Efling heilsugæslunnar Áslaug Birna Ólafsdóttir og Helga Sæunn Sveinbjörnsdóttir skrifar 26. maí 2015 07:00 Innan heilsugæslunnar starfa margar heilbrigðisstéttir sem hafa það sameiginlega markmið að veita skjólstæðingunum góða þjónustu. Má þar nefna hjúkrunarfræðinga, lækna, ljósmæður, sjúkraliða, lífeindafræðinga, sálfræðinga, félagsráðgjafa, iðjuþjálfa og sjúkraþjálfara. Hjúkrunarfræðingar eru í dag fjölmennasta starfsstétt heilsugæslunnar og eru þeir í mikilli nálægð við stóra hópa almennings, t.d. hitta þeir reglubundið öll börn og foreldra þeirra í ungbarnaverndinni og í skólaheilsugæslunni. Þá eru hjúkrunarfræðingar í miklum samskiptum við skjólstæðinga heimahjúkrunar og aðstandendur þeirra. Mikið er rætt um nauðsyn þess að efla heilsugæsluna svo unnt sé að gera heilbrigðisþjónustuna á Íslandi skilvirkari og hagkvæmari. Og að nauðsynlegt sé að heilsugæslan geti veitt meiri og markvissari þjónustu. En hvernig getum við eflt heilsugæsluna? Hvernig getum við bætt aðgengi almennings að heilsugæslunni og veitt þar meiri þjónustu? Embætti landlæknis og Heilsugæsla höfuðborgarsvæðisins stóðu nýlega fyrir málþingi þar sem yfirskriftin var Alþjóðlegir straumar og stefnur í heilsugæslu samtímans. Paul Grundy, læknir í Bandaríkjunum, var með fyrirlestur á málþinginu. Hann er talsmaður nútímalegra starfshátta í heilbrigðisþjónustu á alþjóðavettvangi og hefur verið nefndur guðfaðir sjúklingamiðaðrar heilsugæslu. Hann leggur áherslu á teymisvinnu og að allir fagaðilar nýti menntun sína í botn og vinni ekki verk sem aðrir geta unnið (e. work at the top of your license). Paul Grundy starfar á stofnun sem heitir „The Patient Centered Medical Home“ þar sem eru teymi heilbrigðisstarfsmanna. Þar eru hjúkrunarfræðingar eins konar þjónustustjórar í teymunum; sjá um og halda utan um samskiptin við skjólstæðingana. Einnig er það hjúkrunarfræðingur með framhaldsmenntun sem er yfirmaður á vinnustaðnum. Útkoma þessarar starfsemi er betra aðgengi að þjónustunni, betra heilsufar sjúklinganna og meiri ánægja þeirra með þjónustuna.Endurmetum viðhorf og hefðir Tillögur Pauls Grundy að sjúklingamiðaðri heilsugæslu eru í miklum samhljómi við áherslur Félags íslenskra hjúkrunarfræðinga (FÍH) frá 2014 um eflingu heilsugæslunnar. Þar kemur fram að það er mat FÍH að til þess að hægt sé að auka hagkvæmni og skilvirkni heilsugæslunnar þurfi hjúkrunarfræðingur að vera sá heilbrigðisstarfsmaður sem skjólstæðingurinn hittir fyrst innan heilsugæslunnar. Skjólstæðingurinn bóki því tíma hjá hjúkrunarfræðingi eða leiti ráða hjá honum í síma áður en önnur og dýrari þjónusta er valin. Er það mat FÍH að efling heilsugæslunnar verði eingöngu gerð með þverfaglegu samstarfi heilbrigðisstétta. Með teymisvinnu heilbrigðisstétta innan heilsugæslunnar má færa til verkefni milli faghópa þannig að þeir sem til heilsugæslunnar leita fái ætíð þjónustu þeirra sem mesta þekkingu hafa á hverju sviði. Í slíkri teymisvinnu felst þá jafnframt að hver og einn fagmaður leiti ráðgjafar og eftir atvikum vísi verkefnum til annarra í teyminu eftir því sem við á. Þannig nýtast fagþekking og fjármunir heilsugæslunnar best. Til þess að auka skilvirknina og hagkvæmni þjónustunnar og til að þekking hjúkrunarfræðinga nýtist sem best telur FÍH nauðsynlegt að heilsugæsluhjúkrunarfræðingar fái leyfi til að ávísa ákveðnum lyfjum og ráðleggja um þau. Yfir 30 ára reynsla er af lyfjaávísunum hjúkrunarfræðinga í löndum eins og Bandaríkjunum, Bretlandi, Ástralíu, Nýja-Sjálandi, Svíþjóð og Írlandi. Rannsóknir hafa sýnt að sjúklingar meta mikils að hjúkrunarfræðingar geti ávísað lyfjum. Þeir telja að með því móti sé þjónustan hraðari og samfelldari, fræðsla og samtal við hjúkrunarfræðinga áhrifaríkt og þeir fái nákvæmar upplýsingar um eigið ástand, meðferðina og lyfin sem þeir fá. Niðurstöður rannsókna hafa einnig sýnt að lyfjaávísun hjúkrunarfræðinga er örugg og meðferðarheldni sjúklinga sé góð. Þá hefur verið bent á aukin þægindi og betra aðgengi sjúklinga að þjónustunni, bæði í þéttbýli og dreifbýli. Góð heilbrigðisþjónusta skiptir okkur öll afar miklu máli. Innan heilsugæslunnar er mikill mannauður af fjölbreyttum hópi starfsmanna. En til þess að heilsugæslan geti verið frábær verðum við stöðugt að endurmeta viðhorf og gamlar hefðir. Við þurfum að vera tilbúin að brjóta upp gamla starfshætti og læra af öðrum það sem vel er gert. Nýtum mannauð heilsugæslunnar til heilla fyrir okkur öll. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Satt og logið Bryndís Schram Skoðun Má „ég líka“ fá hærri laun? Inga María Hlíðar Thorsteinson Skoðun Hraðlest: töfralausn? Haraldur Sigþórsson og Inga María Árnadóttir Skoðun Þarf breytingar í borginni? Inga María Hlíðar Thorsteinsson Skoðun Er starf mitt sem hjúkrunarfræðingur ósýnilegt? Henný Björk Birgisdóttir Skoðun Hégómastefna Inga María Hlíðar Thorsteinson Skoðun Svik við þjóðina Alfreð Sturla Böðvarsson Skoðun Stöndum vörð um úthverfin Inga María Hlíðar Thorsteinson Skoðun Er soja að eyðileggja íslenska karlmennsku? Dögg Guðmundsdóttir,Guðrún Nanna Egilsdóttir Skoðun Er þetta í alvöru verðlaunaefni? Snorri Másson Skoðun Skoðun Skoðun Framtíð innri markaðarins Gunnar Bragi Sveinsson skrifar Skoðun Satt og logið Bryndís Schram skrifar Skoðun Alþjóðlegi leiðsöguhundadagurinn Sigþór U. Hallfreðsson skrifar Skoðun Framsókn leggst ekki í duftið Guðmundur Birkir Þorkelsson skrifar Skoðun Að dreyma um alheim góðvildar Valerio Gargiulo skrifar Skoðun Að bjarga sex lífum á mínútu í hálfa öld Birna Þórarinsdóttir skrifar Skoðun Þegar þú ert báknið Gabríel Ingimarsson skrifar Skoðun Svik við þjóðina Alfreð Sturla Böðvarsson skrifar Skoðun Innivist er mikilvægasti þátturinn við hönnun íbúða! Ásta Logadóttir skrifar Skoðun Brautryðjandinn Baldur Þóra Björk Smith skrifar Skoðun Katrín og Gunnar? Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Ótímabundin leyfi, ótímabundið náttúruníð Elvar Örn Friðriksson skrifar Skoðun Er soja að eyðileggja íslenska karlmennsku? Dögg Guðmundsdóttir,Guðrún Nanna Egilsdóttir skrifar Skoðun Er stóraukin lýðræðisþátttaka ekki verðlaunaefni? Einar Freyr Elínarson skrifar Skoðun Árangur gegn verðbólgu Þórdís Kolbrún R. Gylfadóttir skrifar Skoðun Saman gegn ríkisofbeldi Vilhjálmur Yngvi Hjálmarsson,Örlygur Steinar Arnaldsson,Sigurhjörtur Pálmason,Simon Valentin Hirt,Kristbjörg Arna E. Þorvaldsdóttir,Ari Logn,Margrét Rut Eddudóttir skrifar Skoðun Hvar er híbýlaauður? Anna María Bogadóttir skrifar Skoðun Áhugaverðir tímar kalla á áhugaverðan forseta Cody Alexander Skahan skrifar Skoðun Biskup í tengslum Guðrún Karls Helgudóttir skrifar Skoðun Guðrún biskup – til heilla fyrir okkur öll! Arndís Steinþórsdóttir,Glóey Helgudótir Finnsdóttir skrifar Skoðun Dýravelferðarmartröð af áður óþekktri stærð Benedikta Guðrún Svavarsdóttir skrifar Skoðun Uppskera að vori Lilja Dögg Alfreðsdóttir skrifar Skoðun Er menning stórmál? Ingibjörg Ösp Stefánsdóttir skrifar Skoðun Það vantar vanan og áreiðanlegan mann í verkið Haraldur Ólafsson skrifar Skoðun Leikskólamál eru forgangsmál Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir,Álfhildur Leifsdóttir skrifar Skoðun Himinhátt innanlandsflug Ingibjörg Isaksen skrifar Skoðun Hefur allt sem þarf Vilborg Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Af hverju að gera rekstraráætlun? Karl Sólnes Jónsson skrifar Skoðun Norskur skammtímagróði Gunnlaugur Stefánsson skrifar Skoðun Æpandi vanþekking Hjálmar Jónsson skrifar Sjá meira
Innan heilsugæslunnar starfa margar heilbrigðisstéttir sem hafa það sameiginlega markmið að veita skjólstæðingunum góða þjónustu. Má þar nefna hjúkrunarfræðinga, lækna, ljósmæður, sjúkraliða, lífeindafræðinga, sálfræðinga, félagsráðgjafa, iðjuþjálfa og sjúkraþjálfara. Hjúkrunarfræðingar eru í dag fjölmennasta starfsstétt heilsugæslunnar og eru þeir í mikilli nálægð við stóra hópa almennings, t.d. hitta þeir reglubundið öll börn og foreldra þeirra í ungbarnaverndinni og í skólaheilsugæslunni. Þá eru hjúkrunarfræðingar í miklum samskiptum við skjólstæðinga heimahjúkrunar og aðstandendur þeirra. Mikið er rætt um nauðsyn þess að efla heilsugæsluna svo unnt sé að gera heilbrigðisþjónustuna á Íslandi skilvirkari og hagkvæmari. Og að nauðsynlegt sé að heilsugæslan geti veitt meiri og markvissari þjónustu. En hvernig getum við eflt heilsugæsluna? Hvernig getum við bætt aðgengi almennings að heilsugæslunni og veitt þar meiri þjónustu? Embætti landlæknis og Heilsugæsla höfuðborgarsvæðisins stóðu nýlega fyrir málþingi þar sem yfirskriftin var Alþjóðlegir straumar og stefnur í heilsugæslu samtímans. Paul Grundy, læknir í Bandaríkjunum, var með fyrirlestur á málþinginu. Hann er talsmaður nútímalegra starfshátta í heilbrigðisþjónustu á alþjóðavettvangi og hefur verið nefndur guðfaðir sjúklingamiðaðrar heilsugæslu. Hann leggur áherslu á teymisvinnu og að allir fagaðilar nýti menntun sína í botn og vinni ekki verk sem aðrir geta unnið (e. work at the top of your license). Paul Grundy starfar á stofnun sem heitir „The Patient Centered Medical Home“ þar sem eru teymi heilbrigðisstarfsmanna. Þar eru hjúkrunarfræðingar eins konar þjónustustjórar í teymunum; sjá um og halda utan um samskiptin við skjólstæðingana. Einnig er það hjúkrunarfræðingur með framhaldsmenntun sem er yfirmaður á vinnustaðnum. Útkoma þessarar starfsemi er betra aðgengi að þjónustunni, betra heilsufar sjúklinganna og meiri ánægja þeirra með þjónustuna.Endurmetum viðhorf og hefðir Tillögur Pauls Grundy að sjúklingamiðaðri heilsugæslu eru í miklum samhljómi við áherslur Félags íslenskra hjúkrunarfræðinga (FÍH) frá 2014 um eflingu heilsugæslunnar. Þar kemur fram að það er mat FÍH að til þess að hægt sé að auka hagkvæmni og skilvirkni heilsugæslunnar þurfi hjúkrunarfræðingur að vera sá heilbrigðisstarfsmaður sem skjólstæðingurinn hittir fyrst innan heilsugæslunnar. Skjólstæðingurinn bóki því tíma hjá hjúkrunarfræðingi eða leiti ráða hjá honum í síma áður en önnur og dýrari þjónusta er valin. Er það mat FÍH að efling heilsugæslunnar verði eingöngu gerð með þverfaglegu samstarfi heilbrigðisstétta. Með teymisvinnu heilbrigðisstétta innan heilsugæslunnar má færa til verkefni milli faghópa þannig að þeir sem til heilsugæslunnar leita fái ætíð þjónustu þeirra sem mesta þekkingu hafa á hverju sviði. Í slíkri teymisvinnu felst þá jafnframt að hver og einn fagmaður leiti ráðgjafar og eftir atvikum vísi verkefnum til annarra í teyminu eftir því sem við á. Þannig nýtast fagþekking og fjármunir heilsugæslunnar best. Til þess að auka skilvirknina og hagkvæmni þjónustunnar og til að þekking hjúkrunarfræðinga nýtist sem best telur FÍH nauðsynlegt að heilsugæsluhjúkrunarfræðingar fái leyfi til að ávísa ákveðnum lyfjum og ráðleggja um þau. Yfir 30 ára reynsla er af lyfjaávísunum hjúkrunarfræðinga í löndum eins og Bandaríkjunum, Bretlandi, Ástralíu, Nýja-Sjálandi, Svíþjóð og Írlandi. Rannsóknir hafa sýnt að sjúklingar meta mikils að hjúkrunarfræðingar geti ávísað lyfjum. Þeir telja að með því móti sé þjónustan hraðari og samfelldari, fræðsla og samtal við hjúkrunarfræðinga áhrifaríkt og þeir fái nákvæmar upplýsingar um eigið ástand, meðferðina og lyfin sem þeir fá. Niðurstöður rannsókna hafa einnig sýnt að lyfjaávísun hjúkrunarfræðinga er örugg og meðferðarheldni sjúklinga sé góð. Þá hefur verið bent á aukin þægindi og betra aðgengi sjúklinga að þjónustunni, bæði í þéttbýli og dreifbýli. Góð heilbrigðisþjónusta skiptir okkur öll afar miklu máli. Innan heilsugæslunnar er mikill mannauður af fjölbreyttum hópi starfsmanna. En til þess að heilsugæslan geti verið frábær verðum við stöðugt að endurmeta viðhorf og gamlar hefðir. Við þurfum að vera tilbúin að brjóta upp gamla starfshætti og læra af öðrum það sem vel er gert. Nýtum mannauð heilsugæslunnar til heilla fyrir okkur öll.
Skoðun Er soja að eyðileggja íslenska karlmennsku? Dögg Guðmundsdóttir,Guðrún Nanna Egilsdóttir skrifar
Skoðun Saman gegn ríkisofbeldi Vilhjálmur Yngvi Hjálmarsson,Örlygur Steinar Arnaldsson,Sigurhjörtur Pálmason,Simon Valentin Hirt,Kristbjörg Arna E. Þorvaldsdóttir,Ari Logn,Margrét Rut Eddudóttir skrifar
Skoðun Guðrún biskup – til heilla fyrir okkur öll! Arndís Steinþórsdóttir,Glóey Helgudótir Finnsdóttir skrifar