Tvöfalt fleira fé en fólk á Íslandi Snærós Sindradóttir skrifar 5. september 2015 07:00 Helstu réttir landsins Smalamennska og réttir haustsins hefjast um helgina og standa fram í næsta mánuð. Búast má við því að hundruð landsmanna taki þátt í smalamennsku enda skemmtilegt en jafnframt mikilvægt fyrir sauðfjárbændur að kollheimta fé. Fréttablaðið tók saman átta af helstu réttum landsins. Þær eiga það sameiginlegt að í þær er smalað miklu fé af stóru svæði, þar sem margir leggja hönd á plóg. Upplýsingarnar eru fengnar frá Landssamtökum sauðfjárbænda og Bændasamtökunum. Eiríkur Skarphéðinsson, bóndi á Djúpadal, er fjallskilastjóri, eða fjallkóngur, í Skagafirði. Nánar tiltekið í Silfrastaðarétt, einni stærstu rétt landsins. Fjallkóngur sér um skipulagningu smalamennsku og á í tíðum samskiptum við bændur í sveitinni um þann mannskap sem býðst hverju sinni. Eiríkur hefur gegnt því embætti, sem unnið er í sjálfboðavinnu, í sex ár. Það er lykilatriði að þekkja svæðið vel og vita hvað maður er að senda fólk út í. Þetta spilast mikið af veðri og svona,“ segir hann.ÞverárfellsréttirÍ Silfrastaðarétt er smalað frá Öxnadalsheiði og Hörgárdalsheiði. Smalað er í tvo daga, nærri tíu þúsund fjár. Eiríki er sérstaklega minnistætt þegar smala þurfti fyrr en áætlað var í september árið 2012. Þá þurftu gangnamenn að hafa sig alla við að grafa fé úr fönn við erfiðar aðstæður. Það var bara alveg furðulegt hvað það gekk allt saman upp, og allir hjálpuðust að. Við urðum ekki fyrir neinu tjóni og sluppum vel. En þetta gleymist sjálfsagt aldrei.“ Svolítið hefur borið á því að ferðamenn sæki í smalamennsku hér á landi. Bóndinn á Eyvindarstöðum í Austur-Húnavatnssýslu, Óskar Guðmundsson, segir að Ferðaþjónustuaðilar sjái alfarið um hópana. „Það hefur reynst vel og gengið ágætlega. Sumt af þessu fólki hefur verið að gera svolítið gagn en þetta hefur aðallega verið í hóp og ekki dreifst mikið á meðal okkar gangnamanna.“ Ferðamenn hafa ekki sóst eftir því að taka þátt í smalamennsku á fæti en á Eyvindarstaðaheiði er að mestu smalað á hestbaki. Landssamtök sauðfjárbænda eru að ráðast í vinnu við gerð apps fyrir farsíma sem á að halda utan um allar réttir landsins. Fyrirhugað er að appið komist í gagnið á næsta ári. Að sögn Svavars Halldórssonar, framkvæmdastjóra samtakanna, er forritið hugsað sem gagnagrunnur um allar réttir landsins. Hægt sé að sækja upplýsingar um nærliggjandi réttir og hvenær þær fara fram til að auðvelda þátttöku. Það er líka eins gott, því víða þekkist það að þeir sem ekki draga í dilka fái ekki að sletta úr klaufunum í lok dags á réttaballi. Mest lesið Ólík sýn á hvort Íslandi eigi að styðja vörn Úkraínumanna Innlent „Við höfum ekki séð þetta á Íslandi áður“ Innlent Skítkast í „skrýtinni og óvæginni“ kosningabaráttu Innlent Friðartillaga Ísraela sem Biden kynnti virðist fá hljómgrunn Erlent „Við útrýmum ekki ofbeldi með hatri“ Innlent VÍS þarf að bæta hluta jarðýtu í mannskæðu vinnuslysi Innlent Hefði „slátrað“ dóttur sinni byggju þau í „arabalandi“ Innlent Mótmælin í dag þau hörðustu í mörg ár Innlent Forsetavaktin 2024: Hver verður sjöundi forseti lýðveldisins? Innlent Ný könnun sýnir stefna í æsispennandi kjördag Innlent Fleiri fréttir Forsetavaktin: Sjöundi forseti lýðveldisins verður kjörinn Tívolíbomba hefði getað skapað stórhættu Ólík sýn á hvort Íslandi eigi að styðja vörn Úkraínumanna „Við útrýmum ekki ofbeldi með hatri“ Skítkast í „skrýtinni og óvæginni“ kosningabaráttu „Við höfum ekki séð þetta á Íslandi áður“ Mótmælin í dag þau hörðustu í mörg ár Sækja veikan jeppamann á Langjökli VÍS þarf að bæta hluta jarðýtu í mannskæðu vinnuslysi Lokasprettur fyrir kosningar og umræða um kynbundið ofbeldi Ný könnun sýnir stefna í æsispennandi kjördag Hvar áttu að kjósa í forsetakosningum? Fyrirskipar forsætisráðuneytinu að fara yfir ferla „Heiðurstengt ofbeldi er ekki okkar stærsta vandamál“ Eldgosið í beinni útsendingu Taka aftur við eignum í Grindavík eftir helgi Páll sýknaður Tuttugu sendlar Wolt eiga yfir höfði sér kæru Þorvaldur tekur undir goslokaspá Haraldar Gætu gloprað niður sigrinum eða tryggt sér hann í kvöld Hefði „slátrað“ dóttur sinni byggju þau í „arabalandi“ Viðhald eigna og verðmætabjörgun í Grindavík í dag Piparúða beitt gegn mótmælendum í Skuggasundi Maðurinn sem féll í Fnjóská fannst látinn Lífið brosir við mæðgum eftir áralangt einelti Þakkar fyrir að hafa ekki þurft að beita kylfum Notuðu piparúða á mótmælendur Hvattur til að draga sig til hlés til að klekkja á Katrínu Sérfræðingar í straumvatnsleit aðstoða við leit í Fnjóská Gekk misvel að tala um kvótakerfið á fjörutíu sekúndum á ensku Sjá meira
Smalamennska og réttir haustsins hefjast um helgina og standa fram í næsta mánuð. Búast má við því að hundruð landsmanna taki þátt í smalamennsku enda skemmtilegt en jafnframt mikilvægt fyrir sauðfjárbændur að kollheimta fé. Fréttablaðið tók saman átta af helstu réttum landsins. Þær eiga það sameiginlegt að í þær er smalað miklu fé af stóru svæði, þar sem margir leggja hönd á plóg. Upplýsingarnar eru fengnar frá Landssamtökum sauðfjárbænda og Bændasamtökunum. Eiríkur Skarphéðinsson, bóndi á Djúpadal, er fjallskilastjóri, eða fjallkóngur, í Skagafirði. Nánar tiltekið í Silfrastaðarétt, einni stærstu rétt landsins. Fjallkóngur sér um skipulagningu smalamennsku og á í tíðum samskiptum við bændur í sveitinni um þann mannskap sem býðst hverju sinni. Eiríkur hefur gegnt því embætti, sem unnið er í sjálfboðavinnu, í sex ár. Það er lykilatriði að þekkja svæðið vel og vita hvað maður er að senda fólk út í. Þetta spilast mikið af veðri og svona,“ segir hann.ÞverárfellsréttirÍ Silfrastaðarétt er smalað frá Öxnadalsheiði og Hörgárdalsheiði. Smalað er í tvo daga, nærri tíu þúsund fjár. Eiríki er sérstaklega minnistætt þegar smala þurfti fyrr en áætlað var í september árið 2012. Þá þurftu gangnamenn að hafa sig alla við að grafa fé úr fönn við erfiðar aðstæður. Það var bara alveg furðulegt hvað það gekk allt saman upp, og allir hjálpuðust að. Við urðum ekki fyrir neinu tjóni og sluppum vel. En þetta gleymist sjálfsagt aldrei.“ Svolítið hefur borið á því að ferðamenn sæki í smalamennsku hér á landi. Bóndinn á Eyvindarstöðum í Austur-Húnavatnssýslu, Óskar Guðmundsson, segir að Ferðaþjónustuaðilar sjái alfarið um hópana. „Það hefur reynst vel og gengið ágætlega. Sumt af þessu fólki hefur verið að gera svolítið gagn en þetta hefur aðallega verið í hóp og ekki dreifst mikið á meðal okkar gangnamanna.“ Ferðamenn hafa ekki sóst eftir því að taka þátt í smalamennsku á fæti en á Eyvindarstaðaheiði er að mestu smalað á hestbaki. Landssamtök sauðfjárbænda eru að ráðast í vinnu við gerð apps fyrir farsíma sem á að halda utan um allar réttir landsins. Fyrirhugað er að appið komist í gagnið á næsta ári. Að sögn Svavars Halldórssonar, framkvæmdastjóra samtakanna, er forritið hugsað sem gagnagrunnur um allar réttir landsins. Hægt sé að sækja upplýsingar um nærliggjandi réttir og hvenær þær fara fram til að auðvelda þátttöku. Það er líka eins gott, því víða þekkist það að þeir sem ekki draga í dilka fái ekki að sletta úr klaufunum í lok dags á réttaballi.
Mest lesið Ólík sýn á hvort Íslandi eigi að styðja vörn Úkraínumanna Innlent „Við höfum ekki séð þetta á Íslandi áður“ Innlent Skítkast í „skrýtinni og óvæginni“ kosningabaráttu Innlent Friðartillaga Ísraela sem Biden kynnti virðist fá hljómgrunn Erlent „Við útrýmum ekki ofbeldi með hatri“ Innlent VÍS þarf að bæta hluta jarðýtu í mannskæðu vinnuslysi Innlent Hefði „slátrað“ dóttur sinni byggju þau í „arabalandi“ Innlent Mótmælin í dag þau hörðustu í mörg ár Innlent Forsetavaktin 2024: Hver verður sjöundi forseti lýðveldisins? Innlent Ný könnun sýnir stefna í æsispennandi kjördag Innlent Fleiri fréttir Forsetavaktin: Sjöundi forseti lýðveldisins verður kjörinn Tívolíbomba hefði getað skapað stórhættu Ólík sýn á hvort Íslandi eigi að styðja vörn Úkraínumanna „Við útrýmum ekki ofbeldi með hatri“ Skítkast í „skrýtinni og óvæginni“ kosningabaráttu „Við höfum ekki séð þetta á Íslandi áður“ Mótmælin í dag þau hörðustu í mörg ár Sækja veikan jeppamann á Langjökli VÍS þarf að bæta hluta jarðýtu í mannskæðu vinnuslysi Lokasprettur fyrir kosningar og umræða um kynbundið ofbeldi Ný könnun sýnir stefna í æsispennandi kjördag Hvar áttu að kjósa í forsetakosningum? Fyrirskipar forsætisráðuneytinu að fara yfir ferla „Heiðurstengt ofbeldi er ekki okkar stærsta vandamál“ Eldgosið í beinni útsendingu Taka aftur við eignum í Grindavík eftir helgi Páll sýknaður Tuttugu sendlar Wolt eiga yfir höfði sér kæru Þorvaldur tekur undir goslokaspá Haraldar Gætu gloprað niður sigrinum eða tryggt sér hann í kvöld Hefði „slátrað“ dóttur sinni byggju þau í „arabalandi“ Viðhald eigna og verðmætabjörgun í Grindavík í dag Piparúða beitt gegn mótmælendum í Skuggasundi Maðurinn sem féll í Fnjóská fannst látinn Lífið brosir við mæðgum eftir áralangt einelti Þakkar fyrir að hafa ekki þurft að beita kylfum Notuðu piparúða á mótmælendur Hvattur til að draga sig til hlés til að klekkja á Katrínu Sérfræðingar í straumvatnsleit aðstoða við leit í Fnjóská Gekk misvel að tala um kvótakerfið á fjörutíu sekúndum á ensku Sjá meira