Áætlanir um Hörpu – svar til Hjörleifs Stefánssonar arkitekts Stefán Hermannsson skrifar 11. ágúst 2012 06:00 Það er óhjákvæmilegt að gera nokkrar athugasemdir við grein Hjörleifs Stefánssonar arkitekts sem birtist í Fréttablaðinu miðvikudaginn 8. ágúst. Undirritaður er þó honum sammála um að Harpa sé gott tónlistarhús og mikilvæg fyrir menningarlíf okkar. Ljóst er að fyrir stjórnendum Hörpu liggur erfitt verkefni við að ná rekstri hússins í viðunandi horf á nokkrum árum, og þarf Harpa á velvild allra landsmanna að halda til að auka aðsókn og nýtingu á húsinu. Ekki þjónar það miklum tilgangi að velta núna upp deilum um þau hús sem ekki sigruðu í samkeppninni á sínum tíma. Hjörleifur var í fyrirsvari fyrir slíku verkefni sem ekki hlaut nægilega góða umsögn til að halda áfram, þó ýmislegt væri þar vel gert af arkitektinum Jean Nouvel. Í útboðslýsingu á sínum tíma var í fyrsta umgangi möguleiki á að gera grein fyrir tveimur stærðum á aðalsal, 1500 sæti eða 1800 sæti. Fyrir valinu varð stærri salur og virðist HS telja að sú stækkun hafi verið ein aðal ástæðan fyrir stækkun hússins, en staðreynd er að stækkun salarins er aðeins brot af þeirri heildarstækkun sem varð á húsinu í ferlinu. Þau atriði sem Austurhöfn ákvað og höfðu áhrif á stækkun voru annars vegar að bæta við fjórða salnum, Kaldalóni og hins vegar þessi stækkun aðalsalar. Miðað við þær móttökur sem húsið hefir fengið og mikla notkun fyrir tónlist af ýmsum toga er það enn bjargföst trú okkar að þessi ákvörðun hafi verið rétt. Svipað má segja um Kaldalón, þó ekki sé hægt að dæma um það fyrr en nýting komandi ára kemur í ljós. Aðalstækkun hússins var ákvörðun Portusar fyrir hrun. Annars vegar stærra sýningarrými, tveir veitingastaðir, verslanir og sérstök fundarherbergi sem voru strax tilgreind í tilboði. Hins vegar ný rými m.a. fyrir skrifstofur o.fl. sem ekki höfðu tilgreinda nýtingu í upphaflegum áætlunum. Þessi rými gerðu mögulegt að bæta Óperunni við sem föstum leigjanda í húsinu. Um þetta má deila en allt lá það fyrir fyrir hrun. Þess má þó geta að flest svipuð tónlistarhús eru bara opin rétt á meðan á tónleikum stendur, en hér er alltaf opið, sem er jákvætt, en kostar auðvitað sitt í rekstri. Þessa sömu stækkun aðalsalar tengir HS svo við hugmyndir núverandi stjórnenda Hörpu um hækkun á leigu Sinfóníuhljómsveitar og Íslensku óperunnar. Undirritaður telur að unnt sé að benda á nokkrar breyttar forsendur sem geta réttlætt að hækka leigu þessara aðila lítilsháttar. Hvorki í þeim hugleiðingum sem settar hafa verið fram um þetta efni, né í neinum öðrum gögnum hefur þetta atriði verið nefnt og á það ekki með neinum hætti að geta haft áhrif á niðurstöðu þessa máls. Loks ásakar HS Austurhöfn um að hafa vísvitandi vanáætlað fasteignagjöld og almennt hafi menn séð fyrir að reksturinn gæti ekki gengið upp fjárhagslega en skellt við því skollaeyrum. Alveg frá byrjun þessa verkefnis hefur það legið fyrir að fasteignamat skuli endurspegla markaðsvirði og vera metið út frá rekstrarafkomu, þannig litum við á málið. Ráðgjafar Portusar eru á sama máli. Það er því ekkert sjálfgefið, eins og Hjörleifur telur vera sjálfsagt, að matið taki mið af stofnkostnaði. Í okkar tilfelli er svo hluti stofnkostnaðar tilkominn fyrir hrun sem almannasjóðir munu aldrei borga. Við töldum við yfirtöku að markaðsvirði verksins eins og það stóð væri núll, enginn myndi kaupa á þeim tíma og því bæri fyrst og fremst að líta á kostnað eftir hrun. Til að taka dæmi til samanburðar þá liggur fyrir samkvæmt opinberum tölum að Óperan í Kaupmannahöfn sem er skráð 29.500 m² að stærð, hafi kostað 2,5 milljarða danskra króna, en fasteignamat 2011 er 14,6 milljarða danskra króna eða um 58% af stofnkostnaði. Fasteignagjald á m² í þessu húsi er það sama og Hörpu er nú ætlað að greiða. Bella Center sem er 137.000 m² að stærð greiðir það sama í fasteignaskatt og Hörpu er nú ætlað að gera. Aarhus Koncerthus sem er 35.000 m² að stærð og að ýmsu sambærilegt við Hörpu greiðir 44 milljónir íslenskra króna í fasteignagjöld á ári, en Hörpu er gert að greiða 326 milljónir króna og yfirtökuáætlunin gerði ráð fyrir 180 milljónum á ári. Ég tel því að okkar áætlanir hafi verið eðlilegar hvað þetta atriði snertir. Það skal tekið fram að stjórn Austurhafnar hefur ekki fjallað ítarlega um fasteignaskattinn og ekki gert neinar ályktanir þar um, framanskráð eru mínar skoðanir. Mér þykir ásakanir HS um mat stjórnenda á rekstrarafkomu ansi þungar og ómaklegar. Upphaflegar áætlanir voru unnar af ýmsum aðkeyptum ráðgjöfum og voru vandlega unnar. Þegar kom að því að meta viðskiptaáætlanir bjóðendanna voru fengin tvö íslensk ráðgjafarfyrirtæki sem gáfu umsagnir um viðskiptaáætlanirnar. Viðhöfn átti í vissum erfiðleikum við að ná endum saman ekkert síður varðandi stofnkostnað heldur en rekstur eins og HS minnist á núna. Frá upphafi var ætlað að hafa ráðstefnur og aðstöðu fyrir þær í húsinu og töldu menn að það væri til bóta til lengri tíma litið. Ég tek eftir því í viðtali við HS að hann virðist ekki ánægður með ráðstefnuaðstöðuna. Hvort sú ákvörðun var rétt eða ekki skal ég ekkert fullyrða um en hún var hluti af forsendum samnings ríkis og borgar um verkefnið. Hvað sem um gæði og framsýni upphaflegra áætlana má segja vil ég fullyrða að þær voru settar fram af heilindum. Nú er best að gefa stjórnendum Hörpu tóm til að gera áætlun til nokkurra ára og láta bíða umfjöllun um einstök álitamál þangað til hún kemur fram. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Satt og logið Bryndís Schram Skoðun Svik við þjóðina Alfreð Sturla Böðvarsson Skoðun Innivist er mikilvægasti þátturinn við hönnun íbúða! Ásta Logadóttir Skoðun Brautryðjandinn Baldur Þóra Björk Smith Skoðun Þegar þú ert báknið Gabríel Ingimarsson Skoðun Framtíð innri markaðarins Gunnar Bragi Sveinsson Skoðun Að bjarga sex lífum á mínútu í hálfa öld Birna Þórarinsdóttir Skoðun Framsókn leggst ekki í duftið Guðmundur Birkir Þorkelsson Skoðun Er soja að eyðileggja íslenska karlmennsku? Dögg Guðmundsdóttir,Guðrún Nanna Egilsdóttir Skoðun Að dreyma um alheim góðvildar Valerio Gargiulo Skoðun Skoðun Skoðun Framtíð innri markaðarins Gunnar Bragi Sveinsson skrifar Skoðun Satt og logið Bryndís Schram skrifar Skoðun Alþjóðlegi leiðsöguhundadagurinn Sigþór U. Hallfreðsson skrifar Skoðun Framsókn leggst ekki í duftið Guðmundur Birkir Þorkelsson skrifar Skoðun Að dreyma um alheim góðvildar Valerio Gargiulo skrifar Skoðun Að bjarga sex lífum á mínútu í hálfa öld Birna Þórarinsdóttir skrifar Skoðun Þegar þú ert báknið Gabríel Ingimarsson skrifar Skoðun Svik við þjóðina Alfreð Sturla Böðvarsson skrifar Skoðun Innivist er mikilvægasti þátturinn við hönnun íbúða! Ásta Logadóttir skrifar Skoðun Brautryðjandinn Baldur Þóra Björk Smith skrifar Skoðun Katrín og Gunnar? Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Ótímabundin leyfi, ótímabundið náttúruníð Elvar Örn Friðriksson skrifar Skoðun Er soja að eyðileggja íslenska karlmennsku? Dögg Guðmundsdóttir,Guðrún Nanna Egilsdóttir skrifar Skoðun Er stóraukin lýðræðisþátttaka ekki verðlaunaefni? Einar Freyr Elínarson skrifar Skoðun Árangur gegn verðbólgu Þórdís Kolbrún R. Gylfadóttir skrifar Skoðun Saman gegn ríkisofbeldi Vilhjálmur Yngvi Hjálmarsson,Örlygur Steinar Arnaldsson,Sigurhjörtur Pálmason,Simon Valentin Hirt,Kristbjörg Arna E. Þorvaldsdóttir,Ari Logn,Margrét Rut Eddudóttir skrifar Skoðun Hvar er híbýlaauður? Anna María Bogadóttir skrifar Skoðun Áhugaverðir tímar kalla á áhugaverðan forseta Cody Alexander Skahan skrifar Skoðun Biskup í tengslum Guðrún Karls Helgudóttir skrifar Skoðun Guðrún biskup – til heilla fyrir okkur öll! Arndís Steinþórsdóttir,Glóey Helgudótir Finnsdóttir skrifar Skoðun Dýravelferðarmartröð af áður óþekktri stærð Benedikta Guðrún Svavarsdóttir skrifar Skoðun Uppskera að vori Lilja Dögg Alfreðsdóttir skrifar Skoðun Er menning stórmál? Ingibjörg Ösp Stefánsdóttir skrifar Skoðun Það vantar vanan og áreiðanlegan mann í verkið Haraldur Ólafsson skrifar Skoðun Leikskólamál eru forgangsmál Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir,Álfhildur Leifsdóttir skrifar Skoðun Himinhátt innanlandsflug Ingibjörg Isaksen skrifar Skoðun Hefur allt sem þarf Vilborg Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Af hverju að gera rekstraráætlun? Karl Sólnes Jónsson skrifar Skoðun Norskur skammtímagróði Gunnlaugur Stefánsson skrifar Skoðun Æpandi vanþekking Hjálmar Jónsson skrifar Sjá meira
Það er óhjákvæmilegt að gera nokkrar athugasemdir við grein Hjörleifs Stefánssonar arkitekts sem birtist í Fréttablaðinu miðvikudaginn 8. ágúst. Undirritaður er þó honum sammála um að Harpa sé gott tónlistarhús og mikilvæg fyrir menningarlíf okkar. Ljóst er að fyrir stjórnendum Hörpu liggur erfitt verkefni við að ná rekstri hússins í viðunandi horf á nokkrum árum, og þarf Harpa á velvild allra landsmanna að halda til að auka aðsókn og nýtingu á húsinu. Ekki þjónar það miklum tilgangi að velta núna upp deilum um þau hús sem ekki sigruðu í samkeppninni á sínum tíma. Hjörleifur var í fyrirsvari fyrir slíku verkefni sem ekki hlaut nægilega góða umsögn til að halda áfram, þó ýmislegt væri þar vel gert af arkitektinum Jean Nouvel. Í útboðslýsingu á sínum tíma var í fyrsta umgangi möguleiki á að gera grein fyrir tveimur stærðum á aðalsal, 1500 sæti eða 1800 sæti. Fyrir valinu varð stærri salur og virðist HS telja að sú stækkun hafi verið ein aðal ástæðan fyrir stækkun hússins, en staðreynd er að stækkun salarins er aðeins brot af þeirri heildarstækkun sem varð á húsinu í ferlinu. Þau atriði sem Austurhöfn ákvað og höfðu áhrif á stækkun voru annars vegar að bæta við fjórða salnum, Kaldalóni og hins vegar þessi stækkun aðalsalar. Miðað við þær móttökur sem húsið hefir fengið og mikla notkun fyrir tónlist af ýmsum toga er það enn bjargföst trú okkar að þessi ákvörðun hafi verið rétt. Svipað má segja um Kaldalón, þó ekki sé hægt að dæma um það fyrr en nýting komandi ára kemur í ljós. Aðalstækkun hússins var ákvörðun Portusar fyrir hrun. Annars vegar stærra sýningarrými, tveir veitingastaðir, verslanir og sérstök fundarherbergi sem voru strax tilgreind í tilboði. Hins vegar ný rými m.a. fyrir skrifstofur o.fl. sem ekki höfðu tilgreinda nýtingu í upphaflegum áætlunum. Þessi rými gerðu mögulegt að bæta Óperunni við sem föstum leigjanda í húsinu. Um þetta má deila en allt lá það fyrir fyrir hrun. Þess má þó geta að flest svipuð tónlistarhús eru bara opin rétt á meðan á tónleikum stendur, en hér er alltaf opið, sem er jákvætt, en kostar auðvitað sitt í rekstri. Þessa sömu stækkun aðalsalar tengir HS svo við hugmyndir núverandi stjórnenda Hörpu um hækkun á leigu Sinfóníuhljómsveitar og Íslensku óperunnar. Undirritaður telur að unnt sé að benda á nokkrar breyttar forsendur sem geta réttlætt að hækka leigu þessara aðila lítilsháttar. Hvorki í þeim hugleiðingum sem settar hafa verið fram um þetta efni, né í neinum öðrum gögnum hefur þetta atriði verið nefnt og á það ekki með neinum hætti að geta haft áhrif á niðurstöðu þessa máls. Loks ásakar HS Austurhöfn um að hafa vísvitandi vanáætlað fasteignagjöld og almennt hafi menn séð fyrir að reksturinn gæti ekki gengið upp fjárhagslega en skellt við því skollaeyrum. Alveg frá byrjun þessa verkefnis hefur það legið fyrir að fasteignamat skuli endurspegla markaðsvirði og vera metið út frá rekstrarafkomu, þannig litum við á málið. Ráðgjafar Portusar eru á sama máli. Það er því ekkert sjálfgefið, eins og Hjörleifur telur vera sjálfsagt, að matið taki mið af stofnkostnaði. Í okkar tilfelli er svo hluti stofnkostnaðar tilkominn fyrir hrun sem almannasjóðir munu aldrei borga. Við töldum við yfirtöku að markaðsvirði verksins eins og það stóð væri núll, enginn myndi kaupa á þeim tíma og því bæri fyrst og fremst að líta á kostnað eftir hrun. Til að taka dæmi til samanburðar þá liggur fyrir samkvæmt opinberum tölum að Óperan í Kaupmannahöfn sem er skráð 29.500 m² að stærð, hafi kostað 2,5 milljarða danskra króna, en fasteignamat 2011 er 14,6 milljarða danskra króna eða um 58% af stofnkostnaði. Fasteignagjald á m² í þessu húsi er það sama og Hörpu er nú ætlað að greiða. Bella Center sem er 137.000 m² að stærð greiðir það sama í fasteignaskatt og Hörpu er nú ætlað að gera. Aarhus Koncerthus sem er 35.000 m² að stærð og að ýmsu sambærilegt við Hörpu greiðir 44 milljónir íslenskra króna í fasteignagjöld á ári, en Hörpu er gert að greiða 326 milljónir króna og yfirtökuáætlunin gerði ráð fyrir 180 milljónum á ári. Ég tel því að okkar áætlanir hafi verið eðlilegar hvað þetta atriði snertir. Það skal tekið fram að stjórn Austurhafnar hefur ekki fjallað ítarlega um fasteignaskattinn og ekki gert neinar ályktanir þar um, framanskráð eru mínar skoðanir. Mér þykir ásakanir HS um mat stjórnenda á rekstrarafkomu ansi þungar og ómaklegar. Upphaflegar áætlanir voru unnar af ýmsum aðkeyptum ráðgjöfum og voru vandlega unnar. Þegar kom að því að meta viðskiptaáætlanir bjóðendanna voru fengin tvö íslensk ráðgjafarfyrirtæki sem gáfu umsagnir um viðskiptaáætlanirnar. Viðhöfn átti í vissum erfiðleikum við að ná endum saman ekkert síður varðandi stofnkostnað heldur en rekstur eins og HS minnist á núna. Frá upphafi var ætlað að hafa ráðstefnur og aðstöðu fyrir þær í húsinu og töldu menn að það væri til bóta til lengri tíma litið. Ég tek eftir því í viðtali við HS að hann virðist ekki ánægður með ráðstefnuaðstöðuna. Hvort sú ákvörðun var rétt eða ekki skal ég ekkert fullyrða um en hún var hluti af forsendum samnings ríkis og borgar um verkefnið. Hvað sem um gæði og framsýni upphaflegra áætlana má segja vil ég fullyrða að þær voru settar fram af heilindum. Nú er best að gefa stjórnendum Hörpu tóm til að gera áætlun til nokkurra ára og láta bíða umfjöllun um einstök álitamál þangað til hún kemur fram.
Skoðun Er soja að eyðileggja íslenska karlmennsku? Dögg Guðmundsdóttir,Guðrún Nanna Egilsdóttir skrifar
Skoðun Saman gegn ríkisofbeldi Vilhjálmur Yngvi Hjálmarsson,Örlygur Steinar Arnaldsson,Sigurhjörtur Pálmason,Simon Valentin Hirt,Kristbjörg Arna E. Þorvaldsdóttir,Ari Logn,Margrét Rut Eddudóttir skrifar
Skoðun Guðrún biskup – til heilla fyrir okkur öll! Arndís Steinþórsdóttir,Glóey Helgudótir Finnsdóttir skrifar