Sníkjudýr Þorvaldur Örn Árnason skrifar 3. maí 2017 07:00 Heimurinn er fullur af sníkjudýrum (parasites). Fyrst koma upp í hugann lýs og flær sem geta lifað á fólki, sogið úr manni blóð og valdið óþægindum og leiðindum. Flest dýr geta orðið fyrir barðinu á einhverju sníkjudýri sem sýgur úr þeim næringu án þess að gefa neitt brúklegt til baka. Sá sem hýsir og fóðrar sníkjudýr kallast þá hýsill (host). Stundum ganga sníkjudýr af hýsli sínum dauðum en náttúran hefur þó komið því þannig fyrir að hýslar lifa flestir af þó þeir verði fyrir tjóni, enda skammgóður vermir fyrir sníkjudýrið að ganga af hýsli sínum dauðum. Sníkjudýrafræði er grein innan líffræði og hér á landi hafa sníkjudýrarannsóknir einkum farið fram á rannsóknastöðinni að Keldum. Menn geta líka verið sníkjudýr og sníkja þá af öðrum mönnum. Oftast gerir fórnarlambið sér ekki grein fyrir því enda getur sníkillinn verið víðsfjarri og á því orðið hýsill varla við. Í Orðabók Menningarsjóðs eru mennsk sníkjudýr skilgreind þannig: „Maður sem lifir sníkjulífi á öðrum eða samfélagsheildinni.“ Kannski er það allt sem segja þarf. Það sem mannleg sníkjudýr soga til sín og safna að sér er oft nefnt auður eða ríkidæmi og sníkjudýrin þá gjarna auðmenn. Svo eru líka gráðug sníkjudýr sem safna ekki auði heldur sóa auðæfunum jafnóðum í ýmiss konar neyslu og óhóf. Nú á dögum eru arður og okurvextir helstu tæki mannlegra sníkjudýra til að lifa á öðrum, og þau ganga svo nærri fórnarlömbunum að mörg þeirra líða skort og eru jafnvel við dauðans dyr. Sjálfur er ég sníkjudýr þó í litlum mæli sé. Ég erfði hlutabréf í fyrirtæki sem faðir minn byggði upp fyrir hálfri öld. Þetta bréf (sem er reyndar ekki bréf lengur heldur tala í tölvum bankakerfisins) er opinberlega skráð 12.000 kr. en samt gæti ég selt það á hundruð þúsunda (á 28-földu verði!). Svona lág skráning kemur sér vel fyrir þá sem mikið eiga og gætu lent í auðlegðarskatti, þá reiknast sá skattur af 12.000 kr. og yrði ekki hár.Fá milljónir án fyrirhafnar En er ég sníkjudýr þó ég eigi svona bréf? Jú reyndar, því árlega fæ ég greiddan arð af því án allrar fyrirhafnar, kr. 25.643 nú í ár. Þetta er arður af agnarsmáum hlut í viðkomandi fyrirtæki þannig að önnur sníkjudýr fá milljónir sendar heim árlega án fyrirhafnar. Lúsin þarf að hafa fyrir því að sjúga blóð, en ekki þessi sníkjudýr. Fórnarlömbin sem sníkt er af eru í þessu tilviki viðskiptavinir fyrirtækisins, sem er tryggingafyrirtæki. Hluti af iðgjöldum sem þeir greiða fer í veski okkar sem sníkjum á því. Fyrir u.þ.b. 20 árum var ég sníkjudýr af annarri tegund. Þá átti ég svokallað húsbréf um tíma og fékk til mín þá vexti og verðbætur sem lántakandi húsnæðisláns greiddi. Þetta var drjúgur peningur sem ég þurfti ekki að hafa fyrir. Síðan seldi ég þetta bréf þegar ég keypti íbúð og sá sem keypti bréfið gat haldið áfram sníkjum í krafti þess. Þarna var ég um tíma eins konar banki, örlítill að vísu, en bankarnir eru stórvirk sníkjudýr sem flest okkar fá að finna fyrir. Eigendur banka fá til sín það sem þeir reita af viðskiptavinunum í formi okurvaxta og verðbóta. Síðan í hruni hefur mest af þessum ránsfeng runnið í okkar sameiginlega ríkissjóð (sem nú er stjórnað af háþróuðum sníkjudýrum). Nú stendur til að selja hluti ríkisins í bönkunum svo valdir einstaklingar fái þar feitar sníkjur. Þriðja aðferð mannlegra sníkjudýra (sem ég hef ekki stundað) er að hafa fólk í vinnu á launum sem varla duga fórnarlambinu til að skrimta, en sníkjudýr verða spikfeit af. Nú hefur lúsum og flóm sem sníkja á mönnum að mestu verið útrýmt hér á landi með hreinlæti og eitri. En hvað getum við gert til að losna við þær mannlegu sníkjur sem hér hefur verið lýst? Í dýraríkinu er vel þekkt annars konar samband (symbiosis) ólíkra dýra þar sem báðir aðilar hagnast, nefnist samhjálp. Viðskipti manna eru þess konar ef báðir eru jafnréttháir og ekki hallast á annan. Til eru fyrirtæki, félög og stofnanir sem þjóna hagsmunum allra, en þeim hefur farið fækkandi vegna aukinna valda sníkjudýra sem öll dýrin hafa kosið yfir sig án þess að skilja afleiðingarnar. Hvað getum við gert til að efla samhjálp og útrýma sníkjum úr mannlegu samfélagi? Hjálp! Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Þegar orðið einelti er gjaldfellt – Til fylgjenda Katrínar Jakobsdóttur Kolbrá Höskuldsdóttir Skoðun Þegar ég heyri nafnið Katrín Jakobsdóttir Hans Alexander Margrétarson Hansen Skoðun Nú vandast valið Ebba Margrét Magnúsdóttir Skoðun Hvaða eiginleika þarf forseti að hafa? Hildur Eir Bolladóttir Skoðun Halldór 18.05.2024 Halldór Ef þú kýst Höllu Tómasdóttur eða Jón Gnarr gætirðu verið að kjósa Katrínu! Ole Anton Bieltvedt Skoðun Halla Hrund eða Katrín? Reynir Böðvarsson Skoðun Birni Bjarnasyni svarað Arnar Þór Jónsson Skoðun Góð gildi og staðfesta Höllu Hrundar Margrét Reynisdóttir Skoðun Er klassískt frjálslyndi orðið að jaðarskoðun? Kári Allansson Skoðun Skoðun Skoðun Þegar orðið einelti er gjaldfellt – Til fylgjenda Katrínar Jakobsdóttur Kolbrá Höskuldsdóttir skrifar Skoðun Hvaða eiginleika þarf forseti að hafa? Hildur Eir Bolladóttir skrifar Skoðun Þegar ég heyri nafnið Katrín Jakobsdóttir Hans Alexander Margrétarson Hansen skrifar Skoðun Í framhaldi af viðtali við Helgu Þórisdóttur Kári Stefánsson skrifar Skoðun Góð gildi og staðfesta Höllu Hrundar Margrét Reynisdóttir skrifar Skoðun Halla Hrund eða Katrín? Reynir Böðvarsson skrifar Skoðun Til áréttingar Kári Stefánsson skrifar Skoðun Kynhluthlaust mál, máltilfinning og forsetaframboð Höskuldur Þráinsson skrifar Skoðun Er klassískt frjálslyndi orðið að jaðarskoðun? Kári Allansson skrifar Skoðun Forseti Íslands veifaði mér Fjóla Einarsdóttir skrifar Skoðun Ákall til framtíðar: Nám í félagsráðgjöf! Steinunn Bergmann skrifar Skoðun Lexía lærð á hálfum degi Stefanía Arnardóttir skrifar Skoðun Ég kýs Helgu Þórisdóttur Gerður Rún Guðlaugsdóttir skrifar Skoðun Yfirborðskenndur stríðsáróður og McCarthýismi hjá háskólaprófessor Tjörvi Schiöth skrifar Skoðun Formaður húsfélagsins Guðmundur Andri Thorsson skrifar Skoðun Opið bréf til landsliðsmanna Íslands í blaki Guðbergur Egill Eyjólfsson skrifar Skoðun Ef þú kýst Höllu Tómasdóttur eða Jón Gnarr gætirðu verið að kjósa Katrínu! Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Kosningum frestað Ása Berglind Hjálmarsdóttir,Hrönn Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Mesti stjórnmálamaðurinn? Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Birni Bjarnasyni svarað Arnar Þór Jónsson skrifar Skoðun Því miður ekkert annað í stöðunni en að fresta atkvæðagreiðslu um verkefni Heidelberg Gestur Þór Kristjánsson,Erla Sif Markúsdóttir,Sigurbjörg Jenný Jónsdóttir,Grétar Ingi Erlendsson skrifar Skoðun Baldur Þórhallsson er vitur og vís Bryndís Friðgeirsdóttir skrifar Skoðun Kjósum Katrínu Kjartan Ragnarsson skrifar Skoðun Neikvæð áhrif þess að útiloka forsetaframbjóðendur frá kappræðum strax komin í ljós Ástþór Magnússon skrifar Skoðun Nýtt sveitarfélag Halla Signý Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Stafrænn ójöfnuður á upplýsingaöld Stella Samúelsdóttir,Alma Ýr Ingólfsdóttir skrifar Skoðun Varfærnisleg fagnaðarlæti Berglind Sunna Bragadóttir skrifar Skoðun „Ég skal baka fyrir Gunnar en ég kýs Kristján“ Páll Magnússon skrifar Skoðun Daðrað við sölu Björn Sævar Einarsson skrifar Skoðun Rannsóknir á söfnum skapa dýrmæta þekkingu Arndís Bergsdóttr skrifar Sjá meira
Heimurinn er fullur af sníkjudýrum (parasites). Fyrst koma upp í hugann lýs og flær sem geta lifað á fólki, sogið úr manni blóð og valdið óþægindum og leiðindum. Flest dýr geta orðið fyrir barðinu á einhverju sníkjudýri sem sýgur úr þeim næringu án þess að gefa neitt brúklegt til baka. Sá sem hýsir og fóðrar sníkjudýr kallast þá hýsill (host). Stundum ganga sníkjudýr af hýsli sínum dauðum en náttúran hefur þó komið því þannig fyrir að hýslar lifa flestir af þó þeir verði fyrir tjóni, enda skammgóður vermir fyrir sníkjudýrið að ganga af hýsli sínum dauðum. Sníkjudýrafræði er grein innan líffræði og hér á landi hafa sníkjudýrarannsóknir einkum farið fram á rannsóknastöðinni að Keldum. Menn geta líka verið sníkjudýr og sníkja þá af öðrum mönnum. Oftast gerir fórnarlambið sér ekki grein fyrir því enda getur sníkillinn verið víðsfjarri og á því orðið hýsill varla við. Í Orðabók Menningarsjóðs eru mennsk sníkjudýr skilgreind þannig: „Maður sem lifir sníkjulífi á öðrum eða samfélagsheildinni.“ Kannski er það allt sem segja þarf. Það sem mannleg sníkjudýr soga til sín og safna að sér er oft nefnt auður eða ríkidæmi og sníkjudýrin þá gjarna auðmenn. Svo eru líka gráðug sníkjudýr sem safna ekki auði heldur sóa auðæfunum jafnóðum í ýmiss konar neyslu og óhóf. Nú á dögum eru arður og okurvextir helstu tæki mannlegra sníkjudýra til að lifa á öðrum, og þau ganga svo nærri fórnarlömbunum að mörg þeirra líða skort og eru jafnvel við dauðans dyr. Sjálfur er ég sníkjudýr þó í litlum mæli sé. Ég erfði hlutabréf í fyrirtæki sem faðir minn byggði upp fyrir hálfri öld. Þetta bréf (sem er reyndar ekki bréf lengur heldur tala í tölvum bankakerfisins) er opinberlega skráð 12.000 kr. en samt gæti ég selt það á hundruð þúsunda (á 28-földu verði!). Svona lág skráning kemur sér vel fyrir þá sem mikið eiga og gætu lent í auðlegðarskatti, þá reiknast sá skattur af 12.000 kr. og yrði ekki hár.Fá milljónir án fyrirhafnar En er ég sníkjudýr þó ég eigi svona bréf? Jú reyndar, því árlega fæ ég greiddan arð af því án allrar fyrirhafnar, kr. 25.643 nú í ár. Þetta er arður af agnarsmáum hlut í viðkomandi fyrirtæki þannig að önnur sníkjudýr fá milljónir sendar heim árlega án fyrirhafnar. Lúsin þarf að hafa fyrir því að sjúga blóð, en ekki þessi sníkjudýr. Fórnarlömbin sem sníkt er af eru í þessu tilviki viðskiptavinir fyrirtækisins, sem er tryggingafyrirtæki. Hluti af iðgjöldum sem þeir greiða fer í veski okkar sem sníkjum á því. Fyrir u.þ.b. 20 árum var ég sníkjudýr af annarri tegund. Þá átti ég svokallað húsbréf um tíma og fékk til mín þá vexti og verðbætur sem lántakandi húsnæðisláns greiddi. Þetta var drjúgur peningur sem ég þurfti ekki að hafa fyrir. Síðan seldi ég þetta bréf þegar ég keypti íbúð og sá sem keypti bréfið gat haldið áfram sníkjum í krafti þess. Þarna var ég um tíma eins konar banki, örlítill að vísu, en bankarnir eru stórvirk sníkjudýr sem flest okkar fá að finna fyrir. Eigendur banka fá til sín það sem þeir reita af viðskiptavinunum í formi okurvaxta og verðbóta. Síðan í hruni hefur mest af þessum ránsfeng runnið í okkar sameiginlega ríkissjóð (sem nú er stjórnað af háþróuðum sníkjudýrum). Nú stendur til að selja hluti ríkisins í bönkunum svo valdir einstaklingar fái þar feitar sníkjur. Þriðja aðferð mannlegra sníkjudýra (sem ég hef ekki stundað) er að hafa fólk í vinnu á launum sem varla duga fórnarlambinu til að skrimta, en sníkjudýr verða spikfeit af. Nú hefur lúsum og flóm sem sníkja á mönnum að mestu verið útrýmt hér á landi með hreinlæti og eitri. En hvað getum við gert til að losna við þær mannlegu sníkjur sem hér hefur verið lýst? Í dýraríkinu er vel þekkt annars konar samband (symbiosis) ólíkra dýra þar sem báðir aðilar hagnast, nefnist samhjálp. Viðskipti manna eru þess konar ef báðir eru jafnréttháir og ekki hallast á annan. Til eru fyrirtæki, félög og stofnanir sem þjóna hagsmunum allra, en þeim hefur farið fækkandi vegna aukinna valda sníkjudýra sem öll dýrin hafa kosið yfir sig án þess að skilja afleiðingarnar. Hvað getum við gert til að efla samhjálp og útrýma sníkjum úr mannlegu samfélagi? Hjálp!
Þegar orðið einelti er gjaldfellt – Til fylgjenda Katrínar Jakobsdóttur Kolbrá Höskuldsdóttir Skoðun
Ef þú kýst Höllu Tómasdóttur eða Jón Gnarr gætirðu verið að kjósa Katrínu! Ole Anton Bieltvedt Skoðun
Skoðun Þegar orðið einelti er gjaldfellt – Til fylgjenda Katrínar Jakobsdóttur Kolbrá Höskuldsdóttir skrifar
Skoðun Yfirborðskenndur stríðsáróður og McCarthýismi hjá háskólaprófessor Tjörvi Schiöth skrifar
Skoðun Ef þú kýst Höllu Tómasdóttur eða Jón Gnarr gætirðu verið að kjósa Katrínu! Ole Anton Bieltvedt skrifar
Skoðun Því miður ekkert annað í stöðunni en að fresta atkvæðagreiðslu um verkefni Heidelberg Gestur Þór Kristjánsson,Erla Sif Markúsdóttir,Sigurbjörg Jenný Jónsdóttir,Grétar Ingi Erlendsson skrifar
Skoðun Neikvæð áhrif þess að útiloka forsetaframbjóðendur frá kappræðum strax komin í ljós Ástþór Magnússon skrifar
Þegar orðið einelti er gjaldfellt – Til fylgjenda Katrínar Jakobsdóttur Kolbrá Höskuldsdóttir Skoðun
Ef þú kýst Höllu Tómasdóttur eða Jón Gnarr gætirðu verið að kjósa Katrínu! Ole Anton Bieltvedt Skoðun