Kerfisfíklarnir Kjartan Hreinn Njálsson skrifar 12. desember 2017 07:00 Einn undarlegasti eiginleiki mannsins er að þrá tiltekið fyrirbæri, en um leið hata það og afleiðingar þess. Við verðum ástfangin þegar við vitum að líkur eru á að við munum annaðhvort átta okkur á því að ástin er ekki endurgoldin eða að ástin muni valda okkur ástarsorg. Þessi sérkennilega tilhneiging okkar kristallast einnig í annars konar ástsýki: fíkn. Nútímamaðurinn er á marga vegu aðeins summa fíknar sinnar. Fíknar sinnar í ást, kynlíf, sykur, vímuna, og samþykki og viðurkenningu hinna. Sem vímugjafar eru samfélagsmiðlar í algjörum sérflokki. Aldrei í sögunni hefur vímugjafi klófest fórnarlömb sín hraðar og í meiri mæli en á síðustu árum. Áhrif þessara miðla, sér í lagi Facebook, eru slík að þau ógna hinni lýðræðislegu hugsjón sem við byggjum samfélag okkar á, rétt eins og dópið étur heila fíkilsins. Það er óskandi að árið sem senn er á enda verði einhvers konar vendipunktur í því hvernig við umgöngumst samfélagsmiðla. Á síðustu tólf mánuðum höfum við ítrekað séð hvernig þessir miðlar hafa verið vopnvæddir í pólitískum eða félagslegum tilgangi af þeim sem freista þess að grafa undan lýðræðinu. Á árinu var hulunni svipt af því hvernig Facebook var notað til að dreifa fölskum fréttum til að hafa áhrif á forsetakosningarnar í Bandaríkjunum. Samkvæmt nýlegri skýrslu Freedom House voru slíkar aðferðir notaðar í sextán öðrum ríkjum þar sem kosningar fóru fram. Oftar en ekki njóta þessar aðferðir stuðnings ríkjandi yfirvalda, stundum er þeim ætlað að greiða leið tiltekinna stjórnmálamanna eða styrkja grundvöll tiltekinnar hugmyndafræði. Tveir milljarðar manna nota Facebook í dag, en þá aðeins í þeim skilningi að þessir einstaklingar leggja upplýsingar sínar, skoðanir og læk í púkkið. Hin raunverulega virkni Facebook felst í algríminu sem notar þessar upplýsingar til að birta meira af sams konar efni. Við erum ekki þátttakendur, heldur breyturnar sem gefa reikniritinu tilgang. Að launum fáum við vænan skammt af dópamíni þegar við fáum staðfestingu á skoðunum okkar. Stjórnendur Facebook eru fyrst núna að viðurkenna það lýðræðislega hlutverk sem miðillinn gegnir sem fjölmiðill, og mun ef heldur sem horfir þurfa að gegna sem Fjölmiðillinn. Facebook hefur nú þegar gleypt fjölmiðla og ógnar nú stjórnmálunum. Upphafleg hugmynd Marks Zuckerberg og þeirra sem komu að þróun Facebook var að bjóða upp á vettvang fyrir frjáls skoðanaskipti og að efla tengsl milli fólks. Þannig sjáum við öðru hverju hversu öflugt tól Facebook getur verið þegar því er beitt sem andófi gegn úreltum stöðlum og hugsunarhætti. Árið sem gengur í garð ætti að verða árið sem við spyrnum við fótum og vinnum bug á fíkninni, krefjumst þess að höfundarnir beri ábyrgð á miðlum sínum, og freistum þess að nýta það mikla tækifæri sem felst í heilbrigðum samfélagsmiðlum. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Birtist í Fréttablaðinu Mest lesið Sjókvíafúskið mikla Rán Flygenring Skoðun Hrunráðherrar og reynsluboltar Samfylkingarinnar Inga Sæland Skoðun Minnislausir molbúar Melkorka Ólafsdóttir Skoðun Virðulegur forseti Halla Signý Kristjánsdóttir Skoðun Við elskum föt, eða hvað? Magnús Sigurbjörnsson Skoðun Sjálfstæð Palestína skiptir heiminn máli Steinunn Þóra Árnadóttir Skoðun Skjáhætta í umferð Gunnar Geir Gunnarsson,Hrefna Sigurjónsdóttir Skoðun Vinkona í Ástralíu fékk þessar línur eftir að hafa skoðað gosið á Reykjanesskaga á tölvunni sinni frá aðila á Facebook Matthildur Björnsdóttir Skoðun Baldur er mitt örugga val Valgerður Janusdóttir Skoðun Þráhyggja Björns Bjarnasonar Arnar Þór Jónsson Skoðun Skoðun Skoðun Forseti lýðveldisins Erlingur Hansson skrifar Skoðun Grípum gullið tækifæri og sendum heiminum skýr skilaboð…aftur Svandís Ingimundardóttir skrifar Skoðun Við elskum föt, eða hvað? Magnús Sigurbjörnsson skrifar Skoðun Virðulegur forseti Halla Signý Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Sjálfstæð Palestína skiptir heiminn máli Steinunn Þóra Árnadóttir skrifar Skoðun Minnislausir molbúar Melkorka Ólafsdóttir skrifar Skoðun Skjáhætta í umferð Gunnar Geir Gunnarsson,Hrefna Sigurjónsdóttir skrifar Skoðun Baldur er mitt örugga val Valgerður Janusdóttir skrifar Skoðun Hrunráðherrar og reynsluboltar Samfylkingarinnar Inga Sæland skrifar Skoðun Ég kýs Baldur Guðrún Rögnvaldardóttir skrifar Skoðun Vinkona í Ástralíu fékk þessar línur eftir að hafa skoðað gosið á Reykjanesskaga á tölvunni sinni frá aðila á Facebook Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Ferðaþjónustan og vaskurinn Pétur Óskarsson skrifar Skoðun Þráhyggja Björns Bjarnasonar Arnar Þór Jónsson skrifar Skoðun Nálægð við stjórnmálin – Ólafur Ragnar og Katrín Össur Skarphéðinsson skrifar Skoðun Einföld og afgerandi skref í þágu líffræðilegrar fjölbreytni Andrés Ingi Jónsson skrifar Skoðun Hvernig standa sveitarfélögin sig í stafrænni þróun? Sigurjón Ólafsson skrifar Skoðun Vald spillir Anna Magnúsdóttir skrifar Skoðun Af hverju skjólshús? Elín Ebba Ásmundsdóttir skrifar Skoðun Sjókvíafúskið mikla Rán Flygenring skrifar Skoðun Almannahagur eða nýfrjálshyggja? Reynir Böðvarsson skrifar Skoðun Halla Hrund – forseti fyrir almanna heill Tryggvi Felixson skrifar Skoðun Hvað veit ég? Ég er bara fangi! Ólafur Ágúst Hraundal skrifar Skoðun Sundtískan Anna Gunndís Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Olía á eld átaka Hópur fólks í Íslenska náttúruverndarsjóðnum skrifar Skoðun Vanmat á hugvísindum og staða íslenskra fræða Lára Magnúsardóttir skrifar Skoðun Fordæmið Sveinn Flóki Guðmundsson skrifar Skoðun Styrk hönd og fim Torfi H. Tulinius skrifar Skoðun Í dag er dagur líffjölbreytileika Hólmfríður Sigþórsdóttir,Álfhildur Leifsdóttir skrifar Skoðun Sanngjarnt lífeyriskerfi: Það er dýrara að vera fatlaður Alma Ýr Ingólfsdóttir skrifar Skoðun Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir skrifar Sjá meira
Einn undarlegasti eiginleiki mannsins er að þrá tiltekið fyrirbæri, en um leið hata það og afleiðingar þess. Við verðum ástfangin þegar við vitum að líkur eru á að við munum annaðhvort átta okkur á því að ástin er ekki endurgoldin eða að ástin muni valda okkur ástarsorg. Þessi sérkennilega tilhneiging okkar kristallast einnig í annars konar ástsýki: fíkn. Nútímamaðurinn er á marga vegu aðeins summa fíknar sinnar. Fíknar sinnar í ást, kynlíf, sykur, vímuna, og samþykki og viðurkenningu hinna. Sem vímugjafar eru samfélagsmiðlar í algjörum sérflokki. Aldrei í sögunni hefur vímugjafi klófest fórnarlömb sín hraðar og í meiri mæli en á síðustu árum. Áhrif þessara miðla, sér í lagi Facebook, eru slík að þau ógna hinni lýðræðislegu hugsjón sem við byggjum samfélag okkar á, rétt eins og dópið étur heila fíkilsins. Það er óskandi að árið sem senn er á enda verði einhvers konar vendipunktur í því hvernig við umgöngumst samfélagsmiðla. Á síðustu tólf mánuðum höfum við ítrekað séð hvernig þessir miðlar hafa verið vopnvæddir í pólitískum eða félagslegum tilgangi af þeim sem freista þess að grafa undan lýðræðinu. Á árinu var hulunni svipt af því hvernig Facebook var notað til að dreifa fölskum fréttum til að hafa áhrif á forsetakosningarnar í Bandaríkjunum. Samkvæmt nýlegri skýrslu Freedom House voru slíkar aðferðir notaðar í sextán öðrum ríkjum þar sem kosningar fóru fram. Oftar en ekki njóta þessar aðferðir stuðnings ríkjandi yfirvalda, stundum er þeim ætlað að greiða leið tiltekinna stjórnmálamanna eða styrkja grundvöll tiltekinnar hugmyndafræði. Tveir milljarðar manna nota Facebook í dag, en þá aðeins í þeim skilningi að þessir einstaklingar leggja upplýsingar sínar, skoðanir og læk í púkkið. Hin raunverulega virkni Facebook felst í algríminu sem notar þessar upplýsingar til að birta meira af sams konar efni. Við erum ekki þátttakendur, heldur breyturnar sem gefa reikniritinu tilgang. Að launum fáum við vænan skammt af dópamíni þegar við fáum staðfestingu á skoðunum okkar. Stjórnendur Facebook eru fyrst núna að viðurkenna það lýðræðislega hlutverk sem miðillinn gegnir sem fjölmiðill, og mun ef heldur sem horfir þurfa að gegna sem Fjölmiðillinn. Facebook hefur nú þegar gleypt fjölmiðla og ógnar nú stjórnmálunum. Upphafleg hugmynd Marks Zuckerberg og þeirra sem komu að þróun Facebook var að bjóða upp á vettvang fyrir frjáls skoðanaskipti og að efla tengsl milli fólks. Þannig sjáum við öðru hverju hversu öflugt tól Facebook getur verið þegar því er beitt sem andófi gegn úreltum stöðlum og hugsunarhætti. Árið sem gengur í garð ætti að verða árið sem við spyrnum við fótum og vinnum bug á fíkninni, krefjumst þess að höfundarnir beri ábyrgð á miðlum sínum, og freistum þess að nýta það mikla tækifæri sem felst í heilbrigðum samfélagsmiðlum.
Vinkona í Ástralíu fékk þessar línur eftir að hafa skoðað gosið á Reykjanesskaga á tölvunni sinni frá aðila á Facebook Matthildur Björnsdóttir Skoðun
Skoðun Grípum gullið tækifæri og sendum heiminum skýr skilaboð…aftur Svandís Ingimundardóttir skrifar
Skoðun Vinkona í Ástralíu fékk þessar línur eftir að hafa skoðað gosið á Reykjanesskaga á tölvunni sinni frá aðila á Facebook Matthildur Björnsdóttir skrifar
Skoðun Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir skrifar
Vinkona í Ástralíu fékk þessar línur eftir að hafa skoðað gosið á Reykjanesskaga á tölvunni sinni frá aðila á Facebook Matthildur Björnsdóttir Skoðun