Fornleifar í Stöðvarfirði taldar með elstu minjum um mannvist á Íslandi Kristján Már Unnarsson skrifar 12. september 2016 19:45 Enn ein vísbendingin um mannvist á Íslandi fyrir landnámsártalið 874 er fundin, að þessu sinni í botni Stöðvarfjarðar. Aldursgreining fornleifa bendir til að þar hafi norrænir menn reist skála mjög skömmu eftir árið 800. Í fréttum Stöðvar 2 var rætt við Bjarna F. Einarsson fornleifafræðing. Eftir fjögurra vikna uppgröft á bænum Stöð virðast fornleifafræðingar undir stjórn Bjarna vera komnir niður á einhverjar mest spennandi mannvistarleifar sem fundist hafa hérlendis. Þær benda til þess að einhverjir hafi verið búnir að reisa þar skála minnst hálfri öld áður en Ingólfur Arnarson er sagður hafa numið Ísland.Fornleifarnar eru í túninu við bæinn Stöð í Stöðvarfirði.Stöð 2/Friðrik Þór Halldórsson.„C-14 greiningin segir að þetta sé mjög skömmu eftir árið 800. Ég hef engar ástæður til að vantreysta þeirri greiningu,“ segir Bjarni. Mannvistarleifar frá svipuðum tíma hafa áður fundist í Kvosinni í Reykjavík, í Höfnum á Reykjanesi og Húshólma við Krýsuvík. „Við erum farin að greina skálalaga hús með þykkum gólflögum,“ segir Bjarni. Þó vanti langeldinn en eldstæði sé hins vegar að koma í ljós við annan gaflinn út við vegg. Staðsetningin í botni Stöðvarfjarðar er athyglisverð, þar má finna skjólgóða höfn í þeim firði Íslands sem liggur einna næst Noregi og Bretlandseyjum. „Þetta er hánorræn húsagerð hérna. Gripirnir sverja sig í ætt við allt hið norræna svæði, sem nær náttúrlega til Bretlandseyja. En hvort það kom frá Bretlandseyjum, Noregi eða Norður-Noregi getum við ekkert sagt um, - ekki ennþá.“Gerð skálans bendir til að norrænir menn hafi reist hann.Stöð 2/Friðrik Þór Halldórsson.Ýmsir markverðir smáhlutir hafa fundist, eins og brýni, perlur og skífur. Hringur og silfurmynt, sem fundust fyrir helgi, eru komin í forvörslu Þjóðminjasafns. Þá sýnir glerhallur að fólkið bjó til steináhöld. Þetta voru þó engir steinaldarmenn heldur fólk sem kunni að slá steina, segir Bjarni. „Þetta voru menn sem komu úr umhverfi þar sem þetta var stundað og það var til dæmis í Norður-Skandinavíu. Þar var áslátturstækni til dæmis hjá Sömum, svo ég nefni þá, án þess að ég vilji draga frekari ályktanir út frá því. En áslátturstækni lifir langt inn í nútímann þar.“Glerhallur sem ber greinileg merki þess að fólkið hafi búið sér til steináhöld.Stöð 2/Friðrik Þór Halldórsson.Bjarni telur ýmislegt benda til að þetta hafi ekki verið landnámsbær heldur útstöð, einskonar forveri landnámsins, eins og fundist hefur í Höfnum. „Svo er beinaþurrðin hrópandi, eins og í Höfnum. Þannig að ég hef grun um það að hér hafi ekki verið skepnuhald heldur að þetta sé árstíðabundin búseta, sem fólk kom til að ganga í þær auðlindir sem þetta umhverfi býður upp á,“ segir Bjarni. Fornleifauppgreftrinum lauk nú um helgina en Bjarni vonast til að fjárveitingar fáist til að halda áfram næstu sumur. Þetta sé margra ára verkefni að kanna hvað hér leynist undir. Í síðari hluta þáttaraðarinnar Landnemarnir á Stöð 2 í vetur verður haldið áfram að fjalla um upphaf Íslandssögunnar og ráðgátur landnámsins.Perlur sem notaðar voru sem skartgripir eru meðal muna sem fundist hafa. Sú stærri er úr kreólít og gæti verið ættuð frá Indlandi, að mati Bjarna, og hafi þá borist til Evrópu um verslunarleiðir.Stöð 2/Friðrik Þór Halldórsson. Fjarðabyggð Fornminjar Landnemarnir Tengdar fréttir Deilur um upphaf landnáms sagðar heillandi viðfangsefni Tekist á um hvort endurskrifa þurfi Íslandssöguna. 11. janúar 2016 17:45 Skýrar vísbendingar um veiðistöð fyrir landnám Fornleifarannsókn í Höfnum á Reykjanesi hefur leitt í ljós mannvirki sem reist voru um það bil hálfri öld áður en Ingólfur Arnarson á að hafa numið land. 15. febrúar 2016 21:15 Nýjar rannsóknir veita ný svör um landnámið Ráðgátur landnámsins og upphaf Íslandssögunnar er viðfangsefni Landnemanna, nýrrar íslenskrar þáttaraðar. 11. janúar 2016 10:45 Þarf Ísland nýtt landnámsártal? Er árið 874 enn í gildi eða voru einhverjir búnir að setjast að löngu á undan Ingólfi Arnarsyni? 14. febrúar 2016 09:00 Hverjir byggðu Færeyjar löngu á undan víkingum? Fornleifafræðingar segjast hafa fundið skýrar vísbendingar um að Færeyjar hafi verið byggðar nokkrum öldum fyrr en til þessa hefur verið talið. 23. ágúst 2013 17:25 Kverkarhellir gæti breytt tímasetningu landnámsins Gæti jafnframt orðið fyrsta sönnunin fyrir veru papa á Íslandi. 25. janúar 2016 18:00 Mest lesið Ákærð fyrir að bana föður og tilraun til að bana móður Innlent Lét högg og spörk dynja á foreldrunum í tíu klukkustundir Innlent 8,8 stiga skjálfti í Rússlandi: Flóðbylgjuviðvaranir gefnar út víða um Kyrrahaf Erlent Lögreglan leitar þessara manna Innlent Fjöldi ferðamanna slíkur að rotþróin ræður ekki við það Innlent „Það þarf sennilega að moka þennan bíl upp“ Innlent „Hann stal henni“ Erlent Veðurspáin fyrir helgina að skána Innlent Langþreyttur á bensínbrúsum og „bílakirkjugarði“ Innlent „Sjaldan hefur stjórnmálamaður verið hamflettur jafn rækilega“ Innlent Fleiri fréttir Rússnesk herflugvél mætt í Landeyjarnar „Ég held að þetta sé ekki bóla“ Kona flutt á spítala eftir fjóhjólaslys Vara við að gangast undir fegrunarmeðferðir hjá óviðurkenndum aðilum „Sjaldan hefur stjórnmálamaður verið hamflettur jafn rækilega“ Lét högg og spörk dynja á foreldrunum í tíu klukkustundir Barst tilkynning um olíustuld í Hafnarfirði „Léleg blaðamennska“ sem byggi á upphrópunum og hatri á atvinnulífi Ítrekað ofbeldi, skelfdur Íslendingur eftir skjálfta og padel-æði „Það þarf sennilega að moka þennan bíl upp“ Leggja stöðvunarkröfu á framkæmdir við Hvammsvirkjun Lögreglan leitar upplýsinga um þennan mann Lögreglan leitar þessara manna Eldur kviknaði í hjúkrunarheimili á Höfn Stöðfirðingar þreyttir á ferðamönnum sem geri þarfir sínar um allan bæ Fagnar tillögu Sigurjóns og segir veiðiráðgjöf Hafró ranga Langþreyttur á bensínbrúsum og „bílakirkjugarði“ Úkraínumenn vilja fá Íslendinga í almannavarnabandalag Risaskjálfti í Kyrrahafi og bensínbrúsabílar í Breiðholti Ákærð fyrir að bana föður og tilraun til að bana móður Skýrsla Guðlaugs Þórs frá 2018: „Aðildarviðræðunum var ekki formlega slitið“ Veðurspáin fyrir helgina að skána Fjallabaksleið syðri lokuð vegna vatnavaxta Engin nóróveira í Laugarvatni Fjöldi ferðamanna slíkur að rotþróin ræður ekki við það Reyndi að skemma bíl og hljóp svo undan lögreglu Brennisteinsdíoxíð gæti borist um suðvesturhornið Ísland og Palestína gera samkomulag um samstarf Fundu týnda brú við Suðurlandsbraut Engin framlög til jarðganga en óljós áform um innviðafélag Sjá meira
Enn ein vísbendingin um mannvist á Íslandi fyrir landnámsártalið 874 er fundin, að þessu sinni í botni Stöðvarfjarðar. Aldursgreining fornleifa bendir til að þar hafi norrænir menn reist skála mjög skömmu eftir árið 800. Í fréttum Stöðvar 2 var rætt við Bjarna F. Einarsson fornleifafræðing. Eftir fjögurra vikna uppgröft á bænum Stöð virðast fornleifafræðingar undir stjórn Bjarna vera komnir niður á einhverjar mest spennandi mannvistarleifar sem fundist hafa hérlendis. Þær benda til þess að einhverjir hafi verið búnir að reisa þar skála minnst hálfri öld áður en Ingólfur Arnarson er sagður hafa numið Ísland.Fornleifarnar eru í túninu við bæinn Stöð í Stöðvarfirði.Stöð 2/Friðrik Þór Halldórsson.„C-14 greiningin segir að þetta sé mjög skömmu eftir árið 800. Ég hef engar ástæður til að vantreysta þeirri greiningu,“ segir Bjarni. Mannvistarleifar frá svipuðum tíma hafa áður fundist í Kvosinni í Reykjavík, í Höfnum á Reykjanesi og Húshólma við Krýsuvík. „Við erum farin að greina skálalaga hús með þykkum gólflögum,“ segir Bjarni. Þó vanti langeldinn en eldstæði sé hins vegar að koma í ljós við annan gaflinn út við vegg. Staðsetningin í botni Stöðvarfjarðar er athyglisverð, þar má finna skjólgóða höfn í þeim firði Íslands sem liggur einna næst Noregi og Bretlandseyjum. „Þetta er hánorræn húsagerð hérna. Gripirnir sverja sig í ætt við allt hið norræna svæði, sem nær náttúrlega til Bretlandseyja. En hvort það kom frá Bretlandseyjum, Noregi eða Norður-Noregi getum við ekkert sagt um, - ekki ennþá.“Gerð skálans bendir til að norrænir menn hafi reist hann.Stöð 2/Friðrik Þór Halldórsson.Ýmsir markverðir smáhlutir hafa fundist, eins og brýni, perlur og skífur. Hringur og silfurmynt, sem fundust fyrir helgi, eru komin í forvörslu Þjóðminjasafns. Þá sýnir glerhallur að fólkið bjó til steináhöld. Þetta voru þó engir steinaldarmenn heldur fólk sem kunni að slá steina, segir Bjarni. „Þetta voru menn sem komu úr umhverfi þar sem þetta var stundað og það var til dæmis í Norður-Skandinavíu. Þar var áslátturstækni til dæmis hjá Sömum, svo ég nefni þá, án þess að ég vilji draga frekari ályktanir út frá því. En áslátturstækni lifir langt inn í nútímann þar.“Glerhallur sem ber greinileg merki þess að fólkið hafi búið sér til steináhöld.Stöð 2/Friðrik Þór Halldórsson.Bjarni telur ýmislegt benda til að þetta hafi ekki verið landnámsbær heldur útstöð, einskonar forveri landnámsins, eins og fundist hefur í Höfnum. „Svo er beinaþurrðin hrópandi, eins og í Höfnum. Þannig að ég hef grun um það að hér hafi ekki verið skepnuhald heldur að þetta sé árstíðabundin búseta, sem fólk kom til að ganga í þær auðlindir sem þetta umhverfi býður upp á,“ segir Bjarni. Fornleifauppgreftrinum lauk nú um helgina en Bjarni vonast til að fjárveitingar fáist til að halda áfram næstu sumur. Þetta sé margra ára verkefni að kanna hvað hér leynist undir. Í síðari hluta þáttaraðarinnar Landnemarnir á Stöð 2 í vetur verður haldið áfram að fjalla um upphaf Íslandssögunnar og ráðgátur landnámsins.Perlur sem notaðar voru sem skartgripir eru meðal muna sem fundist hafa. Sú stærri er úr kreólít og gæti verið ættuð frá Indlandi, að mati Bjarna, og hafi þá borist til Evrópu um verslunarleiðir.Stöð 2/Friðrik Þór Halldórsson.
Fjarðabyggð Fornminjar Landnemarnir Tengdar fréttir Deilur um upphaf landnáms sagðar heillandi viðfangsefni Tekist á um hvort endurskrifa þurfi Íslandssöguna. 11. janúar 2016 17:45 Skýrar vísbendingar um veiðistöð fyrir landnám Fornleifarannsókn í Höfnum á Reykjanesi hefur leitt í ljós mannvirki sem reist voru um það bil hálfri öld áður en Ingólfur Arnarson á að hafa numið land. 15. febrúar 2016 21:15 Nýjar rannsóknir veita ný svör um landnámið Ráðgátur landnámsins og upphaf Íslandssögunnar er viðfangsefni Landnemanna, nýrrar íslenskrar þáttaraðar. 11. janúar 2016 10:45 Þarf Ísland nýtt landnámsártal? Er árið 874 enn í gildi eða voru einhverjir búnir að setjast að löngu á undan Ingólfi Arnarsyni? 14. febrúar 2016 09:00 Hverjir byggðu Færeyjar löngu á undan víkingum? Fornleifafræðingar segjast hafa fundið skýrar vísbendingar um að Færeyjar hafi verið byggðar nokkrum öldum fyrr en til þessa hefur verið talið. 23. ágúst 2013 17:25 Kverkarhellir gæti breytt tímasetningu landnámsins Gæti jafnframt orðið fyrsta sönnunin fyrir veru papa á Íslandi. 25. janúar 2016 18:00 Mest lesið Ákærð fyrir að bana föður og tilraun til að bana móður Innlent Lét högg og spörk dynja á foreldrunum í tíu klukkustundir Innlent 8,8 stiga skjálfti í Rússlandi: Flóðbylgjuviðvaranir gefnar út víða um Kyrrahaf Erlent Lögreglan leitar þessara manna Innlent Fjöldi ferðamanna slíkur að rotþróin ræður ekki við það Innlent „Það þarf sennilega að moka þennan bíl upp“ Innlent „Hann stal henni“ Erlent Veðurspáin fyrir helgina að skána Innlent Langþreyttur á bensínbrúsum og „bílakirkjugarði“ Innlent „Sjaldan hefur stjórnmálamaður verið hamflettur jafn rækilega“ Innlent Fleiri fréttir Rússnesk herflugvél mætt í Landeyjarnar „Ég held að þetta sé ekki bóla“ Kona flutt á spítala eftir fjóhjólaslys Vara við að gangast undir fegrunarmeðferðir hjá óviðurkenndum aðilum „Sjaldan hefur stjórnmálamaður verið hamflettur jafn rækilega“ Lét högg og spörk dynja á foreldrunum í tíu klukkustundir Barst tilkynning um olíustuld í Hafnarfirði „Léleg blaðamennska“ sem byggi á upphrópunum og hatri á atvinnulífi Ítrekað ofbeldi, skelfdur Íslendingur eftir skjálfta og padel-æði „Það þarf sennilega að moka þennan bíl upp“ Leggja stöðvunarkröfu á framkæmdir við Hvammsvirkjun Lögreglan leitar upplýsinga um þennan mann Lögreglan leitar þessara manna Eldur kviknaði í hjúkrunarheimili á Höfn Stöðfirðingar þreyttir á ferðamönnum sem geri þarfir sínar um allan bæ Fagnar tillögu Sigurjóns og segir veiðiráðgjöf Hafró ranga Langþreyttur á bensínbrúsum og „bílakirkjugarði“ Úkraínumenn vilja fá Íslendinga í almannavarnabandalag Risaskjálfti í Kyrrahafi og bensínbrúsabílar í Breiðholti Ákærð fyrir að bana föður og tilraun til að bana móður Skýrsla Guðlaugs Þórs frá 2018: „Aðildarviðræðunum var ekki formlega slitið“ Veðurspáin fyrir helgina að skána Fjallabaksleið syðri lokuð vegna vatnavaxta Engin nóróveira í Laugarvatni Fjöldi ferðamanna slíkur að rotþróin ræður ekki við það Reyndi að skemma bíl og hljóp svo undan lögreglu Brennisteinsdíoxíð gæti borist um suðvesturhornið Ísland og Palestína gera samkomulag um samstarf Fundu týnda brú við Suðurlandsbraut Engin framlög til jarðganga en óljós áform um innviðafélag Sjá meira
Deilur um upphaf landnáms sagðar heillandi viðfangsefni Tekist á um hvort endurskrifa þurfi Íslandssöguna. 11. janúar 2016 17:45
Skýrar vísbendingar um veiðistöð fyrir landnám Fornleifarannsókn í Höfnum á Reykjanesi hefur leitt í ljós mannvirki sem reist voru um það bil hálfri öld áður en Ingólfur Arnarson á að hafa numið land. 15. febrúar 2016 21:15
Nýjar rannsóknir veita ný svör um landnámið Ráðgátur landnámsins og upphaf Íslandssögunnar er viðfangsefni Landnemanna, nýrrar íslenskrar þáttaraðar. 11. janúar 2016 10:45
Þarf Ísland nýtt landnámsártal? Er árið 874 enn í gildi eða voru einhverjir búnir að setjast að löngu á undan Ingólfi Arnarsyni? 14. febrúar 2016 09:00
Hverjir byggðu Færeyjar löngu á undan víkingum? Fornleifafræðingar segjast hafa fundið skýrar vísbendingar um að Færeyjar hafi verið byggðar nokkrum öldum fyrr en til þessa hefur verið talið. 23. ágúst 2013 17:25
Kverkarhellir gæti breytt tímasetningu landnámsins Gæti jafnframt orðið fyrsta sönnunin fyrir veru papa á Íslandi. 25. janúar 2016 18:00