Til friðar Ingi Bogi Bogason skrifar 22. júní 2017 07:00 Hann stóð í sturtunni gegnt mér í Árbæjarlaug; þéttvaxinn um 35 ára, með mikið rauðleitt skegg. Hakakross tattóveraður á brjóst, um 10 sm í þvermál. Ég var hvumsa. Hvert var mitt hlutverk við þessar aðstæður? Átti ég að ræða við manninn og biðja hann að hylja eitt helsta illskutákn sögunnar – eða var það kannski lögvarinn réttur hans að bera þetta á brjósti sínu, öllum til sýnis? Ég var ekki viss og gerði því ekkert. Tímarnir eru þversagnarkenndir. Djúpt er á friði og náungakærleika milli fólks og landa. Daðrað er við ófrið með hugsunarleysi, frekju og lúmskum ógnunum. Klassískum boðorðum og dygðum er ógnað. Í loftinu svífur ósögð setning Þorgeirs Hávarssonar í Gerplu „að vilja seint rata í þann glæp að semja frið við menn“. Hvert er hlutverk skólakerfisins við þessar aðstæður? Hvaða möguleika hafa kennarar og nemendur til að stuðla að skilningi og friði?Puðað til friðar Fræðimenn telja að einn helsti ávinningur Kennedys í forsetastóli hafi verið að leggja með nýstárlegum hætti grunn að friði í heiminum. Í nýútkominni bók sinni „To move the World“ sýnir Jeffrey Sachs, prófessor við Columbia háskóla, fram á að þrotlaus elja og hugmyndaauðgi Kennedys hafi líklega komið í veg fyrir stórstyrjöld BNA og Sovétríkjanna vegna Kúbudeilunnar. Kennedy útilokaði ekki stríðsátök til að vernda hagsmuni Bandaríkjanna en hann taldi að of oft væri of auðvelt að hefja stríð og því lyki því ævinlega of seint og eftir of miklar þjáningar. Ávinningur af stríði væri alltaf keyptur dýru verði. Að hefja ferli friðar og þróa sig í átt til friðar væri hins vegar mun erfiðari og á köflum óvinsælli athöfn – en um leið ábatasamari til lengri tíma fyrir alla. Leikjafræði friðarins væri flókin og vogunin meiri. Friðarboðskapur Kennedys er enn í fullu gildi og á töluvert erindi við okkur árið 2017. Um þessar mundir erum við minnt á hvernig heimskan, lygin, tortryggnin og sérhyglin geta tekið yfir skynsemi, staðreyndir og upplýsingu. Lýðskrumarar eru tilbúnir að spila á ótta fólks við „hina“ og óttann við að af þeim verði tekið. Það eina sem Kennedy sagði að fólk þyrfti að óttast væri óttinn sjálfur, því að hann dregur máttinn úr fólki, blindar það og forherðir. Þýski friðarsinninn og guðfræðingurinn Dietrich Bonhoeffer, sem nasistar myrtu á síðustu dögum stríðsins, sagði að viðleitni til að koma á friði og halda frið væri endalaus barátta. Að stuðla að friði fæli ekki í sér einfalda eftirgjöf hagsmuna. Þversögnin er sú að það er lítill friður í þeirri þrotlausu vinnu að koma á friði.Skólastarf til friðar Ég held að sérkennilegt andrúmsloft um þessar mundir, leggi okkur öllum, hvaða hlutverki sem við gegnum, ríkulegar skyldur á herðar til að stuðla að sátt og friði. Aðalnámskrá gerir ráð fyrir grunnþáttum menntunar sem eiga m.a. að efla nemendur til þátttöku í lýðræðissamfélagi. Í alþjóðlegu skólasamhengi er nú mikið rætt um „c-in fjögur“, eða helstu hæfniþætti 21. aldarinnar. Þeir eru gagnrýnin hugsun (critical thinking), samskipti (communication), samvinna (collaboration) og sköpun (creativity). Þessir hæfniþættir skipta máli þegar rætt er um að efla frið í heiminum, jafnt milli landa sem og milli einstaklinga. Ég tel að menntakerfið hér á landi – m.a. umfangsmikil stefnumótun, byggð á framhaldsskólalögum frá 2008 og starfsemi einstakra skóla – sé góður grunnur að upplýsingu og uppeldi til friðar. Við sem störfum í menntakerfinu höfum tækifæri til að vefa „c-in“ fjögur af meira afli í menntun unga fólksins. Það er svo margt í samtímanum sem kallar á gagnrýna hugsun, sköpun, aukin samskipti og samvinnu. Við verðum að meta að verðleikum stóra drauma okkar allra um betri framtíð. Í þeim skóla sem ég starfa við, Borgarholtsskóla, voru á síðasta vetri haldnir þrír stefnumótunarfundir; með nemendum, foreldrum og starfsfólki. Þar unnu menn og konur saman og beittu gagnrýninni hugsun til að skapa skólastarfinu farsæla framtíð. Niðurstöður þessara funda voru lesnar saman við stefnumál ríkisstjórnarinnar í menntamálum. Í ljós kom sláandi samhljómur milli þess sem stjórnvöld leggja áherslu á og þess sem Borgarholtsskóli vinnur að. Á grundvelli niðurstaðna þessara funda lögðu starfsmenn til að unnin yrðu tiltekin umbótaverkefni sem verður ýtt úr vör í haust. Öll eiga þessi verkefni að stuðla að skilningi, friði og náungakærleika meðal fólks. Skólafólk getur haft mikil áhrif til friðar. Við eigum að skipta okkur af, hlusta á sjónarmið, andæfa staðleysum og puða til friðar í samskiptum á öllum sviðum. Höfundur er aðstoðarskólameistari Borgarholtsskóla. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Birtist í Fréttablaðinu Mest lesið Halldór 27.04.2024 Halldór Óbærileg léttúð VG Jakob Frímann Magnússon Skoðun Takk fyrir vettlingana! Hópur foreldra leikskólabarna í Reykjavík Skoðun Er fyrirmyndarríkið Ísland í ruslflokki í sorpmálum? Sigurður Páll Jónsson Skoðun Satt og logið Bryndís Schram Skoðun Hvað varð um samveruna? Hildur Gunnarsdóttir Skoðun Er forsetaframbjóðendum umhugað um dýravernd? Árni Stefán Árnason Skoðun Að hafa áhrif á nærumhverfi sitt Guðbrandur Einarsson Skoðun Þegar þú vilt miklu meira bákn Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Í átt að velsæld á nokkrum mínútum Olga Björt Þórðardóttir Skoðun Skoðun Skoðun Í átt að velsæld á nokkrum mínútum Olga Björt Þórðardóttir skrifar Skoðun Er fyrirmyndarríkið Ísland í ruslflokki í sorpmálum? Sigurður Páll Jónsson skrifar Skoðun Takk fyrir vettlingana! Hópur foreldra leikskólabarna í Reykjavík skrifar Skoðun Hvað varð um samveruna? Hildur Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Listir og velferð Kristín Valsdóttir skrifar Skoðun Er forsetaframbjóðendum umhugað um dýravernd? Árni Stefán Árnason skrifar Skoðun Þegar þú vilt miklu meira bákn Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Óbærileg léttúð VG Jakob Frímann Magnússon skrifar Skoðun Að hafa áhrif á nærumhverfi sitt Guðbrandur Einarsson skrifar Skoðun Framtíð innri markaðarins Gunnar Bragi Sveinsson skrifar Skoðun Satt og logið Bryndís Schram skrifar Skoðun Alþjóðlegi leiðsöguhundadagurinn Sigþór U. Hallfreðsson skrifar Skoðun Framsókn leggst ekki í duftið Guðmundur Birkir Þorkelsson skrifar Skoðun Að dreyma um alheim góðvildar Valerio Gargiulo skrifar Skoðun Að bjarga sex lífum á mínútu í hálfa öld Birna Þórarinsdóttir skrifar Skoðun Þegar þú ert báknið Gabríel Ingimarsson skrifar Skoðun Svik við þjóðina Alfreð Sturla Böðvarsson skrifar Skoðun Innivist er mikilvægasti þátturinn við hönnun íbúða! Ásta Logadóttir skrifar Skoðun Brautryðjandinn Baldur Þóra Björk Smith skrifar Skoðun Katrín og Gunnar? Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Ótímabundin leyfi, ótímabundið náttúruníð Elvar Örn Friðriksson skrifar Skoðun Er soja að eyðileggja íslenska karlmennsku? Dögg Guðmundsdóttir,Guðrún Nanna Egilsdóttir skrifar Skoðun Er stóraukin lýðræðisþátttaka ekki verðlaunaefni? Einar Freyr Elínarson skrifar Skoðun Árangur gegn verðbólgu Þórdís Kolbrún R. Gylfadóttir skrifar Skoðun Saman gegn ríkisofbeldi Vilhjálmur Yngvi Hjálmarsson,Örlygur Steinar Arnaldsson,Sigurhjörtur Pálmason,Simon Valentin Hirt,Kristbjörg Arna E. Þorvaldsdóttir,Ari Logn,Margrét Rut Eddudóttir skrifar Skoðun Hvar er híbýlaauður? Anna María Bogadóttir skrifar Skoðun Áhugaverðir tímar kalla á áhugaverðan forseta Cody Alexander Skahan skrifar Skoðun Biskup í tengslum Guðrún Karls Helgudóttir skrifar Skoðun Guðrún biskup – til heilla fyrir okkur öll! Arndís Steinþórsdóttir,Glóey Helgudótir Finnsdóttir skrifar Skoðun Dýravelferðarmartröð af áður óþekktri stærð Benedikta Guðrún Svavarsdóttir skrifar Sjá meira
Hann stóð í sturtunni gegnt mér í Árbæjarlaug; þéttvaxinn um 35 ára, með mikið rauðleitt skegg. Hakakross tattóveraður á brjóst, um 10 sm í þvermál. Ég var hvumsa. Hvert var mitt hlutverk við þessar aðstæður? Átti ég að ræða við manninn og biðja hann að hylja eitt helsta illskutákn sögunnar – eða var það kannski lögvarinn réttur hans að bera þetta á brjósti sínu, öllum til sýnis? Ég var ekki viss og gerði því ekkert. Tímarnir eru þversagnarkenndir. Djúpt er á friði og náungakærleika milli fólks og landa. Daðrað er við ófrið með hugsunarleysi, frekju og lúmskum ógnunum. Klassískum boðorðum og dygðum er ógnað. Í loftinu svífur ósögð setning Þorgeirs Hávarssonar í Gerplu „að vilja seint rata í þann glæp að semja frið við menn“. Hvert er hlutverk skólakerfisins við þessar aðstæður? Hvaða möguleika hafa kennarar og nemendur til að stuðla að skilningi og friði?Puðað til friðar Fræðimenn telja að einn helsti ávinningur Kennedys í forsetastóli hafi verið að leggja með nýstárlegum hætti grunn að friði í heiminum. Í nýútkominni bók sinni „To move the World“ sýnir Jeffrey Sachs, prófessor við Columbia háskóla, fram á að þrotlaus elja og hugmyndaauðgi Kennedys hafi líklega komið í veg fyrir stórstyrjöld BNA og Sovétríkjanna vegna Kúbudeilunnar. Kennedy útilokaði ekki stríðsátök til að vernda hagsmuni Bandaríkjanna en hann taldi að of oft væri of auðvelt að hefja stríð og því lyki því ævinlega of seint og eftir of miklar þjáningar. Ávinningur af stríði væri alltaf keyptur dýru verði. Að hefja ferli friðar og þróa sig í átt til friðar væri hins vegar mun erfiðari og á köflum óvinsælli athöfn – en um leið ábatasamari til lengri tíma fyrir alla. Leikjafræði friðarins væri flókin og vogunin meiri. Friðarboðskapur Kennedys er enn í fullu gildi og á töluvert erindi við okkur árið 2017. Um þessar mundir erum við minnt á hvernig heimskan, lygin, tortryggnin og sérhyglin geta tekið yfir skynsemi, staðreyndir og upplýsingu. Lýðskrumarar eru tilbúnir að spila á ótta fólks við „hina“ og óttann við að af þeim verði tekið. Það eina sem Kennedy sagði að fólk þyrfti að óttast væri óttinn sjálfur, því að hann dregur máttinn úr fólki, blindar það og forherðir. Þýski friðarsinninn og guðfræðingurinn Dietrich Bonhoeffer, sem nasistar myrtu á síðustu dögum stríðsins, sagði að viðleitni til að koma á friði og halda frið væri endalaus barátta. Að stuðla að friði fæli ekki í sér einfalda eftirgjöf hagsmuna. Þversögnin er sú að það er lítill friður í þeirri þrotlausu vinnu að koma á friði.Skólastarf til friðar Ég held að sérkennilegt andrúmsloft um þessar mundir, leggi okkur öllum, hvaða hlutverki sem við gegnum, ríkulegar skyldur á herðar til að stuðla að sátt og friði. Aðalnámskrá gerir ráð fyrir grunnþáttum menntunar sem eiga m.a. að efla nemendur til þátttöku í lýðræðissamfélagi. Í alþjóðlegu skólasamhengi er nú mikið rætt um „c-in fjögur“, eða helstu hæfniþætti 21. aldarinnar. Þeir eru gagnrýnin hugsun (critical thinking), samskipti (communication), samvinna (collaboration) og sköpun (creativity). Þessir hæfniþættir skipta máli þegar rætt er um að efla frið í heiminum, jafnt milli landa sem og milli einstaklinga. Ég tel að menntakerfið hér á landi – m.a. umfangsmikil stefnumótun, byggð á framhaldsskólalögum frá 2008 og starfsemi einstakra skóla – sé góður grunnur að upplýsingu og uppeldi til friðar. Við sem störfum í menntakerfinu höfum tækifæri til að vefa „c-in“ fjögur af meira afli í menntun unga fólksins. Það er svo margt í samtímanum sem kallar á gagnrýna hugsun, sköpun, aukin samskipti og samvinnu. Við verðum að meta að verðleikum stóra drauma okkar allra um betri framtíð. Í þeim skóla sem ég starfa við, Borgarholtsskóla, voru á síðasta vetri haldnir þrír stefnumótunarfundir; með nemendum, foreldrum og starfsfólki. Þar unnu menn og konur saman og beittu gagnrýninni hugsun til að skapa skólastarfinu farsæla framtíð. Niðurstöður þessara funda voru lesnar saman við stefnumál ríkisstjórnarinnar í menntamálum. Í ljós kom sláandi samhljómur milli þess sem stjórnvöld leggja áherslu á og þess sem Borgarholtsskóli vinnur að. Á grundvelli niðurstaðna þessara funda lögðu starfsmenn til að unnin yrðu tiltekin umbótaverkefni sem verður ýtt úr vör í haust. Öll eiga þessi verkefni að stuðla að skilningi, friði og náungakærleika meðal fólks. Skólafólk getur haft mikil áhrif til friðar. Við eigum að skipta okkur af, hlusta á sjónarmið, andæfa staðleysum og puða til friðar í samskiptum á öllum sviðum. Höfundur er aðstoðarskólameistari Borgarholtsskóla.
Skoðun Er soja að eyðileggja íslenska karlmennsku? Dögg Guðmundsdóttir,Guðrún Nanna Egilsdóttir skrifar
Skoðun Saman gegn ríkisofbeldi Vilhjálmur Yngvi Hjálmarsson,Örlygur Steinar Arnaldsson,Sigurhjörtur Pálmason,Simon Valentin Hirt,Kristbjörg Arna E. Þorvaldsdóttir,Ari Logn,Margrét Rut Eddudóttir skrifar
Skoðun Guðrún biskup – til heilla fyrir okkur öll! Arndís Steinþórsdóttir,Glóey Helgudótir Finnsdóttir skrifar