Mæting víða undir væntingum Vera Einarsdóttir skrifar 12. október 2016 11:30 Lára segir mögulega skýringu þess að konur mæti ekki í hópleit vera að þær séu einkennalausar. Hún bendir hins vegar á að krabbamein sé oft einkennalaust og þá sérstaklega á byrjunarstigi þegar auðveldast er að ráða við það. MYND/GVA Sextíu og átta prósent kvenna á aldrinum 40-69 ára mæta að meðaltali reglulega í brjóstamyndatöku hér á landi. 80% mæting væri ásættanlegri. Mætingin er mismunandi eftir landshlutum og hvað síst á höfuðborgarsvæðinu. Lára G. Sigurðardóttir læknir segir aðsókn í leitina taka kipp í kringum árvekniátök Krabbameinsfélagsins og að flestar konur séu ánægðar með síðustu skoðun. Mæting í skipulagða hópleit að brjóstakrabbameini sem konur á aldrinum 40-69 ára eru boðaðar í er mismunandi eftir landshlutum. Konur á Siglufirði, Ólafsfirði og Húsavík mæta best. Þar er hlutfallið í kringum 85 prósent. Konur í póstnúmeri 101, í Reykjanesbæ, póstnúmeri 111 og á Raufarhöfn eru á meðal þeirra sem mæta verst og er hlutfallið í sumum tilfellum vel undir 60 prósentum. Að meðaltali mæta 68 prósent kvenna á aldrinum 40-69 ára í reglulega leit. Þær mættu að sögn Láru G. Sigurðardóttur, læknis og fræðslustjóra Krabbameinsfélagsins, vera mun fleiri. Að sögn Láru segja um 80 prósent kvenna framtaksleysi og tímaskort vera ástæðu þess að þær mæti ekki í reglulega hópleit. „Þetta á bæði við um brjóstakrabbameins- og leghálskrabbameinsleitina. Þær gefa sér hreinlega ekki tíma. Mögulega er það vegna þess að þær eru ekki með nein einkenni en við viljum ekki síst fá einkennalausar konur,“ segir Lára og bendir á að krabbamein sé oft einkennalaust og þá sérstaklega á byrjunarstigi þegar auðveldast er að ráða við það.Flestar ánægðar Lára segir einhverjum konum vaxa skoðunin í augum en að það sé yfirleitt óþarfi. „Skoðunin sjálf tekur skamman tíma og er oftast án nokkurra óþæginda. Það eru teknar tvær röntgenmyndir af hvoru brjósti. Það fer svolítið eftir einstaklingum hversu langan tíma það tekur en að jafnaði eru þetta ekki nema fimm til tíu mínútur.“ Að sögn Láru eru 87 prósent þeirra kvenna sem mæta ánægðar með síðustu komu. Ef einhver breyting eða óregla finnst á myndinni er hringt í konuna og hún kölluð í ómskoðun. „Það fer svo eftir því hvað hún sýnir hvort gerð er ástunga eða ekki.“ Lára segir ekkert einfalt svar við því af hverju konur mæti misvel í leitina eftir landshlutum. „Á höfuðborgarsvæðinu er aðgengi að leitinni gott og kannski gerir nálægðin það að verkum að skoðuninni er slegið á frest. Konur sem hafa bara tök á því að fara í skoðun einu sinni á ári nota kannski tímann betur, þó ég geti ekkert fullyrt um það. Þá skýrist þetta mögulega að einhverju leyti af fjölda útlendinga í sumum hverfum,“ segir Lára en ítrekar að allar konur sem eru skráðar í þjóðskrá fái bréf.Umræða hefur áhrif á aðsókn Spurð að því hvort greina megi mun á aðsókn í hópleit í kringum árvekniátök Krabbameinsfélagsins segir Lára svo vera. „Yfirleitt eru símalínurnar rauðglóandi hjá okkur á meðan átak stendur yfir og mánuðina á eftir. Hún á það síðan til að dala og við virðumst alltaf þurfa að minna á. Eins koma fram nýjar kynslóðir sem nauðsynlegt er að ná til.“ Lára segir reynslusögur og tölulegar staðreyndir einna helst ýta við fólki. „Ef einhver sem hefur greinst ungur stígur fram, á fólk það til að koma til okkar og sömuleiðis ef einhver nákominn greinist.“Ekki hægt að skima fyrir öllu Lára segist oft fá þá spurningu hvort ekki sé bara hægt að skima fyrir öllu krabbameini í einu. „Það væri auðvitað óskandi og þó vísindamenn séu sífellt að leita nýrra leiða erum við því miður ekki komin á þann stað. Í raun eru það bara þrjú krabbamein sem skimað er fyrir en það eru leghálskrabbamein, brjóstakrabbamein og ristilkrabbamein. Nú þegar er skimað fyrir legháls- og brjóstakrabbameini hér á landi en til stendur að taka upp skipulagða ristilkrabbameinsleit eftir áramót. Í sumum löndum er svo skimað fyrir lungnakrabbameini hjá ungu fólki sem hefur reykt í meira en tuttugu ár en það er ekki gert hér á landi,“ upplýsir Lára. Hún segir krabbamein mjög flókinn sjúkdóm. „Þetta eru í raun um 200 mismunandi sjúkdómar sem hegða sér ólíkt á milli einstaklinga. Frumurnar hegða sér aldrei eins og horfur tveggja einstaklinga með sama krabbamein eru ekki endilega þær sömu.“ Nokkrar tegundir krabbameins eru algengari en aðrar og er að sögn Láru lögð mest áhersla á að finna aðferðir til að skima fyrir þeim. Mest lesið Binni Glee hrundi til jarðar í Köben Lífið Balti hélt að Pálmi myndi aldrei mæta Bíó og sjónvarp Af vængjum fram: Borðaði vængi með hníf og gaffli og sagðist vera saddur Lífið Stofutónleikar Bubba og Víkings Heiðars til stuðnings Katrínu Lífið „Parkinn er þannig að hann étur menn upp ef þeir ekki hreyfa sig“ Lífið Sitt sýnist hverjum um nýja mynd af Katrínu Lífið Syngja með Grease á fyrstu skynsegin sýningu Íslandssögunnar Bíó og sjónvarp Forsetaáskorunin: Innbrotsþjófurinn reyndist vera mamman Lífið Davíð Smári og Kolla selja glæsilega útsýnishæð Lífið Eitt mesta átvagl sögunnar hætt að keppa: „Ekki lengur svangur“ Lífið Fleiri fréttir Heimsóttu 160 battavelli á átta dögum Forsetaáskorunin: Innbrotsþjófurinn reyndist vera mamman Stofutónleikar Bubba og Víkings Heiðars til stuðnings Katrínu „Parkinn er þannig að hann étur menn upp ef þeir ekki hreyfa sig“ Sitt sýnist hverjum um nýja mynd af Katrínu Binni Glee hrundi til jarðar í Köben Eitt mesta átvagl sögunnar hætt að keppa: „Ekki lengur svangur“ Sumarleg pitaya-skál frá Balí sem þú verður að prófa Af vængjum fram: Borðaði vængi með hníf og gaffli og sagðist vera saddur Opnar sig um ofbeldið af hálfu Diddy Bæjarstjórn Garðabæjar ætlar að reisa styttu af kettinum Sushi Myndaveisla: Hlátrasköll ómuðu um Elliðaárdal Snerting Egils Ólafssonar við lífið og tilveruna Forsetaáskorunin: Álíka nagli og Jason Statham Davíð Smári og Kolla selja glæsilega útsýnishæð Styrkja kaup á sérhönnuðu listaverki Ólafs Elíassonar Eigendur Sportvörur.is selja einbýlið í Garðabæ Eins árs leikhússkóli fyrir ungt fólk stofnaður í Þjóðleikhúsinu Segir konur fórna líkama sínum og heilsu á meðgöngu Nefnir nautin eftir þekktum íslenskum röppurum og Bent er alltaf með eitthvað vesen Svaraði engu um Affleck Alexandra greifynja breytir nafninu Birnir og Bríet gefa saman út plötu Einn stofnenda Train er látinn Forsetaáskorunin: Fraus á fyrsta Ted fyrirlestrinum en fann sig í augum Sally Fields Rakel María fann draumaprinsinn Tvöföld vandræði fyrir Doctor Victor Ætlar ekki að láta fjarlægja nafn Kleina Ísdrottningin einhleyp Sást með hringinn en eiginkonan enn víðsfjarri Sjá meira
Sextíu og átta prósent kvenna á aldrinum 40-69 ára mæta að meðaltali reglulega í brjóstamyndatöku hér á landi. 80% mæting væri ásættanlegri. Mætingin er mismunandi eftir landshlutum og hvað síst á höfuðborgarsvæðinu. Lára G. Sigurðardóttir læknir segir aðsókn í leitina taka kipp í kringum árvekniátök Krabbameinsfélagsins og að flestar konur séu ánægðar með síðustu skoðun. Mæting í skipulagða hópleit að brjóstakrabbameini sem konur á aldrinum 40-69 ára eru boðaðar í er mismunandi eftir landshlutum. Konur á Siglufirði, Ólafsfirði og Húsavík mæta best. Þar er hlutfallið í kringum 85 prósent. Konur í póstnúmeri 101, í Reykjanesbæ, póstnúmeri 111 og á Raufarhöfn eru á meðal þeirra sem mæta verst og er hlutfallið í sumum tilfellum vel undir 60 prósentum. Að meðaltali mæta 68 prósent kvenna á aldrinum 40-69 ára í reglulega leit. Þær mættu að sögn Láru G. Sigurðardóttur, læknis og fræðslustjóra Krabbameinsfélagsins, vera mun fleiri. Að sögn Láru segja um 80 prósent kvenna framtaksleysi og tímaskort vera ástæðu þess að þær mæti ekki í reglulega hópleit. „Þetta á bæði við um brjóstakrabbameins- og leghálskrabbameinsleitina. Þær gefa sér hreinlega ekki tíma. Mögulega er það vegna þess að þær eru ekki með nein einkenni en við viljum ekki síst fá einkennalausar konur,“ segir Lára og bendir á að krabbamein sé oft einkennalaust og þá sérstaklega á byrjunarstigi þegar auðveldast er að ráða við það.Flestar ánægðar Lára segir einhverjum konum vaxa skoðunin í augum en að það sé yfirleitt óþarfi. „Skoðunin sjálf tekur skamman tíma og er oftast án nokkurra óþæginda. Það eru teknar tvær röntgenmyndir af hvoru brjósti. Það fer svolítið eftir einstaklingum hversu langan tíma það tekur en að jafnaði eru þetta ekki nema fimm til tíu mínútur.“ Að sögn Láru eru 87 prósent þeirra kvenna sem mæta ánægðar með síðustu komu. Ef einhver breyting eða óregla finnst á myndinni er hringt í konuna og hún kölluð í ómskoðun. „Það fer svo eftir því hvað hún sýnir hvort gerð er ástunga eða ekki.“ Lára segir ekkert einfalt svar við því af hverju konur mæti misvel í leitina eftir landshlutum. „Á höfuðborgarsvæðinu er aðgengi að leitinni gott og kannski gerir nálægðin það að verkum að skoðuninni er slegið á frest. Konur sem hafa bara tök á því að fara í skoðun einu sinni á ári nota kannski tímann betur, þó ég geti ekkert fullyrt um það. Þá skýrist þetta mögulega að einhverju leyti af fjölda útlendinga í sumum hverfum,“ segir Lára en ítrekar að allar konur sem eru skráðar í þjóðskrá fái bréf.Umræða hefur áhrif á aðsókn Spurð að því hvort greina megi mun á aðsókn í hópleit í kringum árvekniátök Krabbameinsfélagsins segir Lára svo vera. „Yfirleitt eru símalínurnar rauðglóandi hjá okkur á meðan átak stendur yfir og mánuðina á eftir. Hún á það síðan til að dala og við virðumst alltaf þurfa að minna á. Eins koma fram nýjar kynslóðir sem nauðsynlegt er að ná til.“ Lára segir reynslusögur og tölulegar staðreyndir einna helst ýta við fólki. „Ef einhver sem hefur greinst ungur stígur fram, á fólk það til að koma til okkar og sömuleiðis ef einhver nákominn greinist.“Ekki hægt að skima fyrir öllu Lára segist oft fá þá spurningu hvort ekki sé bara hægt að skima fyrir öllu krabbameini í einu. „Það væri auðvitað óskandi og þó vísindamenn séu sífellt að leita nýrra leiða erum við því miður ekki komin á þann stað. Í raun eru það bara þrjú krabbamein sem skimað er fyrir en það eru leghálskrabbamein, brjóstakrabbamein og ristilkrabbamein. Nú þegar er skimað fyrir legháls- og brjóstakrabbameini hér á landi en til stendur að taka upp skipulagða ristilkrabbameinsleit eftir áramót. Í sumum löndum er svo skimað fyrir lungnakrabbameini hjá ungu fólki sem hefur reykt í meira en tuttugu ár en það er ekki gert hér á landi,“ upplýsir Lára. Hún segir krabbamein mjög flókinn sjúkdóm. „Þetta eru í raun um 200 mismunandi sjúkdómar sem hegða sér ólíkt á milli einstaklinga. Frumurnar hegða sér aldrei eins og horfur tveggja einstaklinga með sama krabbamein eru ekki endilega þær sömu.“ Nokkrar tegundir krabbameins eru algengari en aðrar og er að sögn Láru lögð mest áhersla á að finna aðferðir til að skima fyrir þeim.
Mest lesið Binni Glee hrundi til jarðar í Köben Lífið Balti hélt að Pálmi myndi aldrei mæta Bíó og sjónvarp Af vængjum fram: Borðaði vængi með hníf og gaffli og sagðist vera saddur Lífið Stofutónleikar Bubba og Víkings Heiðars til stuðnings Katrínu Lífið „Parkinn er þannig að hann étur menn upp ef þeir ekki hreyfa sig“ Lífið Sitt sýnist hverjum um nýja mynd af Katrínu Lífið Syngja með Grease á fyrstu skynsegin sýningu Íslandssögunnar Bíó og sjónvarp Forsetaáskorunin: Innbrotsþjófurinn reyndist vera mamman Lífið Davíð Smári og Kolla selja glæsilega útsýnishæð Lífið Eitt mesta átvagl sögunnar hætt að keppa: „Ekki lengur svangur“ Lífið Fleiri fréttir Heimsóttu 160 battavelli á átta dögum Forsetaáskorunin: Innbrotsþjófurinn reyndist vera mamman Stofutónleikar Bubba og Víkings Heiðars til stuðnings Katrínu „Parkinn er þannig að hann étur menn upp ef þeir ekki hreyfa sig“ Sitt sýnist hverjum um nýja mynd af Katrínu Binni Glee hrundi til jarðar í Köben Eitt mesta átvagl sögunnar hætt að keppa: „Ekki lengur svangur“ Sumarleg pitaya-skál frá Balí sem þú verður að prófa Af vængjum fram: Borðaði vængi með hníf og gaffli og sagðist vera saddur Opnar sig um ofbeldið af hálfu Diddy Bæjarstjórn Garðabæjar ætlar að reisa styttu af kettinum Sushi Myndaveisla: Hlátrasköll ómuðu um Elliðaárdal Snerting Egils Ólafssonar við lífið og tilveruna Forsetaáskorunin: Álíka nagli og Jason Statham Davíð Smári og Kolla selja glæsilega útsýnishæð Styrkja kaup á sérhönnuðu listaverki Ólafs Elíassonar Eigendur Sportvörur.is selja einbýlið í Garðabæ Eins árs leikhússkóli fyrir ungt fólk stofnaður í Þjóðleikhúsinu Segir konur fórna líkama sínum og heilsu á meðgöngu Nefnir nautin eftir þekktum íslenskum röppurum og Bent er alltaf með eitthvað vesen Svaraði engu um Affleck Alexandra greifynja breytir nafninu Birnir og Bríet gefa saman út plötu Einn stofnenda Train er látinn Forsetaáskorunin: Fraus á fyrsta Ted fyrirlestrinum en fann sig í augum Sally Fields Rakel María fann draumaprinsinn Tvöföld vandræði fyrir Doctor Victor Ætlar ekki að láta fjarlægja nafn Kleina Ísdrottningin einhleyp Sást með hringinn en eiginkonan enn víðsfjarri Sjá meira