Nýjar áskoranir fylgja atvinnulífi framtíðarinnar 10. október 2017 17:50 Ein stærsta áskorunin sem við sem samfélag stöndum frammi fyrir eru breytingarnar sem ör tækniþróun hefur í för með sér, sem stundum er vísað í sem fjórðu iðnbyltinguna. Hraði tækninýjunganna er slíkur að meirihluti þeirra starfa sem börnin okkar eiga eftir að sinna eru ekki enn orðin til. Öflug tölvutækni og gervigreind munu á næstu tuttugu árum sjálfvirknivæða allt að helming starfanna sem mannkynið vinnur í dag. Við getum valið hvernig við tökumst á við þessa áskorun. Annar kosturinn er að stinga höfðinu í sandinn og gera ekki neitt, með tilheyrandi atvinnuleysi og hnignun lífskjara. Hinn kosturinn er að nýta tækifærið sem felst í þessum breytingum með því að skapa atvinnustefnu fyrir Ísland til framtíðar, byggja upp öflugan þekkingariðnað og virkja til þess þann sköpunarkraft sem við eigum nú þegar í vísindastarfi og háskólum landsins. Við eigum öflugar stoðir í sjávarútvegi, ferðaþjónustu og orkuiðnaði, burðaratvinnugreinum sem allar byggja að meira eða minna leyti á nýtingu sameiginlegra náttúruauðlinda Íslendinga. Þessar atvinnugreinar geta hins vegar ekki vaxið með aukinni nýtingu auðlindanna. Við verðum að skjóta fleiri og fjölbreyttari stoðum undir atvinnulífið. Öflugt atvinnulíf og sterkir háskólar eru tvær hliðar á sama peningnum. Sú nýsköpun sem byggir á rannsóknum háskólanna eru einn helsti hvati hagvaxtar og betri lífskjara. Þekkingarfyrirtækin sem eru burðarásar í atvinnulífi okkar í dag byrjuðu sem hugmyndir rannsakenda í háskólum landsins, til að mynda Marel en grunnur þess var lagður í Raunvísindastofnun Háskóla Íslands, þar sem vísindamenn og frumkvöðlar þróuðu fyrstu rafeindavogina. Skýrslur OECD sýna að íslenskir háskólar eru verulega undirfjármagnaðir og fá helmingi lægra framlag á hvern nemanda en háskólar á Norðurlöndum. Þrátt fyrir að skýrt sé sagt í stefnu og aðgerðaáætlun Vísinda- og tækniráðs, sem vinnur undir stjórn menntamálaráðherra, að framlag á hvern háskólanema verði sambærilegt við Norðurlöndin árið 2020, þá er ekkert í fjármálaáætlun fráfarandi ríkisstjórnar Sjálfstæðisflokks, Viðreisnar og Bjartrar framtíðar sem bendir til þess að breyta eigi fjármögnun háskóla á Íslandi. Í ályktun rektora háskólanna vegna fjármálaáætlunar, frá 6. maí 2016, segir „Menntun er lykill að velsæld þjóða og rannsóknir eru drifkraftur framfara. Þess vegna er núverandi tillaga að fimm ára fjármálaáætlun ekki einungis vonbrigði heldur mun hún, verði hún samþykkt óbreytt, hafa verulega neikvæð áhrif á háskólanám, vísindastarf, framþróun í atvinnusköpun og samkeppnisstöðu Íslands til framtíðar.“ Samfylkingin vill mæta áskorunum framtíðarinnar með stórsókn í menntamálum. Það gerum við með því að efla háskóla- og vísindastarf á Íslandi. Á sama tíma er nauðsynlegt að tryggja að allir geti menntað sig óháð fjárhagsstöðu og standa þar vörð um Lánasjóð íslenskra námsmanna. Aðgerðaáætlun okkar miðar að því að fjármögnun á starfsemi háskólanna nái OECD meðaltali á næstu árum, og að meðaltali fjármögnunar háskóla á Norðurlöndunum verði náð þegar til lengri tíma er litið. Vel fjármagnaðir háskólar og öflug þekkingarfyrirtæki munu ekki einungis gera okkur kleift að takast á við risastórar áskoranir fjórðu iðnbyltingarinnar heldur um leið virkja sköpunarkraftinn og skapa atvinnulíf framtíðarinnar, þannig aukum við samkeppnishæfni landsins, knýjum hagvöxt og síðast en ekki síst, búum til gott samfélag þar sem ungt fólk vill búa.Jóhanna Vigdís GuðmundsdóttirHöfundur situr í 2. sæti á framboðslista Samfylkingarinnar í Reykjavík suður Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Er soja að eyðileggja íslenska karlmennsku? Dögg Guðmundsdóttir,Guðrún Nanna Egilsdóttir Skoðun Er þetta í alvöru verðlaunaefni? Snorri Másson Skoðun Katrín og Gunnar? Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Það vantar vanan og áreiðanlegan mann í verkið Haraldur Ólafsson Skoðun Ótímabundin leyfi, ótímabundið náttúruníð Elvar Örn Friðriksson Skoðun Biskup í tengslum Guðrún Karls Helgudóttir Skoðun Breiðholt brennur Eðvarð Hilmarsson Skoðun Dýravelferðarmartröð af áður óþekktri stærð Benedikta Guðrún Svavarsdóttir Skoðun Saman gegn ríkisofbeldi Vilhjálmur Yngvi Hjálmarsson,Örlygur Steinar Arnaldsson,Sigurhjörtur Pálmason,Simon Valentin Hirt,Kristbjörg Arna E. Þorvaldsdóttir,Ari Logn,Margrét Rut Eddudóttir Skoðun Guðrún biskup – til heilla fyrir okkur öll! Arndís Steinþórsdóttir,Glóey Helgudótir Finnsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Katrín og Gunnar? Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Ótímabundin leyfi, ótímabundið náttúruníð Elvar Örn Friðriksson skrifar Skoðun Er soja að eyðileggja íslenska karlmennsku? Dögg Guðmundsdóttir,Guðrún Nanna Egilsdóttir skrifar Skoðun Er stóraukin lýðræðisþátttaka ekki verðlaunaefni? Einar Freyr Elínarson skrifar Skoðun Árangur gegn verðbólgu Þórdís Kolbrún R. Gylfadóttir skrifar Skoðun Saman gegn ríkisofbeldi Vilhjálmur Yngvi Hjálmarsson,Örlygur Steinar Arnaldsson,Sigurhjörtur Pálmason,Simon Valentin Hirt,Kristbjörg Arna E. Þorvaldsdóttir,Ari Logn,Margrét Rut Eddudóttir skrifar Skoðun Hvar er híbýlaauður? Anna María Bogadóttir skrifar Skoðun Áhugaverðir tímar kalla á áhugaverðan forseta Cody Alexander Skahan skrifar Skoðun Biskup í tengslum Guðrún Karls Helgudóttir skrifar Skoðun Guðrún biskup – til heilla fyrir okkur öll! Arndís Steinþórsdóttir,Glóey Helgudótir Finnsdóttir skrifar Skoðun Dýravelferðarmartröð af áður óþekktri stærð Benedikta Guðrún Svavarsdóttir skrifar Skoðun Uppskera að vori Lilja Dögg Alfreðsdóttir skrifar Skoðun Er menning stórmál? Ingibjörg Ösp Stefánsdóttir skrifar Skoðun Það vantar vanan og áreiðanlegan mann í verkið Haraldur Ólafsson skrifar Skoðun Leikskólamál eru forgangsmál Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir,Álfhildur Leifsdóttir skrifar Skoðun Himinhátt innanlandsflug Ingibjörg Isaksen skrifar Skoðun Hefur allt sem þarf Vilborg Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Af hverju að gera rekstraráætlun? Karl Sólnes Jónsson skrifar Skoðun Norskur skammtímagróði Gunnlaugur Stefánsson skrifar Skoðun Æpandi vanþekking Hjálmar Jónsson skrifar Skoðun Mannréttindi sama hvað Arndís Anna Kristínardóttir Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Helga Þórisdóttir og fjöregg íslenskrar þjóðar Páll Torfi Önundarson skrifar Skoðun Er þetta í alvöru verðlaunaefni? Snorri Másson skrifar Skoðun Ótímabundin ráðgjöf til ríkisstjórnar Snæbjörn Brynjarsson skrifar Skoðun Lykillinn að orkuskiptunum er úr áli Guðríður Eldey Arnardóttir skrifar Skoðun Valdarán í Kirkju sjöunda dags aðventista og tengslin við fyrirhugaðar framkvæmdir í Ölfusi Jón Hjörleifur Stefánsson,Ómar Torfason skrifar Skoðun „Vitum ekkert hvað við erum að gera“ Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Nýtt örorkukerfi – verra þeirra réttlæti Marinó G. Njálsson skrifar Skoðun Dánaraðstoð: Rangfærslur varðandi skrif Læknafélags Íslands Ingrid Kuhlman,Bjarni Jónsson,Sylviane Lecoulte,Steinar Harðarson,Veturliði Þór Stefánsson,Íris Davíðsdóttir skrifar Skoðun Þurfum við að koma Íslandi aftur á rétta braut? Diljá Mist Einarsdóttir skrifar Sjá meira
Ein stærsta áskorunin sem við sem samfélag stöndum frammi fyrir eru breytingarnar sem ör tækniþróun hefur í för með sér, sem stundum er vísað í sem fjórðu iðnbyltinguna. Hraði tækninýjunganna er slíkur að meirihluti þeirra starfa sem börnin okkar eiga eftir að sinna eru ekki enn orðin til. Öflug tölvutækni og gervigreind munu á næstu tuttugu árum sjálfvirknivæða allt að helming starfanna sem mannkynið vinnur í dag. Við getum valið hvernig við tökumst á við þessa áskorun. Annar kosturinn er að stinga höfðinu í sandinn og gera ekki neitt, með tilheyrandi atvinnuleysi og hnignun lífskjara. Hinn kosturinn er að nýta tækifærið sem felst í þessum breytingum með því að skapa atvinnustefnu fyrir Ísland til framtíðar, byggja upp öflugan þekkingariðnað og virkja til þess þann sköpunarkraft sem við eigum nú þegar í vísindastarfi og háskólum landsins. Við eigum öflugar stoðir í sjávarútvegi, ferðaþjónustu og orkuiðnaði, burðaratvinnugreinum sem allar byggja að meira eða minna leyti á nýtingu sameiginlegra náttúruauðlinda Íslendinga. Þessar atvinnugreinar geta hins vegar ekki vaxið með aukinni nýtingu auðlindanna. Við verðum að skjóta fleiri og fjölbreyttari stoðum undir atvinnulífið. Öflugt atvinnulíf og sterkir háskólar eru tvær hliðar á sama peningnum. Sú nýsköpun sem byggir á rannsóknum háskólanna eru einn helsti hvati hagvaxtar og betri lífskjara. Þekkingarfyrirtækin sem eru burðarásar í atvinnulífi okkar í dag byrjuðu sem hugmyndir rannsakenda í háskólum landsins, til að mynda Marel en grunnur þess var lagður í Raunvísindastofnun Háskóla Íslands, þar sem vísindamenn og frumkvöðlar þróuðu fyrstu rafeindavogina. Skýrslur OECD sýna að íslenskir háskólar eru verulega undirfjármagnaðir og fá helmingi lægra framlag á hvern nemanda en háskólar á Norðurlöndum. Þrátt fyrir að skýrt sé sagt í stefnu og aðgerðaáætlun Vísinda- og tækniráðs, sem vinnur undir stjórn menntamálaráðherra, að framlag á hvern háskólanema verði sambærilegt við Norðurlöndin árið 2020, þá er ekkert í fjármálaáætlun fráfarandi ríkisstjórnar Sjálfstæðisflokks, Viðreisnar og Bjartrar framtíðar sem bendir til þess að breyta eigi fjármögnun háskóla á Íslandi. Í ályktun rektora háskólanna vegna fjármálaáætlunar, frá 6. maí 2016, segir „Menntun er lykill að velsæld þjóða og rannsóknir eru drifkraftur framfara. Þess vegna er núverandi tillaga að fimm ára fjármálaáætlun ekki einungis vonbrigði heldur mun hún, verði hún samþykkt óbreytt, hafa verulega neikvæð áhrif á háskólanám, vísindastarf, framþróun í atvinnusköpun og samkeppnisstöðu Íslands til framtíðar.“ Samfylkingin vill mæta áskorunum framtíðarinnar með stórsókn í menntamálum. Það gerum við með því að efla háskóla- og vísindastarf á Íslandi. Á sama tíma er nauðsynlegt að tryggja að allir geti menntað sig óháð fjárhagsstöðu og standa þar vörð um Lánasjóð íslenskra námsmanna. Aðgerðaáætlun okkar miðar að því að fjármögnun á starfsemi háskólanna nái OECD meðaltali á næstu árum, og að meðaltali fjármögnunar háskóla á Norðurlöndunum verði náð þegar til lengri tíma er litið. Vel fjármagnaðir háskólar og öflug þekkingarfyrirtæki munu ekki einungis gera okkur kleift að takast á við risastórar áskoranir fjórðu iðnbyltingarinnar heldur um leið virkja sköpunarkraftinn og skapa atvinnulíf framtíðarinnar, þannig aukum við samkeppnishæfni landsins, knýjum hagvöxt og síðast en ekki síst, búum til gott samfélag þar sem ungt fólk vill búa.Jóhanna Vigdís GuðmundsdóttirHöfundur situr í 2. sæti á framboðslista Samfylkingarinnar í Reykjavík suður
Saman gegn ríkisofbeldi Vilhjálmur Yngvi Hjálmarsson,Örlygur Steinar Arnaldsson,Sigurhjörtur Pálmason,Simon Valentin Hirt,Kristbjörg Arna E. Þorvaldsdóttir,Ari Logn,Margrét Rut Eddudóttir Skoðun
Guðrún biskup – til heilla fyrir okkur öll! Arndís Steinþórsdóttir,Glóey Helgudótir Finnsdóttir Skoðun
Skoðun Er soja að eyðileggja íslenska karlmennsku? Dögg Guðmundsdóttir,Guðrún Nanna Egilsdóttir skrifar
Skoðun Saman gegn ríkisofbeldi Vilhjálmur Yngvi Hjálmarsson,Örlygur Steinar Arnaldsson,Sigurhjörtur Pálmason,Simon Valentin Hirt,Kristbjörg Arna E. Þorvaldsdóttir,Ari Logn,Margrét Rut Eddudóttir skrifar
Skoðun Guðrún biskup – til heilla fyrir okkur öll! Arndís Steinþórsdóttir,Glóey Helgudótir Finnsdóttir skrifar
Skoðun Valdarán í Kirkju sjöunda dags aðventista og tengslin við fyrirhugaðar framkvæmdir í Ölfusi Jón Hjörleifur Stefánsson,Ómar Torfason skrifar
Skoðun Dánaraðstoð: Rangfærslur varðandi skrif Læknafélags Íslands Ingrid Kuhlman,Bjarni Jónsson,Sylviane Lecoulte,Steinar Harðarson,Veturliði Þór Stefánsson,Íris Davíðsdóttir skrifar
Saman gegn ríkisofbeldi Vilhjálmur Yngvi Hjálmarsson,Örlygur Steinar Arnaldsson,Sigurhjörtur Pálmason,Simon Valentin Hirt,Kristbjörg Arna E. Þorvaldsdóttir,Ari Logn,Margrét Rut Eddudóttir Skoðun
Guðrún biskup – til heilla fyrir okkur öll! Arndís Steinþórsdóttir,Glóey Helgudótir Finnsdóttir Skoðun