræðingur hjá Íslenskri erfðagreiningu, í samtali við Stöð 2. Niðurstaðan var sú að móðir Hans Jónatans væri frá því svæði í vestur Afríku sem nú er Benín, Nígería og Kamerún. Agnar segir að Hans Jónatan eigi sér 700 afkomendur á Íslandi.segir að viðbrögð Íslendinga í byrjun 19. aldar, sem voru einangraðir og alls ekki veraldarvanir, sýni að kynþóttafordómar séu ekki meðfæddir.Vísir/VilhelmSaga Hans Jónatans hefur verið Kára Stefánssyni hugleikin en Stefán Jónsson faðir hans fjallaði um hana í minningabók sinni Að breyta fjalli sem kom út 1987. „Mér finnst persónulega eins og í þessu sé mjög falleg saga. Saga fyrsta svarta mannsins sem kemur til Íslands sem er tekið á móti opnum örmum af fólki í litlu sjávarþorpi á suðausturhorni Íslands. Þar sem hann endar á því að verða kaupmaðurinn í plássinu og á núna aragrúa af merkismönnum sem afkomendur íslensku samfélagi,“ segir Kári. Hann segir að viðbrögð Íslendinga í byrjun 19. aldar, sem voru einangraðir og alls ekki veraldarvanir, sýni að kynþóttafordómar séu ekki meðfæddir. Þeir áhorfendur og lesendur sem hafa áhuga á því að vita hvort þeir séu afkomendur Hans Jónatans geta rekið sig við hann á Íslendingabók.is. Þess skal þó getið að ekki er útilokað að einhverjir afkomendur hans séu ekki rétt feðraðir.
Mest lesið Forsetavaktin 2024: Hver verður sjöundi forseti lýðveldisins? Innlent Of þung en annars hraust á Ozempic Innlent Skuldirnar bíði þegar frelsið taki við Innlent Gular viðvaranir á Suðurlandi, Suðausturlandi og Faxaflóa á morgun Innlent Ekki megrunarlyf heldur lyf við offitu Innlent Segja grafalvarlegt mál að fresta atkvæðagreiðslu Innlent Bergvin dæmdur fyrir að áreita þrjár konur Innlent Myndband sýnir árás Diddy Erlent „Engu okkar er boðið að koma þarna og sjá“ Innlent „Það er miður að það falli til kostnaður vegna þessa“ Innlent Fleiri fréttir Bergvin dæmdur fyrir að áreita þrjár konur Slasaður eftir hestaslys í Ölfusi Nauðsynlegt að fresta atkvæðagreiðslu um umdeilda verksmiðju Ekki megrunarlyf heldur lyf við offitu Segja grafalvarlegt mál að fresta atkvæðagreiðslu „Það er miður að það falli til kostnaður vegna þessa“ Átök í Ölfusi og offitulyf Ákærður fyrir að pissa daginn eftir Fiskidaginn mikla Gular viðvaranir á Suðurlandi, Suðausturlandi og Faxaflóa á morgun Nauðugur sá kostur að fresta atkvæðagreiðslunni „Engu okkar er boðið að koma þarna og sjá“ Skuldirnar bíði þegar frelsið taki við Of þung en annars hraust á Ozempic Slagsmálahundar afþökkuðu aðstoð lögreglu Útgjöld ríkissjóðs vegna Grindavíkur hátt í hundrað milljarðar Diskóstemming í Bíóhöllinni á Akranesi Fresta íbúakosningu í Ölfusi um mölunarverksmiðju Lífleg og skrautleg kosningabarátta að mati forsætisráðherra Dregur saman með efstu frambjóðendum Mesta kvika frá því að kvikugangurinn myndaðist Nota sykursýkislyf til að léttast og Rottweilerhundar bjóða í partý Látin móðir ekki dæmd í tugmilljóna lyfjasölumáli sonarins Sendiherra, sveitarstjóri og bæjarstjóri skipuð í nefnd Ætlar alla leið í baráttu fyrir nafninu sínu Stuðningslán með ríkisábyrgð fyrir grindvísk fyrirtæki Skipið leggur úr höfn „Alls ekki svo að við tútturnar séum að taka yfir“ Framkvæmdir hafnar við brú yfir Fjarðarhornsá Segist kallaður „stríðsæsingarmaður“ vegna fyrirhyggju Sjúklingum Landspítala fjölgaði um 4.500 milli ára Sjá meira