Aska úr Eyjafjallajökli gæti nýst í steinsteypu 14. júní 2010 06:15 Niðurstöður rannsóknarinnar sýna að verulega dró úr þenslu af völdum alkalívirkni í múrblöndu með fimm prósent af gosösku.Fréttablaðið/ Vilhelm Efnasamsetning gosöskunnar úr Eyjafjallajökli er svipuð ösku sem fellur til við kolabrennslu, en kolaaska er víða notuð til að bæta eiginleika steinsteypu. Starfsfólk rannsóknarstofu Verkfræðistofu Mannvits ákvað að kanna hvort askan úr eldgosinu gæti nýst sem bætiefni í steinsteypu eins og áðurnefnd kolaaska, sem er nýtt að takmörkuðu leyti hér á landi. Karsten Iversen tæknifræðingur og Børge Johannes Wigum jarðverkfræðingur stýrðu rannsókninni. „Askan úr Eyjafjallajökli er glerkennd og rík að kísilsýru,“ segir Karsten. „Það getur haft haft ýmsa kosti í steinsteypugerð, til dæmis meðfærilegri steypu og aukna endingu, auk þess sem það getur haldið alkalískemmdum í skefjum í steypu með alkalíríku sementi.“ Glerkennd aska og rík að kísilsýru býr yfir svonefndum Pozzolan-eiginleikum, kenndum við svæði í grennd við eldfjallið Versu á suðurhluta Ítalíu. Rómverjar blönduðu kalki í gosösku úr eldfjallinu og notuðu sem bindiefni í steinsteypu. Í dag ná menn fram eiginleikum Pozzolan-efna í steinsteypu með því að nota meðal annars kolaösku og kísilryk með háu kísilsýruinnihaldi sem viðbót við sement. Mannvit kannaði eiginleika öskunnar úr Eyjafjallajökli með tilliti til fínefnis og alkalívirkni. Einnig var askan rannsökuð sem ígildi sements í múrblöndur og voru allt að 20 prósent af sementinu skipt út fyrir ösku. Notuð var stöðluð aðferð til prófunar á alkalívirkni þar sem þensla yfir 0,1 prósenti eftir fjórtán daga er skaðleg. „Niðurstaðan var sú að fimm prósenta öskuíblöndun dregur verulega úr þenslu vegna alkalívirkni,“ segir Karsten. „Í samanburði við steypu án öskuíblöndunar er þenslan í steypu með fimm prósenta öskuíblöndun vel undir 0,1 prósents mörkum sem sett eru í byggingarreglugerð.“ Karsten og Børge Johannes segja niðurstöðurnar gefa til kynna að askan úr Eyjafjallajökli sé áhugavert bætiefni í steinsteypu. „Það er hins vegar ljóst að gæði öskunnar eru mjög breytileg. Í öskusýninu sem við tókum voru aðeins 60 prósent öskunnar nógu fínkornuð til að nýtast sem pozzolan-efni. Þá er alls óvíst hvort hægt sé að nálgast nægjanlegt magn ösku með aðgengilegum hætti til að hagkvæmt sé að vinna hana til steypugerðar.“ bergsteinn@frettabladid.is Karsten Iversen Athugið. Vísir hvetur lesendur til að skiptast á skoðunum. Allar athugasemdir eru á ábyrgð þeirra er þær rita. Lesendur skulu halda sig við málefnalega og hófstillta umræðu og áskilur Vísir sér rétt til að fjarlægja ummæli og/eða umræðu sem fer út fyrir þau mörk. Vísir mun loka á aðgang þeirra sem tjá sig ekki undir eigin nafni eða gerast ítrekað brotlegir við ofangreindar umgengnisreglur. Mest lesið Lokuðu þorpi í leit að svörum um hvarf tveggja ára drengs Erlent Stærsti gígurinn orðinn „formfagur“ Innlent Voru sérstaklega varaðir við árás frá ISKP Erlent Ísland að tapa í slagnum um ferðamenn Innlent Lýsisskip strandaði í Fáskrúðsfirði Innlent Átta ára stúlka sú eina sem lifði rútuslys af Erlent Vilja einfalda fólki að komast til sjúkraþjálfara Innlent „Það þarf að stoppa svona menn áður en þeir drepa einhvern“ Innlent „Hvergi í verklagsreglum að við séum að reka fólk í burtu“ Innlent Hætt við framboð og vonast eftir þjóðhollum og guðræknum forseta Innlent Fleiri fréttir Lýsisskip strandaði í Fáskrúðsfirði Stærsti gígurinn orðinn „formfagur“ Vilja einfalda fólki að komast til sjúkraþjálfara Vélsleðamaður lenti í snjóflóði Kvöldfréttir Stöðvar 2 Hætt við framboð og vonast eftir þjóðhollum og guðræknum forseta Ísland að tapa í slagnum um ferðamenn „Hvergi í verklagsreglum að við séum að reka fólk í burtu“ Aðstoða göngumann á Móskarðshnjúkum Íbúar Hlíða velta fyrir sér dularfullum hvelli Ísland sé í torfkofanum í meðferð alvarlegra atvika Ný og glæsileg skólaþyrping byggð á Hellu Hamfaragámur Bónus tryggir kældan mat í neyðarástandi Fullkomlega sáttur við ákvörðun sína en útilokar ekkert „Það þarf að stoppa svona menn áður en þeir drepa einhvern“ Hádegisfréttir Bylgjunnar Svipar til gamalla óupplýstra rána Sýknaður af ákæru um að hafa tekið í háls barns Bjartur skírdagur fram undan í höfuðborginni Líkamsárás til rannsóknar eftir nóttina Fjölskylda í norðurljósaleit hrakin á brott af leiðsögumönnum Vilja koma böndum á bókhald trúfélaga Ferðaóðir Íslendingar þyrpast í ferðalög innanlands sem utan Verulega brugðið yfir Hamraborgarmálinu Hátt í hundrað dauðsföll á þremur árum Týndi vinningshafinn gaf sig fram og græddi níu milljónir Felldu úr gildi friðlýsingu en mátu Mumma ekki vanhæfan Kvöldfréttir Stöðvar 2 Býr á Íslandi en dæmd í sex ára fangelsi í Rússlandi Eldur í Hafnarfirði Sjá meira
Efnasamsetning gosöskunnar úr Eyjafjallajökli er svipuð ösku sem fellur til við kolabrennslu, en kolaaska er víða notuð til að bæta eiginleika steinsteypu. Starfsfólk rannsóknarstofu Verkfræðistofu Mannvits ákvað að kanna hvort askan úr eldgosinu gæti nýst sem bætiefni í steinsteypu eins og áðurnefnd kolaaska, sem er nýtt að takmörkuðu leyti hér á landi. Karsten Iversen tæknifræðingur og Børge Johannes Wigum jarðverkfræðingur stýrðu rannsókninni. „Askan úr Eyjafjallajökli er glerkennd og rík að kísilsýru,“ segir Karsten. „Það getur haft haft ýmsa kosti í steinsteypugerð, til dæmis meðfærilegri steypu og aukna endingu, auk þess sem það getur haldið alkalískemmdum í skefjum í steypu með alkalíríku sementi.“ Glerkennd aska og rík að kísilsýru býr yfir svonefndum Pozzolan-eiginleikum, kenndum við svæði í grennd við eldfjallið Versu á suðurhluta Ítalíu. Rómverjar blönduðu kalki í gosösku úr eldfjallinu og notuðu sem bindiefni í steinsteypu. Í dag ná menn fram eiginleikum Pozzolan-efna í steinsteypu með því að nota meðal annars kolaösku og kísilryk með háu kísilsýruinnihaldi sem viðbót við sement. Mannvit kannaði eiginleika öskunnar úr Eyjafjallajökli með tilliti til fínefnis og alkalívirkni. Einnig var askan rannsökuð sem ígildi sements í múrblöndur og voru allt að 20 prósent af sementinu skipt út fyrir ösku. Notuð var stöðluð aðferð til prófunar á alkalívirkni þar sem þensla yfir 0,1 prósenti eftir fjórtán daga er skaðleg. „Niðurstaðan var sú að fimm prósenta öskuíblöndun dregur verulega úr þenslu vegna alkalívirkni,“ segir Karsten. „Í samanburði við steypu án öskuíblöndunar er þenslan í steypu með fimm prósenta öskuíblöndun vel undir 0,1 prósents mörkum sem sett eru í byggingarreglugerð.“ Karsten og Børge Johannes segja niðurstöðurnar gefa til kynna að askan úr Eyjafjallajökli sé áhugavert bætiefni í steinsteypu. „Það er hins vegar ljóst að gæði öskunnar eru mjög breytileg. Í öskusýninu sem við tókum voru aðeins 60 prósent öskunnar nógu fínkornuð til að nýtast sem pozzolan-efni. Þá er alls óvíst hvort hægt sé að nálgast nægjanlegt magn ösku með aðgengilegum hætti til að hagkvæmt sé að vinna hana til steypugerðar.“ bergsteinn@frettabladid.is Karsten Iversen
Athugið. Vísir hvetur lesendur til að skiptast á skoðunum. Allar athugasemdir eru á ábyrgð þeirra er þær rita. Lesendur skulu halda sig við málefnalega og hófstillta umræðu og áskilur Vísir sér rétt til að fjarlægja ummæli og/eða umræðu sem fer út fyrir þau mörk. Vísir mun loka á aðgang þeirra sem tjá sig ekki undir eigin nafni eða gerast ítrekað brotlegir við ofangreindar umgengnisreglur. Mest lesið Lokuðu þorpi í leit að svörum um hvarf tveggja ára drengs Erlent Stærsti gígurinn orðinn „formfagur“ Innlent Voru sérstaklega varaðir við árás frá ISKP Erlent Ísland að tapa í slagnum um ferðamenn Innlent Lýsisskip strandaði í Fáskrúðsfirði Innlent Átta ára stúlka sú eina sem lifði rútuslys af Erlent Vilja einfalda fólki að komast til sjúkraþjálfara Innlent „Það þarf að stoppa svona menn áður en þeir drepa einhvern“ Innlent „Hvergi í verklagsreglum að við séum að reka fólk í burtu“ Innlent Hætt við framboð og vonast eftir þjóðhollum og guðræknum forseta Innlent Fleiri fréttir Lýsisskip strandaði í Fáskrúðsfirði Stærsti gígurinn orðinn „formfagur“ Vilja einfalda fólki að komast til sjúkraþjálfara Vélsleðamaður lenti í snjóflóði Kvöldfréttir Stöðvar 2 Hætt við framboð og vonast eftir þjóðhollum og guðræknum forseta Ísland að tapa í slagnum um ferðamenn „Hvergi í verklagsreglum að við séum að reka fólk í burtu“ Aðstoða göngumann á Móskarðshnjúkum Íbúar Hlíða velta fyrir sér dularfullum hvelli Ísland sé í torfkofanum í meðferð alvarlegra atvika Ný og glæsileg skólaþyrping byggð á Hellu Hamfaragámur Bónus tryggir kældan mat í neyðarástandi Fullkomlega sáttur við ákvörðun sína en útilokar ekkert „Það þarf að stoppa svona menn áður en þeir drepa einhvern“ Hádegisfréttir Bylgjunnar Svipar til gamalla óupplýstra rána Sýknaður af ákæru um að hafa tekið í háls barns Bjartur skírdagur fram undan í höfuðborginni Líkamsárás til rannsóknar eftir nóttina Fjölskylda í norðurljósaleit hrakin á brott af leiðsögumönnum Vilja koma böndum á bókhald trúfélaga Ferðaóðir Íslendingar þyrpast í ferðalög innanlands sem utan Verulega brugðið yfir Hamraborgarmálinu Hátt í hundrað dauðsföll á þremur árum Týndi vinningshafinn gaf sig fram og græddi níu milljónir Felldu úr gildi friðlýsingu en mátu Mumma ekki vanhæfan Kvöldfréttir Stöðvar 2 Býr á Íslandi en dæmd í sex ára fangelsi í Rússlandi Eldur í Hafnarfirði Sjá meira