„Líf að færast í þennan risa sem er búinn að sofa í á þriðja hundrað ár“ Sunna Kristín Hilmarsdóttir skrifar 20. nóvember 2017 20:20 Öræfajökull minnir á sig þessa dagana en hann næst stærsta virka eldfjall Evrópu á eftir Etnu á Sikiley. vísir/gunnþóra Víðir Reynisson, verkefnastjóri almannavarna á Suðurlandi, segir jarðhræringar í Öræfajökli síðustu daga sýna að líf sé að færast í þetta næst stærsta virka eldfjall Evrópu. Hann segir verstu sviðsmyndina vera stórgos eins og varð í jöklinum árið 1362 en í umfjöllun um Öræfajökul á Stjörnufræðivefnum segir meðal annars frá því að byggðin næst jöklinum, Litla-Hérað, eyddist í því gosi. Víðir ræddi um stöðuna varðandi Öræfajökul í Reykjavík síðdegis í dag. „Það er enn óvissustig í gildi. Við erum að reyna að skilja betur hvað er að gerast, það er þessi skjálftavirkni hefur verið dálítið undanfarið, svo þessi lykt [innsk. blm. brennisteinslykt við Kvíá sem rennur úr jöklinum], aukið rennsli í Kvíá og svo sigketillinn. Þetta allt sýnir okkur að það er líf að færast í þennan risa sem er búinn að sofa í á þriðja hundrað ár,“ segir Víðir en Öræfajökull gaus seinast árið 1727, og var það þá í annað skiptið sem eldgos varð í jöklinum síðan land byggðist.Allt kerfið sett upp á tærnar Víðir segir að það hafi þótt full ástæða til að setja á óvissustig en það þýði í raun það að verið sé að auka samráð milli aðila, auka eftirlit og „setja allt kerfið upp á tærnar,“ eins og hann orðar það. Það hefur því verið fundað stíft hjá Almannavörnum í dag auk þess sem vísindamenn reyna nú að komast að því hvað olli því að sigketillinn myndaðist í miðri öskju jökulsins. Meðal annars er verið að vinna úr sýnum sem tekin voru úr jöklinum um helgina. „Jarðefnafræðingar eru að vinna í því og það eru ekki komnar niðurstöður,“ sagði Magnús Tumi Guðmundsson, jarðeðlisfræðingur, í samtali við Þórhildi Þorkelsdóttur í fréttum Stöðvar 2 í kvöld. Hann kvaðst aðspurður vonast til þess að þær komi á morgun.“ „Þetta er dálítið flókið ferli og ýmislegt sem þarf að gera til þess að reyna að ná sem áreiðanlegustum niðurstöðum sem gefa eins áreiðanlegar vísbendingar og hægt er að fá.“Öræfajökull hefur gosið tvisvar síðan land byggðist, árið 1362 og 1727.vísir/garðarFerli sem gæti tekið vikur, mánuði eða jafnvel mörg ár Mjög skammur tími getur liðið, eða aðeins um tuttugu mínútur, frá því að hlaup hefst undan jöklinum, og þar til það nær byggð. Um helgina og í dag hefur verið unnið að viðbragðsáætlun ef gýs með tilheyrandi flóðahættu en fyrir liggur nýlegt hættumat fyrir svæðið og verður rýmingaráætlunin byggð á því. „Þetta gæti verið langt ferli, það getur líka hætt og sofnað. Svo gæti þetta verið vikur, mánuðir, ár jafnvel. Eyjafjallajökull tók sextán ár frá því hann fór fyrst að láta á sér kræla og þar til hann gaus. Tíminn verður að leiða þetta í ljós. Aðalatriðið er að vera viðbúinn því að þetta geti gerst og öll plön séu í lagi,“ sagði Magnús Tumi. Að sögn Víðis eru um 2000 manns á svæðinu yfir daginn og á kvöldin á þessum árstíma og 800 manns á nóttunni en 120 manns eru skráðir heimilis á svæðinu. Mikið er hins vegar um erlenda ferðamenn og margfaldast þessi fjöldi yfir sumartímann.Öskufallið tugir sentímetra Undirbúningur almannavarna miðast við verstu sviðsmyndina, gos í líkingu við það sem varð árið 1362, eins og áður segir. „Það var gríðarlega öflugt gos og sennilega með stærri gosum á sögulegum tíma. Því fylgdu gríðarlega aurflóð niður hlíðarnar og svo ofboðslegt öskufall og miklu meira en það sem við höfum séð,“ segir Víðir og bendir á gosið í Eyjafjallajökli 2010 og í Grímsvötnum 2011 til að setja hlutina í samhengi. „Ég veit ekki hvað margir muna eftir myndum sem sýndi skyggni á Kirkjubæjarklaustri í Grímsvatnagosinu 2011 þar sem menn sáu varla handa sinna skil. Öskufallið þá var einn sentímeter en við erum að tala um tugi sentímetra í Öræfunum,“ segir Víðir. Halda átti íbúafund í Öræfum annað kvöld en honum hefur verið frestað vegna slæmrar veðurspár. Verður ákveðið á morgun hvenær fundurinn verður. Regína Hreinsdóttir, þjóðgarðsvörður í Vatnajökulsþjóðgarði, segir íbúa á svæðinu halda ró sinni. Starfsfólk þjóðgarðsins sé viðbúið ef eitthvað frekar fer að gerast í fjallinu. „Það er náttúrulega mikil saga sem þetta fjall ber þannig að maður tekur það alveg alvarlega þegar það fer að ræskja sig,“ sagði Regína í samtali við Jóhann K. Jóhannsson í fréttum Stöðvar 2. Tengdar fréttir Öræfajökull að vakna aftur til lífs: „Verðum að fylgjast vel með“ Magnús Tumi fór yfir helstu tíðindi af Öræfajökli. 20. nóvember 2017 11:23 Mest lesið María Sigrún látin fara úr Kveik Innlent Svona var stemmningin á lokaspretti forsetaefnanna í Hörpu Innlent Svona var Pallborðið með Arnari Þór, Ásdísi Rán og Ástþóri Innlent Dregur framboðið til baka Innlent „Ef ég get flogið þremur gerðum af þyrlum þá get ég tekið ákvörðun fyrir þjóðina“ Innlent Ætlar í aðra undirskriftasöfnun Innlent „Ísdrottningin myndi bráðna ef hér kæmi kjarnorkusprengja“ Innlent „Þessi ákvörðun var ekki tekin í Valhöll“ Innlent Viktor stal senunni: Hefði ekki haft tíma til að safna ef hann væri í vinnu Innlent Ákvörðun áfrýjunardómstólsins áfall og stórt skref aftur á bak Erlent Fleiri fréttir Ástþór sannfærður um að verða sjöundi forsetinn Refsing fyrir að nauðga stjúpdóttur æskuvinar þyngd Ætlar í aðra undirskriftasöfnun Hjúkrunarfræðingurinn ekki laus allra mála enn Trúnaðarsamtöl við forsætisráðherra lykilatriði Sprakk úr hlátri „Ísdrottningin myndi bráðna ef hér kæmi kjarnorkusprengja“ Með hundruð sjálfboðaliða í liði sínu Samskiptaleysi meðal lögreglumanna olli því að fólk var sektað Verði ekki meðvirk frekar en Ólafur Ragnar Rifjaði upp þegar forsetinn bjargaði landinu Skemmdarvargar á eftir útilistaverkum eftir Einar Jónsson Krafturinn í gosinu gæti aukist verulega haldi kvikusöfnun áfram Þrettánda nafnið bætist við Fimm af tólf skiluðu einungis rafrænum meðmælum Gylfi leiðir samhæfingu vegna Grindavíkur María Sigrún látin fara úr Kveik Viktor stal senunni: Hefði ekki haft tíma til að safna ef hann væri í vinnu Forsetaefni streymdu í Hörpu Svona var Pallborðið með Arnari Þór, Ásdísi Rán og Ástþóri „Ef ég get flogið þremur gerðum af þyrlum þá get ég tekið ákvörðun fyrir þjóðina“ Rekin vinalega á brott en vonast til að fá að vera áfram „Þessi ákvörðun var ekki tekin í Valhöll“ „Óskiljanlegt að menn skuli leggjast svona lágt“ Dregur framboðið til baka Niðri fyrir vegna Útlaganna Svona var stemmningin á lokaspretti forsetaefnanna í Hörpu Kínverjar vara Bandaríkjamenn við að stíga á „rauðu strikin“ Samtök hernaðarandstæðinga fordæma „kúvendingu“ á afstöðu Íslands Leyfislausar tjaldbúðir og sundsprettur eftir lokun Sjá meira
Víðir Reynisson, verkefnastjóri almannavarna á Suðurlandi, segir jarðhræringar í Öræfajökli síðustu daga sýna að líf sé að færast í þetta næst stærsta virka eldfjall Evrópu. Hann segir verstu sviðsmyndina vera stórgos eins og varð í jöklinum árið 1362 en í umfjöllun um Öræfajökul á Stjörnufræðivefnum segir meðal annars frá því að byggðin næst jöklinum, Litla-Hérað, eyddist í því gosi. Víðir ræddi um stöðuna varðandi Öræfajökul í Reykjavík síðdegis í dag. „Það er enn óvissustig í gildi. Við erum að reyna að skilja betur hvað er að gerast, það er þessi skjálftavirkni hefur verið dálítið undanfarið, svo þessi lykt [innsk. blm. brennisteinslykt við Kvíá sem rennur úr jöklinum], aukið rennsli í Kvíá og svo sigketillinn. Þetta allt sýnir okkur að það er líf að færast í þennan risa sem er búinn að sofa í á þriðja hundrað ár,“ segir Víðir en Öræfajökull gaus seinast árið 1727, og var það þá í annað skiptið sem eldgos varð í jöklinum síðan land byggðist.Allt kerfið sett upp á tærnar Víðir segir að það hafi þótt full ástæða til að setja á óvissustig en það þýði í raun það að verið sé að auka samráð milli aðila, auka eftirlit og „setja allt kerfið upp á tærnar,“ eins og hann orðar það. Það hefur því verið fundað stíft hjá Almannavörnum í dag auk þess sem vísindamenn reyna nú að komast að því hvað olli því að sigketillinn myndaðist í miðri öskju jökulsins. Meðal annars er verið að vinna úr sýnum sem tekin voru úr jöklinum um helgina. „Jarðefnafræðingar eru að vinna í því og það eru ekki komnar niðurstöður,“ sagði Magnús Tumi Guðmundsson, jarðeðlisfræðingur, í samtali við Þórhildi Þorkelsdóttur í fréttum Stöðvar 2 í kvöld. Hann kvaðst aðspurður vonast til þess að þær komi á morgun.“ „Þetta er dálítið flókið ferli og ýmislegt sem þarf að gera til þess að reyna að ná sem áreiðanlegustum niðurstöðum sem gefa eins áreiðanlegar vísbendingar og hægt er að fá.“Öræfajökull hefur gosið tvisvar síðan land byggðist, árið 1362 og 1727.vísir/garðarFerli sem gæti tekið vikur, mánuði eða jafnvel mörg ár Mjög skammur tími getur liðið, eða aðeins um tuttugu mínútur, frá því að hlaup hefst undan jöklinum, og þar til það nær byggð. Um helgina og í dag hefur verið unnið að viðbragðsáætlun ef gýs með tilheyrandi flóðahættu en fyrir liggur nýlegt hættumat fyrir svæðið og verður rýmingaráætlunin byggð á því. „Þetta gæti verið langt ferli, það getur líka hætt og sofnað. Svo gæti þetta verið vikur, mánuðir, ár jafnvel. Eyjafjallajökull tók sextán ár frá því hann fór fyrst að láta á sér kræla og þar til hann gaus. Tíminn verður að leiða þetta í ljós. Aðalatriðið er að vera viðbúinn því að þetta geti gerst og öll plön séu í lagi,“ sagði Magnús Tumi. Að sögn Víðis eru um 2000 manns á svæðinu yfir daginn og á kvöldin á þessum árstíma og 800 manns á nóttunni en 120 manns eru skráðir heimilis á svæðinu. Mikið er hins vegar um erlenda ferðamenn og margfaldast þessi fjöldi yfir sumartímann.Öskufallið tugir sentímetra Undirbúningur almannavarna miðast við verstu sviðsmyndina, gos í líkingu við það sem varð árið 1362, eins og áður segir. „Það var gríðarlega öflugt gos og sennilega með stærri gosum á sögulegum tíma. Því fylgdu gríðarlega aurflóð niður hlíðarnar og svo ofboðslegt öskufall og miklu meira en það sem við höfum séð,“ segir Víðir og bendir á gosið í Eyjafjallajökli 2010 og í Grímsvötnum 2011 til að setja hlutina í samhengi. „Ég veit ekki hvað margir muna eftir myndum sem sýndi skyggni á Kirkjubæjarklaustri í Grímsvatnagosinu 2011 þar sem menn sáu varla handa sinna skil. Öskufallið þá var einn sentímeter en við erum að tala um tugi sentímetra í Öræfunum,“ segir Víðir. Halda átti íbúafund í Öræfum annað kvöld en honum hefur verið frestað vegna slæmrar veðurspár. Verður ákveðið á morgun hvenær fundurinn verður. Regína Hreinsdóttir, þjóðgarðsvörður í Vatnajökulsþjóðgarði, segir íbúa á svæðinu halda ró sinni. Starfsfólk þjóðgarðsins sé viðbúið ef eitthvað frekar fer að gerast í fjallinu. „Það er náttúrulega mikil saga sem þetta fjall ber þannig að maður tekur það alveg alvarlega þegar það fer að ræskja sig,“ sagði Regína í samtali við Jóhann K. Jóhannsson í fréttum Stöðvar 2.
Tengdar fréttir Öræfajökull að vakna aftur til lífs: „Verðum að fylgjast vel með“ Magnús Tumi fór yfir helstu tíðindi af Öræfajökli. 20. nóvember 2017 11:23 Mest lesið María Sigrún látin fara úr Kveik Innlent Svona var stemmningin á lokaspretti forsetaefnanna í Hörpu Innlent Svona var Pallborðið með Arnari Þór, Ásdísi Rán og Ástþóri Innlent Dregur framboðið til baka Innlent „Ef ég get flogið þremur gerðum af þyrlum þá get ég tekið ákvörðun fyrir þjóðina“ Innlent Ætlar í aðra undirskriftasöfnun Innlent „Ísdrottningin myndi bráðna ef hér kæmi kjarnorkusprengja“ Innlent „Þessi ákvörðun var ekki tekin í Valhöll“ Innlent Viktor stal senunni: Hefði ekki haft tíma til að safna ef hann væri í vinnu Innlent Ákvörðun áfrýjunardómstólsins áfall og stórt skref aftur á bak Erlent Fleiri fréttir Ástþór sannfærður um að verða sjöundi forsetinn Refsing fyrir að nauðga stjúpdóttur æskuvinar þyngd Ætlar í aðra undirskriftasöfnun Hjúkrunarfræðingurinn ekki laus allra mála enn Trúnaðarsamtöl við forsætisráðherra lykilatriði Sprakk úr hlátri „Ísdrottningin myndi bráðna ef hér kæmi kjarnorkusprengja“ Með hundruð sjálfboðaliða í liði sínu Samskiptaleysi meðal lögreglumanna olli því að fólk var sektað Verði ekki meðvirk frekar en Ólafur Ragnar Rifjaði upp þegar forsetinn bjargaði landinu Skemmdarvargar á eftir útilistaverkum eftir Einar Jónsson Krafturinn í gosinu gæti aukist verulega haldi kvikusöfnun áfram Þrettánda nafnið bætist við Fimm af tólf skiluðu einungis rafrænum meðmælum Gylfi leiðir samhæfingu vegna Grindavíkur María Sigrún látin fara úr Kveik Viktor stal senunni: Hefði ekki haft tíma til að safna ef hann væri í vinnu Forsetaefni streymdu í Hörpu Svona var Pallborðið með Arnari Þór, Ásdísi Rán og Ástþóri „Ef ég get flogið þremur gerðum af þyrlum þá get ég tekið ákvörðun fyrir þjóðina“ Rekin vinalega á brott en vonast til að fá að vera áfram „Þessi ákvörðun var ekki tekin í Valhöll“ „Óskiljanlegt að menn skuli leggjast svona lágt“ Dregur framboðið til baka Niðri fyrir vegna Útlaganna Svona var stemmningin á lokaspretti forsetaefnanna í Hörpu Kínverjar vara Bandaríkjamenn við að stíga á „rauðu strikin“ Samtök hernaðarandstæðinga fordæma „kúvendingu“ á afstöðu Íslands Leyfislausar tjaldbúðir og sundsprettur eftir lokun Sjá meira
Öræfajökull að vakna aftur til lífs: „Verðum að fylgjast vel með“ Magnús Tumi fór yfir helstu tíðindi af Öræfajökli. 20. nóvember 2017 11:23