Þjóðaratkvæði um stjórnarskrárbreytingar næsta haust Þorbjörn Þórðarson skrifar 4. janúar 2016 19:45 Stjórnarskrárnefnd stefnir að því að skila tilbúnu frumvarpi til breytinga á stjórnarskránni áður en Alþingi kemur saman 18. janúar næstkomandi. Stefnt er að því að sjálfstæð þjóðaratkvæðagreiðsla fari fram um frumvarpið í haust. Ekki er stefnt að því lengur að halda þjóðaratkvæðagreiðslu um frumvarpið samhliða forsetakosningum næsta sumar þar sem of lítill tími er til stefnu fyrir þingið að fjalla um frumvarpið eigi það að nást.Nefndin hefur í yfirstandandi vinnu skoðað fjögur ný ákvæði. Nýtt auðlindaákvæði, ákvæði um þjóðaratkvæðagreiðslur, ákvæði um valdframsal til alþjóðlegra stofnana og ákvæði um umhverfisvernd. Unnið hefur verið eftir því markmiði að ná að ljúka gerð frumvarps til breytinga á stjórnarskránni áður en þetta kjörtímabil er úti svo nýta megi tímabundna heimild sem sett var inn í stjórnarskrána fyrir síðustu þingkosningar um að heimilt sé fram til 30. apríl 2017 að breyta stjórnarskránni í þjóðaratkvæðagreiðslu samþykki Alþingi frumvarp um breytingarnar með minnst 2/3 hlutum greiddra atkvæða. Samkvæmt upplýsingum fréttastofu er texti auðlindákvæðis tilbúinn. Þá hefur stjórnarskrárnefnd náð samkomulagi um að það þurfi undirskriftir 15 prósent atkvæðisbærra manna til að krefjast þjóðaratkvæðagreiðslu og að lágmarki 25 prósent þeirra sem eru á kjörskrá segi nei til að hún haldi gildi sínu. Undirskriftunum yrði þá skilað til þess ráðherra sem væri flutningsmaður frumvarpsins.Tvær leiðir til að kalla fram þjóðaratkvæðagreiðslu Stjórnarskrárnefnd hefur ekkert endurskoðað ákvæðin um forseta Íslands í yfirstandandi vinnu. Þetta þýðir að verði frumvarpið að veruleika verði uppi sú sérstaka og óvenjulega staða að tvær leiðir verði færar til að krefjast þjóðaratkvæðagreiðslu um lög sem Alþingi hefur samþykkt. Annars vegar með áskorunum til forsetans um að beita synjunarvaldi á grundvelli núgildandi 26. gr. stjórnarskrárinnar og hins vegar á grundvelli hins nýja ákvæðis. Gert er ráð fyrir að lög samþykkt frá Alþingi geti farið þessa leið með þeim undantekningum að fjárlög, skattalög og frumvörp til þess að framfylgja þjóðréttarlegum skuldbindingum væru undanskilin. Í þessu sambandi má nefna öll lagafrumvörp sem sprottin væru úr gerðum Evrópusambandsins sem falla undir EES-samninginn yrðu undanþegin þjóðaratkvæði. Á borðinu er hins vegar tillaga um að þingsályktanir vegna þjóðréttarlegra samninga geti farið í þjóðaratkvæðagreiðslur samkvæmt sömu aðferð og með því yrði vandinn vegna ESB gerða leystur en margar ESB-gerðir eru fyrst staðfestar á grundvelli heimildar í þingsályktun og svo fylgt eftir með lagabreytingum. Ef gerð í EES-samningnum krefst lagabreytinga og ákvörðun er staðfest á grundvelli heimildar í þingsályktun þarf alltaf að fylgja henni eftir með viðeigandi lagabreytingum til að gerð teljist innleidd á fullnægjandi hátt.Þingsályktanir sem hafi bein réttaráhrif fari í þjóðaratkvæði Í stjórnarskrárnefnd er deilt um það hvort þetta eigi líka að geta náð til annarra þingsályktunartillagna, til dæmis um rammáætlun og hugsanlega svokallaðala kerfisáætlun sem varðar línulagnir. Umræðan snýr efnislega að því hvort stjórnarskrárákvæði, sem heimilar þjóðaratkvæðagreiðslu að undangenginni söfnun undirskrifta 15 prósent atkvæðisbærra manna, eigi að ná til allra þingsályktunartillagna sem hafa bein réttaráhrif. Þá greinir nefndarmenn á um hvort tímabært sé að ljúka gerð ákvæðis um framsal á valdi til alþjóðlegra stofnana. Þá er ennþá ýmislegt ófrágengið varðandi orðalag ákvæðis um umhverfisvernd. Stjórnarskrárnefnd mun skila tillögu í formi frumvarps til forsætisráðherra. Rætt hefur verið um að í framhaldinu muni fomenn allra flokkanna flytja frumvarp til nýrra stjórnskipunarlaga á þingi. Nefndarmenn vilja ganga þannig frá málum að frumvarpið lendi ekki í ágreiningi á síðari stigum en nefndin vill hafa sterkt bakland allra þingflokka fyrir sameiginlegri niðurstöðu áður en hún lýkur störfum. Mest lesið Bein útsending: Forsetaefnin skila inn framboðum sínum í Hörpu Innlent Dregur framboðið til baka Innlent Ákvörðun áfrýjunardómstólsins áfall og stórt skref aftur á bak Erlent Auglýsa eftir „eiganda“ fjármuna Innlent Niðri fyrir vegna Útlaganna Innlent Leyfislausar tjaldbúðir og sundsprettur eftir lokun Innlent „Þessi ákvörðun var ekki tekin í Valhöll“ Innlent „Ef ég get flogið þremur gerðum af þyrlum þá get ég tekið ákvörðun fyrir þjóðina“ Innlent Trump líklegur til að græða á úrskurði Hæstaréttar Erlent „Óskiljanlegt að menn skuli leggjast svona lágt“ Innlent Fleiri fréttir Forsetaefni streymdu í Hörpu Ásdís Rán, Arnar og Ástþór mætast í Pallborðinu „Ef ég get flogið þremur gerðum af þyrlum þá get ég tekið ákvörðun fyrir þjóðina“ Rekin vinalega á brott en vonast til að fá að vera áfram „Þessi ákvörðun var ekki tekin í Valhöll“ „Óskiljanlegt að menn skuli leggjast svona lágt“ Dregur framboðið til baka Niðri fyrir vegna Útlaganna Bein útsending: Forsetaefnin skila inn framboðum sínum í Hörpu Kínverjar vara Bandaríkjamenn við að stíga á „rauðu strikin“ Samtök hernaðarandstæðinga fordæma „kúvendingu“ á afstöðu Íslands Leyfislausar tjaldbúðir og sundsprettur eftir lokun Framboðslistar opinberaðir eftir helgi Auglýsa eftir „eiganda“ fjármuna Glæsileg þjóðbúningamessa á Hvolsvelli Ögurstund og opnunarhóf hjá frambjóðendum Forsetaslagurinn, leit að eiganda fjármuna og rjómablíða Fjölbreytt verkefni hjá björgunarsveitum í dag Útlagar spreyjaðir gylltir Helga Þórisdóttir komin með lágmarksfjölda meðmæla Sinueldur í Reykjanesbæ Pétur Einarsson leikari látinn Kólnar á öllu landinu eftir óvenjugóðan fyrsta sumardag „Ákveðnar efasemdir um ákveðna þætti“ Fimm teravött af orku og 20 milljarðar í samgöngur Seltjarnarnesbær gengur frá sölu á Safnatröð Sigríði þykir ólíklegt að hún nái undirskriftum Umdeilt frumvarp, íslenskan og sumarveðrið Eiríkur og Bjarni takast á um nefnd um íslenska tungu Ræða mest málefni íslenskunnar á fundum enskumælandi ráðs Sjá meira
Stjórnarskrárnefnd stefnir að því að skila tilbúnu frumvarpi til breytinga á stjórnarskránni áður en Alþingi kemur saman 18. janúar næstkomandi. Stefnt er að því að sjálfstæð þjóðaratkvæðagreiðsla fari fram um frumvarpið í haust. Ekki er stefnt að því lengur að halda þjóðaratkvæðagreiðslu um frumvarpið samhliða forsetakosningum næsta sumar þar sem of lítill tími er til stefnu fyrir þingið að fjalla um frumvarpið eigi það að nást.Nefndin hefur í yfirstandandi vinnu skoðað fjögur ný ákvæði. Nýtt auðlindaákvæði, ákvæði um þjóðaratkvæðagreiðslur, ákvæði um valdframsal til alþjóðlegra stofnana og ákvæði um umhverfisvernd. Unnið hefur verið eftir því markmiði að ná að ljúka gerð frumvarps til breytinga á stjórnarskránni áður en þetta kjörtímabil er úti svo nýta megi tímabundna heimild sem sett var inn í stjórnarskrána fyrir síðustu þingkosningar um að heimilt sé fram til 30. apríl 2017 að breyta stjórnarskránni í þjóðaratkvæðagreiðslu samþykki Alþingi frumvarp um breytingarnar með minnst 2/3 hlutum greiddra atkvæða. Samkvæmt upplýsingum fréttastofu er texti auðlindákvæðis tilbúinn. Þá hefur stjórnarskrárnefnd náð samkomulagi um að það þurfi undirskriftir 15 prósent atkvæðisbærra manna til að krefjast þjóðaratkvæðagreiðslu og að lágmarki 25 prósent þeirra sem eru á kjörskrá segi nei til að hún haldi gildi sínu. Undirskriftunum yrði þá skilað til þess ráðherra sem væri flutningsmaður frumvarpsins.Tvær leiðir til að kalla fram þjóðaratkvæðagreiðslu Stjórnarskrárnefnd hefur ekkert endurskoðað ákvæðin um forseta Íslands í yfirstandandi vinnu. Þetta þýðir að verði frumvarpið að veruleika verði uppi sú sérstaka og óvenjulega staða að tvær leiðir verði færar til að krefjast þjóðaratkvæðagreiðslu um lög sem Alþingi hefur samþykkt. Annars vegar með áskorunum til forsetans um að beita synjunarvaldi á grundvelli núgildandi 26. gr. stjórnarskrárinnar og hins vegar á grundvelli hins nýja ákvæðis. Gert er ráð fyrir að lög samþykkt frá Alþingi geti farið þessa leið með þeim undantekningum að fjárlög, skattalög og frumvörp til þess að framfylgja þjóðréttarlegum skuldbindingum væru undanskilin. Í þessu sambandi má nefna öll lagafrumvörp sem sprottin væru úr gerðum Evrópusambandsins sem falla undir EES-samninginn yrðu undanþegin þjóðaratkvæði. Á borðinu er hins vegar tillaga um að þingsályktanir vegna þjóðréttarlegra samninga geti farið í þjóðaratkvæðagreiðslur samkvæmt sömu aðferð og með því yrði vandinn vegna ESB gerða leystur en margar ESB-gerðir eru fyrst staðfestar á grundvelli heimildar í þingsályktun og svo fylgt eftir með lagabreytingum. Ef gerð í EES-samningnum krefst lagabreytinga og ákvörðun er staðfest á grundvelli heimildar í þingsályktun þarf alltaf að fylgja henni eftir með viðeigandi lagabreytingum til að gerð teljist innleidd á fullnægjandi hátt.Þingsályktanir sem hafi bein réttaráhrif fari í þjóðaratkvæði Í stjórnarskrárnefnd er deilt um það hvort þetta eigi líka að geta náð til annarra þingsályktunartillagna, til dæmis um rammáætlun og hugsanlega svokallaðala kerfisáætlun sem varðar línulagnir. Umræðan snýr efnislega að því hvort stjórnarskrárákvæði, sem heimilar þjóðaratkvæðagreiðslu að undangenginni söfnun undirskrifta 15 prósent atkvæðisbærra manna, eigi að ná til allra þingsályktunartillagna sem hafa bein réttaráhrif. Þá greinir nefndarmenn á um hvort tímabært sé að ljúka gerð ákvæðis um framsal á valdi til alþjóðlegra stofnana. Þá er ennþá ýmislegt ófrágengið varðandi orðalag ákvæðis um umhverfisvernd. Stjórnarskrárnefnd mun skila tillögu í formi frumvarps til forsætisráðherra. Rætt hefur verið um að í framhaldinu muni fomenn allra flokkanna flytja frumvarp til nýrra stjórnskipunarlaga á þingi. Nefndarmenn vilja ganga þannig frá málum að frumvarpið lendi ekki í ágreiningi á síðari stigum en nefndin vill hafa sterkt bakland allra þingflokka fyrir sameiginlegri niðurstöðu áður en hún lýkur störfum.
Mest lesið Bein útsending: Forsetaefnin skila inn framboðum sínum í Hörpu Innlent Dregur framboðið til baka Innlent Ákvörðun áfrýjunardómstólsins áfall og stórt skref aftur á bak Erlent Auglýsa eftir „eiganda“ fjármuna Innlent Niðri fyrir vegna Útlaganna Innlent Leyfislausar tjaldbúðir og sundsprettur eftir lokun Innlent „Þessi ákvörðun var ekki tekin í Valhöll“ Innlent „Ef ég get flogið þremur gerðum af þyrlum þá get ég tekið ákvörðun fyrir þjóðina“ Innlent Trump líklegur til að græða á úrskurði Hæstaréttar Erlent „Óskiljanlegt að menn skuli leggjast svona lágt“ Innlent Fleiri fréttir Forsetaefni streymdu í Hörpu Ásdís Rán, Arnar og Ástþór mætast í Pallborðinu „Ef ég get flogið þremur gerðum af þyrlum þá get ég tekið ákvörðun fyrir þjóðina“ Rekin vinalega á brott en vonast til að fá að vera áfram „Þessi ákvörðun var ekki tekin í Valhöll“ „Óskiljanlegt að menn skuli leggjast svona lágt“ Dregur framboðið til baka Niðri fyrir vegna Útlaganna Bein útsending: Forsetaefnin skila inn framboðum sínum í Hörpu Kínverjar vara Bandaríkjamenn við að stíga á „rauðu strikin“ Samtök hernaðarandstæðinga fordæma „kúvendingu“ á afstöðu Íslands Leyfislausar tjaldbúðir og sundsprettur eftir lokun Framboðslistar opinberaðir eftir helgi Auglýsa eftir „eiganda“ fjármuna Glæsileg þjóðbúningamessa á Hvolsvelli Ögurstund og opnunarhóf hjá frambjóðendum Forsetaslagurinn, leit að eiganda fjármuna og rjómablíða Fjölbreytt verkefni hjá björgunarsveitum í dag Útlagar spreyjaðir gylltir Helga Þórisdóttir komin með lágmarksfjölda meðmæla Sinueldur í Reykjanesbæ Pétur Einarsson leikari látinn Kólnar á öllu landinu eftir óvenjugóðan fyrsta sumardag „Ákveðnar efasemdir um ákveðna þætti“ Fimm teravött af orku og 20 milljarðar í samgöngur Seltjarnarnesbær gengur frá sölu á Safnatröð Sigríði þykir ólíklegt að hún nái undirskriftum Umdeilt frumvarp, íslenskan og sumarveðrið Eiríkur og Bjarni takast á um nefnd um íslenska tungu Ræða mest málefni íslenskunnar á fundum enskumælandi ráðs Sjá meira