Berggangurinn 4 kílómetrar á hæð Svavar Hávarðsson skrifar 22. ágúst 2014 14:19 Mælingar vísindamanna sýna að 25 kílómetra langur berggangur hefur myndast undir Dyngjujökli þar sem kvikan úr kvikuhólfinu undir Bárðarbungu er að troða sér í gegn. Berggangurinn er allt að fjórir kílómetrar á hæð, en hins vegar ekki nema um einn metri á breidd. Aflögunarmælingar (GPS) og gögn frá jarðskjálftamælum hafa dregið upp mynd af þeim átökum sem eiga sér stað neðanjarðar undir Bárðarbungu og Dyngjujökli, en upplýsingarnar komu fram eftir fund vísindaráðs Almannavarna í gær. Berggangur, 25 kílómetrar að lengd, hefur myndast undir jöklinum á fimm til 10 kílómetra dýpi. Mælingar í gær sýndu að norðausturendi berggangsins er að víkka, en gangurinn hafði þá lítið lengst undanfarinn sólarhring. Þrír jarðskjálftar mældust hins vegar í öskju Bárðarbungu í gær sem allir voru þrjú til fjögur stig að styrk. Er sú kenning uppi að þessir hörðu skjálftar, sem eru á mun minna dýpi en þeir sem mælast undir Dyngjujökli, stafi af því að þegar kvikan flæðir úr kvikuhólfinu undir eldfjallinu þá sígur askjan og veldur stórum jarðskjálftum. Erfitt er fyrir leikmenn að ímynda sér þá krafta sem hafa valdið þúsundum jarðskjálfta undir og við Vatnajökul síðan á laugardag. Magnús Tumi Guðmundsson, prófessor í jarðeðlisfræði, útskýrir að eitthvað verði undan að láta þegar allt að 100 milljónir rúmmetra af kviku þröngva sér út úr kvikuhólfi Bárðarbungu. „Við vitum að berggangurinn er 25 kílómetrar á lengd og miðað við þetta magn kviku þá þarf berggangurinn ekki að vera breiðari en einn metri eða svo, en hann er um fjórir kílómetrar á hæðina, og er á sex til tíu kílómetra dýpi. Ég set þetta fram án ábyrgðar en þetta ætti að gefa fólki glögga mynd af því hvað gæti verið þarna á ferðinni,“ segir Magnús Tumi en þetta skýrir dýpið sem jarðskjálftavirknin er á. Eins kom fram í gær að skjálftavirknin í Bárðarbungu sýnir engin merki um að það dragi úr umbrotunum, en því til viðbótar að ekkert bendir til þess að virknin sé að færast nær yfirborði.Ekkert einsdæmi Þótt hræringarnar í Vatnajökli nú séu stór viðburður, þá er hann fjarri því að vera einstakur hvað varðar virkni eða tímalengd. Magnús Tumi rifjar upp að ekki þarf að fara lengra aftur en til áranna sem Kröflueldar voru uppi. Ágætt sé að horfa til þeirra nú í þessu samhengi. Fyrsta jarðskjálftahrinan við upphaf Kröfluelda stóð yfir frá desember 1975 fram í mars 1976, og þá var óróinn bæði stöðugur og mikill og fannst hann víða um land. Þessu fylgdi smá spýja, eldgos á stuttri sprungu og var lokið innan tveggja sólarhringa. Hins vegar hélt skjálftavirknin áfram og var mikil og olli fólki óþægindum. Eins og þekkt er reið Kópaskersskjálftinn yfir 13. janúar 1976 og var hluti þessarar ókyrrðar. Land seig um tvo metra við Kröflu á þessum tíma. Þetta var stærsta jarðskjálftahrinan í Kröflueldum, en aðeins fylgdi henni lítið gos. „Þarna var á ferðinni jafn mikið af kviku eða meira, heldur en núna. Svona mikil kvika á ferðinni er ekkert endilega ávísun á að það verði eldgos, hvað þá stórt eldgos. Mikið af þessari kviku á ekki eftir að koma upp þó að gjósi. Hvort við erum að sjá atburðarás sem á eftir að standa í nokkur ár eða einfaldlega klárast núna og bæri ekki á sér næstu ár eða áratugi, það vitum við ekkert um,“ segir Magnús Tumi. Hann nefnir til viðbótar að vikur liðu með stöðugum jarðskjálfum áður en gaus á Fimmvörðuhálsi, og síðar í Eyjafjallajökli.SIF Flogið var yfir svæðið við Bárðarbungu á flugvél Landhelgisgæslunnar, TF-SIF, á miðvikudag, en hún er búin sértækum búnaði til rannsókna og eftirlits með breytingum á jöklinum, og vöktunar á flóðum. Hins vegar var vélin kölluð til landsins frá verkefnum á Miðjarðarhafi nokkru eftir að óróinn hófst. Magnús Tumi segir að engar upplýsingar hafi tapast þótt vélin hafi verið fjarverandi fyrstu dagana, en að sama skapi gríðarlega mikilvægt að hún sé til staðar ef umbrotin verða til þess að gos hefst í jöklinum. Bárðarbunga Mest lesið Forsetavaktin: Halla Tómasdóttir kjörin forseti Innlent Fólk hafi kosið taktískt gegn Katrínu Innlent Veit ekki hvað tekur við en byrjar á kaffibolla Innlent Eiríkur Ingi nýr handhafi mets sem enginn vill eiga Innlent Batt á sig klút til heiðurs Höllu Innlent Hópur ungmenna réðst á starfsmann veitingastaðar Innlent Björn lagði línuna og kjósendur svöruðu kallinu Innlent Var nálægt því að draga framboð sitt til baka Innlent Augljóst að kjósendur vilja konu sem næsta forseta Innlent Telur fylgið hafa farið á dreifingu vegna fjölda frambjóðenda Innlent Fleiri fréttir Halla Hrund með hjartað fullt af þakklæti Aukafréttatími Stöðvar 2 Var nálægt því að draga framboð sitt til baka Fólk streymir í Bláa lónið á ný og sér eldgosið vel „Sigur MBA-gráðunnar, leiðtogafræða og mannauðsstjórnunar“ Björn lagði línuna og kjósendur svöruðu kallinu Veit ekki hvað tekur við en byrjar á kaffibolla Stöðugt hraunflæði til tveggja átta Eiríkur Ingi nýr handhafi mets sem enginn vill eiga Kosningarnar gerðar upp Hópur ungmenna réðst á starfsmann veitingastaðar Batt á sig klút til heiðurs Höllu Fólk hafi kosið taktískt gegn Katrínu Augljóst að kjósendur vilja konu sem næsta forseta Segir allt stefna í að Halla Tómasdóttir verði forseti Fyrstu tölur úr Suðvesturkjördæmi: Minnsti munurinn á Höllu og Katrínu hingað til Katrín ávarpaði stuðningsmenn: „Ég sé ekki eftir þessu“ Telur fylgið hafa farið á dreifingu vegna fjölda frambjóðenda Fyrstu tölur úr Norðvesturkjördæmi: Halla Tómasdóttir efst Fyrstu tölur úr Reykjavík norður: Halla Tómasdóttir er efst Katrín sér ekki eftir framboði sínu Fyrstu tölur úr Reykjavík suður: Halla Tómasdóttir með flest atkvæði Telur taktíska kosningu hafa unnið gegn sér Segir klútabyltinguna vera hafna Fyrstu tölur úr Suðurkjördæmi: Halla Tómasdóttir með flest atkvæði Fyrstu tölur úr Norðausturkjördæmi: Halla Tómasdóttir efst Halla Hrund: „Þetta ferðalag mun binda okkur saman út ævina“ Bein útsending: Kosningasjónvarp Stöðvar 2 Alls konar dýnamík geti komið inn við myndun tveggja turna Beið í klukkustund eftir að fá að kjósa Sjá meira
Mælingar vísindamanna sýna að 25 kílómetra langur berggangur hefur myndast undir Dyngjujökli þar sem kvikan úr kvikuhólfinu undir Bárðarbungu er að troða sér í gegn. Berggangurinn er allt að fjórir kílómetrar á hæð, en hins vegar ekki nema um einn metri á breidd. Aflögunarmælingar (GPS) og gögn frá jarðskjálftamælum hafa dregið upp mynd af þeim átökum sem eiga sér stað neðanjarðar undir Bárðarbungu og Dyngjujökli, en upplýsingarnar komu fram eftir fund vísindaráðs Almannavarna í gær. Berggangur, 25 kílómetrar að lengd, hefur myndast undir jöklinum á fimm til 10 kílómetra dýpi. Mælingar í gær sýndu að norðausturendi berggangsins er að víkka, en gangurinn hafði þá lítið lengst undanfarinn sólarhring. Þrír jarðskjálftar mældust hins vegar í öskju Bárðarbungu í gær sem allir voru þrjú til fjögur stig að styrk. Er sú kenning uppi að þessir hörðu skjálftar, sem eru á mun minna dýpi en þeir sem mælast undir Dyngjujökli, stafi af því að þegar kvikan flæðir úr kvikuhólfinu undir eldfjallinu þá sígur askjan og veldur stórum jarðskjálftum. Erfitt er fyrir leikmenn að ímynda sér þá krafta sem hafa valdið þúsundum jarðskjálfta undir og við Vatnajökul síðan á laugardag. Magnús Tumi Guðmundsson, prófessor í jarðeðlisfræði, útskýrir að eitthvað verði undan að láta þegar allt að 100 milljónir rúmmetra af kviku þröngva sér út úr kvikuhólfi Bárðarbungu. „Við vitum að berggangurinn er 25 kílómetrar á lengd og miðað við þetta magn kviku þá þarf berggangurinn ekki að vera breiðari en einn metri eða svo, en hann er um fjórir kílómetrar á hæðina, og er á sex til tíu kílómetra dýpi. Ég set þetta fram án ábyrgðar en þetta ætti að gefa fólki glögga mynd af því hvað gæti verið þarna á ferðinni,“ segir Magnús Tumi en þetta skýrir dýpið sem jarðskjálftavirknin er á. Eins kom fram í gær að skjálftavirknin í Bárðarbungu sýnir engin merki um að það dragi úr umbrotunum, en því til viðbótar að ekkert bendir til þess að virknin sé að færast nær yfirborði.Ekkert einsdæmi Þótt hræringarnar í Vatnajökli nú séu stór viðburður, þá er hann fjarri því að vera einstakur hvað varðar virkni eða tímalengd. Magnús Tumi rifjar upp að ekki þarf að fara lengra aftur en til áranna sem Kröflueldar voru uppi. Ágætt sé að horfa til þeirra nú í þessu samhengi. Fyrsta jarðskjálftahrinan við upphaf Kröfluelda stóð yfir frá desember 1975 fram í mars 1976, og þá var óróinn bæði stöðugur og mikill og fannst hann víða um land. Þessu fylgdi smá spýja, eldgos á stuttri sprungu og var lokið innan tveggja sólarhringa. Hins vegar hélt skjálftavirknin áfram og var mikil og olli fólki óþægindum. Eins og þekkt er reið Kópaskersskjálftinn yfir 13. janúar 1976 og var hluti þessarar ókyrrðar. Land seig um tvo metra við Kröflu á þessum tíma. Þetta var stærsta jarðskjálftahrinan í Kröflueldum, en aðeins fylgdi henni lítið gos. „Þarna var á ferðinni jafn mikið af kviku eða meira, heldur en núna. Svona mikil kvika á ferðinni er ekkert endilega ávísun á að það verði eldgos, hvað þá stórt eldgos. Mikið af þessari kviku á ekki eftir að koma upp þó að gjósi. Hvort við erum að sjá atburðarás sem á eftir að standa í nokkur ár eða einfaldlega klárast núna og bæri ekki á sér næstu ár eða áratugi, það vitum við ekkert um,“ segir Magnús Tumi. Hann nefnir til viðbótar að vikur liðu með stöðugum jarðskjálfum áður en gaus á Fimmvörðuhálsi, og síðar í Eyjafjallajökli.SIF Flogið var yfir svæðið við Bárðarbungu á flugvél Landhelgisgæslunnar, TF-SIF, á miðvikudag, en hún er búin sértækum búnaði til rannsókna og eftirlits með breytingum á jöklinum, og vöktunar á flóðum. Hins vegar var vélin kölluð til landsins frá verkefnum á Miðjarðarhafi nokkru eftir að óróinn hófst. Magnús Tumi segir að engar upplýsingar hafi tapast þótt vélin hafi verið fjarverandi fyrstu dagana, en að sama skapi gríðarlega mikilvægt að hún sé til staðar ef umbrotin verða til þess að gos hefst í jöklinum.
Bárðarbunga Mest lesið Forsetavaktin: Halla Tómasdóttir kjörin forseti Innlent Fólk hafi kosið taktískt gegn Katrínu Innlent Veit ekki hvað tekur við en byrjar á kaffibolla Innlent Eiríkur Ingi nýr handhafi mets sem enginn vill eiga Innlent Batt á sig klút til heiðurs Höllu Innlent Hópur ungmenna réðst á starfsmann veitingastaðar Innlent Björn lagði línuna og kjósendur svöruðu kallinu Innlent Var nálægt því að draga framboð sitt til baka Innlent Augljóst að kjósendur vilja konu sem næsta forseta Innlent Telur fylgið hafa farið á dreifingu vegna fjölda frambjóðenda Innlent Fleiri fréttir Halla Hrund með hjartað fullt af þakklæti Aukafréttatími Stöðvar 2 Var nálægt því að draga framboð sitt til baka Fólk streymir í Bláa lónið á ný og sér eldgosið vel „Sigur MBA-gráðunnar, leiðtogafræða og mannauðsstjórnunar“ Björn lagði línuna og kjósendur svöruðu kallinu Veit ekki hvað tekur við en byrjar á kaffibolla Stöðugt hraunflæði til tveggja átta Eiríkur Ingi nýr handhafi mets sem enginn vill eiga Kosningarnar gerðar upp Hópur ungmenna réðst á starfsmann veitingastaðar Batt á sig klút til heiðurs Höllu Fólk hafi kosið taktískt gegn Katrínu Augljóst að kjósendur vilja konu sem næsta forseta Segir allt stefna í að Halla Tómasdóttir verði forseti Fyrstu tölur úr Suðvesturkjördæmi: Minnsti munurinn á Höllu og Katrínu hingað til Katrín ávarpaði stuðningsmenn: „Ég sé ekki eftir þessu“ Telur fylgið hafa farið á dreifingu vegna fjölda frambjóðenda Fyrstu tölur úr Norðvesturkjördæmi: Halla Tómasdóttir efst Fyrstu tölur úr Reykjavík norður: Halla Tómasdóttir er efst Katrín sér ekki eftir framboði sínu Fyrstu tölur úr Reykjavík suður: Halla Tómasdóttir með flest atkvæði Telur taktíska kosningu hafa unnið gegn sér Segir klútabyltinguna vera hafna Fyrstu tölur úr Suðurkjördæmi: Halla Tómasdóttir með flest atkvæði Fyrstu tölur úr Norðausturkjördæmi: Halla Tómasdóttir efst Halla Hrund: „Þetta ferðalag mun binda okkur saman út ævina“ Bein útsending: Kosningasjónvarp Stöðvar 2 Alls konar dýnamík geti komið inn við myndun tveggja turna Beið í klukkustund eftir að fá að kjósa Sjá meira